• 79. To‘lqinlar nazariyasi
  • 80. Tovushning tarqalishi. Reflektsiya. Absorbtsiya. Diffraktsiya
  •  Shovqin va shovqin bilan kurashishning faol usullari




    Download 221,56 Kb.
    bet49/57
    Sana22.02.2024
    Hajmi221,56 Kb.
    #160941
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   57
    Bog'liq
    1. Musiqa akustikasi -fayllar.org

    78. Shovqin va shovqin bilan kurashishning faol usullari 
    Faol usullari: Faol shovqinni bekor qilish past chastotalar uchun eng mos keladi. Yuqori
    chastotalar uchun bo'sh joy va jimlik zonasi uchun masofa talablari taqiqlanadi. Akustik bo'shliq
    va kanalga asoslangan tizimlarda tugunlar soni ortib borayotgan chastota bilan tez o'sib boradi,
    bu esa faol shovqinni boshqarish usullarini tezda boshqarib bo'lmaydi. Passiv muolajalar yuqori
    chastotalarda samaraliroq bo'ladi va ko'pincha faol nazoratni talab qilmasdan adekvat echimni
    ta'minlaydi. Faol shovqinni boshqarish quvvat manbai yordamida ovozni kamaytirishdir.
    79. To‘lqinlar nazariyasi 
    Tovush to‘lqini deb, elastik muhitda o‘zgaruvchan qo‘zg‘aluvchanlikni tarqalish jarayoniga
    aytiladi, tovush tebranishlari deb esa, havo zarrachalarining shu qo‘zg‘alish kuchi ta’sirida
    siljishiga aytiladi, Bu jarayon sodir bo‘ladigan fazo tovush maydoni deb ataladi.
    Tovush tebranishlari mexanik tebranishlarning xususiy ko‘rinishidir. Suyuq va gazsimon
    muhitlarda tovush tebranishlari bo‘ylama tebranishlarga ega, ya’ni muhit zarrachalari to‘lqin
    tarqalishi yo‘nalishi bo‘ylab harakatlanadi. Qattiq jismlarda esa, bo‘ylama tebranishlardan
    tashqari ko‘ndalang tebranishlar ham sodir bo‘ladi ya’ni, muhit zarrachalari to‘lqin tarqalishi
    chizig‘iga perpendikulyar harakatlanadi. Tovush to‘lqinlarining tarqalish yo‘nalishi tovush
    nuri, bir xil fazali yonma - yon zarrachalarni birlashtiruvchi sirt to‘lqin fronti deb ataladi.
    Odatda, to‘lqin fronti tovush nuriga perpendikulyar. Umumiy holda to‘lqin fronti murakkab
    shaklga ega, ammo amaliyotda to‘lqin frontlari: yassi, sharsimon va silindrik shaklga ega
    bo‘ladi.
    Tovush to‘lqinlari tovush tezligi deb ataluvchi maьlum bir tezlikda tarqaladi.
    80. Tovushning tarqalishi. Reflektsiya. Absorbtsiya. Diffraktsiya 
    Tovush mexanik energiyaning materiya boʻylab toʻlqinlar yordamida tarqalishidir. Tovush
    chastota, toʻlqin uzunligi, davr, amplituda va tezlik bilan xarakterlanadi. Momaqaldiroq tovushi.
    U har doim chaqmoq chaqqanidan keyin kechikib eshitiladi.Biz birinchi momoqaldiroqni
    ko‘ramiz va shundan keyingina bir necha soniyadan keyin tovushni eshitamiz. O‘qning tezligi
    taxminan 825 m / s ni tashkil qiladi, bu havodagi tovush tezligidan sezilarli darajada yuqori.



    O‘q ovozidan o‘tib ketadi va tovush kelishidan oldin nishonga yetib boradi.Suyuqlikdagi tovush


    tezligi odatda gazlardagi tovush tezligidan kattaroqdirSuvdagi tovush tezligini aniqlash uchun
    yorug‘lik chaqnashi va tovush signalining kelishi o‘rtasidagi vaqt oralig‘idan foydalanilgan. 8
    ° C haroratda u taxminan 1440 m / s ni tashkil etdi.Qattiq jismlarda tovush tezligi suyuqlik va
    gazlarga qaraganda kattaroqdir. Agar siz qulog'ingizni relsga qo'ysangiz, relsning ikkinchi
    uchiga urilgandan keyin ikkita tovush eshitiladi. Ulardan biri qulog'ingizga temir yo'l bo'ylab,
    ikkinchisi havo orqali yetib boradi.
    Reflektsiya (lotincha reflexio — orqaga burilish) — oʻz-oʻzini bilishga, oʻz his-tuygʻulari va
    his-tuygʻularini, holatlarini, qobiliyatini, xatti-harakatini tahlil qilishga, shaxsning oʻziga
    tashqaridan qarash qobiliyatiga qaratilgan fikrlash jarayoni.Bu atama dastlab falsafada paydo
    boʻlgan. keyin boshqa sohalarda bilim mashhur bo'ldi, shu jumladan, psixologiya.
    Absorbsiya (lot. absorbtio — yutilish, absorbeo — yutayapman soʻzidan) — eritma yoki gaz
    aralashmasidagi modda (absorbat)larning qattiq jism yoki suyuqlik (absorbent)larga hajmiy
    yutilishi. Gazlarning suyuqliklarga Absorbsiyalanishidan neftni qayta ishlash, koks-benzol va
    boshqa sanoat sohalarida foydalaniladi. Gazlarning bugʻ va suyuqliklarda erish darajasining
    turliligiga asoslangan holda absorbsiyadan texnikada gazlarni tozalash va ajratishda hamda
    ularni bugʻ gaz aralashmalaridan ajratishda foydalaniladi. Absorbsiyaga qarama-qarshi jarayon
    desorbsiya deyiladi, u eritma yutgan gazni ajratib olish va absorbentni regeneratsiya qilishda
    qoʻllaniladi.
    Difraksiya (lotincha: diffractus — „singan“ ) toʻlqinlarning harakat yoʻnalishida uchragan
    toʻsiqlarni aylanib oʻtishi difraksiyadir. Har qanday toʻlqin harakatiga tegishli, toʻlqin uzunligi
    toʻsiq oʻlchamiga teng yoki undan katta boʻlsa, difraksiya hodisasi roʻy beradi. Tovush,
    yorugʻlik nuri, rentgen nurlari, elektronlar, neytronlar tarqalganda difraksiya hodisasi
    kuzatiladi. Yorugʻlik difraksiyasi, Zarralar difraksiyasi, Radio-toʻlqinlar difraksiyasi,
    Toʻlqinlar difraksiyasi, Elektronlar difraksiyasi, Rentgen nurlar difraksiyalari hisoblanadi.

    Download 221,56 Kb.
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   57




    Download 221,56 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Shovqin va shovqin bilan kurashishning faol usullari

    Download 221,56 Kb.