ТОИФАЛАШ ЖАДВАЛИ
Tovar modifikatsiyasining asosiy variantlari
Kommunikatsiya
To’liq standartlash
strategiyasi
Milliy proteksionizm
siyosati
1)Kommunikatsiya
o’zgaradi
2)Kommunikatsiya aloqalari
modifikatsiyasi
3)Kommunikatsiya aloqalari
va tovar modifikatsiyasi
4)Standart kommunikatsiya
5)To’liq standartizatsiya
(kommunikatsiya va tovar)
1)Birinchi hol bu epizodik
eksport, ya’ni ishlab
chiqaruvchini mahsulotni
aynan shu ishlab
chiqaruvchidan sotib olishni
istovchi chet ellik xaridor
(vositachi) mahsulotni
eksport qilishga
«majburlaydi».2) Ikkinchi
variant birlamchi zarur
mahsulotlarni (asosan oziq-
ovqat mahsulotlarini)
ommaviy ishlab chiqaruvchi
yirik transmiliiy
korporatsiyalarga taalluqli.
1)milliy proteksionizm
siyosati (ko’pchilik
hukumatlar ish o’rinlarini
tashkil etish va mahalliy
sanoatni ko’tarish uchun
mahsulotlarni o’z
mamlakatida ishlab
chiqarishni talab qiladi);
2)texnik sabablar: ba’zi
iste’molchilarning
talablarini texnik qarorni
moslashtirmasdan
qondirish mumkin
(avtomobillar porsheni
diametri, dizayni va rangini
o’zgartirish);
Tovar birjasi bozor narxi, bozor holati, uni
kayfiyati haqidagi va boshqa tijorat axborotlari
shakllanadigan joy bơlib xizmat qiladi. Birja narx
haqidagi axborotning yagona manbai bơlib u narx
shakllanishi jarayoniga borgan sari kơproq
ta'sir kơrsatadi.Birja axborotnomalari nashr
etilsada, oldi-sotdi savdo bitimlari natijalari
haqidagi axborot tijorat siri bơlib qoladi. Shuni
takidlash joizki, birjaning ơzi savdo vositachilik
faoliyati bilan shug‘ullanmaydi faqat, uning
uchun sharoit yaratib bеradi. Savdoni brokеrlik
idoralari va brokеrlar amalga oshiradilar.
Tovar-xom ashyo va fond birjalarining faoliyatini
tartibga solish vakolatli organ tomonidan
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi
belgilaydigan tartibda amalga oshiriladi.
Birja savdolari birja tomonidan birja savdosi
qoidalariga muvofiq tashkil etiladigan birja tovari
savdolaridir.
Birja savdolari birjada birja a’zolarining barchasiga
ushbu savdolarda bir vaqtda ishtirok etish
imkoniyati berilgan holda, markazlashtirilgan tarzda
elektron shaklda o‘tkaziladi.
•Birja faoliyati birja tovarlari bozorini tashkil etish va tartibga solishga hamda talab va taklif
asosida birja tovarlarining narxlarini ushbu bozorda shakllantirishga qaratilgan faoliyatdir.
•Birja faoliyati birja tovarlari bozorini tashkil etish va tartibga solishga hamda talab va taklif
asosida birja tovarlarining narxlarini ushbu bozorda shakllantirishga qaratilgan faoliyatdir.
O'zbekiston Respublikasi tovar-xom ashyo birjasining 2015- yildagi faoliyati yakunlari elon
qilindi. Unga ko'ra O'tgan yilda birja mahsulot aylanmasi bo'yicha tarixiy maksimumni
yangiladi. Birjaning barcha savdo platformalarida amalga oshirilgan bitimlarning umumiy
hajmi 24,2 foizga yoki 1,7 trln so'mga ortib, 8,9 trln.so'mni tashkil qildi.
Keyingi yillardagiga nisbatan ilk bor birja savdolarida amalga oshirilgan bitimlarning
O'zTXBning umumiy mahsulot aylanmasidagi ulushi 80% dan kamroqni tashkil qildi. Bu
esa birja tomonidan o'tkaziladigan yarmarka va auksion savdolarining imkoniyatlari
kengayganidan dalolat beradi.
O'zbekiston
Respublikasi tovar-
xom ashyo birjasining
yarmarka savdolarida
tuzilgan eksport
bitimlarining umumiy
hajmi 164,9 mln
AQSH dollariga yetdi
3.O'zbekiston Respublikasi tovar-xom ashyo birjasining
hajmi
..
Tovar xarakati to’g’risidagi ma’lumotlar
Ekspluatatsiya
xizmati ko’rsatish
reklama, texnik
hujjatlar
Xaridlarni
rejalashtirish va
amalga oshirish
namoyish
yo’riqnomalar
sotuv narxi
18
Tovar konsepsiyasi
Tovar konsepsiyasi iste’molchi e’tiborini tovarga, uning sifatiga va
narxiga qaratishni talab etadi. Iste’molchilar o'xshash tovarlarni
sifatlarini boshqa firmani shunday tovarlari bilan solishtirib
ko'radilar. Bu konsepsiyani ko'pincha kompaniya, firma,
tashkilotlar, shuningdek, notijorat tashkilotlar ham ushlab turadilar.
Biroq tovar konsepsiyasi muvaffaqiyat keltiravyermaydi.
• Tovar va savdo marketinggi konsepsiyalari mahsulot ishlab
chiqarish hali syeriyali, ya’ni yalpi tus olmagan davrda maydonga
kelgan edi. Tovarlarning yangi turlari va xillari hisobiga yuqori
darajada foyda qo'lga kiritilar edi, sababi mohiyat e’tibori bilan
cheksiz talabga ega bo'lgan bozorda bu tovarlarga nisbatan talab
benixoya katta edi
19
Котлер бўйича товарнинг уч
даражси
| 