A)9:7 B) 9:6:1 C) 9:3:4 D)9: 3:3:1
480.Birinchi avlod “F1” duragayni retsessiv gomozigota formasini qayta chatishtirish ...deyiladi?
A)monoduragay B)diduragay
C)tahliliy-bekkross D)poliduragay
481. Komplementargenlarmustaqil ravishda u yoki bu belgini yuzaga chiqarsa 2-avlodda fenotip bo’yicha qanday ajralish kuzatiladi?
A)9:7 B) 9:6:1 C) 9:3:4 D)9: 3:3:1
482. Alternativ bu...?
A)irsiy toza organizm
B)o’zaro keskin farq qiluvchi belgi
C)allel genlar D)noallel genlar
483. Genlarning o’zaro qanday ta’sirida fenotip bo’yicha 12:3:1nisbatda ajralish kuzatiladi?
A)Pleyotropiyada B)retsessiv epistazda
C)dominant epistazda D) Komplementariyada
484.Nokumulyativ polimeriyada 2juft noallel gen ishtirokida F2 dafenotip bo’yich anisbat qanday bo’ladi?
A) 1:4:6:4:1 B)13:3 C)9:6:1 D)15:1
485.Genlarning pleyotrop ta’siri 1-marta kim tomonidan aniqlangan?
A) Morgan B)Mendel
C) Nilson Ele D) de-Friz
486.Braxidaktiliyaga uchragan odamlar shajarasini o’rganish orqali asosiy genga qanday genlar ta’sir ko’rsatishi aniqlandi?
A) Polimer genlar B)Epistatik genlar
C)Letal genlar D)Modifikator genlar
487.O’roqsimon anemiyada qanday genotipli organizm bolalikda nobud bo’ladi?
A) geterozigota B) dominant gomozigota
C)retsessiv gomozigota D) nobud bo’lmaydi
488.Teri rangining irsiylanishi qaysi biriga misol bo’ladi?
A) Komplementariya B) kumulyativ polimeriya
C)nokumulyativ polimeriya D)epistaz
89.Havorang va sariq patli to’tilar chatishtirilganda F1 da to’tilar pati qanday rangda bo’ladi?
A) Havorang B)Sariq D)Yashil D)oq
490. Havorang va oq patli to’tilar chatishtirilganda F1 da to’tilar pati qanday rangda bo’ladi?
A) Havorang B)Sariq D)Yashil D)oq
491. Bir hil tipdagi monomerlardan tuzilgan polimerlar nima deb ataladi?
A. biopolimerlar B. monosaharidlar
C. geteropolimerlar D. gomopolimerlar
492. Hayvonlar quruq modda massasini necha foizini uglevodlar tashkil etadi?
A. 1% B. 2%
C. 3% D. 4%
493. Kichik tarkibiy qismga gidrolizlanmaydigan biomolekulalar nima deb ataladi?
A. monosaxaridlar B. disaxaridlar
C. polisaxaridlar D. polimerlar
494.(C3 H6 O3) umumiy formula monosaxaridlarning qaysi guruhiga tegishli?
A. trioza B. tetroza C. pentoza D.geksoza
495. Triozalar guruhiga mansub uglevodlarni aniqlang.
A. riboza, dezoksiriboza B. glyukoza, fruktoza
C. sut kislota, pirouzum kislota D. kraxmal, glikogen
496. …… erkin holatda hujayralarda, to’qima suyuqligida, plazmada uchraydi?
A. kraxmal B. glyukoza
C. saxaroza D. maltoza
497. Odamlar qonida glyukoza miqdori qancha?
A. 4.5-5.5 millimol B. 5-5.5 millimol
C. 6-7.8 millimol D. 10 millimol
498.Monosaxaridlar o’zaro qanday bog’ orqali birikadi?
A. vodorod bog’i B. peptid bog
C. fosfodiefir bog’i D. glikozid bog’
499.Ikkita glyukozaning birikishidan hosil bo’lgan disaxarid nomi?
A. maltoza B. galaktoza C. laktoza D. saharoza
500. ……suvda yaxshi eriydi, shirin ta’mga ega?
A. oqsillar B. uglevodlar
C. yog’lar D. nuklein kislotalar
501. Undirilgan don shakari deb ataladigan uglevod?
A. kraxmal B. glyukoza
C. saxaroza D. maltoza
502.Monomeri glyukoza bo’lgan uglevodlarni aniqlang.
1) saxaroza 2) laktoza 3) kraxmal 4) klechatka 5) sellyuloza 6) glikogen
A. 1,2,3 B. 2,4,6
C. 3,4,5 D. 1,4,6
503. O’simlik qobig’iga mustahkamlik beradigan (a) , hayvon to’qimalarida zahira modda holida to’planuvchi (b) uglevodlarni aniqlang.
1. glyukoza 2. fruktoza 3. sellyuloza 4. kraxmal 5 glikogen
A. a-1,2 b- 3 B. a-1 b-2
C. a -3, b-5 D. a-3,5 b-1
504. Quyidagi uglevodlarni funksiyasi bilan juftlab ko’rsating.
1.maltoza 2. riboza 3. glikogen 4. xitin
a) hayvon to’qimalarida zahira holida to’planadi b) unayotgan urug’ uchun energiya manbayi c) ATF va RNK molekulalari strukturalari tuzilishida ishtirok etadi d) zamburug’ hujayrasi qobig’iga mustahkamlik beradi.
A.1-a, 2-c, 3-a, 4-d
B. 1-c, 2-a, 3-d, 4-b
C. 1-a, 2-b, 3-c, 4-d
D. 1-d, 2-c, 3-a, 4-b
505. O’simliklar barg to’qimasining 15-30%ini, yog’ochlikning 50%ini tashkil etadigan modda uglevodlarning qaysi guruhiga mansub?
A. monosaxarid B . disaxarid
C. polisaxarid D. uglevodlarga mansub emas
506. Kraxmalning o’simliklar donida uchrashi mumkin bo’lgan miqdorini toping.
A. bug’doyda 70%, makkajo’xorida 20%, kartoshkada 30%
B. bugdoyda 20%, makkajo’xorida 30%, kartoshkada 70%
C. bug’doyda 30%, makkajo’horida 70%, kartoshkada 15%
D. bug’doyda 70%, makkajo’xorida 80%, kartoshkada 20%
507. Gomopolimerlar (a) va geteropolimerlar (b) ga mansub birikmalarni aniqlang.
1- glikogen , 2-kraxmal, 3-sellyuloza, 4-oqsillar, 5- nuklein kislotalar
A. a-1,2,3 b- 4,5 B. a- 1,4,5 b- 2,3
C. a-2,3 b- 1,4,5 D. a- 4,5 b- 1,2,3
508. …..tabiatda keng tarqalgan bo’lib, 3 ta yog’ kislota va 3 atomli spirt – glitserinning birikishidan hosil bo’lgan.
A. mumlar B. fosfolipidlar
C. glikolipidlar D. neytral yog’lar
509. Quyidagi lipidlar guruhlarini funksiyasi bilan juftlab ko’rsating.
a-neytral yog’lar , b-fosfolipidlar, c- mumlar, d- glikolipidlar
1. hujayra memranasining muhim tarkibiy qismi. 2- o’simlik organlari va hayvonlar terisini qoplab, himoya qiladi.3- hujayraning membranali tuzilmalarini hosil qiladi. 4-uglevodlar bilan birikib, organizmni energiya bilan ta’minlaydi.
A. a-1, b-3, c-2, d-4 B.a-2,b-4,c-1, d-3
C. a-1, b-2, c-3, d-4 D. a-3, b-2, c-1, d-4
510. Odamda qon tomirlarini toraytirib, arteroskleroz kasalligiga sabab bo’luvchi modda lipidlarning qaysi guruhiga mansub?
A. mumlar B. neytral yog’lar
C. steroidlar D. glikolipidlar
511. Aminokislotalar molekulasiga tegishli bo’lgan taribiy qismlarni aniqlang.
A. –NH 2 , -COOH, radikal
B. NH 2 , -OH, radikal
C. NH 2 , -CHO, radikal
D. –OH, - COOH, radikal
512. Oqsillarning tuzilish darajalariga mos ravishda , ularga mansub oqsillarni aniqlang.
a) birlamchi b) ikkilamchi c) uchlamchi d) to’rtlamchi struktura
1-insulin 2- mioglobin 3- kollagen 4-gemoglobin 5- interferon 6- rodopsin
A. a-1 , b-3, c-2, d-4
B. a-2, b- 3,2, c- 1, d-4
C. a-1,2, b-3, c- 1, d- 4
D. a-1, b-2, c-3, d-4
513. Oqsillarning tuzilish strukturalariga mos ravishda ularga xos xususiyatlarni juftlab ko’rsating.
a) birlamchi b) ikkilamchi c) uchlamchi d) to’rtlamchi
1. polipeptid zanjirining spiral shakli bilan belgilanadi 2. oqsil molekulasida aminokislotalarning navbat bilan joylashish tartibida belgilanadi. 3. spiral shakldagi polipeptid globula shaklini hosil qilish bilan belgilanadi.
4.bir nechta globula shaklidagi polipeptid molekulalarini birikishi bilan belgilanadi.
A. a-1, b-2, c-3, d-4 B. a-3, b-4, c-1, d-2
C. a-2, b-1, c-3, d-4 D. a-4, b-1, c-3, d-2
514. Quyidagi oqsillarning uchrash zonasini aniqlang.
1.kollagen, 2. keratin 3. elastin, 4. gemoglobin, 5. mioglobin, 6. trombin.
a- biriktiruvchi to’qimqda, b- jun, tirnoq, patlar tarkibida, c- pay, qon tomirlar devorida, d-qon tarkibida, e-plazmada, f- muskul to’qimasida
A.1-a, 2- b, 3-c, 4-d, 5- f, 6-e
B. 1-b, 2-a, 3-c, 4-a, 5-f, 6-e
C. 1-f, 2-a, 3-c, 4-b, 5-e, 6-d
D. 1-a, 2-b, 3-c. 4-d, 5-e, 6-d
515. ….. azotli asos, monosaxarid, fosfat kislota qoldig’idan tashkil topgan.
A.oqsil B uglevod C nukleotid D. yog’
516. ATF molekulasi tarkibini aniqlang.
A. adenin, riboza, 2 ta fosfat kislota qoldig’i
B. adenin, dezoksiriboza, 3 ta fosfat kislota qoldig’i
C. guanin, riboza, 3 ta fosfat kislota qoldig’i
D. adenin, riboza, 3 ta fosfat kislota qoldig’i
517. Adenin va timin o’rtasida nechta vodorod bog’i bor?
A. 1ta B. 2ta C. 3ta D. ko’p
518. A+G=T+C nimani ifodalaydi?
A. purin asoslari soni primidin asoslari soniga teng ekanligini
B. adenin son jihatdan sitozinga teng ekanligini
C. adenin soni timinga . guanin soni sitozinga teng ekanligini
D. adenin va guanin yig’indisi sitozin va timinlar yig’indisiga teng ekanligini
519. ,, Beda bargi “ strukturasi RNK ning qaysi hiliga xos?
A. i-RNK B. r-RNK C. t-RNK
D. bu struktura DNK molekulasida uchraydi
520. DNK qo’sh zanjirida 4ta nukleotid bor. Bu holat RNK molekulasiga ham tegishli . DNK molekulasidagi 2ta nukleotid orasidagi masofa qancha?
A. 0, 30 nm B. 0,34 nm C. 0,40 nm D. 0,45nm
521.DNK molekulasi hujayraning qaysi organoidlarida uchraydi?
A. membrana, sitoplazma, yadro
B. mitoxondrya, sitoplaza, plastida
C. yadro, golji majmuasi, sitoplazma
D. yadro, mitoxondrya, xloroplast
522. ATF sintezi jarayonida energiya ajratib chiqariladimi yoki yutiladimi?
A. energiya ajralib chiqadi B. energiya yutiladi
C. bu jarayonda energiyaning hech qanday ahamiyati yo’q
D. ham ajralib, ham yutiladi
523. ADF + H3 PO4 + energiya ------ ATF + H 2 O reaksiya qaysi jarayonni ifodalaydi?
A. ATF sintezi
B. suvning hosil bo’lishi
C. energiya hosil bo’lishi
D. energiyaning qisman yutilishi
524. Oqsil tabiatli gormonlarni aniqlang.
A. tiroksin, adrenalin, timozin
B. Insulin, adrenokortikotrop, tiroksin
C. jinsiy gormonlar
D. insulin, somatotropin, vasopressin
525. Botulizm, vabo , difteriya kasalligini qo’zg’ovchi mikroblarning zaharlari qanday tabiatga ega?
A. Yog’ tabiatli B. oqsil tabiatli
C. gormon tabiatli D. hech qanday tabiatga ega emas
526. Hujayra darajasida ilk bor ……… xususiyatlar paydo bo’lgan.
A. hujayra metobolizmi B.genetik axborotni tashilishi
C. organlar ixtisoslashuvi D. A va B
527. Qaysi olim barcha ko’p hujayralilarning rivojlanishi bitta tuxum hujayradan boshlanishini isbotladi?
A. T.Shvann B.M. Shleyden C.R. Virxov D. K. Ber
528. Bakteriyalarning oziqlanish usuli (a), hujayra qobig’i (b), tanasidagi zahira moddani(c) toping.
1- avtotrof va geterotrof, 2- murein, 3- polifosfatlar, 4- glikogen, 5- fototrof, 6- pektin
A. a- 1, b-2, c- 3 B. a-1,5 , b- 2, c- 3,4
C. a-5, b- 2,6, c- 4 D. a- 1, b- 4, c- 3,4
529. Bakteriya (a) , zamburug’(b), o’simlik hujayrasi (c), hayvon hujayralarida(d) to’planadigan zahira moddalari bilan juftlab ko’rsating.
1-kraxmal, 2- glikogen , 3- yog’ , 4- oqsil, 5- polifosfatlar 6- polisaharidlar.
A. a-5, b-4, c- 1,2 d- 6 B. a-5 ,b- 1,3 C-3 , d-4
C. a-5, b-2, c- 1, 4 d-6 D. a-5, b-2, c-1, d- 2
530. ATF sintezi uchun qancha (kj) energiya sarflanadi?
A. 40 kj B. 50 kj C. 180 kj D. 200 kj
531. hujayraning tuzilishi va tarkibini yangilanib turishini ta’minlaydigan biosintetik reaksiyalar yig’indisi qanday ataladi?
A. metabolism B. moddalar almashinuvi
C. plastik almashinuv D. energiya almashinuvi
532. Aerob organizmlarda energetik almashinuv necha bosqich va ular qaysilar?
A. 2 bosqich : kislorodli va kislorodsiz
B. 3 bosqich: tayyorgarlik, kislorodsiz, kislorodli bosqich
C.3 bosqich: tayyorgarlik, sintez, parchalanish bosqichlari
D. bu jarayon bosqichma bosqich sodir bo’lmaydi.
533. Tayyorgarlik bosqichida hosil bo’lgan energiya qaysi jarayonga sarflanadi?
A. ichki organlar ish bajarishi uchun
B. ATF ning fosfat bog’lariga bog’lanadi
C. energiya hosil bo’lmay, aksincha sarflanadi
D. issiqlik sifatida to’liq tarqalib ketadi
534. ,, Beda bargi “ strukturasi RNK ning qaysi hiliga xos?
A. i-RNK B. r-RNK C. t-RNK
D. bu struktura DNK molekulasida uchraydi
535. Glikoliz natijasida 1 molekula glyukozadan necha molekula ATF va suv hosil bo’ladi?
A. 2 molekula suv va 2 molekula ATF
B. 42 molekula suv va 36 molekula ATF
C. 44 molekula suv, 38 molekula ATF
D. glikoliz jarayonida ATF va suv hosil bo’lmaydi
536. Bir molekula glyukozaning kislorodsiz parchalanishi natijasida jami qancha (kj) energiya ajralib chiqadi (a), qanchasi ATF shaklida to’planadi (b), qanchasi issiqlik sifatida (c) tarqalib ketadi ?
1-200 kj, 2- 2600 kj, 3- 2800 kj, 4-40 %, 5- 60 %, 6- 100%, 7-0%
A. a-2, b- 5, c- 4 B. a-2,3 b- 4, c-5
C. a-3, b- 6, c-7 D. a-1, b- 4, c-5
37. Odam kuchli jismoniy mehnat qilganda muskul va to’qimalarda kislorod yetishmay qoladi, natijada glyukozadan …… hosil bo’ladi va muskullarda charchash holati yuzaga keladi?
A. CO2 va H 2O B. ATF va H2 O
C. C3 H6 O 3 D. ko’p miqdorda energiya
538. Glyukozaning kislorodli parchalanishi bosqichida hosil bo’ladigan moddalarni miqdori bilan ko’rsating.
A.36 molekula ATF, 42 molekula suv, 6 molekula korbonat angidrid
B. 38 molekula ATF, 44 molekula suv, 6 molekula korbonat angidrid
C. 36 molekula ATF, 44 molekula suv, 3 molekula korbonat angidrid
D. bu jarayonda faqat enaegiya bilan suv hosil bo’ladi
539. C6 H12 O6 + 6O2 +38ADF +38H3 PO4 = 6CO2 +44H2 O +38 ATF ushbu reaksiya energetik almashinuvning qaysi bosqichini ifodalaydi?
A. tayyorgarlik bosqichi B. glikoliz
C. glyukozaning chala oksidlanishi
D. glyukozaning to’liq oksidlanishi
540. Fotosintezning qorong’ulik (a) va yorug’lik bosqichi(b)da boshlang’ich mahsulotlar sifatida qaysi moddalar qatnashadi?
1-suv, 2-ADF, 3- xlorofill, 4-CO2 ,5- ATF, 6-NADF~ H
A. a- 1,3,4,b- 2,5,6 B. a-1,2,3 b-4,5,6
C. a-1,5,6 b-2,3,4 D. a- 4,5,6 b-1,2,3
541. Fotosintezning yorug’lik reaksiyasida qancha ATF molekulasi hosil bo’ladi?
A. 18 molekula B. 24 molekula
C. 30 molekula
D. bu jarayonda ATF molekulasi hosil bo’lmaydi
542. Ko’mir, neft, gaz, torf kabi qazilmalar qaysi organizmlarni qoldiqlaridan hosil bo’ladi?
A. o’simlik qoldiqlaridan B. hayvon qoldiqlaridan
C. cho’kindi jinslarda D. nursimonlardan
543. O’zining hosil qilgan energiyasi hisobiga anorganik birikmalardan organik moddalar sintezlovchi bakteriyalar guruhi ?
A. nitrifikator bakteriyalar B . temir bakteriyalari
C. oltingugurt bakteriyalari D. vodorod bakteriyalari
544. Tog’ jinslarining yemirilishiga sabab bo’luvchi bakteriyalar ?
A. nitrifikatorlar B. temir bakteriyalari
C. oltingugurt bakteriyalari D. vodorod bakteriyalari
545. DNK o’zining komplementar zanjirini qaysi ferment ishtirokida sintezlaydi?
A. sintetaza B. ligaza C. polimeraza
D. ushbu sintezda ferment ishtirok etmaydi
546. Genetik kodga xos bo’lmagan xususiyatlarni toping.
1. har bir aminokislotani nukleotidlar tripleti kodlaydi. 2. har bir kodon 2 ta aminokislotani ifodalaydi. 3. har bir kodon 1 ta aminokislotani ifodalaydi. 4. 1ta aminokislotani faqat 1ta triplet kodlashi mumkin. 5. 1 ta aminokislotani bir nechta triplet kodlashi mumkin. 6. genetik kod har bir tirik organizm uchun alohida ifodalanadi. 7. genetik kod barcha tirik organizmlar uchun universal 8. terminatorlar ma’lum aminokislotani ifodalaydi. 9. terminatorlar ma’lum aminokislotalarni ifodalamaydi. 9. genetik kodning 61 tasi ,, ma’noli’’. 10. genetik kodning 64 tasi ,, ma’noli’’
A. 2, 4, 5, 6, 8,10 B. 1,3,5,7, 8,9
C. 2,3,4,6,8,9 D. 1,3,5,7,9,10
547. Stop kodonlar berilgan qatorni aniqlang.
A. UUU,UCC, UAC B. UGA, UAA, UAG
C. UGU, UGC, UGG D. UGA, UAA, UGG
548. Aminokislotalar izchilligi to’g’risidagi axborot DNK dan …….. ga ko’chirilishi ,, transkripsiya” deb ataladi.
A. i- RNK B. t-RNK C. m-RNK D. r-RNK
549.RNK sintezida ya'ni transkripsiya jarayonida (a) va oqsil sintezida ya'ni translyatsiya jarayonida (b) matritsa vazifasini bajaruvchi molekulalar qaysilar?
1- DNK , 2- RNK , 3- i-RNK, 4- m-RNK, 5- t-RNK, 6-ATF
A. a- 1,2 , b-3,5 B. a-1,3 , b-2,6 C. a- 2,5 b-1 D. a-1, b- 3
550. Translyatsiya jarayonini boshlab beruvchi ,, start kodon” berilgan qator ?
A. AGU – serin B. AUG- metionin
C. AAG-lizin D. AUC- izoleysin.
551. Genetik materialning xilma-xil kombinatsiyasi hosil bo’lishi tufayli yangi irsiy belgilarga ega organizmlarda paydo bo’lishini ta’minlaydigan jarayonda tiriklikning qaysi xususiyati namoyon bo’ladi?
A) gameostaz B) o’z-o’zini tilash
C) o’z-o’zini idora etish D) qo’zg’aluvchanlik
552. Prokariot organizmlarning jinssiz ko’payish usuli (I) va ko’payish usulining ketma-ketligi(II) to’g’ri berilgan qatorni aniqlang.
1. shizogoniya; 2. Binar bo’linish: 3. kentaklanib ko’payish; 4. Fragnentatsiya
a) hujayra o’rtasida to’siq hosil bo’ladi; b) hujayra ikkiga bo’linadi; c) yadroni saqlovchi bo’rtma hosil bo’ladi; d) hujayraning DNKsi replikatsiyalanadi e) kattalashi va mustaqil organizmga aylanadi.
A) I-2; II – a,d,b; B) I – 1; II – a,d,b,c;
C) I – 3; II – d,a,c,b,e D) I – 2; II – d,a,b
553. Mitoz usulida hosil bo’ladigan hujayralar qaysi bir hujayrali organizmlarning tarqalishiga xizmat qiladi?
A) achitqi, spirogyra
B) yo’sin, qirqbo’g’in, qirqquloq
C) xlorella, xlomidomanada;
D) qalpoqchali zambrug’, yo’sinlar
554. Bir qator bo’lib joylashgan qisqa shakldagi hujayralardan tashkil topgan orgaznizmda jinsiy ko’payishning qaysi usuli kuzatiladi?
A) izogamiya B) geterogamiya
C) oogamiya D) poliembuoniya
555. Tetraploid navli bug’doy o’simligida murtak xaltasining mikrofil tomonidan jylashgan hujayralardagi jami xromasomlar sonini toping.
A) 84 B) 42 C) 21 D) 56
556. O’simlikda hosil bo’lgan chang donalarining 40%i changlanishda, ulardan hosil bo’lgan spermiylarning 50 %i urug’lanishda qatnashgan. O’simlikda 240 ta urug’ hosil bo’lgan bo’lsa, shu jarayonda ishtirok etgan changdagi birlamchi jinsiy hujayralar sonini aniqlang.
A) 120 B) 240
C) 960 D) 1920
557. Oktoploid karam navida urug’lanish natijasida bir nechta zigota hosil bo’ldi. zigotlardagi xromasomalarning umumiy soni 21600 bo’lsa, qo’sh urug’lanishda ishtirok etgan spermiylar sonini toping.
A) 1200 B) 1550 C) 300 D) 600
558. Mikrosporaning hosil bo’lishi(a) va mikrosporaning bo’linishi(b) qaysi jarayonga asoslangan?
A) a-mitoz; b-mitoz B) a-meyoz; b-meyoz;
C) a-meyoz; b-mitoz D) a-mitoz; b-meyoz
559. Quyidagi qaysi organizmlar megasporotsit hujayradan megaspore hosil qiladi?
1. makkajo’xorining changchili guli; 2. yong'oqning kuchlasi; 3. makkajo'xorining urug’chili guli; 4. sefarganing kallakchasi; 5. piyozning soyaboni; 6. tolning kuchalasi
A) 1,2,3 B) 4,6,3 C) 3,5,4 D) 1,5,4
560. Gigant salamandraning spermatogenez jarayonida kuzatiladigan hodisalar qaysi javobda to’g’ri berilgan?
1) hujayralarning barchasi X xromasomaga ega bo’ladi; 2) ko’payish davrida diploid to’plamga ega hujayralar hosil bo’ladi; 3)hujayralaning 50%i jinsiy Y xromasomaga ega; 4) o’sish davrida hujayralarda translatsiya kuzatilmaydi; 5)ko’payish davrida reduplikatiya sodir bo’ladi; 6)4 ta giploid to’plamga hujayra hosil bo’ladi.
A) 3,6 B) 4,5 C) 1,5 D) 2,4
561. Qizilto’sh(a) va triton(b) embrional rivojlanish davriga xos ma’lumotlarni aniqlang.
1) urug’lanish ichki; 2)gastrulyatsiya blastulaning qat-qat joylashuvi hisobiga bo’ladi; 3) 3marta ekvatorial bo’linishdan so’ng 128 ta blustomer hosil bo’ladi; 4) urug’lanish tashqi 5) 2 marta meridian bo’linishdan so’ng 4 ta hujayra hosil bo’ladi 6) maydalanish blastulaning hosil bo’lishi bilan tugallanadi.
A) a-1,5; b-4,6
B) a-1,2;b-3,6
C) a-3,6; b-1,4
D) a-1,3; b-4,5
562. Spermatogenez qaysi davrda sprmatozoidaning bosh qismida yadro, dum qismida metoxondriya joylashadi.
A) yetilish B) o’sish
C) shakllanish D) ko’payish
563. Odamlarda bir tuxumli egizaklarni rivojlanishini ta’minlaydigan ko’payish usuli qaysi yuksak hayvonlarda kuzatiladi?
A) oq planariya B) zirhlilar
C) ayrim halqali chuvangchanglar
D) ignatanlilar
564. Lotincha so’zdan olingan bo’lib, “birikish”, “bog’lanish” manosini anglatuvchi, ko’payish usulida jinsiy hujayralar qanday hosil bo’ladi?
A) ona hujayraning ko’p marta bo’linishidan
B) birlamchi hujayralarning mitoz va meyoz bo’linishida
C) birlamchi hujayraning faqat myoz bo’linishida
D) maxsus jinsiy hujayralar hosil bo’lmaydi
565. Birinchi tartib ovotsitalar hosil bo’ladigan gametoginez davriga tegishli xususiyatlari berilgan javobni toping.
1. har bir xromosomoda 2 tadan xromatida bo’ladi. 2.Xromosoma va xromatidalar soni teng. 3. hujayraning ayrimlari kattalashadi 4. DNK polimeroza fermeti faoliyat ko’rsatadi 5. interkinez amalga oshadi. 6. hujayralar soni ortadi 7. gaploid to’plaml hujayralar hosil bo’ladi 8. Qo’shimcha qobiq hosil bo’ladi
A) 1,4,3 B) 2,5,7 C) 8,2,6 D)5,3,7
566. Organizm individual rivojlanish davrida tuzilishida sodir bo’ladigan chuqur o’rganishlar nima deyiladi?
A) partenogenez B) metamorfoz
C) aramorfoz D) adaptatsiya
567. Yurak qon-tomir sistemasi rivojlanadigan murtak qavati rivojlanmagan organizmlarda regeneratsiyaga asoslangan qanday jarayon amalga oshadi?
A) shizogoniya B) kurtaklanib ko’payish
C) fragmentatsiya D) spora hosil qilish
568. Homila qavatlari qaysi hujayralarning ixtisoslashishi natijasida hosil bo’ladi?
A) gastrula B) blastula
C) blastosel D) organogenez
569. Qaysi organizmlarda zigotaning maydalanishi to’liq bo’lmay, notekis yuz beradi?
A) barcha sutemizuvchilarda B) latsetnikda
C) odamlarda D) pingvinlarda
570. Qaysi javobda gastrulyatsiyaga xos jarayonlar to’g’ri ko’rsatilgan.
1. hujayralarning o’lchami tobora maydalashadi; 2. teri hujayralarida melanin sintezlanadi; 3. g’ovaktanlilar va kovakichlilarda mezoderma hosil bo’lmaydi; 4. hazm bezlari rivojlanadigan qavat hosil bo’ladi; 5. birlamchi ichak hosil bo’ladi; 6. jarayonning amalga oshishi tuxum hujayralardagi sariq miqdoriga bog’liq;
A) 5,4,3 B) 6,4,3
C) 1,2,5 D) 1,2,4
571. Differensiatsiyalanish jarayoni tiriklikning qaysi darajasida sodir bo’ladi?
1. molekula; 2.hujayra; 3. Organ; 4.biosfera; 5.to’qima; 6.organizm; 7. Populyatsiya;
A) 3,2,6 B) 1,3,5
C) 5,1,2 D) 2,3,7
572. Embrional rivojlanish davrida differensiyalashgan hujayralar tipi kam(a) va hujayralar orasidagi farqlar tobora kuchayib boradigan(b) organizmlarni aniqlang.
