Jahon moliya bozorida “yashil obligatsiyalar”ning o„rni

vaqtda esa umumlashtiruvchi nom bilan “yashil obligatsiyalar” deb, atala boshlandi. 
Qarz oluvchi obligatsiyani muddati davomida foizlari bilan so„ndiradi. “Yashil 
obligatsiyalar”ning boshqa obligatsiyalardan farqli jihati shundaki, jalb etilgan 
mablag„lar tiklanadigan energiya, energiya samaradorligini oshirish, ekologik toza 
transport yoki issiqxona gazlarini chiqarish hajmini qisqartirish bilan bog„liq 
loyihalarga sarflanadi. Dastlab turli mamlakatlarda ekologik loyihalar uchun 
mablag„lar jalb etish uchun qimmatbaho qog„ozlar emissiya qilingan bo„lsa-da, 
moliyaviy resurslarni xarajat qilish yo„nalishlari muayyan turdagi obligatsiyalar 
chiqarish bilan bog„lanmagan. 2008 yilda Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki shu 
turdagi qimmatbaho qog„ozlarni “yashil obligatsiyalar” nomi bilan chiqardi. Bank 
mutaxassislari chiqarilgan qimmatbaho qog„ozlarni joylashtirishdan tushgan 
mablag„larni yo„naltirish lozim bo„lgan loyihalarni ekologik mezonlarga qanchalik 
javob berishini aniqlash maqsadida norvegiyalik ekolog mutaxassislarni taklif 
etishdi.
Xalqaro moliya instituti odatdagidek, o„z portfeli va investitsiya strategiyasida 
“yashil obligatsiyalar”dan faol foydalanayotgan xususiy investorlar va emitentlar 
uchun katalizator vazifasini o„tadi.
Qimmatbaho qog„ozni emissiya qilishdan olingan moliyaviy resurslardan 
foydalanish yo„nalishi ularni “yashil obligatsiyalar” sirasiga kiritishdagi asosiy 
mezon hisoblanadi. Ushbu mablag„lardan foydalanish yo„nalishlarini quyidagicha 
guruhlash mumkin:
-
energetika resurslari (energiya samaradorligi, energiya tejamkorligi, muqobil 
energiya manbalari);
-
atrof-muhit tozaligini saqlash (sanoat va maishiy chiqindilarni yo„q qilish 
samaradorligini oshirish);
-
bio xilma-xillikni oshirish, qishloq va o„rmon xo„jaligi samaradorligini oshirish); - 
ekologik sof transport; - suv resurslari.
Jahon moliya bozorida “yashil obligatsiyalar”ning asosiy investorlari sifatida 
institutsional investorlar, jumladan, xususiy pensiya va sug„urta jamg„armalari, 

“uzun pullar” 
3
va riski past moliyaviy dastaklarga qiziquvchi investitsiya 
kompaniyalari maydonga chiqishadi. Jahon amaliyotida “yashil obligatsiyalar”ning 
standart, loyihaviy, sekyuritizatsiyalashgan
4
va daromad bilan ta‟minlangan turlari 
keng tarqalgan (4.4.1-jadval).
“Yashil obligatsiyalar” shakllanish mexanizmi bo„yicha bir-biridan farq qiladi. 
“Yashil obligatsiyalar” turining xilma-xilligi esa investorlarga o„z “yashil” 
loyihalari bilan bir qatorda loyihalar “
pool” 
104 
ini moliyalashtirish uchun 
yo„naltiriladigan obligatsiyalarni ham chiqarishlari mumkin. Emitentlar uchun 
“yashil obligatsiyalar” ekologik samarali loyihalarga qo„shimcha moliyaviy 
mablag„larni jalb etish imkonini beradi. “Yashil obligatsiyalar” investorlarga uzoq 
muddatli davrda miqdori belgilab qo„yilgan daromad olish, “yashil loyihalar”da 
qatnashayotgani uchun o„z obro„sini oshirish imkoniyatini yaratadi.
 

Download 0,87 Mb.