1.Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti
Shaxsiy kompyuterning foydalanuvchi uchun қulay va samarador bўlishi
unda қanday dasturiy ta‘minoti mavjudligi bilan aniқlanadi. Lekin dasturiy
ta‘minotning қanday turlari foydalanuvchi uchun zarur bўlishi uning қaysi
soxada faoliyat kўrsatishi bilan aniқlanadi.
Shaxsiy kompyuterning dasturiy ta‘minoti xususiy EҲM-larni қўllash
samaradorligini oshirish, undan foydalanishni osonlashtirish va
foydalanuvchilar dasturlarini tayyorlashning meҳnat sarfini kamaytirishi
uchun mўljallangan dasturlar sistemasidan iborat.
Shaxsiy kompyuter dasturlar ta‘minotining tўplami қuyidagi guruxlarga
ajraladi:
1. Tizimli dasturlar
2. Amaliy dasturlar
3. Dasturlashtirish muhitiKompyuterda har xil turdagi ma‘lumotlar
saqlanadi. Ular bilan ishlash uchun biz har xil maxsus dasturlar bilan
foydalanishimiz zarur, chunki kompyuter uzi hech qanaqa harakatlar
bajarmaydi u faqat bizning buyruklarimizni va ko’rsatmalarimizni
bajaradi. Buyruklar va ko’rsatmalar ketmaketligi esa dastur deb nomlanadi
(dastur tushunchasi yuqoridagi mavzularda utilgan). Dasturlar 3 turga
bulinadi:
1) Tizimli (tizim) dasturlar. Tizimli dasturlar bu kompyuter ishini
boshqaruvchi va har xil yordamchi amallarni bajaruvchi dasturlar.
Masalan: fayllar ustidan har xil amallar bajarish (kayta nomlash, yaratish,
uchirish, nusxasini olish, xajmini o’zgartirish), diksni tozalash va
tekshirish, kompyuterni sozlash ( tashki kurilmalar ishini boshqarish).
Tizimli dasturlar ichida 4 dasturlar guruhlari ajratilib turadi. Bular:
operatsion tizimlar (tizimlar), utilita dasturlar, drayver dasturlar va qobiq
dasturlar.
2) Amaliy dasturlar. Amaliy dasturlar bu ma‘lumotlar bilan ish
jarayonida foydalanadigan dasturlar.
Masalan: matn ma‘lumotlarni yaratish va taxrirlash, rasm va tasvir
ma‘lumotlarni yaratish yoki uzgartirish, malumotlar ombori bilan ishlash,
musika va video ma‘lumotlarni kurib chikish va taxrirlash.
Amaliy dasturlar foydalangan ma‘lumotlar turiga ko’ra guruhlanadi:
matn muharrirlari (Word, Lexicon, WD, Notepad, Write va xokazo), rasm
va tasvir muharirlari, rasm va tasvirlarni ko’rsatuvchi dasturlar (Corel,
Adobe Photoshop, Imaging, ACDSee, Paint vaxokazo), musika va video
muharrirlari, musika va video ko’rsatuvchi dasturlar (Adobe Premier,
Winamp, universal proigrovatel va xokazo), jadvallar muharriri (Lotus,
Excel va xokazo), ma‘lumotlar ombori bilan ishlovchi dasturlar (Access,
Dbase, FoxPro va xokazo), uyin dasturlari, urgatuvchi dasturlar,
bugalteriya va moliya dasturlar, va boshqalar.
|