1. gidra; 2.zirhli; 3.assidiya; 4.dafniya; 5.yashil martishka; 6.siklop; 7.ko’rgalak; 8.qizilto’sh; 9.lansetnik; 10. gereford;
A) a-1,2,3,4,9,6; b-10,8,7,2,5;
B) a-1,2,3,4,9,6; b-10,7,5,8
C) a-10,8,7,5; b-1,2,3,4,9,6
D) a-6,9,2; b-10,8,7,5,1
573. Embrional davrda kuzatiladigan qaysi jarayonda ayrim genlar o’z faoliyatini butunlay to’xtatadi va qaysi tuzulmaga aylanadi?
A) gastrulyatsiya, birlamchi og’iz;
B) gastrulyatsiya, birlamchi ichak;
C) organogenez; xromosoma
D) differensiatsiyalanish, xromatin
574. G’ovaktanlilarda rivojlanmagan homila qavatidan organogenez jarayonida zirhlilarda qanday organlar hosil bo’ladi?
1.hazm bezlar; 2.jabra; 3.muskul to’qimasi; 4.ayirish organlari; 5.jun; 6.biriktiruvchi to’qima; 7.tishning emal qavati; 8.jigar; 9.yurak-tomir sistemasi; 10.o’pka epiteliysi.
A) 9,4,6,3 B) 1,10,8,2
C) 5,7,8,1 D) 9,3,6,8
575. Tiriklikning qaysi xususiyati organizmlarning sifat o’zgarishlarini o’z ichiga oladigan murakkab fiziologik jarayon hisoblanadi?
A) o’sish B) ko’payish
C) rivojlanish D) qo’zg’aluvchanlik
576. To’liq metamorfoz(a) va chala metamorfoz(b) kuzatiladigan organizmlar to’g’ri berilagan javobni aniqlang.
1.chivin; 2. so'na; 3.bit; 4.qandala; 5.mita; 6.tukli ari; 7.burga; 8.chigirtka; 9.oq chumoli; 10.trixogramma; 11.podoliya; 12.suvarak.
A) a-9,2,1,7,10,6,11,5; b-3,4,8,12
B) a-2,7,10,11,8,9; b-3,4,5,12,1
C) a-3,4,8,9,12; b-1,2,10,11,7,6
D) a-2,1,7,6,11,10,5; b-3,4,8,9,12
577. Pubertat davrida o’troq hayit kechiradigan organizmlarni aniqlang.
1.podaloriy; 2.yomg’ir chuvalchangi; 3.zirhlilar; 4.bulutlar; 5.lansetnik; 6.aktiniya; 7.korallpoliplar; 8.ko’ptukli halqalichuvalchanglar; 9.qizilchuvalchang; 10.bit
A) 1,3,5,9; B) 8,4,6,7
C) 1,3,5,7,8 D) 3,4,7,6,10
578. Qaysi organizmda voyaga yetish jarayonida regressiv metamorfoz ro’y beradi?
A) lansetnik B) gidra
C) assidiya D) oxinokokk
579. O’simlilar ontogonezining yoshlik(a) va ko’payish(b) davri kuzatiladigan jarayonlar to’g’ri berilgan javobni aniqlang.
1.o’simlik qurildi; 2.gul hosil bo’ladi; 3.urug’ hosil bo’ladi; 4.urug’ unib chiqadi; 5.ildiz shakllanadi; 6.gul kurtagi hosil bo’ladi. 7.barg shaklladi; 8. Meva hosil bo’ladi; 9.ontonogenez yakunlanadi; 10.poya shakllanadi.
A) a-4,5,7,6,10; b-2,8,3 B) a-2,3,8; b-4,5,6,7,10
C) a-2,5,7,8; b-4,7,10, D) a-4,8,5,6,7,10; b-2,3
580. Organizmlarning morfologik, anatomic, fiziologik xususiyatlari doimiy saqlanishini nima ta’minlaydi?
A) shikastlangan hujayralarning qayta tiklanishi
B) yashash muddati tugagan to’qimalarning qayta tiklanishi;
C) immunitetni ta’minlovchi tizimlar
D) barchasi
581. Organizmdagi qaysi fiologik jarayonlar sutka davomida ritmik ravishda o’zgarib turadi?
1.tana harorati; 2.mitoz bo’linish tezligi; 3. Fotoperiodizm; 4.hayvonlarning tullashi; 5.qon shaklli elementlarining miqdori; 6. arterial bosim.
A) 1,2,5,6 B) 2,3,4,5
C) 1,2,6,3 D) 1,2,3,4,5,6
582. Odamda qon guruhi nechta allelga ega gen bilan belgilanadi?
A) 2 B) 3 C) 4 ta D) 5 ta
583. Belgilarning mustaqil holda kombinatsiyalanishi qancha kuzatiladi?
A) genlar gomologik xromosamalar joylashsa
B) ikkitadan ortiq alternative belgilari bo’lgan gomozigota organizmlar o’zaro chatishtirilganda.
C) noallel genlar nogomolog xromosomalarda joylashsa
D) bir juft belgisi bilan farq qiladigan gomozigota organizmlar chatishtirilganda.
584. Shaftoli mevasining tuklar bilan qoplanganligi silliqligi ustidan, meva eti oq rangda bo’lishi sariqligi ustidan dominantlik qiladi. Tajribada ikkala belgi bo’yicha geterozigotali o’simliklar chatishtirilgan. Natijada 720 ta o’simlik olingan bo’lib, ularning 560 tasi genotio jihatdan ota-onaga o’xshamaydigan o’simlik bo’lsa, genotip jihatdan ota-onaga o’xshaydigan(a) va o’xshamaydigan(b) o’simliklar nazariy jihatdan qanchaga farq qiladi?
A) a-20ta ko’p, b-20 ta kam
B) a-18 ta ko’p, b-18 ta kam
C) a-20ta kam , b-20 ta ko’p
D) a-18 ta kam, b-18 ta ko’p
585. To’g’ri fekr berilgan javobni toping.
A) Gametalar sofligi gipotezasi sitologik jarayonlarga asoslangan.
B) jinsiy hujayra ko’pgina irsiy omillar ega bo’ladi.
C) No’xat o’simligida poya uchida gul bo’lishiga nisbatan dominant
D) Sariq dukkakli no’xatni fenotipiga qarab genotipini aniqlab bo’lmaydi.
586. Duragaylarda irsiy omilllar aralashmasligini Mendel qanday tushuntirdi?
A) Organizmlarda irsiy omillar juft holda bo’lishi bilan.
B) A
2 avlodda retressiv belgili organizmlarning paydo bo’lishi bilan.
C) Ko’p allellik hodisasi bilan
D) Somatik hujayralarda ikkitadan allel genlar bo’lishi bilan
587. Tetrageterozigota genotipga ega organizmlar chatishtirilsa (dastlab ikkita juft belgili oraliq irsiylanadi) hosil bo’lgan organizmlarning fenotip va genotip xolini aniqlang.
A) a-36; b-81 B) a-16; b-81
C) a-81; b-81 D) a-81, b-16
588. Pisum Saturn o’simligining dominanat(a) hamda retressiv (b) belgilari to’g’ri berilgan javobni toping.
1.donning yashil bo’lishi; 2. donning sariq bo’lishi 3. donning silliq bo’lishi. 4. gulning qizil bo’lishi; 5.poya uchidagi gul; 6.poyaning kalta bo’lishi; 7. poyaning uzun bo’lishi; 8. dukkakning sariq rangi; 9 dukkakning yashil rangi; 10.donning burishgan shakli; 11.barg qo’ltig’idagi gul.
A) a-2,3,4,5,7,8; b-1,6,9,10,11
B) a-1,5,6,8,10, b-2,3,4,7,9,11
C) a-1,6,9,10,11; b-2,3,4,5,7,8
D) a-2,3,4,7,9,11; b-1,5,6,8,10
589. Embrion uzoq vaqt tuxum ichida rivojlanadigan(a), lichinkalari ko’payishi xususiyatiga ega(b), yetuk formalardan o’z tuzilishi bilan farq qiladigan lichinka rivojlanadigan(c) organizmlarni xos ravishda juftlang.
1.gatteriya; 2.ko’rgalak; 3.jigar qurti; 4.kengru; 5.triton; 6.sariq ilon; 7.podoliya; 8.qurbaqa; 9.exinokokk; 10.o’rdakburun; 11.qizilto’sh; 12.geklon; 13.olma mevaxo’ri; 14.xumbosh; 15.yexidna
A) a-1,2,6,4,11,12; b-3,9; c-5,7,8,10,14
B) a-2,3,4,6,12,15; b-3,5; c-5,13,14
C) a-1,2,6,10,11,12,15, b-3,9; c-5,7,8,13,14
D) a-3,9,10,11,12,15; b-1,6; c-5,13,7,8
590. Mendel kashfiyotining yaratilishidan oldin ……. kashf etilgan
1. gibridologik analiz takomillashtirilgan; 2.sun’iy duragaylash usuli qo’llanila boshlangan
3. irsiyat qonunlari yaratilgan 4. belgilarning dominantlik xususiyatlari kashf etilgan 5. gen tushunchasi aniqlangan
A)1,2 B) 2,4 C) 3,5 D) 1,3
591. Anabioz holatida sista hosil qiladigan, eng sodda organizm bilan oziqlanadigan eng murakkab organizmning ko’payish usullariga tegishli to’g’ri fikrni belgilang.
1.hujayra o’rtasida botiqlik hosil bo’lib ikkiga bo’linadi. 2.bo’linish yo’nalishi ko’lmak suv va hovuzda uchraydigan organizm bilan bir xil. 3. regeneratsiya jarayoniga asoslangan; 4. jinssiz ko’payish usuli xlorella bilan bir xil 5. gametalar ona hujayraning ko’p marta bo’linishi natijasida hosil bo’ladi; 6. rekombinatsiya hosil bo’ladi; 7. gaploid yadrolar hosil bo’ladi 8. maxsus jiniy hujayralar hosil bo’lmaydi
A) 8,6,1,7 B) 2,3,5,6
C) 2,3,7,8 D) 4,1,6,3
592. Qo’ng’ir tolali va oq tolali go’za navlari chatishtirilganda F1 da 180 ta, F2 da esa 2400 ta o’simlik olindi. F2 da hosil bo’lgan o’simliklarning 540 tasi qo’ng’ir tolali o’simliklar bo’lsa, tajribada olingan natija nazariydan qanchaga farq qiladi?
A) 40 ta kam B) 40 ta ko’p
C) 60 ta kam D) 60 ta ko’p
593. Ikkita har xil belgilarning bir-birini inkor etuvchi varintlari mustaqil kombinatsiyalangan tajriba natijasida olingan keyingi naslida ajralish hosil qiladigan organizmlarning necha %i faqat birinchi juft belgisi bo’yicha ajralish hosil qiladi?
A) 25 % B) 33,3% C) 12,5 % D) 37,5%
594. Birinchi juft belgisi oraliq irsiylanadigan tetrageterozigota organizmlar o’zaro chatishtirilsa hosil bo’ladigan genotip sinflar va fenotip sinflar orasidagi farqni aniqlang.
A) 57 B) 24 C) 65 D)70
595. Odamlarda polidaktiliya va o’nagaylik dominanat belgilardir. Sochning jingalak bo’lishi silliq bo’lishi ustidan to’liqsiz dominant. Onasi dastlabki ikkita belgiga nisbatan sog’lom, jingalak sochli otasi 6 barmoqli, chapaqay va silliq sochli bo’lsa farzandlarning necha %i normal barmoqli va chapaqay bo’ladi?
A) 25 % B) 50% C) 12,5 % D)75%
596. Qora va oq patli tovuq zotlarini chatishtirib, havorangli tovuq zotlarini hosil bo’lishini qaysi olim tajribasida kuzatilgan?
A) G.Mendel B) U.Betson
C) T.Morgan D) De-Friz
597. Irsiyat qonuniyatlarini o’rganishni G.Mendel nimadan boshladi?
A) dominantlik hodisasini o’rganishdan
B) monoduragay chatishtirishdan
C) gibrodologik usulni tahlil qilishdan
D) Sun’iy duragaylash usulini takomillashtirishdan
598. To’g’ri fikrni aniqlang.
A) Tirik organizmlarning hayotiy faoliyati ritmik o’zgarishlarga bog’liq emas
B) Yoshlik davri gul kurtaklarining hosil bo’lishidan boshlanadi.
C) Ko’ptukli halqali chuvalchanglarning lichinkalari harakatcha bo’ladi
D) Assidiya lichinkasida ko’z rivojlanmagan
599. Ontogenezning uchinchi davri qaysi organizmlarda ko’p marta takrorlanadi?
1.gulsafsar; 2.shirach; 3.machin; 4.baliqko’z; 5. jo’ka; 6.albitsiya; 7.achombiti; 8.sigirquyruq; 9.lavlagi
A) 1,2,5,6 B) 3,4,7,9
C) 6,7,8,9 D) 1,2,3,5,8
600. Yirik, harakatsiz urg’ochi gameta va harkatcha, mayda erkaka gametalar hisobiga nasl gallanadigan organizmlarni aniqlang.
1.semga; 2.zuhrasoch; 3. kojan; 4.sershox qirqbo’g’im; 5.xlomidomonada; 6.quyonsuyak; 7.achitqi; 8.ullotriks; 9.spirogira
A) 2,4,6,9 B) 1,3,5,8
C) 1,6,8,9 D) 1,2,3,4,6
601. Zog’ora baliqning embrional rivojlanish jarayonida zigota 4 marta meridian yo’nalishida bo’lingan bo’lsa, hosil bo’lgan blastomenlardagi umumiy xromasomalar sonini aniqlang
A) 3328 B) 6656
C) 9984 D) 3264
602. Megasporaning hosil bo’lishi (a) va megasporaning bo’linish(b) usuli berilgan javobni toping.
A) a-mitoz; b- mitoz B) a-meyoz; b- mitoz
C) a- mitoz; b-meyoz D) a- meyoz; b- meyoz
603. Tuxum hujayraning hosil bo’lishi mitoz(a) va meyoz(b) bo’linish natijasi bo’lgan organizmlarni belgilang.
1. korall poliplar; 2.semga; 3.glekonius; 4.albitsiya; 5.fikus; 6.eman; 7.yo’ng’ichqa; 8.ko’lbuqa; 9.triton; 10.gambuziya
A)a-4,5,6,7; b-1,2,3,8,9,10
B) a-1,3,5,7,8,10; b-2,4,6,9
C) a-2,3,5,8,9; b-1,4,6,7,10
D) a-2,4,5,6,7,8; b-1,3,9,10
604. Yashil dukkakli no’xatlar bilan sariq dukkakli no’xatlar chatishtirilgan va F1 organizmlarnng hammasi bir xil belgiga ega bo’lgan. F1 organizmlar o’zaro chatishtirilganda 480 ta o’simlik olingan bo’lsa, ular orasida nechtasi sariq dukkakli bo’lishi mumkin?
A) barchasi B) 320
C) 240 D) 120
605. Metamorfozida a’zolar sistemasining murakkablashuvi kuzatiladigan organizmlarni belgilang.
A) gatteriya, kvaksha B) triton, salamandra
C) sariq ilon, baqa D) ko’lbuqa, ko’l baqasi
606. Mavsumiy bioritmlarni aniqlang.
1.arterial bosim; 2.xazorezgelik; 3.hayvonlarning tullashi; 4.mitoz bo’linish tezligi; 5.bo’rsiqning qishki uyquga ketishi; 6.leykotsitlarning miqdori.
A) 1,4,6 B) 2,4,6
C) 2,3,5 D) 5,3,4,6
607. Uch juft belgisi bilan farq qiluvchi-trigeteroziya organizmga bekkros chatishtirish o’tkazilsa necha xil genotip sinf hosil bo’ladi.
A) 4 xil B) 9 xil C) 8 xil D) 3 xil
608. Eritrotsitlarda faqat aglyutinogen B bo’lgan erkak va plazmasida aglyutininlar bo’lmaydigan qiz va yigit nikohidan qanday qon guruhga ega bo’lgan farzandlar tug’ilishi mumkin?
A) I,II, III, IV B) II, III, IV
C) III va IV D) I, II, III
609. Polidaktiliya bilan kasallangan (otasi sog’lom, onasi 6 barmoqli bo’lgan), chapaqay, to’lqinsimon sochli ayolning genotipini belgilang.
A) AA, Bb, DD B) Aa, Bb, D,d
C) Aa, bb,dd D) Aa, bb, Dd
610. Noto’g’ri fikrni belgilang.
A) Jinsiy hujayra irsiy omillardan faqat bittasiga ega bo’ladi
B) Organizmlarda irsiy omillar juft bo’ladi va duragaylarda ota-onaning irsiy omillari aralashadi
C) Bir tur individlari o’rtasidagi tafovutlar irsiyatning moddiy asoslari o’zgarishiga bog’liq
D) O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi
611.Maydalanish bosqichida hujayralar o'lchami nima uchun maydalashib boraveradi?
A) o‘smaganligi uchun B) to'qimalar hosil qiladi
C) sariq kamligi uchun D) organizm qariydi
612. Zigotaning maydalanishi nimaga bog'liq?
A) hujayraning bo'linishiga B) hujayraning tiklanishiga
C) tuxum hujayradagi sariq moddaning miqdoriga
D) zigotaning hosil bolishiga
613. Qaysi organizmning zigotasi to'liq bir tekis maydalanadi?
A) qizilto‘sh B) timsoh C) tufelka D)lansetnek
614. Maydalanish bosqichiga xos bo‘lgan xususiyatlarni ajrating.
1.Ildam kaltakesakda bir tekis bo‘ladi, 2.Sariqlik moddasi halaqit beradi, 3.Blastula hosil bo‘lishi bilan tugallanadi, 4.zigota meyoz usuli bilan bo‘linadi, 5.zigota hosil bo‘lganidan bir necha soatdan so‘ng boshlanadi, 6.dastlab ekvator tekisligi bo‘ylab bo‘linadi, 7.dastlab meridian tekisligi bo‘ylab bo‘linadi.
A)1, 2, 5, 7 B)2, 3, 5, 7 C)7, 2, 3, 4 D)7, 5, 4, 3
615. Gastrulyatsiya bosqichiga xos bo‘lmagan xususiyatlar qaysilar?
a)birlamchi ichak hosil bo‘ladi, b)gastrula birlamchi og‘iz orqali tashqariga ochiladi, c)gidrada mezoderma qavati hosil bo‘ladi, d)homila varaqlari kaputsinda 3ta bo‘ladi, e)gastrulyatsiya natijasida ektoderma, entoderma qavatlari hosil bo‘ladi.
A)a, b, d, e B)e, d, a C)e, b, a D)b, d, a
616.Metamarfoz jarayonida it baliqning dumi yo'qolib qaysi a'zosi paydo bo'ladi.
A) oyoq B) o'pka C) yurak D) yon chiziq
617.Tuxumdan chiqqan amfibiya lichinkasida qaysi a'zolar bo‘ladi?
1. jabra yoriqlari 2. o'pka 3. dum 4. ikki kamerali yurak 5.yon chiziq 6. to'rt kamerali yurak 7. bir doirali qon aylanish
A) 1,4,5,6 B)1,3,5,7 C)2,4,6,7 D)3,5,6,7
618.Gomeostaz bu....
A) tashqi muhit omillarning o'zgarmas holati
B) ichki muhit omillarning o'zgarmas holati
C) organizmlarning o'z tuzilishi va ichki muhitini o'zgarmasdan saqlay olish xususiyati
D) A va C
619.Regeneratsiya bu....
A) ichki muhit doimiyligini saqlash mexanizmi
B) to'qima va azolarning tiklanishi
C) hujayralar va shikastlangan azolarning qayta tiklanishi D) b.j.t
620.Anabioz holatidagi organizmlarda qanday jarayonlar kuzatiladi.
A) tana harorati ko'tariladi
B) moddalar almashinuvining sekinlashishi yoki vaqtincha to'xtashi
C)moddalar almashinuvi tezlashadi D) t.j.y
621.Genotipda allel juftlar soni qancha ko'p bo'lsa...
1)ajralish sinflar soni kam bo'ladi 2)gametalarning kombinatsiyalanish imkoniyati ko'p bo'ladi 3)fenotipik guruhlar soni kam bo'ladi 4)genotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi 5)genotipik va fenotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi
A)1,3 B)2,4 C)3,5 D)2,3
622.Homo sapiensning somatik hujayralaridagi xromasomalar soni Zea maysning markaziy hujayralaridagi xromasomalardan necha % ga ortiq?
A)65 B)230 C)2 D)130
623. Genotipda allel juftlar soni qancha kam bo'lsa.....
1)ajralish sinflar soni kam bo'ladi 2)gametalarning kombinatsiyalanish imkoniyati ko'p bo'ladi 3)fenotipik guruhlar soni kam bo'ladi 4)genotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi 5)genotipik va fenotipik guruhlar soni ko'p bo'ladi
A)1,3 B)2,4 C)3,5 D)2,3
624.Quyidagi genotipga ega bo'lgan organizm gametalarining kombinatsiyalanish soni(a) va genotipik sinflar(b) sonini aniqlang? AaBbCcDd
1)64 2)128 3)27 4)54 5)81 6)256
A)a2; b3 B)a1; b4 C)a6; b5 D)a2; b4
25.Pisum sativumning dominant belgilarini ajrating?
1)gulining qizilligi 2)donining silliqligi 3)yashil rangli,silliq don 4)gulning poya uchida joylashishi 5)poyaning uzun bo'lishi 6)yashil rangli, bo'g'imsiz dukkak 7)sariq rangli bo'g'imli bo'g'imsiz dukkak 8)gulning barg qo'ltig'ida joylashishi
A)2,5,6 B)1,2,4 C)3,7,8 D)3,6,8
626.Ikkinchi(a) va uchinchi(b) qon guruhlari genotipini ajrating?
1)00 2)AA 3)BB 4)A0 5)B0 6)AB
A)a1, b3 B)a4, b5 C)a6, b3 D)a2, b4
627.Organizmdagi biror belgining dominant va retsessiv deb atash mumkin bo'lmagan belgiga nima deb ataladi?
A)kodominantlik B)ko'p allellik
C)alternativ belgi D)singam
628.Har xil azolar va sistemalarda o'zgarishlar paydo bo'lib ularning faoliyati qaysi davrda kuzatiladi.
A) embrional B) yuvenil
C) yetuklik D) qarilik
629. Metamarfoz jarayonida it baliqning dumi yo'qolib qaysi a'zosi paydo bo'ladi.
A) oyoq B) o'pka C) yurak D) yon chiziq
630.Post embrional rivojlanish davrlarini ketma ket jaylashtiring
1 . bilvosita 2. yuvinel 3. qarilik 4. bivosita 5. yetuklik
A) 2,5,3 B) 1,2,4 C)3,2,5 D) 4,5,2
631.Tuxum qobiqlaridan chiqqan yoki tug'ilgan organizmlar kichik bo'lsa ham o'z a'zolarining tuzilishi jihatidan asosan voyaga yetgan organizmlarga o'xshaydi, bu...
A) bilvosita B) yuvinel C) qarilik D) bivosita
632.Metamarfozning biologik ahamiyati.
A) lichinkalar va yirik organizmlar har xil sharoitda yashaydi
B) lichinkalar va yirik organizmlar o'rtasida yashash muhiti va oziq manbai uchun raqobat kuzatilmaydi
C) parazit yoki o'troq organizmlarning harakatchan lichinkalari ularning tarqalish arealini kengaytiradi
D) b.j.t
633.Ektodermadan rivojlanadigan organla
A) hazm bezlari, teri hosilalari
B) opka, sezgi organlari
C) orta ichak epitelisi, hazm bezlari, opka, jabra
D) nerv sestimasi, sezgi organlari , teri hosilalari
634.Tuban xordalilar ..
A) assidiya , lansetnik
B) yassi , halqali chuvalchang
C) g'ovak tanlilar, kovakichlilar
D) to'garak og'izlilar
635.Akseleratsiya bu.
A) tashqi muhit omillarining o'zgarishi
B) bolalar va o'smirlarning jismoniy o'sishning jadallashishi
C) azolarning tiklanishi
D) to'qimalar hosil bo'lishi
636.Jins aniqlanishining progam tipiga tegishli xususiyatlarni aniqlang?
1)jins urug'lanish vaqtida ma'lum bo'ladi 2)tuxum hujayra sitoplazmaga boy bo'lsa urg'ochi organizm rivojlanadi 3)tuxum hujayrada sitoplazma kam bo'lsagina urg'ochi organizm rivojlanadi 4)Kolovratkalarda kuzatiladi 5)halqali chuvalchanglarda kuzatilmaydi 6)zigota mustaqil hayot kechirsa erkak, parazitlik qilsa urg'ochi organizm rivojlanadi
A)4, 2, 1 B)3,4,6 C)2,5,6 D)1,4,6
637.Organizmdagi genlar kelgusi avlodlarga.. orqali beriladi.
A) bo'linish B) ko'payish
C) tuxum hujayra D) urug' hujayra
638.Pleyotrop (I) va letal (II) genga ega organizmlarni to‘g‘ri juftlang
1) qoramollarda oq va qora yungning turli miqdorda irsiylanishi; 2) gomozigota sariq sichqonlarning o‘limi; 3) to‘q qizil rangni ta’minlovchi pigmentga ega o‘simliklarda poya va shoxlarning qizil bo‘lishi
A) I-3; II-2 B) I-2; II-l
C) I-2; II-3 D) I-1; II-2
639.Bilvosita (a) va bevosita (b) rivojlanuvchi
umurtqali organizmlarni aniqlang.
1) urchuqsimon kaltakesak; 2) qichitqio’t kapalagi; 3) planariya; 4) kvaksha; 5) chuchuk suv
gidrasi; 6) midiya; 7) povituxa; 8) chug’irchiq
A) a-2, 6; b-3, 5 B) a-4, 6; b-2, 5
C) a-2, 5; b-3, 6 D) a-4, 7; b-1, 8
640.AaBb genotipli organizmlar o'zaro
chatishtirilishidan olingan avlodda 2 ta
retsessiv genli va 3 ta dominant genli individlar
nisbatini aniqlang.
A) 1:1 B) 2:3 C) 3:4 D) 3:2
641. AaBBCcDDEe va AABbDdEE gametalar soni
nisbtini aniqlang.
A)3:2 B)3:1 C)2:1 D)1:1
642.Jins aniqlanishining epigam(I) va singam(II) tiplariga xos bo‘lgan xususiyatlarni juftlang.
1.zigota sitoplazmaga boy bo'lsa urg'ochi organizm rivojlanadi. 2.Kolovratkalarda kuzatiladi. 3.zigotada sitoplazma kam bo'lsagina urg'ochi organizm rivojlanadi. 4.zigota mustaqil hayot kechirsa erkak, parazitlik qilsa urg'ochi organizm rivojlanadi. 5.halqali chuvalchanglarda kuzatilmaydi. 6.jins urug'lanish vaqtida ma'lum bo'ladi. 7.jins tashqi muhitga bog‘liq bo‘ladi. 8.keng tarqalgan tip.
A)I-4,7 II-6, 8 B)I-4,6 II-7, 8
C)I-5,8 II-6, 4 D)I-4,5 II-6, 2
643.Embrional rivojlanishda ektodermadan(a), mezodermadan(b) va endodermadan(c) xosil bo’ladigan organlarni aniqlang.
1) buyrak; 2) oshqozon; 3) muskul; 4) sezgi organlari; 5) tish emali; 6) ingichka ichak
A) a- 4, 5; b- 1, 3; c- 2, 6 B) a- 1, 3; b- 2, 5; c- 4, 6
C) a- 3, 6; b- 2, 5; c- 1, 4 D) a- 3, 5; b- 4, 6; c- 1, 2
644.Belgiga bevosita ta'sir ko'rsatmay, balki belgiga ta'sir etuvchi gen faoliyatini kuchaytiradigan genga kirmaydigan genlar qaysilar?
1.ingibitor gen 2. modifikator gen 3.dominat gen 4.retsesssiv gen
A)1,2 B)1,4 C)2,3 D)3,4
645.Postembranal davri to`gri kechmaydigan organizmlarni ko`rsating.
1.tovushqonni yozda bir, qishda ikkichi xil rangda uchrashi 2.suqsunni tuxum qo`yishi
3.olmamevaxo`rini daraxt po`stlog`ida g`umbakka aylanishi 4.miqqiyni jish jo`ja ochishi
5.kapalakni qurtida 5 juft soxta oyoqlarni bo`lishi 6.kolorada qo`ng`izini qurti tuproqda g`umbakka aylanishi
A)1,2,4 B)4, 3, 1 C)3,5,6 D)6,2,1
646.Jinsga bilan bog‘liq holda irsiylanshga tegishli ma'lumotlarni ajrating.
a.drosophila melanogasterda o‘rganilgan. b.drosophila melanogasterda ko‘zning rangini irsiylanishi. d.londonlik T.Morgan va uning shogirdlari tomonidan o‘rganilgan. c.genlar autosomaga bog‘liq holda irsiylanadi. g.qizil ko‘zli erkak pashsha bilan oq ko‘zli urg‘ochi pashshadan F2 da erkak pashshalarning yarmi oq ko‘zli bo‘ladi. f.qizil ko‘zli erkak pashsha bilan oq ko‘zli urg‘ochi pashshadan F1 da erkak pashshalarning yarmi oq ko‘zli bo‘ladi
A)f, d, a, B)g,b,a C)d,c,a D) b,f,g
647.Komplementar irsiylanishga xos bo‘lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1. inglizcha"complement" -to‘ldirish ma'nosini bildiradi. 2. F2 avlodda belgilarning ajralishi 9:3:3:1 nisbatta bo‘ladi. 3. F2 avlodda belgilarning ajralishi 12:3:1 nisbatta bo‘ladi. 4. Xoldor to‘tilarda pat rangining irsiylanishi misol bo‘ladi. 5.Xoldor to‘tilarda pat rangi sariq, qora, yashil, oq bo‘lishi misol bo‘ladi. 6. AABb qovoqning sharsimon shaklini ifodalaydi.
