-jadval  Jahon amaliyotida qo„llanilayotgan “yashil obligatsiyalar”ning turlari

g asosiy 
riski –
emitentning 
defolt 
bo„lishi
Daromad 
bilan
ta‟minlangan
“yashil 
obligatsiya
”
Maqsadli yoki 
qayta 
moliyalashtirila
di gan “yashil”
loyihalar
Kredit reytingi 
boshqa turdagi 
obligatsiyalar
emitentidan farq 
qilishi mumkin
Regress 
huquqi faqat 
“yashil”
aktivlarga 
tegishli
To„lovlarni 
loyihani 
bajarish
natijasida 
olingan 
daromadlar
hisobidan 
amalga 
oshirish.
Investorning 
asosiy riski 
– 
emitentning 
defolt 
bo„lishi
Gavayi shtati
(shahar elektr 
ta‟minotini 
qo„llabquvvatlas
h)
“Yashil” 
loyihaviy 
obligatsiya
Obligatsiya bir 
yoki bir nechta 
“yashil”
loyihaga 
bog„langan 
bo„ladi
Pul 
mablag„larid
an maqsadli 
foydalanish
Investor 
bevosita
“yashil” 
loyiha 
riskiga 
duch keladi
Invenergy
Campo Palomas
(shamol fermasini 
qo„llabquvvatlas
h)

Sekryutizas 
iyalashgan
“yashil 
obligatsiya
”
“Yashil 
loyihalar” 
portfelini qayta
moliyalashtirish
Aktivlardan 
keladigan
tushumlar ushbu 
turdagi
obligatsiyalarni 
so„ndirishning 
asosiy manbai 
hisoblanadi
Kredit reytingi 
ta‟minotga 
bog„liq holda 
belgilanadi
Loyihalarni 
guruhlash, 
kichik
loyihalarga 
yirik
investorlarni
jalb etish, 
kichik
loyihalar
bilan bog„liq 
risklarni
kamaytirish 
imkoniyati
Regress 
huquqi 
kafolatlang
an
Tesla Energy
(yashash binolari
ijarasini 
qo„llabquvvatlas
h)
Boshqa qarz 
dastaklari
“Yashil 
loyihalar”ni
moliyalashtirish 
uchun
yo„naltirilgan
obligatsiyalarga
o„xshash boshqa 
dastaklar
Loyihalarni 
maqsadli
moliyalashtiri 
sh imkoniyati
Moliyaviy 
dastak 
turiga 
bog„liq 
risklarning 
mavjudligi
Green Sukuk
Climate Bond Initiative ma‟lumotlariga ko„ra “Yashil obligatsiyalar”ning yillik 
emissiyasi 2007-2019 yillarda 0,8 mlrd. dollardan 257,7 mlrd. dollargacha, ya‟ni 
300 baravardan ko„proqqa oshgan. 2019 yilda jami “yashil obligatsiyalar”ning 
26,3%i yangi emitentlar tomonidan chiqarilgan
 
(1rasm).

 
1-rasm. Jahonda “yashil obligatsiyalar” emissiyasining o„zgarishi, mlrd. doll. 
“Yashil obligatsiyalar” boshqa moliyaviy dastaklarga nisbatan qator afzalliklarga ega:
-
investitsion reytingining yuqoriligi (A va undan yuqori);
-
emitentlarning yuqori maqomga egaligi (emitentlar tarkibida xalqaro moliyaviy 
institutlarning ko„pligi);
-
davlat tomonidan muntazam qo„llab-quvvatlanishi.
Xalqaro “yashil obligatsiyalar” bozoriga xos xususiyatlar:
-
investorlar talabining yuqoriligi - “yashil obligatsiyalar”ga xalqaro moliya 
bozorining yangi dastagi sifatidagi qiziqish ortib bormoqda;
-
joylashtirish tezligining yuqoriligi - talab yuqoriligi tufayli “yashil obligatsiyalar” 
birlamchi bozorga joylashtirilgandan keyin 1 soat ichida sotilib ketadi;
-
istiqbolli kelajak – yetakchi institutsional investorlar “yashil obligatsiyalar”ga 
bo„lgan talabning ortib borayotganligini namoyish qilishmoqda;
-
ixtisoslashuv - “yashil obligatsiyalar” bilan ixtisoslashgan, “Yashil fondlar”, deb 
ataluvchi investitsiya kompaniyalari shug„ullana boshlashdi.
,
8
0
4
,
0
9
,
0
,
0
4
1
,
2
3
,
1
11
0
,
6
,
36
41
8
,
87
,
2
155,5
167,0
257,7
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019

Xalqaro yashil moliyalashtirish bozorining yetakchi segmentlari sifatida banklarning 
yashil kreditlari, “iqlim” va “yashil obligatsiyalar”ini keltirish mumkin (2-rasm). 
“Yashil obligatsiyalar” emissiyasining geografik tarkibida yetakchilik AQSh, Xitoy 
va Fransiyaga tegishli bo„lib, ular hissasiga jami emissiyaning 44,0% to„g„ri keldi. 
Jumladan, 2019 yilda AQShda 51,3 mlrd. doll., Xitoyda 31,3 mlrd. doll. va 
Fransiyada 30,1 mlrd. dollar miqdorida “yashil obligatsiyalar” bozorga chiqarilgan.
 
Yevropa Ittifoqi, AQSh va Xitoy hissasiga global yashil obligatsiyalar chiqarish 
hajmining 73,5%i to„g„ri kelgan 
(3-rasm). 
Germaniya iqtisodiyoti hajmi jihatdan 
Yevropadagi eng yirik iqtisodiyot hisoblanishiga qaramasdan “yashil obligatsiyalar” 
bozorida to„rtinchi o„rinni egallaydi. Germaniyada chiqarilgan jami “yashil 
obligatsiyalar” qiymati 33,6 mlrd. dollarga teng va 2018 yilda qiymati 7,7 mlrd. 
dollarlik obligatsiyalar muomalaga chiqarilgan. “Yashil obligatsiyalar” savdosidan 
tushgan tushumlarning 70%i energetika sohasiga yo„naltirilgan
109
.
“Yashil obligatsiyalar”ni emitentlar bo„yicha tahlil etadigan bo„lsak, 2019 yilda 
muamolaga chiqarilgan jami obligatsiyalarning 23,0%i (59,3 mlrd doll., 2018 yilda 
29,5 mlrd doll. yoki 23%) nomoliyaviy korporatsiyalar, 21,3%i (55 mlrd. doll., 
2018 yilda 49,7 mlrd. doll.) moliyaviy korporatsiyalar, 15,0%i davlat tashkilotlari, 
12,3%i esa ta‟minlangan obligatsiyalar hissasiga to„g„ri keldi (4-rasm). “Yashil 

Download 0,87 Mb.