Tezkor xotira. Xotira turlari bilan tanishish

Download 0,51 Mb. Pdf ko'rish
bet	8/23
Sana	01.12.2023
Hajmi	0,51 Mb.
	#108934

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 23

Bog'liq
1. Shaxsiy kompyuterlarning dasturli ta‘minoti

11. Tezkor xotira. Xotira turlari bilan tanishish
Xotira-ma’lumot va dasturlarni saqlash uchun xizmat qiladi va
quyidagilarga bo’linadi:
1.Operativ xotira 2. Kesh xotira 3. BIOS xotira 4.CMOS(yarim doimiy
xotira) 5. Video xotira
Tezkor hotira boshqaruv hotirasiningsignallariorqali ishlaydi va ular
orasidagi ba’zi signallarning uzilishini tinimsiz ushlab turadi. Bu signallar
hotira modulidagi buyruqlarni bajarishga ulgurishi va keyingilariga
tayorgarlik ko’radi. Ushbu uzilishlar “Tayming” lar deb nomlanadi va
odatda qattiq disk xotirasini o’lchaydi. Bu “Tayming” lar orasida CAS#
Latency (tCL), RAS# toCAS# delay (tRCD), RAS# Precharge (tRP) va
Active to Precharge Delay (tRAS) lar ko’p ahamiyatga egadirlar.
BIOS ni sozlash jarayonida barcha kerakli o’lchamlar xotiraga avtomatik
ravishda joylashadi. Har bir modulda maxsus SPD (Serial Presence Detect)
deb nomlangan kodli chiplar bor va ular og’ir topshiriqlarni modullarga
yozib boradi. Tezkor xotirani jo’natish uchun avtomatik sozlanmalarni
o’chirish kerak bo’ladi va barchasini qo’l sozlanmalariga ogirish kerak,
barcha sozlanmalarni o’tkazgandan keyin protsessorning chastotasini
oshirmaslik kerak, aksincha uni tushirish kerak. Kiritilgan parametrlar
tezkor xotira sozlanmalari sistema platasidagi har xil modullardan ancha
farq qilishi mumkin, hattoki bitta chipda ishlatilgan bo’lsada. Ko’plab
platada jo’natish uchun tezkor xotiraning chastotasini va tayminglarni
o’zgartirishi mumkin (rasm 1). Tezkor xotiraning o’lchamlari sozlash
jarayonida jo’natilishi mumkin va Advanced Chipset Features yoki
Advanced bo’limlarda bo’ladi.
Tezkor xotira kompyuterning muhim qismi bolib, protsessor undan
amallarni bajarish uchun programma, berilganlarni oladi va amalni bajarib,
natijani yana unda saqlaydi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, kompyuter
ochirilsa, tezkor xotirada saqlanayotgan programmalar va berilganlar yoq
bolib ketadi. Shuning uchun ularni qattiq diskda yoki disklarda saqlab
qolish kerak. Kompyuter ishlab turganda elektr tokini ogohlantirmasdan
ochirish, umuman aytganda, katta zarar keltirishi mumkin. Barcha turdagi
xotiralar uchun muhim tushuncha uning hajmidir. Kompyuterlarda
ma’lumot birligining eng kichik olchovi sifatida bayt qabul qilingan bolib,
1 bayt 8 bit (ikkilik raqam)ga teng.
Kesh xotira. Kesh xotira kompyuterning ishlash tezligini oshirish uchun
ishlatiladi. U tezkor xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bolib,

uning yordamida amallar bajarish tezkor xotira orqali bajariladigan
amallardan ancha tez bajariladi. Shuning uchun kompyuter xotiraning
koproq ishlatiladigan qismi nusxasini kesh xotirada saqlab turadi.
Mikroprotsessorning xotiraga murojaatida, avvalo, kerakli programma va
berilganlar kesh xotirada qidiriladi. Berilganlarni kesh xotirada qidirish
vaqti tezkor xotiradagiga nisbatan ancha kam bolgani uchun kesh xotira
bilan ishlash vaqti ancha kam boladi.
Videoxotira. Videoxotira monitor ekraniga video ma’lumotlarni
(videotasvirlarni) saqlab turish uchun ishlatiladi. Shuni aytish lozimki,
videotasvirlar (ayniqsa rangli) kompyuter xotirasida kop joy egallaydi.
Shuning uchun video xotira hajmi qancha katta bolsa, shuncha yaxshi
albatta.

Download 0,51 Mb.

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 23

Download 0,51 Mb.

Pdf ko'rish