A)6,4, 5 B)5, 3, 4
C)1, 2, 4 D) 6, 5, 3
648.Pisum sativumga xos xususiyatni ko`rsating.
1.gulining rangi mustaqil taqsimlanmasligi o`rganildi 2.besh juft belgisi mustaqil taqsimlanishi o`rganildi 3.hujayra profaza bosqichida 14 ta autosoma xromasomasi bor 4.doninig burishgan shakli dominat holda irsiylanadi
A)1,2 B)3,4
C)2,4 D)1,3
649.Epistaz irsiylanishga xos bo`lmagan belgilarni aniqlang.
1.fenotipik jihatdan ajralish 9:7, 9:3:3:1, 13:3 nisbatda bo`ladi. 2.ota-onada yo`q belgini avlodlarda namoyon bo`lishi 3.tovuq tojlarini shaklini irsiylanishi 4.tovuq patining ranggini irsiylanishi 5.to`ti patining ranggini irsiylanishi 6.belgini rivojlanishiga bevosita emas, balki bilvosita ta`sir etuvchi genni ishtrok etishi
A)1,6 B)3,5 C)4,6 D)5,6
650.Quyidagi belgilarning qaysilari polimer tipda tipda irsiylanadi?
1.tovuq patining jingalakligi 2.tovuqlarning tuxum qilishi 3.qoramol sutining miqdori 4.drozofila ko`zida pigment bo`lmasligi 5.bug`doy doning ranggi 6.no`xat donining ranggi
A)1,3 B)5,6 C)2,3 D)1,4
651.Krossingover bu...
a.gomologik xromosomalarning konyugatsiyalanib allel genlarning almashuvi. b.meyoz 1ning profazasida bo‘ladi. c.profaza 2da bo‘ladi. d.Krossingover natijasida nokrossoverlar hosil bo‘ladi. g.Krossingover natijasida chala birikish kelib chiqadi.f.Qora tanali, kalta qanotli drozofilalar F1 8,5%ni tashkil etadi.
A)g, a, b B)f, a, c C)d, g, f D)c, d, g
652.Drozofila melanagasterning qaysi dominat belgilari har xil gomologik xromasomalarda joylashgan?
A)kulrang tana qizil ko`zli, normal qanot oq ko`zli
B)kulurang tana-uzun qanot
C)qora tana oq ko`zli, kalta qanot oq ko`zli
D)qora tana-kalta qanot
653.Oq piyoz boshli o`simliklar o`zaro chatishtirilganda F1 da digeterozigota oq piyozboshli F2 da esa rangli va oq piyozboshli o`simliklar olingan bo`lsa, F2 da olingan rangli piyozboshli o`simliklarning necha foizi taxliliy chatishtirilganda ajralish ro`y bermaydi?
A)66,6 B)25 C)75 D)33,3
654.AaBbddJjKkrr va AaBbDdjjKKRr quyidagi genotipli organizmlar chatishtirilganda 2ta organizm uchun umumiy bo`lgan gametalarni aniqlang.
1.abdjkr 2.abdjKr 3.ABdjKr 4.ABDjkR 5.aBdJKr
A)2,3 B)1,5 C)2,4 D)3,5
655. To‘g‘ri ma'lumotlarni ajrating.
1. 1morganida 1%krossingover kuztiladigan genlar orasidagi masofaga teng. 2. bitta xromosomada joylashgan genlar birikish guruhlarini hosil qilmaydi. 3. genlar orasidagi masofa morganida deyiladi. 4. genlar xromosomalarda bir chiziqli ketma-ketlikda joylashmaydi. 5.allel genlar gomologik xromosomalarning bir xil lokuslarida joylashadi.
A)1, 3, 4 B)2, 3, 4 C)1, 3, 5 D)5, 3, 2
656. Jins bu...
a.irsiy axborot berilishi. b.erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlash imkoni. c.birlamchi va ikkilamchi bo‘ladi. d.erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlamaslik. e. irsiy axborot berilmasligi.
A)a, d B)c, e C)a, c D)b, e
657. Urg‘ochilari(I) va erkaklari(II) geterogametali organizmlarni juftlang.
1.chigirtka 2.drosophila melanogaster 3.protenor 4.homo sapiens 5.qizilto‘sh 6.appolon 7.xasva 8.qirg‘iy 9.zorka 10. kobra
A)I-3, 8, 5, 7, 10, 9, 6 II-4, 2, 1
B)I-3, 8, 9, 10, 1, 7, 6 II-4, 2, 5
C)I-3, 8, 9, 10, 5, 4, 6 II-1, 2, 5
D)I-3, 8, 2, 10, 5, 7, 6 II-1, 9, 5
658.Braxidaktiliya kasalligi qanday genlar yordamida irsiylanadi?
A)Ingibitor B)polimer
C)modifikator D)pleyotrop
659.Noma`lum hayvon 3 marta meridian bo`linish bilan 4 marta ekvatrial bo`linishi natijasida blastamerlardagi xromasomalar farqi 15872 ni tashkil qilsa tuxum hujayrasida nechta xromasoma bo`ladi?
A)64 B)16 C)30 D)128
660.Shimpanzeda blastamerlar soni, undagi xromasomalar sonidan 6016 martag farq qilsa, necha marta meridian(a) va necha marta ekvatrial(b) bo`linganligini aniqlang.
A)a-4 b-2 B)a-4 b-4
C)a-4 b-3 D)a-5 b-4
661.Xoldor to`tilarda pat ranggi irsiylanishi havorang, yashil, sariq va oq ranglarda kechadi.Sariq va havorang patli to`tilar avlodida yashil to`tilar olindi. Qanday genotipli organizmlar o`zaro chatishtirilsa hosil bo`lgan avlodda yashil va havorang patli 75% va sariq va oq patli 25% tashkil etadi.
1. Aabb 2. AaBb 3. aaBb 4. aabb 5. aaBB 6. Aabb
A)1,2 B)1,3 C)2,3 D)2,4
662.Homilaning bir qavatli bosqichi .....
A) interfaza B) gastrula
C) blastula D) ektoderma
663.Genitikaning amaliy muammolari.
A) Madaniy osimliklarning yangi navlari uy hayvonlarning yangi zotlari foydali mikroorganizmlarning yangi shtamlarini yaratishning samarali metodlari ustida ish olib boorish
B) Odamlarda turli irsiy kasalliklarning paydo bolishini organish, ularni oldini olish va samarali metodlarini yaratish
C) Ekologik muhit sharoitini soglomlashtrish uning irsiyatga salbiy tasir etuvchi omillardan, organizmlar genofondini asrab qolishning genetic metodlarini yaratish
D) barcha javoblar
664.Polimer irsiylanishga tegishli ma'lumotlarni aniqlang.
1.F2 da fenotip bo‘yicha nisbat 15:1, 2.Jag‘-jag‘ o‘simligining qo‘zoqchasi shaklining irsiylanishida kuzatiladi. 3.dominant allellar belgining yuzaga chiqish darajasiga ta'sir ko‘rsatmaydi. 4.dominant allellar belgining yuzaga chiqish darajasiga ta'sir ko‘rsatadi. 5.odamda teri rangining irsiylanishi nokumulyativ polimeriya bo‘ladi. 6.bir-biriga allel genlar bir yo‘nalishda belgini rivojlantiradi. 7.F2 da nisbat 1:4:5:4:1 bo‘ladi.
A)3, 1, 4 B)7, 2, 5,
C)6, 4, 1 D)2, 4, 5
665.Dominant (I) va retsessiv (II) belgilarni juftlang.
1)tovuqlarda pat rangi qora bo‘lishi, 2)drozofilada ko‘zning qizil bo‘lishi, 3)g‘oza tolasinig novotrang bo‘lishi, 4)odamda sochning jingalak bo‘lishi, 5)yashil dukkak, 6)bo‘g‘imli dukkak, 7)uzun poyali no‘xat, 8)no‘xatda poya uchida gul bo‘lishi
A)I-2, 4, 5, 6 II-1, 3, 7, 8
B)I-2, 4, 5, 8 II-1, 6, 8
C)I-2, 8, 5, 6 II-1, 3, 7, 4
D)I-2, 4, 5, 7 II-1, 6, 8
666.Postembranal davri to`gri kechuvchi organizmlarni ko`rsating.
1.pashsha lichinkasida boshi va oyoqlarini bo`lmasligi 2.chayonni tuxum qo`yishi
3.bronza qo`ng`izini qurti chirigan yog`och qoldiqlari bilan oziqlanishi 4.kulbuqani patlarini rangi qamishlarni rangiga o`xshashligi 5.kapalakni qurtida 5 juft soxta oyoqlarni bo`lishi 6.kakkuni boshqa qushla uyasiga tuxum qo`yishi
A)1,2,3 B)1,3,5
C)2,4,6 D)6,2,1
667.Organogenez jarayoniga xos bo`lmagan xususiyatlarni tanlang.
1.kazuvarda endodermani hosil bo`lishi qat-qat bo`lib joylashish orqali amalga oshadi 2.murtak varaqalarini biogenetik qonunga asosan ro`y berishi 3.endodermadan jabralani hosil bo`lishi 4.lansetnikda xorda endodermani yelka qismidan hosil bo`ladi 5.gastrasel bo`shlig`idan hosil bo`lgan qavatdan ayirish sistemasini hosil bo`lishi 6.o`zak organlarni hosil bo`lishi 7.maydalanishdan oldingi bosqich
A)5,7 B)3,4 C)2,4 D)3,7
668.Oshqovoq mevasining og`irligi ikki juft kumulativ polimer genlar ta`sirida irsiylanadi. Agar 2 juft dominat gendan iborat bo`lsa 4,8kg, agar 2 juft retsissev gendan iborat bo`lsa 1,6kg bo`lsa, A1A1A2a2 va a1a1a2a2 chatishtirilganda olingan mevalar og`irliklari to`gri ko`rsatilgan javobni aniqlang.(gramm birlikda)
A)2400;1600 B)3200;2400
C)3200;1200 D)3600;2400
669.Quyidagi belgilardan qaysilarini genotipni fenotipga qarab aniqlab bo`lmaydi?
1.uzun poyali doni yashil no`xat 2.kalta qanotli qizil ko`zli erkak drozafila 3.yashil patli xoldor to`ti 4.jigarrang yungli it 5.qora tanali, qizil ko`zli urg`ochi drozafila
A)2,4 B)1,3 C)2,5 D)1,4
670.G`oza tolasining malla rangi, oq rang ustidan poyasining uzunligi kaltaligi ustidan dominatlik qilib birikkan holda irsiylanadi. Digeterozigota tolasi mallarang poya uzun g`oza bilan tolasi oq poyasi kalta g`oza chatishtirilganda 1200 ta avlodning 216 tasini genotipi ota-onasinikidan farq qilsa, hosil bo`lgan avlodning nechtasi 2 belgi bo`yicha retsessiv genga ega bo`ladi?
A)492 B)108 C)246 D)216
671. To’g’ri javoblarni toping.
1) Fenotipik o’zgaruvchanlik har doim ham tashqi muhitga bog’liq, 2) irsiy o’zgaruvchanlik har doim ham irsiylanavermaydi, 3) Suv yong’oqining patsimon qirqilgan bargi va yaxlit bargi har hil genotip orqali yuzaga chiqadi, 4) Daun aneplodiyaga misol bo’la oladi, 5) Karpachenko yaratgan getrozis o’simlikda 18 xramasomali formasida kanyugatsiya kuzatilmaydi, 6) ilkbor sun’iy usulda hosil qilingan mutatsiyalar kimyoviy mutagenlar ta’sirida hosil qilingan
A) 2,4,5 B) 1,4,6
C) 5,2,4 D) 3,2,4
672. Xramasomada genlar ABCDEFGHIJK shu tartibda joylashgan. Shu ketma ketligida dastlab deletsiya,so’ngra inversuya yuz bersa shu xromasomaning metafa davridagi holati mos keladigan javobni toping.
A) dastlabkiga nisbatan kam genga ega bo’ladi
B) dastlabkiga nisbatan genlar soni o’zgarmaydi
B) dastabkiga nisbatn ikki barobar ko’p genga ega bo’ladi
D) to’g’ri javob yo’q
6
73.
Quyidagi oqsildagi aminokislatalarning anti kodonlarini sintezlagan DNK ning ikkinchi zanjirini nikleotidlari to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping
A) TASTSSGTAGSSAAATGS
B) TASTSSGAAGSSAAATGG
C) ATGAGGSATSGGTTTASG
D) ATGAGGSATSGGTATASG
674. Nokumulyativ polimeriya uchun hos bo’lgan javobni toping.
A) ikki xil fenotipik sinf hosil bo’ladi,olingan organizmlarning barchasi taxlil qilinuvchilar hisoblanadi.
B) jag’-jag’ mevasining tuxumsimon shakli misol bo’lib taxliliy chatishtirish orqali genotipi aniqlanadi
C) jag’jag’ning uchburchak meva shakli misol bo’ladi va 8 xil genotipik sinf hosil qiladi
D) barcha javoblar to’g’ri
675. Pleytropiya ta’sirga xos bo’lgan javobni toping.
A) Bir nechta genning bir belgiga ta’siri ko’rinishida,namoyon bo’ladi genlarning ko’p tomonlama ta’siri
B) G. Mendel tomonidan aniqlangan, bunda u to‘q qizil gulli o‘simliklarning
barg qo‘ltig‘ida qizil dog‘larni, hujayra qobig’ida esa kulrang yoki qo‘ng‘ir rangda
bo‘lishini kuzatgan
C) O’rsoqsimon anemiya misol bo’ladi va sog’lom ota onada tug’ilgan farzandlar nisbati 2:1 nisbatda bo’ladi
D) eritrositlarning shaklini ta’minlovchi gen o’z navbatida embrionning uch qavatidan ham hosil bo’luvchi o’rganlar sistemasiga chuqur o’zgarishlar yuzaga keladi.
676. DNK da nukleotidlar quyidagi tartibda joylashgan
TSAGTSAGATSGATSSGAT
AGTSAGTSTAGSTAGGSTA mutatsiyadan keyin
TSGGTSAGSTAGATSTGAT
AGSSAGTSGATSTAGASTA nechta tranzitsiya (a) va transinversiya (b) sodir bo’ldi
A) a-3 b-2 B) b-3 a-2 C) a-2 b-2 D) a-3 b-3
677. Keltirib chiqarilgan mutatsiyalarni kimyoviy (a) va fizik (b) omillarini mos ravishda juftlang.
A) a- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari, b- organik,anorganik moddalar va harorat
B) b- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari, a- organik va anorganik moddalar
C) a- organik,anorganik moddalar va harorat, b- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari,
D) b- radioaktiv nurlar, rentgen nurlari,toksinlar a- organik,anorganik moddalar
678. Karam va Turpni chatishtirishda olingan pushtsiz duragayning barg og’izchasidagi xramasomalarning pushtli duragayning endospermidagi (a) yetilgan chang donasidagi (b) va murtak haltasining mikrofil tomonidagi (c) xramasomalaridan farqini toping
A) a-18,b-18,c-18 B) a-18,b-0,c-18
C) a-9,b-9,c-9 D) a-9,b-0,c-9
679. Keyingi yillarda o‘rta yoshdagi odamlarning necha foizida tasodifiy irsiy
o‘zgaruvchanlik – mutatsiyalarning ko‘p uchrashi aniqlangan
A) 60-70 % B) 70 % C) 80 % D) 60 %
680. Odamlarda ko‘rish nervi atrofi yasiga tegishli javobni toping.
A) nasldan naslga o’tishi polidaktiliya singari
B) nasldan naslga o’tish nomozshomko’rlik singari
C) faqat onadan o’g’il bollarga o’tadi
D) ota onadan farzandlarga o’tish ehtimoli bir hil
681. Qaysi metod yordamida
populatsiyaning genetik strukturasi aniqlanadi (a) va odamda uchraydigan irsiy kasalliklarning sabablarini tushunib olish uchun ko‘pgina materiallar beradi(b) mos ravishda juftlang.
A) a-paulyatsion b-ontagenatik
B) a-immunalagik b-biokimyoviy
C) a-geniyalagik b-sitokimyoviy
D) b-sitogenetik a-populyatsion
682. Odamdagi qaysi genom kasalliklari spermatagenez yoki ovagenez jarayoning anarmal kechishi natijasida kelib chiqishi mumkin
A) Daun,Klaynfelter,Shersevskiy terner,
B) Daun sindromi,X-trisomiya
C) Daun, Shersevskiy terner
D) Daun,Klaynfelter
683. Quyidagi genom kasaliklaridan faqat ovagenez anarmal kechishi hisobiga yuzaga keladigan turiga hos bo’lgan javobni toping
1) anafaza davrida tayoqchasimon jinsiy xromasomalar soni 2 ta, 2) meyoz kuzatilmasligi, 3) profaza davrida 3 ta tayoqchasimon jinsiy xromasomani bo’lishi, 4) diploid to’plam 47 ta bo’lishi, 5) autasomalar soni 45 ta bo’lishi, 6) anafaza davrida tayoqchasimon jinsiy xromasomalar soni 6 ta bo’lishi, 7) faqat ayollarda uchraydi, 8) faqat erkaklarda uchraydi
A) 3,4,7 B) 1,2,5 C) 8,4,3 D) 3,4,5
684. Ilk bor litik reaksiyani (a),klonlashni (b) va replica (c) olish usularini amalga oshirgan olimlarni juftlang.
1) Ester Lederberg, 2) Paster, 3) D’Errel, 4) Joshua, 5) Tuort, 6) F. Lederberg, 7) N. Jinder
A) a-4,6 b-2 c-3,4 B) a-3,5 b-2 c-1,4
C) a-3,5 b-2 c-6,4 D) a-6,7 b-2 c-4,1
685. Bakteriyalarda jinsiy ko’payish mavjudligini aniqlagan olimlar yurtdoshi bo’lgan olimlar ishi to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.
A) transfarmatsiya jarayonini birinchi bo’lib aniqladi
B) litik reaksiyani aniqladi
C) 16 yil izlanishi natijasida bitta nazariya va qonun yaratgan
D) dastlab pnevmokokk bakteriyalarda DNKning irsiyatga aloqadorligi isbotlab berildi
686. irsiy kasallik bilan tug’iladigan bolalar va o’simliklardagi ko’chib yuruvchi genetic elementlarning % farqi to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.
A) 40 B) 45 C) 50 D) 35
687. Xromasoma oqsil va DNK dan iborat ekanligi aniqlanishidan oldin (a) va keyin (b) aniqlangan kashfiyotlarni toping.
1) Transduksiya jarayoni, 2) O. Eyveri, K. Makleod va M. Makkarti Griffi ts tajribasini qaytadan takrorladilar, 3) Pnevmokokklardagi transformatsiya hodisasi, 4) bakteriyalarda jinsiy jarayonlar sodir bo‘lishi, 5) Ko‘chib yuruvchi genetic elementlar, 6) genetik kod, 7) litik reaksiya, 8)
A) a-3,7 b-1,2,4,6 B) a-3,6,7 b-1,2,4
C) a-7,5,3 b-1,2,4,6 D) a-3 b-1,2,4,6,7
688. To’g’ri javobni toping.
A) Ko’chib yuruvchi genetic elementlar har gal ko’chganda irsiyatni va DNK miqdorini o’zgartiravermaydi
B) yashash muhiti keskin o‘zgarganda transpozonlarning ko‘chib
yurishi ortadi.
C) Ko‘chib yuruvchi elementlarning uch xil tipi mavjud va ular birbiridan
tuzilishi, ko‘chib yurish tipi va viruslarga o‘xshash yoki o‘xshashmasligi bilan farqlanadi
D) makkajo‘xori donlarida antotsian (qizil) pigmentning paydo bo‘lib yo‘qolishi antotsian rangni
beruvchi gen ichidagi retrotranspozonning ko‘chishi bilan izohlanadi.
689. 1950–1970-yillarda yaratilgan biotexnologiyalar
1) monoklonal antitanani ishlab chiqaruvchi gibridoma
Yaratilgan, 2) DNKni klonlash texnologiyasi, 3) laboratoriya sharoitida gen sintez qilingan,4) genetik kod va uning oqsilni sintez qilishdagi ahamiyati o‘rganilgan, 5) rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi marotaba somatostatin gormoni olingan, 6) DNKning ma’lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti, 7) transgen o‘simlik yaratilgan,8) DNKning qo‘sh zanjir ekanligi
A) 6,4,3,8 B) 2,7,5,1 C) 2,6,4,3 D) 7,5,6,1
690. 1970–1990-yillarda yaratilgan biotexnologiyalar
1) monoklonal antitanani ishlab chiqaruvchi gibridoma yaratilgan, 2) DNKni klonlash texnologiyasi, 3) laboratoriya sharoitida gen sintez qilingan,4) genetik kod va uning oqsilni sintez qilishdagi ahamiyati o‘rganilgan, 5) rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi marotaba somatostatin gormoni olingan, 6) DNKning ma’lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti, 7) transgen o‘simlik yaratilgan,8) DNKning qo‘sh zanjir ekanligi
A) 6,4,3,8 B) 2,7,5,1 C) 2,6,4,3 D) 7,5,6,1
691. Transduksiya jarayoni bosqichlari ketma-ketligini aniqlang
1) profag ekssiziyasi 2) fag DNKsi replikatsiyasi
3) lizogen bakteriyaning hosil bo’lishi 4) fagning bakteriya DNKsiga rekombinatsiyasi 5) fag DNKsining bakteriya hujayrasiga kirishi 6) profag bakteriya hujayrasidan genni olib chiqib ketishi
A) 5,4,3,1,6 B) 5,2,4,1,3,6 C) 5,1,4,2,6 D) 5,2,1,6,4,3
692. To’g’ri ma’lumotni aniqlang.
A) avtonom plazmid - asosiy xromosomaga birika oladigan va asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o’z-o’zidan replikatsiya qila olmaydigan halqasimon DNK molekulasi
B) transpozaza - genomdan o’zini qirqib genomning boshqa joyiga ko’chib o’tadigan genetik tuzilma
C) transpozon - genetik elementlarning ko’chib o’tishini ta’minlaydigan ferment
D) teskari transkripsiya - bir zanjirli RNK molekulasidan qo’shaloq zanjirli DNK molekulasining sintezlanishi
693. Quyidagi odamning jinsiy xramasomalarining sonining o’zgarishi bilan boradigan mutatsiyalarning mutatsiya spermatagenezda (a) va ovagenezda (b) bo’lgandagi holatlarini mos ravishda juftlang.
1) XXX, 2) XXY, 3) XO, 4) YO
A) a-1,2,3,4 b-1,2,3 B) a-2,3,4 b-1,2,3,4
C) a-2,3 b-1,2,3,4 D) a-1,4,2 b-2,3
694. AAA, CAG va UAG antikodonlarini mos ravishda juftlang.
A) UUU,GUC,AUC B) UUU,GAC,AUC
C) UUU,GUC,AUG D) to’g’ri javob yo’q
695. Mutatsiyon va Madifikatsion o’zgaruvchanlik uchun hos bo’lgan javobni toping.
A) Tashqi muhit ta’siriga bog’liq
B) Nomuayyan o’zgaruvchanlik
C) hosil bo’lgan yangi belgilar turg’unligi
D) yo’nalishi bir xil nomoyon bo’lishi har hil
696. avtopoliploidiya (I) va allopoliploidiya (II) ga hos bo’lgan javobni toping.
1) Brassia oleraceae bilan Raphanus sativusni chatishtirib olingan pushtli duragay misol bo’ladi,
2) muvozanatli, 3) muozanatsiz, 4) bir hil turlar orasida kuzatiladi, 5) tritikale misol bo’ladi,
6) pushtsiz olxo’ri misol bo’ladi, 7) oktaploid navli karam misol bo’ladi, 8) 5n,7n holatlar kuzatiladi,
9) Xirzutimning hosil bo’lishi misol bo’la olmaydi
A) I-7,4,8 II-1,9 B) I-2,3,4 II-1,9,8
C) I-1,2,3 II-7,9 D) I-2,3,7 II-1,7,9
697. Duplikatsiya(a) va translokatsiya(b) ga xos xususiyatni aniqlang.
1.xromasomaning o`rta qismini ortishi 2.xromasomaning ayrim qismini ortishi 3.DNK bo`lagini ikki hissa ortishi 4.xromasomaning bir qismini boshqa nogomologik xromasomaga qo`shilishi
A)a-2 b-3 B)a-3 b-2 C)a-4 b-1 D)a-2 b-4
698. To’g’ri javoblar sonini aniqlang.
1) albinizm umurtqali hayvonlarning barcha sinflarida uchraydi, 2) O‘simlik yorug‘lik ko’p tushadigan joyda o‘stirilsa, uning barg plastinkalari kattalashadi, 3) Organizmlarning Nokumulyativ genlar ostidagi belgilari tashqi muhitning sharoiti ta’sirida nisbatan kuchli o‘zgaradi, 4) Dengiz sathidan yuqoriga ko‘tarilgan sari 1mm
3 qondagi xromasomalar soni ham ko’payaveradi, 5) Barglar shakli yorug‘likka bog‘liq, 6) gamazigota sariq sichqon, kalta oyoqli qo‘ylar va tovuqlarniletal mutatsiyalarga kiradi, 7) yuzaga chiqish xususiyati bo’yicha generativ mutatsiyalarning somatik mutatsiyalardan farqi yo‘q
A) 2 B) 3 C) 4 D) 1
699. Polimer irsiylanishga xos bo`lgan belgilarni aniqlang.
1.belgi asosiy, to`ldiruvchi gen alleli ta`sirida paydo bo`ladi 2.nokumulyativ polimeriyada genotipi 4,3,2,1 dominat genlardan iborat bo`lgan indivitlar fenotipik jihatdan o`zaro o`xshash bo`ladi 3.allel bo`lmagan genlarning o`zaro ta`siri 4. genotipik nisbat 1:4:6:4:1 hosil bo`ladi 5.odam bo`yini irsiylanishi misol bo`ladi 6.polimer irsiylanishda fenotipik jihatdan 13:3 nisbatda ajralish kuzatiladi
A)2,3,5 B)1,4,6 C)2,4,6 D)1,3,5
700. Suli xromasomasida segmentlar tartibi quidagicha ABCDEFJKLM mutatsiyadan keyin
ABCDLKJFEMOPQ (I) va ABCDLKFEMOPQ (II) holatlar yuzaga keldi deb tasavvur qilsak quyidagi qaysi javoblar o’rinli hisiblanadi.
1) duplikatsiya, 2) inversiya, 3) translokatsiya,
4) Deletsiya
A) I-2,3 II-2,3,4 B) I-1,2,3 II-2,3 C) I-3,4 II-1,2,3
D) I-2,3 II-2,3
701. To’g’ri ma’lumotni aniqlang.
A) Kalxitsin moddasi o’simliklarda hujayra markaziga ta’sir qilib bo’linish urchug’ini hosil bo’lishiga to’sqinlik qiladi.
B) bitta ortiqcha bo‘lsa tetrasomik, bir juft kam bo‘lsa nullisomik deb ataladi
C) Muvozanatli avtopoliploidlar xromosomasi Muozanatsiz avtopoliploidlar bo‘lgan organizmlarga qaraganda poya, barg, gul, meva urug‘lari yirik bo‘ladi
D) Shajara tuzilganda sibislarga qarab probanddagi belgining irsiylanish tipini ham aniqlasa bo‘ladi
702. Quyidagilardan nechtasi noaniq genotiplarni aniqlang.
1) gipertrixoz, 2) qandsiz diabetli erkak, 3) normal ko’radigan ayol, 4) miopiyaga chalingan erkak,
5) fenelketanuriya, 6) ikkinchi kurak tishi yo‘q erkak, 7) Miopiyaga chalingan ayol 8) ikkinchi qon guruhli ayol, 9) na moz shomko‘rlik, 10) Rezus musbat erkak
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7
703. Faqat onadan qizlarga (I) va faqat o’g’il bollarga (II) o’tadigan kasallik yoki belgilarni toping.
A) I- Qandsiz diabet II-gemofiliya
B) I- odamlarda ko‘rish nervi atrofiyasi
II- mitoxondrial Sitopatiya
C) I- ikkinchi kurak tishi yo‘qligi II- tish emali qo‘ng‘ir bo‘lishi
D) I-odamlarda ko‘rish nervi atrofiyasi
II- namozshomko‘rlik
704. Tabiatda Rekombinantlar hosil bo‘lishining usullariga hos javobni toping.
1) Lizogen reaksiya yoki litik reaksiya kuzatilishi,
2) zararsiz patogen va nopatogen shtamm birga ta`sir ettirganda sichqon o`lmasligi, 3) streptomitsinga chidamli shtamm ta’sir ettirilganda o’lishi,
4) Donordan retsipiyentga DNK ning bir ipi o’tadi,
5) Donor DNK sida 200 ta fosfodiefir bog’ bo’lsa retsipiyentga 100 ta nukleotid o’tadi, 6) mureinli shtamm ta`sir ettirganda sichqon o`lmasligi
A) 3,4,5 B) 2,3,6 C) 1,2,3 D) 1,2,3,5,6
705. lac- (minus) shatammi haqidagi noto’g’ri fikrni toping.
