|
Kompyuterga qo’shimcha yangi qurilmalarni ulashBog'liq 1. Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti24. Kompyuterga qo’shimcha yangi qurilmalarni ulash
Kompyuterga qo’shimcha qurilamalar portlar orqali ulanadi. Tashqi
qurilmalarni ulash uchun kiritish/chiqarish kontrollerlarining ketma-ket va
parallel portlari ishlatiladi, odatda, ularning razyomlari kompyuterning
orqa panelida joylashtirilgan. Portlar ma’lumotlarni bir yo‘nalishda
uzatishni (simpleks ish tartibi),
yo‘nalishlarni qayta ulashni (yarim dupleks ish tartibi) va har ikkala
yo‘nalishlarda (dupleks ish tartibi) ma’lumotlarni uzatish ish tartiblarida
ishlashi mumkin. Abonentlarning ulanish topologiyasi ikki nuqtali (RS-
232S interfeys uchun) yoki tarmoqlangan (VSB yoki Fire Wire) bo‘lishi
mumkin. Portlar parallel va ketma-ket turlarga bo‘linadi. Parallel port
printer, skaner yoki tashqi jamlagichni ulash uchun ishlatiladi. Tashqi
qurilmani parallel portga ulash maxsus kabel orqali amalga oshiriladi, u bir
necha bitlarni bir vaqtda uzatilishini ta’minlaydi, binobarin, har bir bitni
uzatish o‘zining liniyasi bo‘yicha amalga
oshiriladi. ShKning parallel port orqali axborot almashinuvi ish tartibi
IEEE 1284 standarti orqali amalga oshiriladi. LPT-port (Line Prin Ter)
standart parallel port hisoblanadi. Odatda, port bilan ulanish Centronics
standartidagi 25 chiqishli razyom orqali amalga oshiriladi, razyom
kontaktlarining taqsimlanishi, signallarning vazifalari, interfeysni
boshqarishning dasturiy vositalari har xil turdagi printerlarni, skanerlarni,
diskyurituvchilarni ulashga mo‘ljallanadi. Standart bo‘yicha ulanish
kabelining maksimal uzunligi 1,8 metrni,
maksimal almashuv tezligi 100 Kbayt/s ni tashkil qiladi. RS-232C ketma-
ket port (Communication port) sichqoncha, tashqi modem, printer kabi
qurilmalarni kompyuterga ulash, shuningdek, kompyuterlar orasida
bog‘lanish uchun ishlatiladi. RS-232C turdagi ketma-ket portning
ishlatilishining Centronics portiga nisbatan asosiy afzalliklari shaxsiy
kompyuterdan tashqi qurilmaga axborotlarni 15 metr masofagacha uzatish
imkoniyati hisoblanadi. Ma’lumotlar ketma-ketlikdagi baytli paketlar
tarzida bit ketidan bit bilan uzatiladi. Har bir bayt boshlang‘ich va to‘xtash
bitlari bilan uzatiladi, ma’lumotlar dupleks ish tartibida uzatiladi, uzatish
tezligi 115 Kbit/s ni tashkil etadi. USB (Universal Serial Bus) bu universal
ketma-ket portdir.
U 1995-yilda ishlab chiqarilgan bo‘lib, eskirgan RS-232 (COM-port) va
IEEE 1284 (LPT-port) parallel interfeyslarni almashtirishga, ya’ni ketma-
ket va parallel klaviatura va «sichqoncha» portlarini almashtirish uchun
ishlab chiqilgan, barcha qurilmalar Plug and Play texnologiyasining
osonligi bilan ko‘p sonli qurilmalarning o‘rnatilishiga ruxsat beradigan
bitta razyomga ulanadi.
|
| |
