28. Mikrofonlar. Mikrofonlar tarixi?
Mikrofon (mikro... va... fon) — tovush tebranishlarini elektr tebranishlarga
aylantiradigan
elektr akustik asbob. Tovush kuchaytirib uzatish (eshittirish) uchun qoʻllaniladi. Koʻmirli,
elektrodinamikli, kondensatorli, elektretli, pyezoelektrli; tovush uzatish yoʻnalishi
jihatdan -
yoʻnaltirilmagan, bir tomonga yoʻnaltirilgan (kardioid) va ikki tomonga yoʻnaltirilgan xillari
bor. Koʻmirli M.ni birinchi marta rus ixtirochisi M. Mahalskiy (1878) va undan bexabar
ravishda P. M. Golubitskiy (1883) yaratishgan. Kumir yoki metall membrana tovush toʻlqinlari
taʼsirida
tebranib, zichlikni oʻzgartiradi, natijada piston va membranaga tegib turgan kumir
kukuni elektr qarshiligini oʻzgartiradi. M. orqali oʻtayotgan tok kuchi oʻzgaradi. Hosil boʻlgan
im-pulyelanuvchi (telefonga ulangan oʻtkazgich orqali kelayotgan)
tok tele-fondagi
membranani M.dagi membranaga mos ravishda tebratadi. Elektrodinamikli M.da yupqa
polistirol parda yoki alyuminiydan tayyorlangan diafragma
magnit tizimning halqasimon
tirqishida joylashgan ingichka simda oʻralgan gʻaltakka biriktirilgan. Tovush toʻlqinlari
taʼsirida diafragma tebranganda gʻaltak oʻramlari magnit kuch chiziqlarini kesib oʻtadi va
gʻaltakda e.yu.k. hosil boʻladi. Bu e.yu.k. uning qismlarida oʻzgaruvchan kuchlanishni vujudga
keltiradi.
Mikrofonlar, bir - birlaridan quyidagi ko‘rsatkichlari bilan farqlanadi:
- akustik tebranishlarni elektr tebranishlariga o‘zgartirish usuli bilan;
- tovush tebranishlarini mikrofon diafragmasiga ta’sir etish usuli bilan;
- yo‘nalganlik diagrammasi, hamda belgilanishi bilan.
Akustik tebranishlarni o‘zgartirish usuli bo‘yicha mikrofonlar:
- elektrodinamik (g‘altakli va tasmali);
- kondensatorli (sig‘imli, shu jumladan elektretli);
-
elektromagnitli;
- pezoelektrik;
- ko’mirli;
- tranzistorli turlariga bo‘linadi.