1) Tarkibi bo‘ yicha maksimal oziq muhitda o’stiriladi, 2) harakteriga ko’ra gen mutatsiyasiga uchragan, 3) Laktozani parchalashga javobgar geni mutatsiyaga uchragan, 4) nukleotid sintezlaydi,
5) Ishlab chiqargan fermenti laktozani parchalamaydi.6) Tarkibi bo‘ yicha oddiy oziq muhitda o ‘ stiriladi, 7) tarkibi bo’yicha murakkab oziq muhitda o’stirilmaydi
A) 2,4,6 B) 2,3,7 C) 5,6,7 D) 1,4,3
706. Transmissibl plazmidga xos xususiyat.
1) hujayra asosiy xromosomasining maxsus DNK izchilligini kesib rekombinatsiya bo`ladigan, 2) nasldan- naslga o`tadigan, 3) asosiy xromosomaga birika olmaydi, 4) asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi, 5) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o`z-o`zini replikatsiya qila olmaydi, 6) asosiy xromosomalardan mustaqil ravishda o`z-o`zini replikatsiya qila oladi
A) 1,2,3 B) 1,2,4,5 C) 4,5,6 D) 3,6,1
707. Retrotranspozon (a) Transpozon (b) Retropozon (c) larga hos bo’lgan javobni toping.
1) evolutsiyasida muhim o‘rin tutadi, 2) tarkibida ribonukleotid uchraydi, 3) replikatsiya mahsuloti,
4) reduplikatsiya va teskaritranskripsiya mahsuloti, 5) translatsiya mahsulotiga ega, 6) DNK miqdorini orttiradi, 7) ikkita kavalent bog’ uzadi, 8) DNK miqdori o’zgarmaydi, 9) Ko’chishida uratsil ribonukleotidlariga timin dezaksribonukleotidga kamplementar, 10) virusimon RNK malekulasi,
11) transpozazaga ega, 12) transkriptazaga ega,
13) getropolimer, 14) guanin ribonukleotidlariga sitozin ribonukleotidlariga kamplementarligi asosida ro’y beradi
A) a-1,4,6,7,13 b-1,3,8,7 c-1,6,13
B) a-1,4,6,7,11,13 b-1,3,8,7,12 c-1,6,13
C) a-1,4,6,7,13,10 b-1,3,8,7,9 c-1,6
D) a-1,4,6,7,14 b-1,3,8,7,14 c-1,6,13
708. Rekombinativ o’zgaruvchanlik tegishli javoblarni belgilang.
1) suv ayiqtovoni bargaining o’zgaruvchanligi
2) krossingover 3) gomologik xromosomalarni tasodifiy tarqalishi 4) organizm yoshi bilan bog’liq ro’yobga chiqadigan o’zgarishlar 5) organizm yashovchanligini pasaytirib, ayrim hollarda o’limga olib keladigan o’zgarishlar 6) turli xil genotipli organizmlarni chatshtirishdan hosil bo’ladigan o’zgarishlar 7) to’satdan paydo bo’ladi, 8) meyozning anafaza II da xromasomalarning notekis taqsimlanishi natijasida yuzaga keladi,
A) 1,3,2 B) 2,3,6 C) 8,6,2,3 D) 1,4,7
709. Mutatsion (a) va modifikatsion (b) o’zgaruvchanlikka xos xususiyatlami aniqlang.
1) oraliq formalarsiz paydo bo’ladi; 2) sifat jihatidan farq qiladigan o’zgaruvchanlik; 3) irsiylanish xususiyatiga ega emas; 4) o’zgarishlar guruhli xarakterga ega; 5) irsiylanadigan o’zgaruvchanlik; 6) har xil yo’nalishli bo’ladi; 7) namoyon bo’lish xarakteriga ko’ra dominant va retsessiv bo’ladi; 8) o’zgarishlar tashqi muhit ta’siriga bog’liq; 9) tashqi muhit omillariga moslashish imkoniyatini yaratadi; 10) bir turga mansub individlarning tashqi muhit ta’siriga javob reaksiya yo’nalishi bir xil, 10) natijasiga ko’ra 4 xil 11) bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni yuzaga chiqara oladi 12) kelib chiqishi organizmda biokimiyoviy va fermentativ reaksiyalarning o’zgarishiga bog’liq
A) a-2, 5, 7, 10,12; b-11, 3, 4, 8,
B) a-1, 2, 6, 8; b-4, 8, 9, 10
C) a-1, 8, 5, 6, 7,10; b-12, 3,11, 9,
D) a-1, 2, 4, 5, 7, 10; b-3, 6, 8, 9
710. Translokatsiya (a), transduksiya (b), transformatsiya (c) jarayonlariga tegishli ma’lumotlarni juftlang.
1) xromosoma bir qismining boshqa nogomologik xromosomaga qo’shilishi; 2) bir organizm irsiy molekulasi bo’lagining ikkinchi organizm irsiy molekulasi tarkibiga birikish hodisasi; 3) viruslar ishtirokida genlarining ko’chirib oltkazilishi;
4) bakteriyalarda sodir bo’ladi; 5) organizm irsiyatining o’zgarishiga olib keladi; 6) lizis jarayoni bilan bog’liq; 7) tabiiy jarayon.
A) a-1, 5; b-2, 4, 5, 6, 7, c-2, 4, 5
B) a-1, 4, 6; b-2, 4, 7; c-2, 3, 5
C) a-2, 4, 5; b-1, 5; c-5, 6, 7
D) a-2, 3, 5; b-2, 4, 6, 7; с-4,5
711. Ideal papulyatsiya (a) va real papulyatsiya (b) ni o’rgangan olimlarni juftlang.
A) a-Xardi va Vaynberg, b-RaytB) a-Mandel b-Morgan
C) a- Xardi va Vaynberg, b-Mendel
D) to’g’ri javob yo’q
712. Fag xromasomasi bakteriya xromasomasiga
Rekombinatsiyalanishi tufayli nima sodir bo'ladi?
1)faglar litik reaksiyaga kirishadi;2)faglar profag holatga o'tadi;3)fag bakteriya hujayrasiga birikadi;4)fagning DNKmolekulasi replikatsiyalanadi;5)Lizis sodir bo'ladi;6)erkin ko'paya oladigan lizogen bakteriya hosil bo'ladi;7)lizogeniya sodirbo'ladi.
A ) 3,1,7 B) 2,4,5,6 C) 1,3,4 D) 2,7,6
713. Ona organizmida meyoz anafaza I da bir juft gomalagik xromasoma qutblarga tarqalmasdan bir qutbga o’tib qolishi natijasida hosil hosil bo’lgan hujayralarga teng miqdorda autasoma o’tdi shu tuxum hujayra bilan normal spermatazoid qo’shilishi natijasida hosil bo’lgan organizmga hos bo’lgan javobni toping.
1) Klayn felter, 2) Shersevskiy terner, 3) trisomik,
4) nullasomik, 5) Daun sindromi, 6) X-trisomiya,
7) tetrasomik, 8) monosomik
A) 1,2,6,8 B) 2,6,3 C) 1,2,5,6 D) 5,1,2,3,6
714. DNK molekulasi nukleotidlari izchilligini kesib rekombinatsiya bo’la oladigan tuzilmalarni aniqlang.
A) bakteriofag, transpozaza, transmissibl plazmid
B) bakteriofag, avtonom plazmid, t-DNK, restriktaza
C) Retrotranspozon,transpozon, virus, revertaza,
D) transpozon, virus DNKsi, t-DNK
715. To’g’ri fikirni aniqlang.
A) Klaynfelter kasaligi bilan tug’ilish Shersevskiy sindromi bilan tug’ilishga nisbatan 10 barobar ko’p uchraydi
B) Xromasomalar kanyugatsiyasi kuzatilmaydigan Xromasomalar kasalligida anafaza davrida 94 ta DNK bo’ladi
C) Tug‘ma kasalliklar bu irsiy kasalliklar hisoblanadi
D) Organ va to‘qimalar transplantatsiyasi uchun donorlarni tanlashda Sitogenetik metoddan foydalaniladi
716. Faqat avtonom (a) va faqat tranamissibl (b) plazmidalarga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) qo’sh zanjirli DNK halqasidan iborat; 2) o’rtacha 3-10 dona genlardan iborat; 3) bir hujayradan ikkinchisiga hujayra qobig’I teshiklaridan o’ta oladi; 4) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o’z-o’zini replikatsiya qila olmaydi; 5) genlari asosiy xromosomada o’z faoliyatini bajaradi; 6) hujayra bo’linganda hujayra genlari bilan birikkan holda nasldan naslga beriladi; 7) asosiy xromosomalardan mustaqil ravishda o’z-o’zini ko’paytma oladi; 8) hujayra bo’linganda qiz hujayralar orasida tasodifiy ravishda taqsimlanadi.
A) a-4, 5, 6; b-3, 7, 8
B) a-3, 7, 8; b-4, 5, 6
C) a-5, 6, 7; b-3, 4, 8
D) a-1, 2, 3; b- 4, 6, 7
717. Namoyon bo’lish harakteriga ko’ra (a) paydo bo’lish darajasiga ko’ra (b) mutatsiya turlarini aniqlang
1) miopiya 2) somatic mutatsiya 3) inversiya
4) generative mutatsiya 5) poliploidiya 6) daltonizm 7) nuqtali mutatsiya
A) a-1,7; b-2,4 B) a-1,6; b-3,5,7
C) a-3,5,7; b-1,6 D) a-1,3,4; b-2,5,6
718. Bakteriyalarda Kanyugatsiya jarayonini kashf qilgan olom(lar)ni to’g’ri toping.
A) Frederik Griffi B) Joshua va Ester Lederberg
C) Lui Paster D) Lederberg va Tatum
719.
Bakteriyalarda spontan ravishda hosil bo‘ladigan mutatsiyaga tegishli javobni ko'rsating.
1) ) individual harakterga ega 2) muayyan o’zgaruvchanlik ;3)tashqi muhit ta’sirida uchrash tezligi oshadi; 4)tashqi muhit ta’siriga bog'liq emas; 5)bakteriyalarning faglarga chidamlilik xossasiga ega bo’lishini ta’minlaydi; 6)bakteriyalaming hayotchanligini pasaytirib faglar tomonidan qirilib ketishiga olib keladi.
A) 1,4.6 B) 2, 3, 5 C) 1,4,5 D)2, 3,6
20. Genetik injineriyani tez suratlarda rivojlanishini ta’minlagan kashfiyot to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.
A) DNK bo‘laklarini uzunligi bo‘yicha bir-biridan o‘ta aniqlik bilan ajrata oluvchi elektroforez usulining kashf etilishi oqibatida
B) DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintezlash va nukleotidlar spetsifi kligini aniqlash
C) DNK bo‘lagini bir-biriga uchma-uch biriktiruvchi enzimlarni kashf etilishi
D) restriktazalarning aniqlanishi, DNK bo`laklar qayta ulanganligi
721. quyidagilardan bir xil harakterga ega bo’lganlarni juftlang.
1) sindaktiliya, 2) miopiya, 3) ixtioz, 4) na moz shomko‘rlik, 5) fenilketonuriya, 6) tish emali qo‘ng‘ir bo‘lishi, 7) rezus musbat (R+), 8) I
0 qon guruhi,
9) Doltanizm, 10) katarakta, 11) ko‘zning kamalak pardasida pigmentlarning bo‘lmasligi
A) 1,2,6,7,10 B) 4,5,9,11,8,3
C) 11,10,9,4 D) 10,5,6,7,1,4
722. Ontagenetik o’zgaruvchanlikning Mutatsion va Madifikatsion o’zgaruvchanlikdan farqli tomoni
A) ontagenez davrda hosil bo’lishi
B) tashqi muhitga bog’liq bo’lmasligi
C) har kimda har hil kechishi
D) to’g’ri javob yo’q
723. Modifikator ta’sirga hos javobni toping.
1) Noallel genlarning irsiylanishi, 2) Odamdagi dominat mutatsiya misol bo’la oladi, 3) belgiga bevosita ta’sir ko’rsatmaydi, 4) asosiy gen faoliyatini kuchaytiruvchi yoki susaytiruvchi 5) faqat dominat genlarga ta’sir qiladi, 6) Allel genlarning irsiylanishi, 7) Mendel o’rgangan, 8) Odamlarda retssesiv modifiqator gen mutatsiya ta’sirini kuchaytiradi, 9) bbnn holatda keskin qisqargan holatda bo’ladi, 10) bbNN sog’lom bo’ladi, 11) BBnn,BBNN,BBNn holatlar uchramaydi, 12) barmoqlari o’rtacha qisqargan odamlar 4 xil genotipik sinfga ega, 13) sitogenetik usul yordamida aniqlangan
A) 2,3,4,8,10 B) 1,3,2,7,9 C) 7,13,12,10,5 D) 6,8,2,3,11
724. Quyidagi qaysi irsiylanish turida belgini yuzaga chiqaruvchi gendan bir xil oqsil sintezlanadi
A) Qovoq shaklini B) Tovuq patini
C) jag’-jag’ meva shaklini D) tovuqlarni pat rangini
725. tranzitsiya (a) transversiya (b) translokatsiya (c) Transformatsiya (d) xos bo’lgan javobni toping.
A) a-purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishi b-Lizin aminokislotasining kodi AAA dan UAA ga o‘zgarishi
c-gomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi d-ilk bor bakteriyalarda aniqlangan
B) a-glutamin kodi CAGdan UAGga o‘zgarishi b-purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishi c- Nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi d- 1928-yili ingliz bakteriologi F. Griffi t tomonidan ixtiro qilingan
C) a- bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashishi, b- purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishi, c- Nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi, d-faqat bakteriyalar uchun hos
D) C va B
726. Poliplodiyaning qaysi turlarida Xromasomalar soni toq bo’lishi mumkin
A) allopoliploidiya B) avtopoliploidiya
C) Aneuploidiya D) Aneuploidiya, avtopoliploidiya
727. O’rganilayotgan belgiga ega shahs to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping.
A)
B)
C)
D)
728. X-trisomiya qaysi javobda tog'ri klassifikatsiyalangan?
A) genotipik-mutatsion- genom - tetrasomiya
B) genotipik-mutatsion-xromosoma- trisomiya
C) genotipik-mutatsion-genom- tetrasomiya
D) genotipik-mutatsion- genom – trisomiya
729. Quyidaki ta`riflarning qaysi biri noto`g`ri? A) Genomdan o`zini qirqib, genomning boshqa joyiga ko`chib o`tadigan genetik sturukturalar transpozonlar deyiladi.
B) Genom tarkibida noaktiv profag tutgan bakteriya lizogen bakteriya deyiladi. C) Kanyugatsiya jarayoni orqali retsipiyent antibiotikka chidamlilik geniga ega bo’lib qoladi.
D) Hujayra xromosomalari tarkibiga rekombinatsiyalana oladigan plazmidlar avtonom plazmidlar deyiladi.
730. Ayolda ovogenez jarayonida jinsiy xromosomalarning qutblarga tarqalishi buzilsa, erkakda spermatogenez jarayoni normal o‘tsa, ushbu oilada tug‘iladigan farzandlarda qanday kasalliklar kuzatilish ehtimoli mavjud?
1) X trisomiyasi; 2) Klaynfelter sindromi; 3) Daun sindromi; 4) Y trisomiyasi; 5) Shershevskiy-Temer sindromi.
A) 2, 5, 1 B) 1,2 C) 3,4 D) 3, 5
731.Quyidagi olimlarning fikr va bajargan ishlarini moslab belgilang.
1-Djon Rey 2-J.B.Lamark 3-Ch Darvin 4-K.Linney a-turning realligini tan olgan b-turning realligini tan olmagan va tabiatda faqat individlar mavjud deb hisoblagan c-tur atamasini fanga birinchi bo’lib kiritgan d- bir tur yangi turning paydo bo’lishiga asos bo’ladi e-tabiatda tur o’zgarmas deb hisoblagan j- Tabiatda turlarning paydo bo’ladi, o’zgaradi, yo’qoladi .
A)1-c.2-a,e.3-d,j.4-b
B)1-c.2-b.3-d,j.4-a,e
C)1-d.2-a.3-b,j.4-c,e
D)1-d,b. 2-j.3-a,e.4-c
732.Muhamedov va Irisboyevlar rahbarlik qilayotgan ilmiy guruh nimani o’rgangan?
A)Suv tanqisligi, sho’rlanish, kasalliklar va zararkunandalarga chidamli qishloq ho’jaligi ekinlarini sifatli va serhosil navlarini yaratdi.
B)gen daktiloskopiya (genning DNK izchilligi va genlar spektriga binoan ma’lum shaxsni aniqlash) usulini tadbiq etib, yanada takomillashtirdilar
C)Gen va hujayra muhandisligi usullarini qo’llab jigar uchun xavfli bo’lgan gepatit B kasalligini tashxis qilish va bu kasallikni oldini olish uchun zarur vaksina yaratish ustida izlandilar
D)PCR texnologiyasini qo’llab o’nlab havfli va yuqumli irsiy kasalliklarning gen muhandisligi tashhisi biotexnologiyasini tadbiq qildilar.
733.Agrobakterium Ti plazmididagi shish hosil qiladigan irsiy modda molekulasi tarkibini aniqlang. 1)A+riboza+H3PO4 2)U+ riboza+H3PO4 3)G+ riboza+H3PO4 4) A+dezeksoriboza+H3PO4 5)S+riboza+H3PO4 6)T+dezeksoriboza+H3PO4 7)S+dezeksoriboza+H3PO4 8)G+dezeksoriboza+H3PO4
A)1,2,3,5 B)4,6,7,8 C)1,2,5,6 D)3,4,7,8
734.Nondagi oqsil miqdorini oshirish uchun 6.5 t unga qancha gramm lizin qo’shiladi?
A)650 B)150 C)675 D)975
735.Nondagi oqsil miqdorini oshirish uchun 9.5 t unga 1425 gramm lizin qo’shilgan, agar bu lizinni taxminan 16 kg oqsildan olingan deb olsak oqsil tarkibidagi azot miqdorini aniqlang.
A)1520 B)256 C)150 D)850
736.Tabiatda agrobakteriyaning bu turi o’simlikni zararlantiradi. Zararlanish qanday kechishini ketma-ketlikda to’g’ri belgilang.
1)zararlangan o’simlik tanasidagi hujayralar pala-partish bo’linishi natijasida shish paydo bo’ladi 2) shishni Ti (Ti-ay) plaяmid genomining tDNK (shish hosil qiluvchi DNK) qismi chaqiradi 3) tDNK o’simlik hujayrasi genomiga birikib uning hususiyatini buzadi 4)tDNKning bu hususiyatidan gen muhandisligida keng foydalaniladi.
A)3,4,1,2 B)1,2,3,4
C)3,2,1,4 D)1,2,4
737.Agrobakteriumga xos xususiyatlarni belgilang.
1)g’o’za tomiri tolachalari sathida yashaydi 2)ichakda yashaydi 3)tuproqda yashaydi 4)barcha ikki urug’ pallali o’simliklarni zararlaydi 5)hujayra po’sti murein 6) hujayra po’sti pektin 7)genlari to’xtovsiz ishlab turadi 8)tuproqdagi gerbitsid va peptitsid qoldiqlarini zararsizlantiradi 9)tarkibida Ti- plazmid mavjud 10)sitoplazmasida ribosomadan boshqa organoidlari yo’q 11) ayrim turlaridan transgen o’simlik olishda foydalaniladi.
A)2,4,5,8,9,11 B)3,4,6,8,10 C)3,5,7,9,10,11
D)1,3,4,5,8,10.
738.Roslin instituti olimlari erishgan natijalarning Gyordon tajribasidan farqini ayting.
A)Yadrosi olib tashlangan zigotaga boshqa embrional hujayradan olingan yadro ko’chirilib o’tkazilar va hosil bo’lgan transplant tuxum xujayra o’gay ona bachadoniga implantatsiya qilinar edi.
B)Ilk bor yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning somatik hujayrasidan ajratilgan yadroni kiritib yetuk organizm olish
C)Bir turdagi hayvon jinsiy hujayrasini boshqa turdagi hayvon bachadoniga implantatsiya qilish
D)Yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning jinsiy hujayrasidan ajratilgan yadroni kiritib yetuk organizm olish
739.Qo’yning klonini yaratishda Fin Dorset nomli qo’y (a), Surrogat nomli qo’y (b) da qanday tajribalar amalga oshirilgan?
1)Klon qo’zichoq embrioni uning bachadoniga implantatsiya qilingan 2)uning hujayrasidagi yadroni tuxum hujayraga kiritilgan 3)uning yadrosi olib tashlangan tuxum hujayrasidan foydalanilgan 4)uning yadrosi olib tashlangan urug’ hujayrasidan foydalanilgan 5)donor hujayralar qo’yning sut bezlaridan olingan 6)donor hujayra somatik hujayradan olingan 7)uning donor hujayralari oziq muhitda saqlangan 8)embrion uning bachadonida rivojlangan
A)a-2,6,7 b-1,8 B)a-2,3,5,6 b-1,7,8
C)a-2,4,5 b-6,7,8 D)a-1,7,8 b-2,3,5,6
740.DNK bo’lagini klonlashda vektor sifatida qanday tuzilmalardan foydalanish mumkin?
1)Virus 2)Eco RI 3)fag 4)tronspozon 5)pBR-322
6) HpaI 7)transmissibl plasmid 8)restriktaza
9)Ti-plazmid
A)2,3,4,5,9 B)3,5,6,7,8 C)1,2,4,6,7 D)1,3,4,5,7
741.Hpa 1 (a) va Eco R1 (b) restriktazalariga hos hususiyatlarni ko’rsating.
1)tarkibida peptid bog’i bor 2)tarkibida vodorod bog’i bor 3)fosfodiefir bog’larni kesadi 4)vodorod bog’larni kesadi 5)to’mtoq uchlar hosil qilib kesadi 6)yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 7)A-G nukleotidlarini tanib kesadi 8)A-T orasidagi nukleotidlarini tanib kesadi 9)DNK bo’lagining yopishqoq uchli qismlarini biriktiradi.
A)a-2,6,9 b-1,4,5,8 B)a-4,5,8, b-3,4,6,7
C)a-3,4,6,7, b-4,5,8 D)a-1,4,5,8, b-2,6,9
742.Restriktaza (a) va polimeraza (b) fermentlariga hos bo’lgan to’g’ri javoblarni belgilang.
1)Bu ferment yordamida qo’shni nukleotidlar orasidagi fosfodiefir bog’larni tiklash orqali DNK bo’laklari bog’lanadi 2)bu fermentni ajratib olishda bakteriya va viruslardan foydalaniladi 3)DNK molekulasini to’mtoq uchlar hosil qilib kesadi 4)Bu ferment DNK molekulasini to’mtoq uchlarini biriktiradi 5)Bu ferment komplementar nukleotidlarni biriktiradi 6)DNK molekulasini yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 7)Bunday fermentlarning ochilishi DNK molekulasini bo’laklarga bo’lib elektroforez usulida o’ta aniqlik bilan bir biridan ajratib olish imkonini berdi 8) Bu ferment DNK molekulasini yopishqoq uchlarini biriktiradi
A) B) C) a-3,5,6,7 b-1,4,8 D)a-3,6,7 b-2,5
743.Restriktaza (a) va ligaza (b) fermentlariga hos bo’lmagan javoblarni to’g’ri belgilang.
1)Bu ferment yordamida qo’shni nukleotidlar orasidagi fosfodiefir bog’larni tiklash orqali DNK bo’laklari bog’lanadi 2) 3)DNK molekulasini to’mtoq uchlar hosil qilib kesadi 4)Bu ferment DNK molekulasini to’mtoq uchlarini biriktiradi 5)Bu ferment komplementar nukleotidlarni biriktiradi 6)DNK molekulasini yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 7)Bunday fermentlarning ochilishi DNK molekulasini bo’laklarga bo’lib elektroforez usulida o’ta aniqlik bilan bir biridan ajratib olish imkonini berdi 8) Bu ferment DNK molekulasini yopishqoq uchlarini biriktiradi
A)a-1,4 b-3,5,7 B) C)a-3,5,6,7 b-1,4,8
D)a-3,6,7 b-2,5
744.Restriktazalar tabiatiga mos keluvchi hususiyatlar qaysi javobda berilgan? 1)monomer aminokislota 2)DNK zanjiridan iborat 3)oqsil tabiatga ega 4)antibiotikni parchalovchi ferment sintez qiladigan geni bor 5)Eco R1, Hpa1 turlari bor 6)3-4ta gendan iborat 7)tronspozazani sintezlovchi geni bor 8)DNKni yopishqoq yoki to’mtoq uch hosil qilib kesadi 9)genomda o’z joyini o’zgartirib turadi 10)vektor konstruksiya hosil qilishda foydalaniladi 11)avtonom va transmissibl turlari bor 12)PBR 322 turi bor 13)bir hujayradan ikkinchisiga monomer teshiklari orqali o’tadi.
A)1,3,6,11,12 B)1,3,5,8 C)2,7,8,10 D)2,4,6,11,12,13
745.Qaysi javobda biologik katalizatorlar to’g’ri berilgan? 1)dezeksiriboza 2)ligaza 3)enterokinaza 4)saxaroza 5)laktoza 6)riboza 7)revertaza 9)tronspozaza 10)maltoza 11 )restriktaza 12)Hpa1
A)1,2,9,10 B)2,3,7,12 C)3,4,7,11 D)5,6,7,11
746.Pseudomonas bakteriyasi shtammidan olingan gen g’o’za tomiri tolasida yashovchi rizosfera bakteriyasiga ko’chirib o’tkazishdan maqsad nima bo’lgan(a) genlar terapiyasi nima maqsadda amalga oshiriladi (b) 1)irsiy kasalliklarni davolash 2)o’simliklarda shish hosil qilish )asos hujayralarni suniy muhitda o’stirib har qanday to’qima hosil qilish 3) bitta sog’lom hujayrani suniy oziq muhitda o’stirish 4)Tuproqdagi gerbitsid va peptidsidlardan tozalash 5) g’o’zaning gullashini boshqarish 6)odam hujayrasiga funksional gen kiritish 7)kallus to’qima hosil qilish
A)a-4,b-1,6 B)a-2,4 b-1,3 C)a-2,b-3,7 D)a-5,7, b-1
747Gen muhandisligida transgen organizm hosil bo’lguncha amalga oshiriladigan ishlarni ketma ketlikda belgilang. 1)vektor DNK tanlab olinadi 2)DNK vektorni donor genini kiritish mumkin bo’lgan joyidan restriktaza yordamida kesiladi 3)resepiyent hujayrada DNK replikatsiyalanadi va hujayraning bo’linishi orqali avlodlarga beriladi 4)DNK molekulasidagi zarur gen fermentlar ta’sirida boshqa aismlardan ajratib olinadi 5) Yangi DNK molekulasi resepiyent hujayrasiga kiritiladi.6)Ajratib olingan gen vektor molekulaga “tikiladi” 7)donor organizmdan zarur genga ega bo’lgan DNK molekulasi ajratib olinadi.
A)7.4.1.2.6.5.3 B)7.4.5.1.2.6.3
C)4.7.3.5.1.2.6 D)5.3.7.6.1.2.4
748.Akademik Hamidov qanday transgen forma yaratgan va labaratoriyada sinalgan hayvonga hos hususiyatlarni birlashtiring.
1)jun rangi harorat ta’sirida genotipik o’zgaradi 2)jun rangi harorat ta’sirida fenotipik o’zgaradi 3)labaratoriyada uning zigotasiga o’sish garmoni geni kiritilgan 4)yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning somatik hujayrasidan ajratilgan yadro kiritilgan 5)gen muhandisligi usulida mikroinyaksiya qilgan 6)vektor molekulani ho’jayin hujayra DNK siga replikatsiyalagan
A)2.3.5 B)1.3.5 C)3.4.6 D)1.2.5
749.O.T.Odilova nimani o’rgangan?
A)PCR texnologiyasini qo’llab o’nlab xavfli yuqumli va irsiy kasalliklarning gen injinerlik tashxisi bio-texnologiyasini keng tadbiq qilgan
B)g’ozaga o’n yillab davomida sepilgan gerbitsid va peptidsidlar qoldig’ini zararsizlantirish usulini amalga oshirgan
C)gen daktiloskopiya usulini tadbiq etgan
D)Suniy sharoitda antitana sintezlovchi limfosit hujayrasi bilan rak hujayrasini bir-biriga qo’shib gibrid hujayra yaratgan.
750.Biotexnologiya va sanoat mikrobiologiyasining rivojlanishi orqali nimalarga erishildi.
1)o’simliklardagi barcha hayotiy jarayonlarni boshqaradigan genlari aniqlangan 2)odam genomini to’la ketma-ketlida aniqlashga erishilgan 3)o’simliklarda 25 ming genlari aniqlangan 4)ko’p tonnali qimmatlo ozuqalar ishlab chiqarilgan 5)nondagi oqsil sifatini oshirishda lizindan foydalanilgan
A)1,3 B)1,2,3,4 C)1,3,4,5 D)1,2,3,4,5
751.Hujayra muhandisligida “yangi” organlar yaratish texnologiyasi qanday ketma-ketlikda amalga oshadi?
1)Hujayra sun’iy ozuqa muhitida o’stiriladi 2)yangi tiklangan organ bemor tanasiga ko’chirib o’tkaziladi 3)bemor a’zosidan bitta sog’lom hujayra ajratib olinadi 4)sun’iy ozuqa muhitida ajratib olingan to’qimaga hos hujayralar to’plami butun bir yaxlit a’zogacha tiklanadi.
A)1,2,3,4 B)2,4,3,1 C)3,4,1,2 D)3,1,4,2
752.Keller va Minshteyn (a), Tomson (b) olib borgan ishlarini to’g’ri moslikda toping.
A)a-tabiatda qisman uchrab turadigan gibrid hujayra yaratgan, b- asos hujayralarda yangi organlar yaratish texnologiyasini kashf etgan
B)a- asos hujayralarda yangi organlar yaratish texnologiyasini kashf etgan, b- tabiatda qisman uchrab turadigan gibrid hujayra yaratgan
C)a- o’simliklardagi barcha hayotiy jarayonlarni boshqaradigan genlari aniqlagan, b- yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmning jinsiy hujayrasidan ajratilgan yadroni kiritib yetuk organizm olgan
D) a-tabiatda uchramaydigan gibrid hujayra yaratgan, b- suniy muhitda o’sadigan va har qanday to’qimagacha rivojlanish qobiliyatiga ega bo’lgan hujayralarni kashf etdi
753.Professor Azimova ilmiy ish olib borgan organga hos belgilarni toping.
1)eritrositlar va leykositlar parchalanadi 2)eritrositlar parchalanadi 3)oqsil va uglevod almashinuvida ishtirok etadi 4)uglevod va lipidlar almashinuvida ishtirok etadi 5)massasi 140-200g 6)massasi 70-80g 7)vazifasi qon deposi 8)vazifasi qonni zaharli moddalardan tozalash
A)1,5,7 B)2,3,8 C)4,6,8 D)t.j.y
754.Hujayra muhandisligining rivojlanishi gibridomalar olish biotexnologiyasini vujudga keltirdi va _____ sintez qilish imkonini yaratdi.
To’g’ri javobni toping.
A) poliklonal antitanalar B)monoklonal antitanalar
C)asos hujayralar D)gibrid hujayralar
755.Hayvonlarni klonlashda yadrosi olib tashlangan tuxum hujayraga uning ichak hujayrasi ko’chirib o’tkazilgan organizmga hos hususiyatlarni belgilang.
1)rangi och yashil yoki kulrang tusda 2)ikki tutam tashqi jabralari ikki yonida joylashgan 3)kunduz kunlari qirg’oq yaqinida ov qiladi 4)terisida oqish zaharli suyuqlik ishlab chiqaradi 5) suv ostidagi o’simliklar orasida ,daraxtlar ildizi yaqinidagi kovaklarda qishki uyquga ketadi 6)yuragi ikki kamerali, qon aylanish sistemasi bitta 7)uzun va keng dumi mavjud 8)tuxumlari suv yuzasida to’p-to’p joylashgan 9)qo’ygan tuxumlari marjon shodasiga o’xshaydi.
A)3.5.8 B)5.7.9 C)2.6.7 D)1.4.9
756.Vektor molekula tarkibiga kiritilgan yot genlarni qanday zamonaviy vositada o’simlik yoki hayvon hujayrasiga kiritish usullari ishlab chiqilgan?
A)Gen otuvchi zambarak vositasida
B)O’ta kuchli elektr maydoni ta’sirida
C)genlar spektriga binoan daktiloskopiya usulida
D)A va B
757.Gen muhandisligiga asoslangan biotexnologiyada mikroorganizmlardan nimalar olishda foydalanilmoqda? 1)Glukoza miqdorini nazorat qiluvchi insulin gormoni 2)o’sish gormoni genini kiritish bilan somototropin gormoni 3)viruslar ko’payishini to’xtatuvchi interferon oqsili 4)nondagi oqsil sifatini yaxshilovchi lizin
A)1,2,4 B)1,2,3 C)1,2,3,4 D)1,2
758.Genning DNK izchilligi va genlar spektriga binoan noma’lum shaxsni aniqlash usuli bu-?
A)Kardiomiopatiya B)Gen daktiloskopiya
C)sud-tibbiyot ekspertizasi D)genlar terapiyasi
759. Muhamedov va Ikromov(a), Irisboyev hamda Hamidullayeva (b) bajargan ilmiy tadqiqod usullarini ayting
A)a-gen daktiloskopiya, b-kardimiopatiya
B)a-g’o’za tolasi va gullashiga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi bir necha genlar funksiyasini to’xtatish usuli, b- transgen g’o’za navlarini yaratgan
C)a-asos hujayralarda yangi organlar yaratish b-o’simlik uchun yot genni tronsformatsiya qilish
D)a-kardiomiopatiya, b- gen daktiloskopiya
760.Zamonaviy biotexnologiya (a), an’anaviy biotexnologiya (b) ga mos kelmaydigan javoblarni belgilang.
A)a-mikroorganizmlarni sanoat miqiyosida ko’paytirib,ularning biomassasidan insonlar uchun zarur bo’lgan moddalar olishda axamiyati katta,b-insonlarning qadim zamonlardan beri biologik jarayonlardan foydalanib ongsiz ravishda qatiq,spirt sharob va boshqalardan foydalanib kelishi.
B)a- farmasevtika uchun interferonlar somatatropin va insulin gormonlarini ishlab chiqarilishi
b- zotdor hayvonlar va sifatli o’simliklar yaratish asosida hayotiy jarayonlarning insonlar tomonidan boshqarilishi
C)a-zotdor hayvonlar va sifatli o’simliklar yaratish asosida hayotiy jarayonlarning insonlar tomonidan boshqarilishi b-farmasevtika uchun interferonlar somatatropin va insulin gormonlarini ishlab chiqarilishi
D)a-gepatitga qarshi vaksinaning yaratilishi, b-meva sharbatlaridan sharob yoki sirka kislotasini tayyorlash
761.Gossipium Hirzitiumni yuqoridan quyi sistematik birliklarda joylashtiring. 1.Gulxayridoshlar 2.o’simliklar dunyosi 3.gulli o’simliklar 4. Gossipium Hirzitium 5.g’o’za 6.magnoliyasimonlar
A)4.5.1.6.3.2 B)2.3.6.1.5.4 C)4.5.1.3.6.2 D)2.6.3.1.4.5
762.Bir turga kiruvchi organizmlardagi dimorfizmga hos bo’lmagan javobni belgilang .
1-planariya tanasining oldingi qismida tuxumdonlarning ulardan keyinroqda esa urug’donlarning joylashgan. 2-askaridaning erkagi kaltaroq dumi qayrilgan va urg’ochisi uzunroq bo’ladi. 3-baqachanoqning erkak va urg’ochisining tuzilishi 4-g’ozlar erkak va urg’ochisining tuzilishi
5-suv shilling’i jinsiy organining joylashuvi 6-erkak tuyaqush dumi va qanotlarida oq patlarining bo’lishi 7-yovvoyi o’rdaklarning erkagi va urg’ochisining tuzilishi
A)1.2.5.6 B)1.3.4.5 C)2.3.5.6 D)1.3.4.6
763.Suvarakda, qalampirda va shimpanzedagi jinsiy xromosomalarining 23+X yoki 23+Y bo’lishi qaysi mezonning nisbiyligi hisoblanadi?
A) morfologik B)genetik C)ekologik D)fiziologik
764.Quyidagi mezonlar va ularga tegishli javoblarni moslang.
a)ekologik b)genetik c)geografik
1. Tropik dengizlarda dengiz toshbaqasi va elektr skatlarning uchrashi. 2.tog’ning yuqori cho’qqisidagi 1.5 metr uzunlikdagi va adirlarda uchrovchi 2.8 metr uzunlikdagi archalar. 3. Qora kalamushning o’ziga hos kariotipga ega bo’lgan qiyofadosh turlari.
A)a-2,b-3,c-1 B)a-3,b-1,c-2 C)a-1,b-3,c-2 D) a-3,b-2,1-1
765.18 ta xromosomaga ega bo’lgan o’simliklarning oilasiga hos belgilarni aniqlang. 1.bu oila vakillarining ko’pchiligi bahorda cho’llarda, tog’ etaklaridagi qirlarda tarqalgan 2.gulkosachabarglari bir- biri bilan qo’shilmagan 3.tabiiy va madaniy turlarining aksariyati iste’molga yaroqli 4.shakli o’zgargan ildizga ega turlari mavjud 5.shakli o’zgargan bargga ega turlari mavjud 6.urug’ining unib chiqishi uchun 5C harorat yetarli
A)1.4.5.6 B)1.2.3.4.6 C)barchasi D)1.2.4.5.6.
766.Sudraluvchi(a), achishtiruvchi (b) va zaharli ayiqtovonlar(c) ning uchrash joylari bilan to’g’ri belgilang. 1.ariq chetlarida 2.yaylovlarda 3.dalalarda 4.daryo qirg’oqlarida 5.botqoqliklarda
A)a-1.4 b-5 c-2.3 B)a-2.4 b-5 b-1.3
C)a-2.3 b-5 c-1.4 D)a-5 b-2.4 c-1.3
767.Qora kalamushning qiyofadosh turlarida 16-21- 33 juft gomologik xromosomalar krosingoverga uchradi . Krosingoverga uchramagan xromosomalar sonini toping.
A)38 yoki 42 B)44 yoki 50 C)32 yoki 36 D)6
768.Harakatlanish radiusi bir necha o’n metr bo’lgan hayvonga tegishli bo’lgan hususiyatlarni aniqlang.
1.bir juft so’lak bezlari halqumiga ochiladi 2.yuragi tanasining oldi tomonida joylashgan 3.gavdasining oldingi tomonidagi nerv halqasi halqumni o’rab olgan 4.o’simliklarning yashil qismi bilan oziqlanadi 5.yuragi qorin bo’limida ,ichagi ustida tana bo’ylab joylashgan muskulli naychadan iborat 6.Boshining ostki tomonida og’iz teshigi , uning ikki yonida bir juft paypaslagichlari bo’ladi.
A)1.2 B)2.3 C)1.6 D)3.6
769.Harakatlanish radiusi bir necha yuz kmgacha cho’ziluvchi hayvonga hos bo’lmagan ma’lumotlarni belgilang. 1.3-4 tadan 13 tagacha ko’zi yumuq bola tug’adi 2.4-5ta ko’zi yumuq bola tug’adi 3.mo’ynasi uchun ovlanadi 4.o’ljasini pana joyda poylab tutib oladi 5.hayvonlarni g’ajib tashlab nobut qiladi 6.tog’ va tog’oldi hududlarida yashaydi 7.cho’l va dashtlarda yashaydi
A)1.3.5.7 B)2.3.4.6 C)2.3.6.7 D)1.4.6.7
770.Keltirilgan ta’riflardan qaysi birlari mutatsia uchun xos. 1-revolyutsion jarayonlar uchun material bo’lib xizmat qiladi. 2-mutatsiyalarning ko’pchiligi zararli bo’ladi va sun’iy tanlanish orqali bartaraf etiladi 3-purin asosining pirimidin asosi bilan va aksincha pirimidin asosining pirimidin bilan almashinuvi xromosoma mutatsiyasida uchraydi 4-atrof muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa ular indutsirlangan mutatsiyalarni bir necha martaga oshirib beradi 5-ko’pchilik mutatsiyalar retsessiv bo’lgani uchun geterozigotalar genotipida nomoyon bo’lmaydi.
A)1.2.5 B)2.4.5 C)1.3.4 D) t/j/y
771.Mutatsiya(a), genlar dreyfi(c) ga hos ma’lumotlarni to’g’ri belgilang.
1-individlar sonining davriy o’zgarishi amalga oshadi 2-ularning ko’pchiligi retsessiv bo’ladi 3-irsiy axborot almashinuvini to’xtatadi 4-organizmda ko’payishi orqali kelgusi bo’g’inlarga berib boriladi 5-populyatsiyadadagi ba’zi allellarning uchrash chastotasini o’zgartiradi 6-tajribada drozofila pashshalrining 3 xil tuzilmadagi allel formalari o’rganib chiqilgan.
A)a-2.4, b-5.6 B)a-5.6, b-2,3 C)a-2,b-5 D)a-3,b-1
772. Mutatsia(a), populyatsiya to’lqini(b), genlar dreyfi(c) ta’riflarni to’g’ri belgilang.
1.gen yoki genlar yig’indisini maqsadga muofiq o’zgartirilishi 2.tasodifiy sabablar ta’sirida populyatsiya genetik tuzilmasining o’zgarishi bo’lib, avtomatik jarayondir. 3.populyatsiya tarkibiga kiruvchi organizmlarning genlar to’plami 4.genetik materialning irsiy o’zgarishi 5.bir gen doirasidagi bitta yoki bir nechta nukleotidlarning o’zgarishi 6.populyatsiya tarkibidagi organizmlarning son jihatdan ortib ketishi yoki nihoyatda kamayib ketishi
A)a-5,b-4,c-3 B)a-2,b-3,c-5
C)a-4,b-6,c-2 D)a-3,b-6,c-1
773. Tasodifiy ravishda genlar chastotalarining o’zgarishi tufayli qanday hodisa ro’y beradi?
A)Ayrim genlar saqlanib qolib, boshqasi yo’qoladi
B)ayrim allellarning yo’qolishi natijasida boshqalarining ham yo’qolib borishi.
C)ayrim individlar soni ortadi, natijada boshqasining soni kamayadi
D)irsiy axborot almashinuvi tamomila to’xtab qoladi.
774.Fiziologik mezonga hos bo’lgan belgilarni toping.
1-ugor balig’ining Yevropa daryolaridan minglab kilometr uzoqda joylashgan Atlantika okeanining Sargass dengiziga borib tuxum qo’yadi 2-erkak tuyaqush tumshug’i bilan yerni kovlab uya yasaydi 3-Arktika dengizlarida yashovchi Grelandiya tyuleni qora jun bilan qoplangan ko’zi ochiq bola tug’adi 4-tuvaloqlarning urg’ochisi tuproq ustidagi chuqurchaga bir nechta tuxum qo’yib bosib yotadi 5-yomg’ir chuvalchangining tanasi uzilib qolganda undan yangi chuvalchanglar hosil bo’ladi 6-Bronza qo’ng’izi urug’langan tuxumlarini chirigan yog’och yoki chiriyotgan daraxt tanasiga qo’yadi
A)1,4,6 B)2,3,6 C)3,4,5 D)2,5,6
775.Gen mutatsiyasiga aloqador hodisani ko’rsating.
A)xromosoma bir qismining ortishi , gen tarkibidagi nukleotidlarning o’zgarishi
B)Nukleotidlar izchilligining o’zgarishi gen tarkibidagi nukleotidlarning ortishi yoki kamayishi C)genlar sonining ortishi nukleotidlar izchilligining kamayishi
D)autosomada gen miqdorining o’zgarishi
776.Berilgan ta’riflarni to’g’ri moslang.
a) etologik alohidalanish b) reproduktiv alohidalanish c) biologik alohidalanish d) ekologik alohidalanish f) geografik alohidalanish
1-bir turdagi populyatsiyalar turli muhitda yashashi natijasida chatishmasligi 2-hayvonlarning hatti harakati bilan aloqador 3-tur ichidagi individlarning jinsiy organlaridagi farq 4-erkak qushlar turli ovozda sayrab urg’ochisini jalb qiladi 5-daryolar, tog’larda to’siqlarning mavjud bo’lishi va populyatsiyalar uchrashmasligi 6-uzoq muddat davomida har xil allel organizmlar erkin chatishishining bartaraf bo’lishi .
A)a-2.5 b-1 c-3 d-4 f-6 B)a-3.6, b-2, c-1, d-4, f-5
C)a-4.6, b-3, c-1, d-5, f-2 D)a-2.4, b-6, c-3, d-1, f-5
777.Areal hajmi bilan bog’liq bo’lmagan javobni belgilang?
1.Tuyaqush soatiga 60-70 km tezlikda yugura oladi. 2.Baqachanoq soatiga 20-30 sm yo’l bosadi 3.Uzoq Sharqdagi yo’lbars populyatsiyasi 300-400 individdan iborat 4.Tulkining harakat radiusi bir necha yuz km 5.tok shillig’ining harakat radiusi bir necha o’n metr 6.ba’zan hashorotlarning populyatsiyasi yuz minglab hatto millionlab individlardan iborat bo’ladi.
A)1.2 B)4.5 C)3.6 D)1.5
778.Populyatsiya darajasidagi o’zgarishlar (a), populyatsia darajasining mavjudligi (b) qanday omillarni belgilab, ta’minlab beradi?
A)a-evolyutsiyaning tezligini va yo’nalishini b-tur tarkibidagi xilma-xillik va turning turg’unligini ta’minlaydi.
B) a- tur tarkibidagi xilma-xillik va turning turg’unligini ta’minlaydi, b- evolyutsiyaning tezligini va yo’nalishini
C)a-populyatsiyalarning morfologik jihatdan bir-biriga o’xshashligini, b-xar xil mutant organlar kelib chiqishini oldini oladi D)t/j/y.
779.Populyatsiya genofondidagi takrorlanish miqdori qanday aniqlanadi?
A)bir xil organizmlarda bir necha bo’g’imlarda sanash
B)turli xil organizmlarni bir necha bo’g’imlarda sanash
C) turli xil xromosomalarning bir necha bo’g’imini sanash
D)bir xil genlarni bir necha bo’g’imlarda sanash.
780.Chittaklar turlarining hususiyatlariga qarab ekologik alohidalanish (a), morfologik mezon (b) larni ko’rsating. 1.diafragmaga ega emas 2.moskovka chittagi va katta chittaklar boshi qoramtir tusda 3.lazorevka chittagi mayda hashorotlar bilan oziqlanadi 4.katta chittak va lazorevka chittaklari pat rangi bir biriga o’xshaydi. 5.kokilchali chittak o’simlik urug’lari bilan oziqlanadi 6.tojdor chittakning boshida bir tutam toji bor 7.chittaklarning erkagi yirik va rangli bo’ladi 8.moskovka chittagi hashorotlarning tuxumlari va qurtlari bilan oziqlanadi. 9.o’pkasi murakkab tuzilgan nafas olishda havo pufakchalari ishtirok etadi.
A)a-1,9 b-4,6 B)a-8,9 b-3,4
C)a-1,5,6,8 b-3,4,9 D)a-3,5,8 b-2,4,9
781.Populyatsiya genofondining o’zgarishiga olib keladigan jarayonlardan qaysi biri populyatsiyani yangi mustaqil genetik tuzilmaga aylantiradi?
A)genlar dreyfi B)alohidalanish
C)etologik mezon D)genom mutatsiyasi
782.Populyatsiya to’lqinining o’sishiga sabab bo’luvchi o’simliklar: boychechak , yaltirbosh, qo’ng’irbosh, qoqio’t, ituzum. Bu o’simliklardan boychechak (a) va ituzum (b) ga hos hususiyatlarni to’g’ri belgilang.
1.iyun oyidan gullashni boshlaydi, 2.avgust oyidan gullashni boshlaydi 3.martning boshlarida unib chiqadi 4.aprel oxiri mayning boshlarida unib chiqadi 5.gullari oqish shoxlar uchida 3 tadan 10 tagacha joylashadi 6.kartoshka va baqlajon bu turkum vakili 7.gulining pastki qismida qora dog’I bor 8.gullari sariq yoki och sariq 9.bo’yi 10-15sm 10-bo’yi 25-50 sm 10.30ga yaqin turi bor 11.10ga yaqin turi bor 12.poyasi ingichka ustida to’q binafsha dog’i bor 13.gulqo’rg’oni yarmigacha bir-biri bilan qo’shilgan
A) a-3,8,9,10 b-1,5,11 B)a-3,8,10,12 b-2,5,11
C)a-4,7,9 b- 5,10, 13 D)a-3,7,8 b-2,6,11
783.Alohidalanish (a), populyatsiya to’lqini (b) ga hos ma’lumotlarni to’g’ri belgilang.
1-individlar sonining davriy o’zgarishi amalga oshadi 2-ularning ko’pchiligi retsessiv bo’ladi 3-irsiy axborot almashinuvini to’xtatadi 4-organizmda ko’payishi orqali kelgusi bo’g’inlarga berib boriladi 5-populyatsiyadadagi ba’zi allellarning uchrash chastotasini o’zgartiradi 6-tajribada drozofila pashshalrining 3 xil tuzilmadagi allel formalari o’rganib chiqilgan.
A)a-2.4, b-5.6 B)a-5.6, b-2,3 C)a-2, b-5 D)a-3,b-1
784. Rayt o’tkazgan tajribada qanday belgiga ega drozofila pashshalari populyatsiyalarini ko’radi?
A)dominant va resessiv allel formalar
B)mutantsiz drozofila
C)mutant gommozigota
D)barchasi.
785.Populyatsiya to’lqini hosil bo’lishiga ta’sir etuvchi omillarga nimalar kiradi?
1-Vulqon otilishi 2- yomg’irning yog’ishi 3-o’rmonda yong’in bo’lishi 3-iqlimning mo’tadilligi 4-iqlimning quruq kelishi 5-iqlimning sovuq kelishi 6-suv toshqini 6-yorug’likning mavsumiy uzayishi 7- yorug’likning mavsumiy kamayishi 8-dengizda neftning yonishi
A)1,3,4,8 B)2,3,6,7 C)2,3,5,6,8 D)barchasi
786.Genlar dreyfi qachon aniq nomoyon bo’ladi.
1-Vulqon otilishi 2- yomg’irning yog’ishi 3-o’rmonda yong’in bo’lishi 3-iqlimning mo’tadilligi 4-iqlimning quruq kelishi 5-iqlimning sovuq kelishi 6-suv toshqini 6-yorug’likning mavsumiy uzayishi 7- yorug’likning mavsumiy kamayishi 8-dengizda neftning yonishi
A)1,3,4,8 B)2,3,6,7 C)2,3,5,6,8 D)barchasi
787.Populyatsiya genofondining o’zgarishiga olib keladigan jarayonlarning qanday ko’rinishiga xromosomalar to’plami sonining o’zgarishini kiritishimiz mumkin?
A)genlar dreyfi B)populyatsiya to’lqini
C)mutatsiya D)aloxidalanish
788. 38ta va 42ta xromosomaga ega bo’lgan hayvon hujayrasiga hos ma’lumotlarni belgilang.
1-hujayra qobig’i selluloza emas 2-donador endoplazmatik to’rdagi ribosomalar zichlashgan membrana qopchalarining ustki qismida joylashgan 3-urug’ hujayrasida silliq endoplazmatik to’r ko’p
4-hujayra markazi hujayralarining bo’linishida muhim ahamiyatga ega 5-sitoplazmasida mikronaychalar va oqsil donachalaridan iborat tayanch skelet tizimi mavjud 6-vakuolasi osmotik bosimni hosil qiladi 7-bo’linish urchug’i maxsus ferment markazlaridan hosil bo’ladi.
A)2,3,6,7 B)1,2,4,5 C)1,3,6,7 D)2,3,4,7
789. O’zaro chatishib nasl beradigan (a) va chatishsa ham nasl bermaydigan (b) turlarni belgilang. 1-it va bo’ri 2-bezgak chivini 3-kanareykalar 4-drazofila- melanogaster 5-qorqa kalamushning turlari 6-terak va tol
A)a-1,6 b-2,3,4,5 B)a-1,3,6 b-2,4,5
C)a-2,4,5 b-1,3,6 D)a-2,3,4,5 b-1,6
790.18ta xromosomaga ega bo’lgan o’simlik hujayrasiga hos ma’lumotlarni belgilang.
1-hujayra qobig’i selluloza emas 2-donador endoplazmatik to’rdagi ribosomalar zichlashgan membrana qopchalarining ustki qismida joylashgan 3-urug’ hujayrasida silliq endoplazmatik to’r ko’p 4-hujayra markazi hujayralarining bo’linishida muhim ahamiyatga ega 5-sitoplazmasida mikronaychalar va oqsil donachalaridan iborat tayanch skelet tizimi mavjud 6-vakuolasi osmotic bosimni hosil qiladi 7-bo’linish urchug’i maxsus ferment markazlaridan hosil bo’ladi.
A)2,3,6,7 B)1,2,4,5
C)1,3,6,7 D)2,3,4,7
791.. Jinsiy dimorfizmlarni ajrating.
1) chumchuqlarning erkagining boshida tojga o’xshash patlarining bo’lishi 2) g’ozlarning bir xil rangda bo’lishi 3) daryo qisqichbaqasining erkagining qorin bo’limi urg`ochisidan farq qilishi 4) baqachanoqlarning erkak va urg’ochilarining farqlari bo`lmasligi 5) erkak hasharotlarning mo’ylovlarining yirik bo’lishi 6) burga va chumolilarning to’liq rivojlanish bilan rivojlanishi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 1,3,6 D) 2,3,5
792. Urg’ochisi (a) erkagi (b) jinsiy xromosomasi XO bo’ladigan organizmlarni ajrating.
1) to’shak qandalasi 2) kuya kapalagi 3) drozofila pashshasi 4) osiyo chigirtkasi 5) halqali ninachi 6) tovuq
A)a-1,2; b-3,4 B) a-1; b-2,3,5
C) a-2,4; b-1,5 D) a-2; b-1,3,5
793. Jinslarni aniqlashda foydalanadigan tiplarning xususiyatlari bilan juftlang.
a) epigam b) progam c) singam
1) sitoplazmaga boy hujayradan urg’ochi organizmning rivojlanishi; 2) jinsning urug’lanish vaqtida ma’lum bo’lishi; 3) otalangan tuxum hujayraning parazitlik qilib hayot kechirishi;
A)a-3; b-1; c-2; B) a-2; b-1; c-3;
C) a-1; b-3; c-2; D) a-1; b-2; c-3;
794. Bitta jinsiy hujayraga ega organizm(lar)ni toping.
1)erkak ninachi 2) erkak asalari 3) erkak chivin
4) erkak qandala 5) urg’ochi kuya kapalagi 6) erkak kuya kapalagi 7) urg’ochi chigirtka 8) erkak chigirtka;
A) 2,4,6,7 B) 5,7 C) 1,3,6,8 D)1,4,5,7
795. Birlamchi (a) va ikkilamchi (b) jinsiy belgilarni ajrating.
1)garmonlar ta’sirida rivojlanadi 2) urug’lanishni ta’minlaydi 3) hayoti davomida saqlanadi
4) gametalarning hosil bo`lishi
A) a-2,4; b-1,3
B) a-2,3; b-1,4
C) a-1,3; b-2,4
D) a-1,2; b-3,4
796. To’g’ri fikrni aniqlang.
A) autosomalarda joylashgan genlar jins bilan bog’liq holda nasldan naslga o’tadi.
B) genlar autosoma va jinsiy xromosomalarda joylashgan bo’ladi.
C) autosomadagi genlar faoliyati erkak va urg’ochi organizmlarda bir xil namoyon bo’ladi.
D) barcha fikrlar to’g’ri ifodalangan.
797. Xw+Xw+ genotibga ega urg’ochi drozofila pashsha bilan XwY genotibga ega erkak drozofila pashshasi chatishtirilganda, olingan erkak pashshalarning ko’zining rangi qanday bo’ladi?
A) qizil B) oq
C) qizil va oq D) ko’k
798. Irsiy (a) va irsiy bo’lmagan o’zgaruvchanliklarni (b) ajrating.
1) kombinativ 2) ontogenetic 3) mutatsion
4) modifikatsion
A) a-1,2; b-3,4; B) a-3,4; b-1,2;
C) a-1,3; b-2,4; D) a-2,4; b-1,3;
799. Noallel genlarning komplementar ta’sirida F2 da fenotib jihatdan qanday ajralish(lar) ro`y beradi?
a) 9 : 7; b) 13:3 c) 9 : 6 : 1; d) 9 : 3 : 4; f) 12:3:1 g) 1:4:6:4:1 h) 9:3:3:1
A)a,c,f B) a,c,h C) a,b,f,g D)a,c,d,h
800. Kombinativ o‘zgaruvchanlik qanday vujudga keladi?
A) meyoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining telofaza bosqichida ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona gametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi
natijasida
B) meyoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining anafaza bosqichida ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona gametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi natijasida
C) mitoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining anafaza bosqichida ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona gametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi natijasida
D) meyoz jarayonida gomologik xromosomalarning o‘zaro chalkashuvi, meyozining metafaza bosqichida ota-ona xromosomalarining qutblarga tasodifiy ravishda tarqalishi va urug‘lanish jarayonida ota-ona gametalarining tasodifiy kombinatsiylashuvi natijasida
801. Hozirgi kunda mutatsion ta’limotida ilgari surilgan
g‘oyalar qaysilar?
1)mutatsiyalar to‘satdan paydo bo‘ladi, yo‘nalishga ega emas va irsiylanadigan o‘zgaruvchanlikdir; 2) mutatsiyalar individual xarakterga ega, ya’ni populatsiyaning ayrim individlarida sodir bo‘ladi; 3) mutatsiya natijasida hosil bo‘lgan yangi belgilar turg‘undir; 4)mutatsiyalar natijasida sifat jihatidan o‘zgarishlar sodir bo‘ladi; 5) mutatsiyalar har xil ko‘rinishlarda bo‘lib, foydali va zararli, neytral bo‘lishi mumkin; 6) mutatsiyalarning uchrash ehtimoli o‘rganilgan organizmlar soniga bog‘liq; 7) o‘xshash mutatsiyalar bir necha marta paydo bo‘lishi mumkin.
A)1,3,5,7 B) 2,4,6
C) 1,3,4,6 D) barchasi.
802. Bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashishiganima deb ataladi?
A) tranzitsiya B) translokatsiya
C) transversiya D) transformatsiya
803. Purin asosining pirimidin asosi bilan aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashishiga nima deb nomlanadi?
A) tranzitsiya B) translokatsiya
C) transversiya D) transformatsiya
804. Agar mutatsiya dominant bo‘lsa, … avlodda yuzaga chiqadi. Retsessiv bo‘lsa, …… avlodda paydo bo‘lishi mumkin.
A) ikkinchi; ikkinchi va undan keyingi
B) birinchi; ikkinchi va undan keyingi
C) ikkinchi va undan keying; ikkinchi;
D) ikkinchi va undan keyin; birinchi;
805. Dominant mutatsiyalarga (1) Retsessiv mutatsiyalarga (2) qaysi kasllliklar misol bo‘ladi.
a) polidaktiliya b) gemofiliya, c) daltonizm, d) katarakta f) braxidaktiliya g) tug‘ma karlik h)albinizm
A) 1- b,c,g,h 2- a,d,f; B) 1-a,d,f,g; 2-b,c,h
C) 1-b,d,g; 2-a,c,f,h D) 1-a,d,f; 2-b,c,g,h
806. Organizmlarning yashash faoliyatini susaytiruvchi mutatsiyalarga nima deb ataladi?
A) cheklovchi omil B) letal mutatsiya
C) yarimletal mutatsiya D) Indutsirlangan mutatsiya
807. Irsiy o’zgaruvchanlik namoyon bo’lish xarakteriga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya
8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya
12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10 C) 2,6,8,13 D) 5,9
808. Ushbu rasmda nimani ifodalangan.
A) deletsiya B) duplikatsiya
C) inversiya D) translokatsiya
809.. Irsiy o’zgaruvchanlik ro’y beradigan joyiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya
8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10
C) 2,6,8,13 D) 5,9
810. Irsiy o’zgaruvchanlik natijasiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya 8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10
C) 2,6,8,13 D) 5,9
811. Irsiy o’zgaruvchanlik paydo bo’lishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya 8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10 C) 2,6,8,13 D) 5,9
812. Irsiy o’zgaruvchanlik genetic materialning o’zgarishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya 8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 4,7,11
C) 2,6,8,13 D) 5,9
813. Irsiy o’zgaruvchanlik geterozigota organizmda paydo bo’lishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya 8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10 C) 2,6,8,13 D) 5,9
814.
Ushbu rasm nimani ifodalagan?
A) deletsiya B) duplikatsiya
C) inversiya D) translokatsiya
815. Irsiy o’zgaruvchanlik irsiyatga berilishiga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya
8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya
12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya
A) 3,12 B) 1,10
C) 2,6,8,13 D) 5,9
816. Irsiy o’zgaruvchanlik kelib chiqish sabablariga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
1)somatic mutatsiya 2) neytral mutatsiya 3) spontan mutatsiya 4) genom mutatsiya 5) retsessiv mutatsiya 6) foydali mutatsiya 7) gen mutatsiya 8) letal mutatsiya 9) dominant mutatsiya 10) generative mutatsiya 11) xromosoma mutatsiya 12) sun’iy mutatsiya 13) yarim le’tal mutatsiya 14) indutsirlangan mutatsiya
A) 3,12,14 B) 1,10
C) 2,6,8,13 D) 5,9
817. Gen mutatsiyasiga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 9) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 10) somatic hujayralarda sodir bo’ladi. 11) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi. 12) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,7,12 B) 3,8,11
C) 2,6 D) 4,9
818. Indutsirlangan mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 9) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 10) somatic hujayralarda sodir bo’ladi. 11) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi. 12) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,7,12 B) 3,8,11 C) 2,6 D) 4,9
819. Ushbu rasmda keltirilgan mutatsiyani aniqlang
A) deletsiya B) duplikatsiya
C) inversiya D) translokatsiya
820.. Generativ mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 9) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 10) somatic hujayralarda sodir bo’ladi. 11) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi. 12) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,7,12 B) 3,8,11 C) 2,6 D) 4,9
821. Spontan mutatsiyasiga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 9) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 10) somatic hujayralarda sodir bo’ladi. 11) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi. 12) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,7,12 B) 3,8,11 C) 2,6 D) 4,9
822. Somatik mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi
5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi.
8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 9) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 10) somatic hujayralarda sodir bo’ladi. 11) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi. 12) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,7,12 B) 3,8,11 C) 5,9,10 D) 4,9
823. Gen mutatsiyasiga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) transversiya tufayli kelib chiqadi 6) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi 7) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi
A) 2,4,6,7 B) 3,8 C) 1,4,5 D) 1,3,5,8
824. Ushbu rasm nimani ifodalagan?
A) deletsiya B) duplikatsiya
C) inversiya D) translokatsiya
825. Gen mutatsiyasiga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) tranzitsiya tufayli kelib chiqadi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi 5) transversiya tufayli kelib chiqadi 6) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi 7) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi. 8) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi
A) 2,4,6,7 B) 3,8 C) 1,4,5 D) 1,3,5,8
826. Generativ mutatsiyaga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1) tabiati bo`yicha somatic mutatsiyadan farq qilmaydi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi
5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi.
8) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi.
A) 1,4,8 B) 2,3,5,6,7 C) 1,4,5,6 D) 2,3,8
827. Generativ mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) tabiati bo`yicha somatic mutatsiyadan farq qilmaydi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi
5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi.
8) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi.
A) 1,4,8 B) 2,3,5,6,7 C) 1,4,5,6 D) 2,3,8
828. Somatik mutatsiyaga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1) tabiati bo`yicha generativ mutatsiyadan farq qilmaydi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi
5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi.
8) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi.
A) 1,5,8 B) 2,3,4,6,7 C) 1,4,5,6 D) 2,3,8
829. Somatik mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) tabiati bo`yicha generativ mutatsiyadan farq qilmaydi 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) ko’p hollarda fenotibda yangi belgilarni rivojlantiradi. 4) jinsiy hujayralarda sodir bo’ladi va nasldan naslga o’tadi
5) jinssiz usulda ko’payganda kelgusi avlodga o’tadi 6) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 7) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi.
8) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi.
A) 1,5,8 B) 2,3,4,6,7 C) 1,4,5,6 D) 2,3,8
830. Indutsirlangan mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 4) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 5) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 6) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 2,6 D) 3,4
831.Spontan mutatsiyaga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 4) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 5) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 6) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 2,5 D) 3,4
832. Indutsirlangan mutatsiyaga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas, o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) biologic mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 4) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 5) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 6) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 2,6 D) 3,4
833. Spontan mutatsiyaga xos bo`lmagan xususiyatlarni aniqlang.
1) inson tomonidan ma’lum maqsadlarga ko’ra hosil qilinadi. 2) keltirib chiqaruvchi sabab aniq emas,
o’z-o’zidan paydo bo’ladigan mutatsiya 3) biologik mutagenlar viruslar, toksinlar bilan keltirib chiqariladi. 4) nukleotidlar soni ortishi yoki almashishi tufayli sodir bo’ladi 5) atrof-muhitda mutagen omillar ko’p bo’lsa, bu mutatsiya hosil bo’lishi ortadi 6) kimyoviy mutagenlar organik va anorganik moddalar bilan keltirib chiqariladi.
A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 2,6 D) 3,5
834. Somatic va generativ mutatsiyalar uchun umumiy belgi(lar)ni ajrating.
1) tabiati bo`yicha farq qilmaydi 2) yuzaga chiqish xususiyati 3) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 4) tabiatda va seleksiyadagi roli
A) 2,4 B) 3 C) 1,4 D) 1,3
835. Somatic va generativ mutatsiyalar uchun umumiy bo’lmagan belgi(lar)ni ajrating.
1) tabiati bo`yicha farq qilmaydi 2) yuzaga chiqish xususiyati 3) xromosoma strukturasining o`zgarishi tufayli vujudga keladi. 4) tabiatda va seleksiyadagi roli
A) 2,4 B) 3 C) 1,2,4 D) 1,3
836. Kolxitsin moddasiga xos xususiyatlarni toping.
1) poliploid formalar olishda ishlatiladi 2) bo’linish urchug’I hosil bo’lishiga ijobiy ta’sir qiladi 3) bo’linish urchug’I hosil bo’lishiga salbiy ta’sir etadi.
4) xromosomalarning ikki qutbga tarqalishini ta’minlaydi 5) xromosomalarning ona hujayra markazida to’planishini ta’minlaydi 6) xromosoma mutatsiyasida qo’llaniladi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 2,3,6 D) 1,4,5
837. Kolxitsin moddasiga xos bo’lmagan xususiyatlarni toping.
1) poliploid formalar olishda ishlatiladi 2) bo’linish urchug’I hosil bo’lishiga ijobiy ta’sir qiladi 3) bo’linish urchug’I hosil bo’lishiga salbiy ta’sir etadi. 4) xromosomalarning ikki qutbga tarqalishini ta’minlaydi 5) xromosomalarning ona hujayra markazida to’planishini ta’minlaydi 6) xromosoma mutatsiyasida qo’llaniladi.
A) 2,4,6 B) 1,3,5 C) 2,3,6 D) 1,4,5
838. Poliploidiya xillarini belgilang.
A) deletsiya, duplikatsiya
B) transversiya, tranzitsiya
C) translokatsiya, inversiya
D) avtopoliploidiya, allopoliploidiya
839. Avtopoliploidiyaning muvozanatsiz (a) va muvozanatli (b) turlarini ajrating.
1) 21 xromosomali bug’doy 2) 52 xromosomali go’za 3) 36 xromosomali xrizantema 4) 72 xromosomali karam 5) 24 xromosomali tog`olcha 6) 21 xromosomali no’xat
A) a-2,3,4; b-1,5,6 B) a-1,5,6; b-2,3,4
C) a-2,5,6; b-1,3,4 D) a-1,3,4; b-2,5,6
840. Agar urug’lantirilgan tuxum hujayrada bitta xromosoma ortiqcha bo‘lsa qanday organizm deb ataladi?
A) monosomik B) tetrasomik
C) trisomik D) nullisomik
841. Agar urug’lantirilgan tuxum hujayrada bitta xromosoma kam bo‘lsa qanday organizm deb ataladi?
A) monosomik B) tetrasomik
C) trisomik D) nullisomik
842. Agar urug’lantirilgan tuxum hujayrada bir juft ortiqcha bo‘lsa qanday organizm deb ataladi?
A) monosomik B) tetrasomik
C) trisomik D) nullisomik
843. Agar urug’lantirilgan tuxum hujayrada bir juft kam bo‘lsa qanday organizm deb ataladi?
A) monosomik B) tetrasomik
C) trisomik D) nullisomik
844. Aneuploidiya hodisasi qanday sodir bo’ladi?
A) xromosomalar soni ortishi yoki kamayishi bilan
ayrim holatlarda meyoz jarayonida xromosomalar ikki qiz hujayraga teng taqsimlanmasligi natijasida
B) xromosomalar soni ortishi bilan ayrim holatlarda meyoz jarayonida xromosomalar ikki qiz hujayraga teng taqsimlanmasligi natijasida
C) xromosomalar soni kamayishi bilan ayrim holatlarda meyoz jarayonida xromosomalar ikki qiz hujayraga teng taqsimlanmasligi natijasida
D) xromosomalar soni ortishi yoki kamayishi bilan
ayrim holatlarda meyoz jarayonida xromosomalar ikki qiz hujayraga teng taqsimlanishi natijasida
845. Irsiy o‘zgaruvchanlikning gomologik qatorlar qonuniga asoslanib seleksionerlar nimada foydalanadilar?
A) yovvoyi o‘simliklarning boy kolleksiyasini to‘plashga va undan yangi navlarni chiqarishda
B) madaniy o‘simliklarning boy kolleksiyasini to‘plashga va undan yangi navlarni chiqarishda
C) bir xil genotipga ega organizmlar olishda
D) har xil genotipga ega organizmlar olishda
846. Suv ayiqtovoni o‘simligi barglarining shakli o‘zgaruvchanligi nimaga bog’liq?
A) suvning haroratiga B) tashqi muhit haroratiga
C) yorug‘likning tushishiga D) oziq moddaga
847. To’g’ri fikrni aniqlang.
A) Tirik organizmlarning belgi va xususiyatlari, masalan, terida pigmentning ishlab chiqarilishi genotipga bog‘liq
B) Organizmlarning bo‘yi, massasi, pigmentatsiyasi va shunga o‘xshash ko‘plab belgilar modifikatsion o‘zgaruvchanlikka moyil emas
C) Bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab bir xil fenotipni yuzaga chiqara olish chegarasi – reaksiya normasi deyiladi
D) Reaksiya normasi keng bo‘lgan organizmlar tabiiy tanlashda qulaylikka ega bo‘lmaydi.
848. Noto’g’ri fikrni aniqlang.
A) Teridagi pigmentning hosil bo‘lishini quyosh nuri miqdori belgilaydi.
B) Organizm belgining yuzaga chiqishi genotipning ma’lum bir tashqi muhit ta’siriga moyilligiga (beriluvchanligi) bog‘liq
C) O‘simlik yorug‘lik ko’p tushadigan joyda o‘stirilsa, uning barg plastinkalari kattalashadi.
D) Organizmlarning miqdoriy belgilari tashqi muhitning sharoiti ta’sirida nisbatan kuchli o‘zgaradi
849. Odam qaysi turga mansub va qanday kelib chiqqan?
A) Homo neandertales turiga mansub bo‘lib, biologik nazariyalarga ko‘ra u organik olamning tarkibiy qismi va uzoq davom etgan evolutsiya jarayoni mahsuli.
B) Homo sapiens turiga mansub bo‘lib, biologik nazariyalarga ko‘ra u organik olamning tarkibiy qismi va uzoq davom etgan evolutsiya jarayoni mahsuli.
C) Homo sapiens nesnderdales turiga mansub bo‘lib, biologik nazariyalarga ko‘ra u organik olamning tarkibiy qismi va uzoq davom etgan evolutsiya jarayoni mahsuli.
D) Homo erectus turiga mansub bo‘lib, biologik nazariyalarga ko‘ra u organik olamning tarkibiy qismi va uzoq davom etgan evolutsiya jarayoni mahsuli.
850. Noto’g’ri fikrni aniqlang.
A) Bitta o‘simlik tupi barglarning suv ostidagi va suv yuzasida barglarining shakli bilan farqlansa-da, ularning genotipi bir xil bo‘ladi.
B) Modifikatsion o‘zgaruvchanlikning evolutsion ahamiyati shundan iboratki, u organizmlarga o‘z ontogenezida tashqi muhit omillariga moslashish imkoniyatini yaratadi.
C) Har qanday tirik mavjudotning morfologik, fiziologik, biokimyoviy belgixossalari majmuasi, ya’ni fenotipi faqat ota-onadan olingan genlargina emas, balki ma’lum darajada shu organizm rivojlanayotgan muhitning xilma-xil
omillari ta’siriga ham bog‘liq.
D) Modifikatsion o‘zgaruvchanlik bo‘yicha to‘plangan ma’lumotlar nuklein kislotalardagi irsiy axborot qanday qilib genotipda namoyon bo‘lishini tushunishga yordam beradi.
851.Genetik injineriya qanday kashfiyotlar natijasida vujudga keldi (a) qaysi kashfiyotlar jadal sur’atlar bilan rivojlanishini(b) ta’minladi
1.DNK molekulasini spetsefik tarzda bo’laklarga bo’luvchi fermentlar kashf etilishi 2.DNK bo’lagini uchma-uch biriktiruvchi enzimlarni kashf etilishi 3.DNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsefik izchilligini aniqlash 4.elektroforez usulining kashf etilishi 5.xoxlagan DNK bo’lagini avtomatik tarzda sintez qilish usullari va uskunalarining kashf etilishi
A) a-1,2,3 b-4,5 B) a-1,2,4 b-3,5
C) a-1,4,5 b-2,3 D) a-3,4,5 b-1,2
852.1950-1970 yillarda (a) va 1970-1990 yillarda (b) amalga oshirilgan (o’rganilgan) jarayonlarni aniqlang
1.DNK qo’sh zanjir ekanligi 2.restriktaza fermenti 3.DNK ni klonlash texnalogiyasi 4.genetik kod va uning oqsilning sintez qilishidagi ahamiyati 5.somatik hujayralarni gibridlash 6.gibridoma hujayrasini yaratilishi 7.transgen o’simlik olingan 8.rekombinant bakteriyalar yordamida somatostatin gormoni olindi 9.labaratoriya sharoitida gen sintez qilingan
A) a-3,4,6,8 b-1,2,5,7 B) a-1,2,3,4,5 b-6,7,8
C) a-1,2,4,9 b-3,5,6,7,8 D) a-1,3,5,8 b-2,4,6,7,9
853.DNK si gistonli oqsillar bilan kopmleks xosil qilmaydigan organizmlarni aniqlang
1.popanak 2.qoqshol qo’zg’atuvchisi 3.ensafalit qo’zg’atuvchisi 4.namatak 5.qizilquyruq 6.vadarod bakteriyalari 7.qorakuya zamburug’i
A) 1,7 B) 2,3 C) 4,5 D) 6
854.Irsiy axborti xromasomalarda joylashgan organizmlarni aniqlang.
1.penitsil 2.vabo qozg’atuvchisi 3.oits qo’zg’atuvchisi 4.mingdevona 5.sigirquyruq 6.nitrifikator bakretiyalar 7.batsidiya 8.psevdamonas
A) 1,2 B) 2,3,6 C) 4,5 D) 7,8
855.Plazmid (a) va ko’chib yuruvchi genetik elementlar (b) ga xos xususiyatlarni juftlab ko’rsating
A) a-nukleotidlar soni vadarod bog’lar soniga teng b-xromasomalarni bir joydan boshqa joyga ko’chib taminlovchi ferment
B) a-DNKsi xalqasimon b-antibiotik va zaxarli toksin parchalovchi geni mavjud
C) a-3 xil tipi mavjud b-avtonom va tranissilb turli
D) a-RNK tutuvchi viruslar b-DNK ni bo’laklarga bo’luvchi fermentlar
856.Qaysi qatorda ko’chib yuruvchi genetic ma’lumotlarga xos to’g’ri ma’lumotlar berilgan
1.organizmlar evolutsiyasida muhim o’rin tutadi 2.3 xil tipi mavjud 3.tuzilishi ko’chib yuruvchi tipiga viruslarga o’xshash va o’xshamasligi bilan farqlanadi 4.Trans-pazon turi DNK ni olib chiqib ikkinchi joyiga o’rnashadi 5.ikki cheti nukleotidlar izchilligidan iborat 6.Retrotranspazon turi RNK bir turi bo’lib, teskari transkripsiya yordamida o’z nusxasini sintezlaydi
A) 2,3,5 B) 1,2,3,4,5 C) 1,2,6 D) 1,2,3,4,5,6
857.Retrotranspazonlar (a) va retropazonlar (b) ga xos to’g’ri ma’lumotlarni ajrating
1.teskari transkripsiya fermentiga ega amas 2.tuzilishi jihatdan RNK-tutuvchi viruslarni anglatadi 3.ko’chish davomida eski nusxasi o’z joyida qoladi va faqat ularning nusxalari ko’chiriladi 4.tuzilish jihatdan viruslarga mutlaq o’xshamaydi 5.markaziy qismida yopishqoq uch hosil qilib kesuvchi transpozaza fermentini sintez qiluvchi gen mavjud 6.DNK dagi A va G nukleotidlari orasidagi fosfodefir bog’ini kesadi
A) a-2,3,5 b-1,4,5 B) a-1,2,5 b-4
C) a-1,3 b-2,4,5 D) a-2,5,6 b-1,3,4
858.Qaysi qatorda noto’g’ri ma’lumot berilgan
A) o’simlik genomining qariyb 50 % transpazon, retrotranspazon va retropazonlardan tashkil topgan
B) organizmlarning yashash muhiti keskin o’zgarganda transpazonlarning ko’chib yurishi kamayadi
C) barcha transpazonlarning ikki chetida maxsus nukleotidlar izchilligi va markazida transpazaza fermentini sintez qiluvchi gendan tashkil topgan
D) barcha ko’chib yuruvchi genetik elementlarda vodorod va fosfodefir bog’i mavjud
859.Qaysi qatorda gen muhandisligini maqsadi to’g’ri berilgan
A) pnevmakokk kasalligini bakteriyalarda DNK ning irsiyatga aloqadorligini isbotlash
B) rekombinant DNK yaratish va shu asosda organizm uchun foydali yangi belgilarni va xususiyatlarni hosil qilish
C) DNK genomi o’zini qirqib, genomning boshqa joyiga ko’chib yuradigan genetic tuzilmalarni yaratish
D) irsiyatni o’zgartirish orqali o’simliklarda inson manfaatiga mos belgilarni o’zgartiradi
860.Rekombinantlar hosil bo’lishining necha xil usuli bor qaysilar
A) 2 xil avtanom va transmissibil
B) 3 xil transpazon, retrotranspozon, retropazonlar
C) 3 xil transpazon, transduksiya, konyugatsiya
D) 4 xil R-shtamm S-shtamm, induksiya ekstrakt
861.Griffit tajribasini qayta takrorlab va S-shtammida uning patogenlik xususiyatini tashib yuruvchi ekanligini ma’lum qilgan olimlarni ko’rsating
1.F.Lederberg 2.O.Eyveri 3.K.Makleod 4.M.Makkorti 5.Koen 6.Joshua
A) 1.2.3 B) 3.4.5 C) 1.6 D) 2.3.4
862.To’g’ri ma’lumotni aniqlang
1.Lederberg va Totum 1946-yilda bakteriyalarda jinsiy jarayinlar sodir bo’lishini aniqladi 2.1940-yilda xramasoma tarkibi DNK va oqsildan iborat ekanligi aniqlandi 3.DNK ning genetik roli birinchi marotaba pnevmoniya kasalligini qo’zg’atuvchi yumaloq shakldagi pnevmaketlarda isbotlandi 4.tirik R-shtamm sichqonga inyeksiya qilinganda sichqon o’ladi 5.qizdirish yo’li bilan zararsizlantirilgan S-shtamm sichqonga inyeksiya qilinganda sichqon tirik qoladi 6.R-shtamm qo’shimcha kapsulaga ega
A) 4,5,6 B) 1,3,6
C) 2,4,5 D) 1,2,3
863.Qaysi qatorda bakteriyalardagi konyugatsiya jarayoni berilgan
A) bakteriya hujayrasidagi genetik materialni ikkinchi bakteriyaga olib o’tkazish usuli bo’lib, bunda ikkita bakteriya ingichka ko’prikcha bilan bog’lanadi va shu ko’prikcha orqali bir dona hujayra boshqa retsipiyentga DNK ni bir ipi o’tadi
B) labaratoriya sharoitida streptomitsinga chidamli bakteriyalarni parchalab, uning DNK moddasi ajratib olinadi, olingan toza DNK chidamsiz bakteriyalar o’sayotgan muhitga o’tkazildi va kuzatib borildi, streptomitsinga chidamli bakteriyalr DNK moddasi ta’sirida ikkichi probirkada o’sayotgan chidamsiz bakteriyalar shtammi antibiotikka chidamli bo’lib qolishi
C) makkajo’xori donlarida antetsion (qizil) pigmentning paydo bo’lib yo’qolishi antetsion rangni beruvchi gen ichidagi transpazonning ko’chishi bilan izohlanishi
D) fagni dastlab bakteriyaning nukleotrifosfatlaridan foydalanib DNK molekulasini replikatsiyalaydi so’ngra fag xramasomasi o’zi uchun oqsil qobiq sintez qilib, fag zarrachalarini hosil qiladi, so’ng bakteriya qobig’i yoriladi va fag tashqi muhitga chiqib, boshqa bakteriyani zararlaydi
864.Qaysi qatorda S-shtammida uning patogenlik xususiyatini tashib yuruvchi DNK ekanligini isbotlovchi jarayon berilgan
A) bakteriya hujayrasidagi genetik materialni ikkinchi bakteriyaga olib o’tkazish usuli bo’lib, bunda ikkita bakteriya ingichka ko’prikcha bilan bog’lanadi va shu ko’prikcha orqali bir dona hujayra boshqa retsipiyentga DNK ni bir ipi o’tadi
B) labaratoriya sharoitida streptomitsinga chidamli bakteriyalarni parchalab, uning DNK moddasi ajratib olinadi, olingan toza DNK chidamsiz bakteriyalar o’sayotgan muhitga o’tkazildi va kuzatib borildi, streptomitsinga chidamli bakteriyalar DNK moddasi ta’sirida ikkichi probirkada o’sayotgan chidamsiz bakteriyalar shtammi antibiotikka chidamli bo’lib qolishi
C) makkajo’xori donlarida antetsion (qizil) pigmentning paydo bo’lib yo’qolishi antetsion rangni beruvchi gen ichidagi transpazonning ko’chishi bilan izohlanishi
D) fagni dastlab bakteriyaning nukleotrifosfatlaridan foydalanib DNK molekulasini replikatsiyalaydi so’ngra fag xramasomasi o’zi uchun oqsil qobiq sintez qilib, fag zarrachalarini hosil qiladi, so’ng bakteriya qobig’i yoriladi va fag tashqi muhitga chiqib, boshqa bakteriyani zararlaydi
865.Qaysi qatorda gen muhandisligida qo’llaniladigan asosiy fermentlar berilgan
1.DNK bo’laklarga bo’luvchi 2.DNK bo’laklarini ulovchi 3.RNK matritsasi asosida DNK bo’laklarini sintezlovchi 4.hujayra plazmidasiga komplimentar DNK zanjirini sintezlovchi 5.DNK bo’laklari uchlari strukturasini o’zgartirish imkonini beruvchi fermentlar 6.DNK ni miqdor jihatdan ko’paytiruvchi fermentlar
A) 2,4,5 B) 1,3,6 C) 1,2,3,5 D) 1,2,3,4,5,6
866.Quyidagi olimlarni qilgan ishlarini to’g’ri ko’rsating
a-Korenberg b-O.Everi
A) a-viruslardan revertoza fermentini ajratib oldi b-yot DNK molekulasini vektor konstruksiya yordamida ko’paytirdi
B) a-to’mtoq uchlar hosil qilib kesuvchi restriktazalarni o’ragndi b-bakteriyalarda konyugatsiya jarayonini kashf etdi
С) a-DNK polimeraza fermentini ashirichia colidan ajratib olib unga komplimentar nukleotidlarni biriktirish yo’li bilan DNK zanjirini reduplikatsiyasini o’rgandi b-organizm belgi xususiyatlarini nasldan-naslga o’tishida nuklein kislotalar muhim ahamiyatga ega ekanligini bakteriyalar ustida olib borgan tajribasida isbotladi
D) a-xramasoma tarkibi DNK va oqsildan iboratligini isbotladi b-R-shtamni S-shtammiga aylanishi DNK molekulasiga bog’liq ekanligini isbotladi
867.Qaysi ferment yordamida RNK ga komplimentar DNK ni sintezlay olish mumkin
A) ligaza B) interferon
C) restriktaza D) revertoza
868.Ligaza fermentlari DNK bo’laklari orasidagi qaysi bog’larni qayta tiklaydi (ulaydi)
A) fosfodefir B) vodorod
C) peptid bog’ D) kovalent bog’
869.’’Yopishqoq uchlar’’ hosil qilib (a) va ‘’to’mtoq uchlar’’ hosil qilib kesuvchi (b) restriktazalarni ko’rsating
A) a-HpaI b-BamHI B) a-EcoRI b-HpaI
C) a-BamHI b-EcoRI D) a-HpeI b-HaeIII
870.EcoRI restriktaza sayti DNK dagi qaysi nukleotidlar orasidagi fosfodefir bog’ini kesadi
A) A va T B) T va C
C) A va G D) G va S
871.EcoRI restriktaza sayti DNK dagi nechta vodorod bog’ini kesadi
A) 8 B) 10 C) 12
D) u vodorod bog’ kesmaydi
872.HpaI restriktazasi DNK dagi nechta fosfodefir bog’ini kesadi
A) 8 B) 10 C) 2 D) 6
873.Genetik rekombinatsiya bu…
A) olimlar tomonidan qishloq xo’jaligi ekinlarining turli kasalliklarga va zararkunanda hashorotlarga chidamli transgen navlarni yaratish ishlari
B) yuqori xo’jalik va genetik ko’rsatkichlarga ega bo’lgan qoramol zotlari tuxum hujayrasini olish texnalogiyasidir
C) plazmidni antibiotik parchalovchi genlari bir plazmiddan ikkinchisiga transpazonlar bilan birikkan holda ko’chib o’tishini ta’minlovchi vektorlarni yaratish
D) turli hil manbaalardan olingan genlarning yoki genlarning normal biologik almashinuvi natijasida o’zgargan xramasomaning hosil bo’lishidir
874.Mikrobiologiya sohasida quyidagi qaysi genlar o’simlikka kiritish yo’li bilan ularni hosildorligini oshirishda qo’llaniladigan bakteriya shtammlari olindi
A) interferon geni B) insulin geni
C) azotfikatsiyalovchi genlar
D) simobni o’zlashtiruvchi genlar
875.Gen muhandisligida quyidagi ishlar amalga oshirildi ularni ketma-ketlikda to’g’ri joylashtiring
1.kerakli genga ega donor organizmlardan zarur genlar ketma-ketligiga ega bo’lgan DNK molekulasi ajratib olinadi 2.ajratib olingan gen vektor molekulaga ‘’kiritiladi’’ 3.DNK-vektorni donor genini kiritish mumkin bo’lgan joyidan ferment yordamida kesiladi 4.retsipiyent hujayra (qabul qiladigan hujayra)ga biror genni kiritish uchun mazkur hujayraga kira oladigan uncha kata bo’lmagan DNK molekulasidan foydalaniladi. Bunday molekula vektor deyiladi 5.donorDNKsining zarur geni fermentlar ta’sirida boshqa qismlardan ajratib olinadi 6.rekombinant DNKni xo’jayin hujayraga kiritish transformatsiya deyiladi. Yot DNK bo’lagiga ega bo’lgan organizmlar transgen organizmlar hisoblanadi 7.xo’jayin hujayrada DNK replikatsiyalanadi va hujayraning bo’linishi orqali avlodlarga beriladi
A) 1,5,4,3,2,7,6 B) 1,4,5,6,7,2,3
C) 1,2,3,5,6,4,7 D) 1,5,4,3,7,6,2
876.O’simlik irsiyatining gen muhandisligi usuli bilan o’zgartirish jarayonini ketma-ketligi to’g’ri berilgan javobni tanlang
1.o’simlik tuproqdagi agrobakterium bilan zararlangandan so’ng uning Ti-plazmidining bir qismi o’simlik hujayralariga kiradi 2.plazmidning T-DNK qismi maxsus restriktaza bilan kesib olinadi va pBR plazmidasiga ko’chirib o’tkaziladi 3.zararlangan o’simlik tanasidagi hujayralar pala-partish bo’linishi natijasida shish hosil bo’ladi 4.T-DNK ni shish chiqarish qobiliyati yo’qotiladi 5.o’simlik uchun zararsiz bo’lgan agrobakterium shtammlari kiritiladi 6.transformatsiya qilingan o’simlik hujayrasi bo’linishi natijasida hujayralar to’plami kollus to’qima hosil bo’ladi 7.agrobakterium yot genni o’zining maxsus transformatsiya apparatidan foydalanib o’simlik genomiga o’tkazadi 8.transgen o’simlik olinadi va ular jinsiy yo’l bilan ko’paytirilganda yot gen nasldan-naslga beriladi
A) 1,2,3,4,6,5,8,7
B) 1,3,2,4,5,7,6,8
C) 1,2,4,3,5,6,7,8
D) 1,2,3,4,6,8,7,5
877.Qaysi qatorda hashaki ona o’gay qoramoldan qimmatbaxo яще olish texnalogiyasi berilgan
1.o’sish gormoni sigirlarga inyeksiya qilinadi 2.tez o’suvchi transgen sigir olinadi 3.sigirlardan sog’iladigan sut miqdorini oshirishga erishildi 4.ko’p miqdorda yuqori sifatli sut beruvchi qoramolga ma’lum gormon inyeksiya qilinib ko’plab tuxum hujayra olishga erishildi 5.tuxum hujayralar bachadondan olinib sun’iy urug’lantirildi 6.zigota hashaki sigir bachadoniga kiritildi 7.zigotaga har hil genlar inyeksiya qilinadi
A) 1,5,7 B) 4,6,7,5,3 C) 1,2,3 D) 4,5,6
878.Qaysi qatorda hayvonlarni klonlash bilan bog’liq J.Gyordon tajribasi to’g’ri berilgan
1.baqani urug’lanmagan tuxum hujayrasidan yadrosi olib tashlanadi 2.yadrosi olib tashlangan tuxum hujayraga itbaliq ichak hujayrasi yadrosini ko’chirib o’tkazildi 3.itbaliqda yosh baqa rivojlanadi 4.yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmni somatic hujayrasidan ajralgan yadroni kiritib yetuk organizm oldi 5.suniy sharoitda antitana sintezlovchi limfotsit hujayrasi bilan cheksiz va tez bo’linuvchi rak hujayrasini bir-biriga qo’shish natijasida gibrid hujayrasini yaratdilar 6.donor qo’yni urug’langan tuxum hujayrasi olinib u yadrosizlantirildi 7,ашт dorset zotli qo’y sut bezlari olinib yadrosiz tuxum hujayraga kiritildi 8.embrionni surroget ona qo’yga implantatsiya qilindi 9.dolli qo’zichog’i olindi
A) 1,2,3 B) 3,6 C) 5 D) 6,7,8,9
879.Qaysi qatorda hayvonlarni klonlash bilan bog’liq Roslin universiteti olimlari tajribasi to’g’ri berilgan
1.baqani urug’lanmagan tuxum hujayrasidan yadrosi olib tashlanadi 2.yadrosi olib tashlangan tuxum hujayraga itbaliq ichak hujayrasi yadrosini ko’chirib o’tkazildi 3.itbaliqda yosh baqa rivojlanadi 4.yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmni somatic hujayrasidan ajralgan yadroni kiritib yetuk organizm oldi 5.suniy sharoitda antitana sintezlovchi limfotsit hujayrasi bilan cheksiz va tez bo’linuvchi rak hujayrasini bir-biriga qo’shish natijasida gibrid hujayrasini yaratdilar 6.donor qo’yni urug’langan tuxum hujayrasi olinib u yadrosizlantirildi 7,ашт dorset zotli qo’y sut bezlari olinib yadrosiz tuxum hujayraga kiritildi 8.embrionni surroget ona qo’yga implantatsiya qilindi 9.dolli qo’zichog’i olindi
A) 1,2,3,4 B) 6,7,8,9 C) 5 D) 4,6,7
880.Qaysi qatorda hujayra muhandisligiga doir Keler va Milshteyn tajribalari to’g’ri berilgan
1.baqani urug’lanmagan tuxum hujayrasidan yadrosi olib tashlanadi 2.yadrosi olib tashlangan tuxum hujayraga itbaliq ichak hujayrasi yadrosini ko’chirib o’tkazildi 3.itbaliqda yosh baqa rivojlanadi 4.yadrosi olib tashlangan zigotaga voyaga yetgan organizmni somatic hujayrasidan ajralgan yadroni kiritib yetuk organizm oldi 5.suniy sharoitda antitana sintezlovchi limfotsit hujayrasi bilan cheksiz va tez bo’linuvchi rak hujayrasini bir-biriga qo’shish natijasida gibrid hujayrasini yaratdilar 6.donor qo’yni urug’langan tuxum hujayrasi olinib u yadrosizlantirildi 7,ашт dorset zotli qo’y sut bezlari olinib yadrosiz tuxum hujayraga kiritildi 8.embrionni surroget ona qo’yga implantatsiya qilindi 9.dolli qo’zichog’i olindi
A) 2,4,5 B) 6,8,9 C) 4 D) 5
881.S-shtammga xos bo’lmagan xususiyatni belgilang
A) silliq hujayra qobig’iga ega
B) pnevmakokk bakteriya shtammi
C) qizdirilganda ham xususiyatini yo’qotmaydi
D) sharsimon shaklda
882.Fag irsiy molekulasi bakteriya irsiy molekulasi tarkibiga birikishi natijasida qanday jarayonlar kuzatiladi
1.fag DNK molekulasi erkin replikatsiya usuli bilan ko’paya olmaydi 2.nofaol profag holatga o’tadi 3.lizogen reaksiya sodir bo’ladi
A) 1,2,3 B) 1,2 C) 2,3 D) 3
883.Qaysi jarayon 15-60 minut ichida amalga oshishi mumkin
A) transformatsiya B) transduksiya
C) faglarning litik sikli D) restriktaza
884.Nopotagen pnevmakokkning patogen pnevmakokka aylanishi nimaga bog’liq
A) DNK B) tashqi muhit
C) oqsilga D) oziq muhitiga
885.Qaysi javobda virussimon DNK molekulasi ko’rsatilgan
A) plazmidlar B) transpazonlar
C) retrotranspazonlar D) endonukleazalar
886.Paster bakteriyalarni klonlash usuli bilan nimani ko’rsatib berdi
1.bakteriyalarni xilma-xilligini 2.bakteriyalarning irsiyati mavjudligi 3.xususiyatlari to’la irsiyatga bog’liqligi
A) 1 B) 1,2 C) 1,2,3 D) 2,3
887.O’z joyini o’zgartirib turadigan bir guruh genlar majmuasini kim 1-bo’lib kashf etgan
A) Mak Klintok B) Bishop
C) Buxoriy D) Griffit
888.Quyidagilardan qaysi biri 3 tadan 10 tagacha oqsil molekulasini kodlaydi
A) transpazon B) plazmid
C) restriptaza D) faglar
889.Qaysi olimlar 1952 yilda bakteriyalarda genlar mutatsiyasining o’z-o’zidan sodir bo’lishini bakteriya koloniyalaridan nusxa replica ko’chirish usulini qo’llash vositasida isbot qilib berdi
1.Joshua 2.E.Lederberg 3.Tyurt 4.Errel 5.F.Lederberg
A) 1.5 B) 5.3 C) 3.4 D) 1.2
890.Bakteriyalarning fagga chidamlilik xossasiga ega bo’lishiga sabab nima
A) irsiyatning bir xilliligi B) spontan mutatsiyalar
C) oziq muhit tarkibi D) transpozonlar
891.Transformatsiya (a) va transduksiyaga (b) tegishli bo’lmagan fikrlarni tanlang.
1.faglar 15-60 min ichida 37◦C da lizogen siklga kirishadi 2.S-shtamm polisaxarid po’stli usti g’adir-budur 3.transformatsiya jarayonini Griffit kashf qilgan 4.N.Jinder va F.Lederberglar transduksiya
jarayonini ochib berishgan
A) a-1 b-2 B) a-3 b-4 C) a-4 b-2 D) a-3 b-2
892.Transformatsiya (a) va transduksiyaga (b) tegishli bo’lmagan fikrlarni tanlang.
1.faglar 15-60 min ichida 37◦C da lizogen siklga kirishadi 2.S-shtamm polisaxarid po’stli usti g’adir-budur 3.transformatsiya jarayonini Griffit kashf qilgan 4.N.Jinder va F.Lederberglar transduksiya jarayonini ochib berishgan
A) a-1 b-2 B) a-3 b-4 C) a-4 b-2 D) a-3 b-2
893.Transformatsiya va transduksiya uchun xos umumiy xususiyat
1.organizm irsiyatini o’zgartiradi 2.ekzissiya hodisasi ro’y beradi 3.profag ta’sirida bakteriya irsiyati o’zgartiradi 4.bir organizmning irsiy malekulasi ikkinchi organizmning irsiy malekulasiga o’tadi
A) 1,4 B) 2,3 C) 3,4 D) 1,2
894.Transformatsiya (a) va transduksiyaga (b) tegishli fikrlarni tanlang.
1.bir organizmning irsiy belgisini ikkichi organizmning irsiy malekulasiga o’tishi DNK ga bo’gliq 2.faglar yordamida bir bakteriya geni ikkinchi bakteriya geniga ko’chirib o’tkaziladi 3.transformatsiya jaryonini DNK ga bo’g’liqligini Griffit aniqlagan 4.faglar bilan zararlangan bakteriyani hujayra qobig’ini yo’rilib o’lishi lizogen reaksiya deb ataladi.
A) a-1 b-2 B) a-1 b-4
C) a-3 b-2 D) a-3 b-4
895.Transformatsiya (a) va transduksiyaga (b) tegishli bo’lmagan fikrlarni tanlang.
1.xromasomasida profag bo’lgan va erkin ko’paya oladigan bakteriya lizogen bakteriya deb ataladi 2.Joshua va Ester Lederberglar transduksiya jarayonini kashf qilishgan 3.qizdirib yuborilgan S-shtamm sichqonni o’ldiradi 4.transformatsiya jarayonini O.Everi aniqlagan
A) a-3 b-1 B) a-3 b-2
C) a-4 b-1 D) a-4 b-2
896.Gen daktilaskopiya usuliga mos kelmaydigan javobni belgilang
A) noma’lum shaxsni aniqlashda DNK izchilligini o’rganiladi
B) PCR texnologiyasini qo’llaniladi
C) gen spektriga binoan noma’lum shaxs aniqlanadi.
D) Adliya vazirligining Sud tibbiyoti ekspertizasi institute «Geninmar» markazi bilan hamkorlikda tatbiq etilgan
897.J.Gyordon tajribasiga mos to’g’ri javobni ajrating.
A) qora baqa urug’langan tuxum hujayrasi donor,oq baqa tuxum hujayrasi retsipient
B) qora baqa urug’langan tuxum hujayrasi retsipient,oq baqa tuxum hujayrasi donor
C) qora baqa urug’langan tuxum hujayrasi donor,oq baqa somatik hujayrasi retsipient
D) qora baqa urug’langan tuxum hujayrasi retsipient,oq baqa somatik hujayrasi donor
898.Quyidagilardan nukleotid tabiatli modda (lar) ni belgilang.
A) RSS 101,Hae III B) pBR 322, Ti,transpozaza
C) Fag,Transferaza,ligaza D) RSS 101
899,O'simlik irsiyatini gen injeneriyasi usuli bilan o'zgartirish jarayonini tartib bilan belgilang:
1) transgen o'sim lik olinadi 2) vektor konstruksiyasi agrobakteriyaga kiritiladi
3) plazmidning T -D N K qisrni restriktaza bilan kesib olinadi 4) T -D N K pBR 322 plazmidiga ko'chirib o'tkaziladi 5) Vektor konstruksiyaning T -D N K qismiga yot gen ko'chirib o'tkaziladi
A) 1,2,5,4,3 B) 3,4,5,1,2
C) 3,4,1,2,5 D) 3,4,5,2,1
900.Genlar terapiyasi — bu:
A) Genlaming strukturasini o'zgartirish
B) Genlarni bakteriyaga kiritish bilan dori-darmon ishlab chiqarish
C) Genlaming rekombinatsiyalanishi
D) Genlar yordamida turli irsiy kasalliklarni davolash
901.Transgen sichqon va kalamushlar qanday usul bilan olinmoqda.
A) o’sish gormonini mikroinyeksiyasi
B) o’sish gormoni genini mikroinyeksiyasi
C) xar-xil genlar mikroinyeksiyasi
D) tuxum xujayralar transplantatsiyasi
902.Transmissibil plazmid qachon faoliyat ko’rsatadi
A) xramasoma tarkibiga birikkach, mustaqil replikatsiyalangach
B) xramasoma tarkibidan ajralib chiqqan holda molekula tarzida
C) xramasoma tarkibidan ajralib chiqib tayoqcha xramasoma tarzida
D) mustaqil faoliyat ko’rsata olmaydi
903.Quyidagilardan qaysi birida qo’shimcha xramasomalar bo’ladi
1.Plazmidning antibiotik parchalovchi geni bir plazmiddan 2-siga qanday holatda ham ko’chib o’ta olishini belgilang 2.hujayra qobig’i orqali 3.membrana teshiklaridan 4.transpazonlarga birikkan holda
A) 1,2,3 B) 1 C) 2,3 D) 3
904.Agrobakterium yot genni nimadan foydalangan holda o’simlik genomiga o’tkazadi
A) o’ta kuchli elektr maydonidan
B) gen otuvchi zambarak vositasida
C) maxsus transformatsiya apparati
D) elektroforez geli
905.Nima sababdan transgen o’simlik jinsiy yo’l bilan ko’paytirilganda yot gen nasldan-naslga beriladi
A) uning har bir xramasomasida ko’chirib o’tkazilgan gen saqlanadi
B) faqat jinsiy hujayra xramasomalarda ko’chirib o’tkazilgan gen saqlaydi
C) jinsiy yo’l bilan ko’payganda nasldan-naslga o’tmaydi
D) faqat vegetativ ko’payganda nasldan-naslga o’tadi
906.Sichqon organizmining immun sisitemasi nima sababli S-shtammga ta’sir qilmaydi
A) restriktazalar parchalab tashlagani uchun
B) polisaxarid po’sti o’tkazmaganligi uchun
C) plazmidlar bo’lgani uchun
D) sichqon immun sistemasi kuchsiz bo’lgani uchun
907.6 juft nukleotidlar ketma-ketligini tanib kesadigan nukleazalar:
1.Bam H1 2.Hae 3 3.RSS 101 4.Eco R1
A) 1,2 B) 1,4 C) 2 D) 2,3
908.Quyidagilardan qaysi birlari tarkibida gen mavjud
1.traspazonlar 2.transmissibil plazmidlar 3.avtanom plazmidlar 4.endonukleazalar 5.determinantlar
A) 1,2,3,4,5 B) 1,2,3,4 C) 1,2,3 D) 1,3,5
909.Eco.R1 ga xos xususiyatlarni ko’rsating.
1.tarkibida peptid bog’i bor 2.tarkibida vodorod bog’i bor 3.vodorod bog’ini kesadi 4.antibiotikga chidamlili geni bor 5.yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 6.4ta nukleotid juftligini kesadi
A) 3,5 B) 1,4 C) 2,3 D) 2,5
910.BamH1 ga xos xususiyatlarni ko’rsating.
1.tarkibida peptid bog’i bor 2.tarkibida vodorod bog’i bor 3.vodorod bog’ini kesadi 4.antibiotikga chidamlili geni bor 5.yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 6.4ta nukleotid juftligini kesadi
A) 2,5 B) 1,4 C) 2,3 D) 3,5
911. HaeIII ga xos bo’lgan belgilarni aniqlang.
1.tarkibida peptid bog’i bor 2.tarkibida vodorod bog’i bor 3.fosfodiefir bog’ini uzadi 4.vodorod bog’ini kesadi 5.yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 6.4ta nukleotid juftligini kesadi
A) 1,6 B) 3,4 C) 3,6 D) 1,5
912.HaeIII Eco.RI farq qiluvchi belgilarni aniqlang.
1.tarkibida peptid bog’i bor 2.tarkibida vodorod bog’i bor 3.fosfodiefir bog’ini uzadi 4.vodorod bog’ini kesadi 5.yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 6.4ta nukleotid juftligini kesadi
A) 3,6 B) 3,4 C)1,6 D) 1,5
13.Barbara Mak-Klintok regulyator genlarni o’rgangan o’simliklarning arxeosporasini meyoz bo’linishining metafaza 1 bosqichidagi xromosoma miqdorini aniqlang
A) 14 B) 40 C) 20 D) 10
914.Quyida keltirilgan olimlarning yaratgan kashfiyotlari bilan juftlang.
1) Tuort 2) Joshua 3) D,Errel 4) Griffit 5) Ester Lederberg 6) Lui Paster
a) bakteriyalarda genlar mutatsiyasining o’z-o’zidan sodir bo’lishi b) bakteriyalarda irsiyat mavjudligi c) bir organism irsiy mokekulasini bo’lagining ikkinchi organism irsiy molekulasi tarkibiga birikadi d) faglarning zararlangan bakteriyalar ichida o’z-o’zidan ko’payib, ularni nobud qilishi mumkinligi
A) a-1,3 b-6 c-4 d-2,5
B) a-2,5 b-4 c-6 d-1,3
C) a-1,3 b-4 c-6 d-2,5
D) a-2,5 b-6 c-4 d-1,3
915.Hujayra asosiy xromosomasining DNK izchilligini kesa oladigan plazmidga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o’z o’zini replikatsiya qila olmaydi 2) transpozon kabi asosiy xromosomaga rekombinatsiyalanadi 3) plazmida genlari asosiy xromosomada o’z faoliyatini bajaradi 4) asosiy xromosomaga birikkandan keyin o’z mustaqilligini yo’qotadi 5) plazmida genlari asosiy xromosomada o’z faoliyatini bajara olmaydi 6) asosiy xromosmadan mustaqil ravishda o’z o’zini replikatsiya qila oladi
A) 1,5,6 B) 2,4,5 C) 4,5,6 D) 2,3,4
916.Eco RI uchun mos keluvchi belgilarni aniqlang
1) gen injeneriyada foydalaniladi 2) DNK molekulasini qaychi singari teng ikki bo’lakka bo’ladi
3) nukleotidlar izchilligini C va G oralig’idan kesadi 4) foydali gen bilan ulab vektor konstruksiya hosil qilish mumkin 5) DNK molekulasini yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 6) ribosomada sintezlanadi
A) 1,5,6 B) 2,4,6 C) 1,3,6 D) 3,4,5
917.Transduksiya jarayoni bosqichlari ketma-ketligini aniqlang
1) profag ekssiziyasi 2) fag DNKsi replikatsiyasi 3) lizogen bakteriyaning hosil bo’lishi 4) fagning bakteriya DNKsiga rekombinatsiyasi 5) fag DNKsining bakteriya hujayrasiga kirishi 6) profag bakteriya hujayrasidan genni olib chiqib ketishi
A) 5,4,3,1,6 B) 5,2,4,1,3,6
C) 5,1,4,2,6,3 D) 5,2,1,6,4,3
918.Qaysi restriktaza (lar) faqat fosfodiefir bog’larni uzadi
A) BamHI B) EcoRI C) HaeIII D) pBR-322
919.Qaysi restriktaza (lar) fosfodiefir va vodarod bog’larni uzadi
A) BamHI, EcoRI
B) EcoRI, HaeIII
C) HaeIII, ligaza D) pBR-322, Ti
920.Litik jarayon bosqichlari ketma-ketligini aniqlang
1) profag ekssiziyasi 2) fag DNKsi replikatsiyasi 3) fag oqsil qobig’ining hosil bo’lishi 4) fagning bakteriya DNKsiga rekombinatsiyasi 5) fag DNKsi bakteriya hujayrasiga kirishi 6) virusning bakteriya hujayrasidan chiqib ketishi
A) 5,2,3,6 B) 5,1,2,3,4
C) 4,5,1,6 D) 4,5,2,1,6
921.Lizogeniya jarayoni bosqichlari ketma-ketligini aniqlang
1) lizogen bakteriya hosil bo’lishi 2) fag DNKsi replikatsiyasi 3) fag oqsil qobig’ining hosil bo’lishi 4) fagning bakteriya DNKsiga rekombinatsiyasi 5) fag DNKsi bakteriya hujayrasiga kirishi 6) virusning bakteriya hujayrasidan chiqib ketishi
A) 5,4,1 B) 5,2,3,6 C) 4,5,1,6 D) 4,2,1
922.Quyida keltirilgan DNK fragmenti ketma-ketligida Eco RI (a), HaeIII (b) restriktazalari tanib bog’lanadigan saytlar sonini ko’rsating
5’-TAGAATTCATGGCCGAATTCGAATTCCGGG-3’
3’-ATCTTAAGTACCGGCTTAAGCTTAAGGCCC-5’
A) a-3 b-2 B) a-4 b-3 C) a-3 b-4 D) a-2 b-5
923.Quyida keltirilgan DNK fragmenti ketma-ketligida Eco RI
(a), BamHI
(b) restriktazalari tanib bog’lanadigan saytlar sonini ko’rsating
5’-GAATTCTATGGCCGGATCCGAATTCTAGGATCC-3’
3’-CTTAAGATACCGGCCTAGGCTTAAGATCCTAGG-5’
A) a-3 b-3 B) a-2 b-3 C) a-3 b-4 D) a-3 b-5
924.Plazmid tarkibidagi t-DNK bo’lagi o’simliklarda qanday o’zgarishlarga olib keladi
A) o’simlik tanasida shish hosil qiladi
B) o’simlik tanasida shishni yo’qotadi
C) hayvon tanasida shish hosil qiladi
D) hayvon tanasida shishni yo’qotadi
925.Transpozaza bu ……………..
A) ko’chib yuruvchi genetik element
B) restriktaza
C) nukleotid tabiatli modda
D) yopishqoq uch xosil qilmaydigan DNK bo’lagi
926.Transpozaza fermenti DNK molekulasiga qanday ta’sir ko’rsatadi
A) DNK molekulasini yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi va transpozon uchlariga biriktiradi
B) DNK molekulasining nukleotidlar izchilligini buzadi va DNKni reduplikasiya qiladi
C) DNK bo’laklarining ligaza fermenti ta’sirida kimyoviy bog’lar orqali bog’lanishini tezlashtiradi
D) faglar DNKsini bakteriya DNKsi bilan biriktiradi
927.Yopishqoq uchlar hosil qilib, ikki molekulani bir-biriga bog’lovchi ferment qanday ataladi
A) oksidoreduktazalar B) liazalar
C) ligazalar D) izomerazalar
928.Transgen g’o’za va bug’doy navlari qaysi olimlar tomonidan olingan.
A) O. Jalilov va N. Nazirov
B) S. Jatayev va F. Muhammedxonova
C) O. Odilova
D) S. Jatayev va O Odilova
929.Qanday hujayralardan bosqichma-bosqich o’simlik embrion to’qimasi va barcha jihatdan voyaga yetgan transgen o’simlik olinadi
A) asos hujayrali B) kallus to’qima
C) rekombinant t-DNK
D) gibridoma hujayralardan
930.Quyidagilarning qaysi birida garmon ineksiya qilingan
A) baqa klonini olishda
B) sut miqdorini oshirishda
C) poliklonal antitana olishda
D) transgen sichqon, kalamush olishda
931.Qanday mikroorganizmlardan foydalanib turli hil mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyatlari borligini aniqlang
A) genetik jihatdan chuqur o’rganilgan, foydali mikroorganizm
B) tez ko’payadigan, genetik jihatdan chuqur o’rganilgan
C) foydali, genetik va irsiy jihatdan chuqur o’rganilgan
D) har qanday foydali bakteriyadan
932.Asos hujayralarga xos bo’lgan hususiyatni belgilang
1.embrional hujayralarga o’xshash 2.ma’lum bir pragramma asosida rivojlanmaydigan 3.u qadar takomillashmagan 4.sun’iy muhitda o’sish va har qanday to’qimagacha rivojlanish qobiliyatiga ega
A) 1,2,3 B) 1,3,4 C) 2,3,4 D) 1,2,4
933.R.S Muhamedov quyidagilardan qaysi birida ishtirok etgan
1.yuqumli va irsiy kasalliklarning gen injinerlik tashxisi 2.gen daktoloskapiya usulini tadbiq etishda 3.dilyatsion kardiomiopatiya kasalligini chaqiruvchi mutatsiyani aniqlashda 4.NBB virusini 6 xil genotipini PCR texnalogiyasi asoisda klassifikatsiyalashda
A) 1,2 B) 1,2,3 C) 1,2,3,4 D) 3,4
934.Kardiomiopatiya kasalligini irsiylanishini kimlar o’rgangan
1.Muhamedov 2.Bo’riyev 3.Irisboyev 4.Ikromov 5.Hamidullayeva 6.Azimova
A) 1,2 B) 1,3 C) 3,5 D) 4,5
935.Sigirlarda sut miqdorini oshirish uchun sigirlarga nima ineksiya qilingan
A) o’sish gormoni B) o’sish geni
C) har xil genlar D) gibridomalar
936.Odam genomining to’la ketma-ketligi ochilishi bilanirsiy kasalliklarni qanday usulda davolash imkoniyatlari yanada ochildi
A) genetik tashxis B) fizik kimyoviy omillar
C) gen terapiya D) DNK analizi
937.’’Yangi organlar texnologiyasi’’ qo’l keladigan to’qimalarni belgilang
1.tog’ay 2.jigar 3.teri 4.nerv 5.buyrak 6.pay
A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 1,3,5 D) 2,3,6
938.Abduraxmanov qanday genlar oilasini ilk bor ajratib olgan
1.paxta tolasini uzunligini belgilaydigan 2.g’o’zani gullashini boshqaradigan 3.paxtaning viltga chidamli genlarini 4.plazmidlar oilasini 5.ertapisharlik genlarini
A) 1,2 B) 1,2,3 C) 1,4,5 D) 2,3,5
939.T-DNK ning qaysi xususiyatidan gen injenerligida foydalaniladi
1.o’simlik hujayrasi genomiga birikishi 2.uning xususiyatini buzishi 3.shish hosil qilishi
A) 1,2 B) 1,3 C) 2,3 D) 3
940.Boer va Koen rekombinat DNK olish uchun Eko R1 restriktaza fermenti yordamida nimaga ishlov berganlar
1.E.koli bakteriyasi xramasoma DNK siga 2.E.koli bakteriyasi halqasimon plazmidi 3.rekombinant DNK molekulasiga 4.Ti-plazmidga 5.T-DNK ga
A) 1,2 B) 1,2,3 C) 4,5 D) 1,2,3,4,5
941.Quyidagilardan qaysi biri bakteriya hujayrasi bo’linganda qiz hujayralar o’rtasida tasodifiy ravishda taqsimlanadi
A) avtonom plazmidlar B) restriktazalar
C) transpazonlar D) transmissibil plazmidlar
942.DNK bo’lagini genomning ma’lum joyiga kirishi (a) va hujayra qobig’i olib tashlangan o’simlik hujayrasi (b) shu jumlalarga tegishli atamalarni toping.
A) a-insersiya b-protoplast
B) a-introduksiya b-translokatsiya
C) a-inversiya b-insersiya
D) a-reduplikatsiya b-duplikatsiya
943.Transpazonga xos xususiyatni aniqlang.
1.tarkibida vodorod bog’i uchraydi 2.tarkibida peptid bog’i mavjud 3.yopishqoq uchlar hosil qilib kesadi 4.hujayra irsiyatini o’zgartiradi 5.antibiotikka chidamlili geni bor 6.tarkibi monosaxarid qoldig’idan iborat
A) 1,6 B) 1,2 C) 5,6 D) 3,5
944.Qaysi moddalarning tarkibida DNK mavjud
1) Eco R1 2) RSS 101 3) Bam H1 4) Hae III 5) Ti
6) pBR-322 7) E coli
A) 2,4,5,7 B) 2,5,6,7 C) 1,3,4,6 D) 3,5,6,7
945.Qaysi moddalarning tarkibida aminokislotalar mavjud
1) Eco R1 2) RSS 101 3) Bam H1 4) Hae III 5) Ti
6) pBR-322 7) E coli
A) 1,3,4 B) 2,5,6 C) 3,5,6,7 D) 1,3,6
946.Qaysi moddalarning tarkibida azot asoslari mavjud
1) Eco R1 2) RSS 101 3) Bam H1 4) Hae III 5) Ti
6) pBR-322
A) 1,2,3,4 B) 2,4,6 C) 3,4,5 D) 2,3,6
947.Qaysi moddalar ribosomada hosil bo’ladi
1) Eco R1 2) RSS 101 3) Bam H1 4) Hae III 5) Ti 6) pBR-322 7) E coli
A) 2,5,7 B) 1,3,4 C) 3,5,6 D) 2,4,7
948.Pestitsid qoldiqlarini parchalash zararsizlantiruvchi genlar guruhi qaysi bakteriya shtammidan ajratib olingan va qaysi bakteriyaga ko’chirib o’tkazilgan
A) psevdomonas, pnevmokokk
B) tugunak bakteriyasi, rizosfera
C) psevdomonas, rizosfera
D) psevdomonas, chatishtiruvchi bakteriya
949.Plazmidlar tarkibi asosan qanday genlardan iborat
A) oqsilni parchalovchi va sintez qiluvchi
B) organizmni o’stiruvchi gormonlarni sintezlovchi
C) zaxarli moddalarni to’plovchi fermentlarni sintezlovchi
D) zaxarli toksinlarni parchalovchi fermentni sintezlovchi
950.Rizosfera uchun xos bo’lgan malumotni toping.
a.o’simlikni zararlantiradi b.pestitsidni parchalovchi geni yo’q c.g’o’za tomiri tolachalari satxida yashaydi d.hayotni hujayraviy shakli e.yer osti suvlarida to’plangan gerbitsitni parchalab zararsizlantiradi
A) a.c B) b.d C) d.e D) c.d
951.Lac-(lak,minus) shtamm nega bunday nom olgan.
A) laktozani parchalovchi fermentni geni yo’q
B) laktozani parchalab yuboradi
C) laktozani parchalovchi noaktiv ferment sintez qiladi
D) laktozani sintezlovchi geni mutatsiyaga uchrag
952.Psevdomonas bakteriyasi shtammidan olingan gen g’o’za tomiri tolasida yashovchi rizosfera bakteriyasiga ko’chirib o’tkazishdan maqsad nimada
A) tuproqni gerbetsid va pestetsidlardan tozalash
B) kallus to’qima hosil qilish
C) g’o’zaning gullashini boshqarish
D) o’simliklarda shish hosil qilish
953.Retrotranspozon haqidagi to’g’ri fikrni belgilang.
A) tarkibida alanin, serin mavjud
B) nusxasini t-RNK vositasida sintezlab, genomning boshqa joyiga ko’chiradi
C) tarkibida DNK ni yopishqoq uch hosil qilib kesuvchi ferment sintezlaydigan gen saqlaydi
D) i-RNK asosida o’z-o’zini sintezlovchi virussimon molekula
954.Retrotranspozon haqidagi to’g’ri fikrni belgilang.
A) tarkibida alanin, serin mavjud
B) nusxasini t-RNK vositasida sintezlab, genomning boshqa joyiga ko’chiradi
C) tarkibida DNK ni yopishqoq uch hosil qilib kesuvchi ferment sintezlaydigan gen saqlaydi
D) organism genomini o’zgartiruvchi virussimon molekula
955.Retrotranspozon haqidagi noto’g’ri fikrni belgilang.
A) organism genomini o’zgartiruvchi virussimon molekula
B) tarkibida sitozin, adenin mavjud
C) transpozonlarni ko’chib o’tishini ta’minlaydigan ferment
D) i-RNK asosida o’z-o’zini sintezlovchi virussimon molekula
956.Retrotranspozon haqidagi noto’g’ri fikrni belgilang.
A) organism genomini o’zgartiruvchi virussimon molekula
B) tarkibida sitozin, adenin mavjud
C) tarkibida purin va pirimidin asoslarini saqlovchi ferment
D) i-RNK asosida o’z-o’zini sintezlovchi virussimon molekula
957.Qaysi nukleotidlar bir-biri bilan fosfodefir (I) va vodorod (II) bog’ hosil qila olmaydi
1.A nukleotidi bilan G nukleotidi 2.uratsil nukleotidi bilan A nukleotidi 3. G nukleotidi bilan G nukleotidi 4. T nukleotidi bilan T nukleotidi 5.G ribonukleotidi bilan S ribonukleotidi 6. S nukleotidi bilan G nukleotidi 7.A nukleotidi bilan A nukleotidi 8. A dezoksiribonukleotidi bilan S ribonukleotidi 9. G dezoksiribonukleotidi bilan G ribonukleotidi
A.I-8,1,2II-3,5,9
B.I-6,3,1II-1,3,5,7
C.I-9II-3,1
D.I-2,4,6II-7,9,8
958.Tranpozitsiyaga ega genetik tuzilmalarning markaziy geni tomonidan sintezlanadigan moddaga xos belgilarni ko’rsating
1) transpozonlarni ko’chishini ta’minlaydi 2) 20 xil monomerdan tuzilgan 3) biokatalizatorlar grupassiga mansub 4) yog’ tabiatli 5) yumaloq 6) vazifasiga jihatdan EcoR1 ga o’xshash 7) vazifasiga jihatdan HaeIII ga o’xshash 8) ikkita kovolent bog’ni uzadi 9) 10 ta vodorod bog’ni uzadi 10) 8 ta vodorod bog’ni uzadi 11) monomeri 4 xil 12) gomopolimer
A)1,2,7,5,9 B) 1,2,9,5,1,6
C) 1,2,3,5,6,8,9 D) 1,11,9,3,8,6
959.Quyidagi hodisalarning qaysi biri eksperimental-tajriba usul yordamida o’rganiladi
1) topinambur ikki urug’pallalilar sinfi, magnoliyatoyfa boo’limiga kirishi 2) organizmlarning hujayralardan tashkil topishi , ularning kelib chiqishi bir ekanligini bildiradi 3) Monsanto kompaniyasi gen injenerligi yo’li bilan sigirlardan sog’iladigan sut miqdorini ko’paytirishi 4) J.Gyordon hujayra injenerligini qo’llab yuksak hayvonlar klonini yaratishi
A) 2,3 B) 1,2 C) 3,4 D) 2,4
960.Olimlarni aniqlashicha nonda oqsilni qaysi aminokislotalari unchalik yetishmaydi
A) alanin, triptofan, valin
B) metionin, argenin, gliodin
C) lizin, triptofan, metionin
D) glitsin, serin, asparagin kislota
961.Qaysi olim turning realligini tan olmagan holda, tabiatda faqat individlar mavjud deb hisoblagan?
A)J.Rey B)J.B.Lamark C)Ch.Darvin D)K.Linney
962.Qaysi mezon uzoq vaqt davomida turlarni aniqlash uchun asosiy va yagona o’lchov hisoblangan?
A)Morfologik B)Genetik C)Ekologik D)biokimyoviy
963.Organizmlarning qaysi turga mansubligini aniqlashda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo’lgan tur mezonini ko’rsating.
A)Fiziologik B)Genetik
C)Ekologik D)biokimyoviy
964.Daryo qirg’oqlari va ariq chetlarida (a), dalalar va yaylovlarda(b), botqoqliklarda(c) tarqalgan ayiqtovon turini belgilang.
1.sudraluvchi 2.achishtiradigan 3.zaharli
A)a-3; b-1; c-2 B)a-1; b-3; c-2
C)a-3; b-2; c-1 D)a-1; b-2; c-3
965. Quyidagi olimlarni tushunchalari bilan juftlang
1-Tur atamasini sistematik birlik sifatida fanga birinchi bo’lib kiritgan. 2-tabiatda turning real mavjudligini tan olgan, tur o‘zgarmas deb hisoblagan. 3-turning realligini tan olmagan holda tabiatda faqat individlar mavjud deb hisoblagan. 4- tabiatda turlar pay do bo‘ladi, yo‘qoladi, o‘zgaradi, bir tur yangi turning paydo bo‘lishiga asos bo‘ladi
a-K.Linney b- J. B. Lamark c- Ch. Darvinning d-Djon Rey
A) 1-a 2-b 3-c 4-d
B) 1-d 2-a 3-c 4-b
C) 1-d 2-a 3-b 4-c
D) 1-d 2-b 3-a 4-c
966. Har xil turga kiruvchi populyatsiyalar avvalo qaysi xususiyatiga ko’ra farqlanadi?
A)populyatsiya tarkibidagi individlarning soniga ko’ra
B)populyatsiyaning yashash va oziqlanish muhitiga ko’ra
C)populyatsiyaning egallagan arealiga ko’ra
D)alohidalashishiga ko’ra
967.Quyidagi organizmlarni areal hajmining ortib borishi tartibida joylashtiring.
1.kit 2.bug’doy 3.baqachanoq 4.yo’lbars 5.baqa 6.kaltakesak
A)5.6.3.4 B)2.3.4.5 C)3.6.4.1 D)1.2.5.6
968.Nima sababdan populyatsiya doirasida to’xtovsiz genlar almashinuvi sodir bo’ladi?
A)individlarning etologik munosabatlari
B)Jinsiy ko’payish
C)jinssiz ko’payish
D)Ekologik alohidalanish
969.Populyatsiya genofondining o’zgarishiga olib keluvchi, evolutsion jarayonlar uchun material bo’lib xizmat qiluvchi jarayonni belgilang.
A)Genlar dreyfi B)populyatsiya to’lqini
C)mutatsiya D)alohidalanish
970.Evolutsiyaning tezligi va yo’nalishini nima belgilaydi?
A)populyatsiyaning xilma-xilligi
B)populyatsiyaning mavjudligi
C)populyatsiyadagi o’zgarishlar
D)Turning turg’unligi
971.Tabiiy ofatlar, populyatsiyaning keskin kamayishi, zararkunandalarning keng tarqalishi ………… namoyon bo’lishiga sabab bo’ladi?
A)mutatsiyaning B)genlar dreyfining
C)populyatsiya to’lqinining D)alohidalanishning
972.Tabiatda populyatsiyalarning aralashib ketishiga nima to’sqinlik qiladi?
A)tabiiy tanlanish B)sun’iy tanlash
C)alohidalanish D)populyatsiya to’lqini
973.Har xil allellarga ega organizmlarning erkin chatishmasligi nima deyiladi?
A)reproduktiv alohidalanish
B)etologik alohidalanish
C)fiziologik alohidalanish
D)ekologik alohidalanish
974. Maymun va odamning o’xshashligini e’tirof etgan olimga tegishli javobni aniqlang.
A)Tabiiy va sun’iy tanlanishni e’tirof etgan
B)Hayvonlar nam yerdan kelib chiqqan
C)tabiat o’zgaruvchan u doim yangilanib turadi
D)tibbiyot asoschilaridan biri bo’lgan
975. Hayvonlar klassifikatsiya asosini yaratgan olimga tegishli javobni toping.
A)Olimning uqtirishicha tabiatdagi barcha narsalar tabiat qonunlariga muvofiq yashaydi va o’zgaradi
B)Olimning qayd etishicha, yer yuzining o’zgarishi o’simlik va hayvonlarning o’zgarishiga olib keladi.
C)Turli kasalliklar oziqlanish tartibining buzilishi tufayli vujudga keladi
D)Qonli hayvonlarning barchasida ichki organlar o’zaro o’xshash va bir xil joylashgan
976.Aristotel “Hayvonlarning paydo bo’lishi” asarida nimani uqtiradi?
A)Embrion ma’lum izchillikda o’sadi
B)Qonli hayvonlarning barchasida ichki organlar o’zaro o’xshash va bir xil joylashgan
C)Hayvonlar asta-sekin rivojlanadi
D)Hayvonlarni klassifikatsiyalashda ko’p belgilar e’tiborga olinishi kerak.
977. .Buqoq kaptar, pochta kaptari, yakobin kaptari, tovus kaptarlar bir turga mansubligi qaysi mezonni tasdiqlaydi(a), qaysi mezonni inkor etadi(b)?
A)a-morfologik, b-fiziologik
B)a-ekologik b- biokimyoviy
C)a-biokimyoviy b- morfologik,
D)a-fiziologik, b- morfologik
978.Turli kasalliklarning oziqlanish tartibining o’zgarishi bilan bog’liqligini ko’rsatgan olimga tegishli javobni toping.
A)Tabiiy va sun’iy tanlanishni etirof etgan
B) Hayvonlarni klassifikatsiyalashda ko’p belgilar e’tiborga olinishi kerak
C)tabiat o’zgaruvchan u doim yangilanib turadi
D) Olimning uqtirishicha tabiatdagi barcha narsalar tabiat qonunlariga muvofiq yashaydi va o’zgaradi
979.Ahmad ibn Nasr Jayxoniy(a), Abu Rayhon Beruniy (b), Abu Nasr Forobiy(c)ga tegishli javobni toping.
1. tabiat o’zgaruvchan u doim yangilanib turadi 2. Hayvonlarni klassifikatsiyalashda ko’p belgilar e’tiborga olinishi kerak 3.bir o’simlik turi boshqasiga aylanishi mumkin 4. Olimning uqtirishicha tabiatdagi barcha narsalar tabiat qonunlariga muvofiq yashaydi va o’zgaradi 5.Hindiston, Markaziy Osiyo, Xitoy o’simliklari va hayvonlar dunyosi haqida ma’lumotlar to’plagan 6.mahalliy xalqlar foydalanadigan o’simliklar va hayvonlar haqidagi ma’lumotlarni yozib qoldirgan. 7.Inson dastavval hayvonot dunyosidan ajralib chiqqan 8.tabiiy va suniy tanlanish .9.Tabiiy tanlanish va yashash uchun kurashni etirof etgan 10.O’simlik va hayvon turlarining tabiatdagi ahamiyati 11. Turli kasalliklarning oziqlanish tartibining o’zgarishi bilan bog’liqliq. 12.Inson organizmi yaxlit sistema 13.Yer yuzasida doimo o’zgarishlar bo’ladi
A)a-5.6.9. b-4.7.9.13 c-8.11.12.
B)a-5.6.10.12 b-4.8.9.13 c-7.9.11.
C)a-5.6.10. b-4.9.13 c-7.8.11.12
D)a-3.5.6.9 b-4.8.13 c-3.8.11.12
980.Qaysi fikr to’g’ri?
A)Beruniy yunon olimi Ptolomeydan oldin Yer Quyosh atrofida harakatlanishini ta’kidlagan
B)Beruniy Charlz Darvindan 800yil oldin evolutsiyaning harakatlantiruvchi omillari tabiiy va suniy tanlanish ekanligini ta’kidlab o’tgan
C)Beruniy Kopernikdan 500 yil oldin Quyosh sistemasining tuzilishini to’g’ri tasavvur qilgan
D)Beruniy tirik tabiating tarixiy taraqqiyotini etirof etgan
981. Yer yuzining o’zgarishi nimaga sabab bo’ladi?
A)moslashgan organizmlarni yuzaga chiqaradi
B)yashash uchun kurashga olb keladi
C)o’simlik va hayvonlarning o’zgarishiga olib keladi
D)odamlarning tabiati turlicha bo’lishiga sabab bo’ladi
982.Tog’lar suv ta’siri yoki yerning ko’tarilishi hisobiga vujudga kelgan deb takidlagan olimga tegishli javobni belgilang.
A) Inson dastavval hayvonot dunyosidan ajralib chiqqan
B) Tabiiy tanlanish va yashash uchun kurashni etirof etgan
C) Olimning uqtirishicha tabiatdagi barcha narsalar tabiat qonunlariga muvofiq yashaydi va o’zgaradi
D)O’simliklar, hayvonlar va odam o’zaro o’xshash
983.Tib qonunlari kitobining qismlarini ketma-ketlikda joylashtiring.
1.Murakkab dorilar, ularni tayyorlash 2.Odam tanasi, organlarining tuzilishi va funksiyalari, turli kasalliklarning kelib chiqishi, ularni davolash usullari 3.O’simlik, hayvon va madanlardan olinadigan dorilar va har qaysi dorining qaysi kasallikka davo ekanligi 4.Jarrohlik ya’ni suyaklarning chiqishi, sinishini davolash 5.insonning har bir organida bo’ladigan kasalliklar, ularni aniqlash va davolash usullari
A)1.2.3.4.5 B)2.3.4.5.1
C)2.3.5.4.1 D)2.3.4.1.5
984.Bobur hayvonlarni qanday klassifikatsiyaga bo’lgan?
A)4 guruhga: quruqlik hayvonlari, qushlar, suv ya qinidagi hayvonlar,
suv hayvonlari
B) 3 guruhga: quruqlik hayvonlari, parrandalar, suv yaqinidagi hayvonlar
C) 4 guruhga: quruqlik hayvonlari, parrandalar, suv yaqinidagi hayvonlar, suv hayvonlari
D) 4 guruhga: quruqlik hayvonlari, parrandalar, suv hayvonlari, havo muhitidagi hayvonlar
985.Aristotel fikricha embrion qanday izchillikda rivojlanadi?
A)O’simliklar→zoofitlar→umuman hayvonlar→o’z turiga xos tuzilish→shaxsiy xossalar
B) zoofitlar→umuman hayvonlar→o’z turiga xos tuzilish→shaxsiy xossalar
C) zoofitlar→umuman hayvonlar→o’z tipiga xos tuzilish→ o’z turiga xos tuzilish→shaxsiy xossalar
D) O’simliklar→ zoofitlar→umuman hayvonlar→o’z tipiga xos tuzilish→ o’z turiga xos tuzilish→shaxsiy xossalar
986.Qalampir, shimpanze, suvarak kabi organizmlarni qaysi mezonni inkor etuvchi jihat umumlashtiradi?
A)Ekologik B)Geografik
C)Genetik D)biokimyoviy
987.Maydaroq qushlar faqat bir mavsum, laylaklar va qarqaralar uzoq yillar juft hosil qilishi qays mezonni inkor etadi?
A)Ekologik B)Geografik
C)Etologik D)biokimyoviy
988.Sutemizuvchilar va qushlarning issiqqonliligi, qon aylanish sistemasining ikkita doiradan iborat bo’lishi, yassi chuvalchanglar tipiga mansub turlarning germofradit ekanligi qaysi mezonni inkor etadi?
A)fiziologik B)ekologik
C)morfologik D)biokimyoviy
989.Nima tufayli populyatsiyalar o‘rtasidagi erkin chatishish ehtimoli kamayadi?
A)mutatsiya tufayli
B)alohidalanish
C)genlar dreyfi D)TJY
990.Populayatsiya genofondining o’zgarishiga olib keladigan jarayonlardan qaysi biri ayrim allellarni yo’qotish yo’li bilan populyatsiyaning genetic strukturasini o’zgartiradi?
A) mutatsiya tufayli B)genlar dreyfi
C)alohidalanish D)Populyatsiya to’lqini
991. Darvin sun'iy tanlashni muvaffaqiyatli chiqishi nimaga bog'liq deb hisoblagan?
1) tanlash uchun olingan organizmlarning son jihatdan ko'pligiga; 2) tashqi muhit omillariga nisbatan chidamliligiga 3)ulardagi individual o'zgaruvchanlikka; 4)tanlashni olib borayotgan shaxsning sinchkovligiga; 5) tanlash olib borilayotgan organizmlarning nazoratsiz chatishmasligiga 6) tanlash ta'sirini irsiy o'zgaruvchanlik tufayli to'plana borishi; 7) organizmlar egallagan hududning kengligiga
A)1,2.5,7 B) barchasi
C)1,3,4.5,6 D) 1,2,3,5,7
992.Organlar korrelyatsiyasi to’g’risida fikrlar bildirgan olimga tegishli javobni toping.
A)Hayvonlar klassifikatsiyasining asosini tuzgan
B)turli kasalliklar oziqlanish tartibining buzilishi
C)Olam o’z-o’zidan paydo bo’lganligini e’tirof etgan
D)Yashash uchun kurash haqida dastlabki fikrlarni keltirgan
993.Qaysi olim o’simliklar, hayvonlar va odamning o’zaro o’xshashligini e’tirof etadi?
A)Abu Rayhon Beruniy
B)Abu Ali ibn Sino
C)Abu Nasr Farobiy
D)Ahmad ibn Nasr Forobiy
994.K.Linney hayyvonlarni nimaga asoslanib sinflarga bo’ldi?
A) hayvonlarning ko’pgina belgilarini hisobga olib, 6 sinfga bo’ldi
B)hayvonlarning nerv sistemasiga qarab 6 ta sinfga bo’ldi
C)hayvonlarning ayrim belgilariga qarab 10 sinfga bo’ldi
D) tuzilishiga qarab 6 sinfga bo’ldi
995.K.Linney o’simliklarning qanday xususiyatlariga ko’ra sinflarga bo’ldi?
1.gulining tuzilishiga ko’ra; 2.changdonlarining shakliga qarab; 3.changdonlarining soniga qarab; 4.changchi iplarining uzun-qisqaligiga qarab; 5.changchi iplarining rangiga qarab; 6.changchi iplarining birlashishiga qarab; 7.23sinfga bo’ldi; 8.24sinfga bo’ldi; 9. 10sinfga bo’ldi; 10. 6sinfga bo’ldi.
A)1.2.3.8 B)2.3.5.6.7
C)3.4.5.6.8 D)3.4.6.8
996.Qaysi olimlar o’simlik va hayvon turlari o’zgarmaydi, deb hisoblashgan?
A)Kyuve, Lamark B)Linney, Lamark
C)Linney, Kyuve D)Darvin, Lamark
997.Qaysi olimlar biologiya atamasini fanga kiritishgan?
A)Lamark va Gekkel B)Lamark va Lerua
C)Lamark va Trevinarus D)Lamark va Tensli
998.Lamark hayvonlarni qanday klassifikatsiyalagan?
A) hayvonlarning ko’pgina belgilarini hisobga olib, 14 sinfga bo’ldi
B)hayvonlarni qarindoshligiga qarab 14 ta sinfga bo’ldi
C)hayvonlarning ayrim belgilariga qarab 10sinfga bo’ldi
D)hayvonlarning ichki tuzilishiga qarab 6 sinfga
999.Lamark hayvonlarni bosqichlarga ajratishda qaysi organlar sistemasiga e’tibor qaratdi?
1.ovqat hazm qilish; 2.ayirish; 3.qon aylanish; 4.nafas olish; 5.nerv sistemasiga; 6.sezgi organlari; 7.jinsiy sistemasi
A)1.2.3.4.5 B)1.3.4.5.6
B)3.4.1.5 D)6.7.5.4.3
1000.Lamark turlarning o’zgarishida nimaning asosiy omil ekanligini ta’kidlaydi?
A)vaqt B)tashqi muhit
C)organizmlarning o’zaro munosabati
D)organizmlarning xulq-atvori
1001.Tashqi muhit omillari bilvosita ta’sir ko’rsatmaydigan organizmlar qatorini toping.
A)nerv sistemasi yuksak tuzilgan hayvonlar
B)odamlar
C)o’simliklar va tuban hayvonlar
D)sutemizuvchilar
1002. Muhit omillarining hayvonlar o’zgarishiga ta’sir etishini bosqichma-bosqich ko’rsating.
1.hayvonlarning ba’zi organlarining mashq qilishiga, boshqalarining mashq qilmasligiga sabab bo’ladi; 2. harakatlar o’zgarishiga olib keladi; 3.Muhitning uzoq vaqt davom etgan o’zgarishi hayvonlar hayotiga ta’sir etadi; 4.Muhit ularning talabini o’zgartiradi; 5.mashq qiladigan organlar ko’lami ortadi; 6.hayvonlaning xulq-atvorini o’zgaradi; 7. Mashq qilmaydigan organlar kuchsizlanib borib, rivojlanmaydi va yo’qolib ketadi.
A)3.4.2.6.1.5.7 B)3.2.4.1.5.7
C)6.3.4.2.1.5.7 D)6.3.2.1.5.7
1003.Lamark bila olamagan evolutsiyaning harakalantiruvchi kuchlarini qaysi Markaziy Osiyo olimi aniqlagan?
A)Forobiy B)Beruniy
C)ibn Sino D)Bobur
1004.Kyuve biologiyaning qaysi sohalarida faoliyat yuritgan?
1.solishtirma anatomiya; 2.anatomiya; 3.morfologiya; 4.embriologiya; 5.sistematika; 6.paleontologiya; 7.fiziologiya
A)2.3.5.6 B)1.3.4.5
C)1.2.3.4.5.6 D)2.3.5.6.7
1005.To’g’ri fikrni aniqlang
A)Kyuve turli era va davrlarda hayvonot olamining turli-tuman xillari yashaganligni aniqlab, turlar o’zgaruvchan degan xulosaga kelgan
B)Lamark muhit muhit ta’siriga javob reaksiyasiga qarab barcha organizmlarni 2 ta guruhga ajratdi
C)XVII-XIX asrlarda hayvon va o’simliklarning shaxsiy taraqqiyotini o’rganish sohasida tadqiqiotlar olib borildi
D)Kyuve Linneydan farqli ravishda hayvonlarni klassifikatsiyaga solishda ayrim belgilarga emas, qon aylanish sistemasiga e’tibor berdi
1006.Darvin o’simlik va hayvonlarning yangi formalarini chiqarishda nimaga yuqori baho berdi?
A)ongsiz tanlash B)tabiiy tanlanish
C)seleksiya
D)hayvonlarning geoegrafik tarqalishiga
1007. Galapagoss arxipelagida hayvonlarning qaysi sinf vakillari ko’p uchraydi?
A)qushlar, sutemizuvchilar
B)qushlar, sudralib yuruvchilar
C)sutemizuvchilar, sudralib yuruvchilar
D)baliqlar, qushlar
1008. Yovvoyi hayvonlarni qo’lga o’rgatish, yovvoyi o’simliklarni madaniylashtirish qachon boshlagan?
A)bundan 10-12ming yil oldin
B)9-10 ming yil oldin
C)5-7ming yil oldin
D)9-5ming yil oldin
1009. Foydali mumkin qadar keskin o’zgartirish natijasida hosil qilingan hayvon zotlarini aniqlang.
1.qo’ylarning qorako’l zoti; 2.otlarning axaltaka zoti; 3.qo’ylarning hisor zoti; 4.bo’rdoqi qo’y; 5.qorabayir; 6.tovus kaptar 7.kostroma
A)1.2.3.5 B)1.2.6.7 C)4.6 D)2.5
1010. Yovvoyi ajdodi ikki-uch tur bo’lmagan hayvonlarni aniqlang. 1.it; 2.qo’y; 3.tovuq; 4.kaptar; 5.qoramol; 6.karam
A)3.4.5.6 B)1.2.3.5
C)3.4.5 D)2.4.5
1011.Darvin sun’iy tanlashning muvaffaqqiyatli chiqishi uchun nimalarga bog’liqligini ta’kidlagan?
1.ko’zlangan maqsadga mos organizmlarni tanlash va saqlash; 2.tanlash olib borilayotgan organizmlarning nazoratsiz chatishmasligini nazorat qilish; 3.seleksionerning tajribasi va sinchkov bo’lishi; 4.organizmlarning son jihatdan ko’p bo’lishi; 5.chatishtirish uchun zarur bo’lgan ota-ona formalarini saralash va ulardan yangi nasl olish; 6.tajriba olib borilayotgan organizmlardagi individual o’zgaruvchanlik; 7.talabga mos bo’lmagan organizmlarni yaroqsizga chiqarish;
A)2.3.4.6 B)1.5.7
C)1.2.3.5.7 D)2.3.5.7
1012.Xonakilashtirilgan tulkilar qachon urchiydi?
A)dekabr-yanvar; aprel-may
B)mart-aprel
C)noyabr-dekabr; mart-aprel
D)dekabr-yanvar; mart-aprel
1013.Yangi nav va zot chiqarishda nimalar harakatlantiruvchi kuch hisoblanadi?
A)sun’iy tanlash va fenotipik o’zgaruvchanlik
B)tabiiy tanlash va genotipik o’zgaruvchanlik
C)sun’iy tanlash va genotipik o’zgaruvchanlik
D)tabiiy tanlash va sun’iy tanlash
1014.Kaptar zotlarini ajrating.
A)buqoq, liven
B)urishqoq, yakobin
C)yakobin, tovus
D)ko’k qora kaptar, tovus kaptar
1015. Darvin qaysi hayvon turlarining J. Amerikada uchrab, Sh.Amerikada uchramasligini aytadi?
A)Chumolixo’r, zirhlilar, lama, tapir, yalqov, keng burunli maymunlar
B)Fil, tuban sutemizuvchilar, zirhlilar
C)vyuroklar, toshbaqalar
D)chumolixo’r, vyurok, lama, tapir, yalqov, tor burunli maymunlar
1016.Sun’iy tanlash natijasida yaratilgan organizmni belgilang.
A)tapir
B)muflon
C)axaltaka
D)yovvoyi ko’k qoya kaptar
1017.Tur xili deganda Darvin qanday organizmlarni tushungan?
A) turga xos belgi-xossalar yaxshi ifodalangan organizmlar
B) shubhali turlar C) oraliq formalar
D) turga xos belgi-xossalar yaxshi ifodalanmagan organizmlar
1018.Kyuvening mulohazasiga ko’ra nima uchun hayvonlar o’zgarmaydi?
A)Bir hayvon turi boshqa hayvon turiga aylanganini ko’rmaganligi sababli
B)Hayvonlarning tuzilishi funksiyalariga binoan yaratilgan
C)har bir hayvon yashash muhitiga mos yaratilgan
D)Kyuve hayvonlar o’zgaradi degan fikrni yoqlagan
1019.Kyuve hayvonlar sistematikasiga qo’l keladigan qanday prinsip kashf qildi?
A)rekonstruksiyalash
B)Paleontologiya dalillaridan foydalanish
C)korrelyatsiya
D)Binar nomenklatura
1020. Yovvoyi bankiv tovuqlari uchun xos bo'lmagan xususiyatlarni aniqlang?
1.Hindistonning chakalakzorlarida tarqalgan 2.Janubiy shariy Osiyoning chakalakzorlarida tarqalgan 3.Shimoliy sharqiy Osiyoni chakalakzorlarida tarqalgan 4.odamdan qo'rqadi 5.odamdan uncha hurkmaydi 6.odamlar tomonidan boqiladi 7.kechalari yerda uxlaydi 8.kechalari daraxtbuta shoxlarida uxlaydi 9.xonaki tovuqlar bilan chatishib normal nasl bermaydi 10.xonaki tovuqlar bilan chatishib normal nasl beradi
A. 1,2,3,5,8,10
B. 3,4,6,7,9
C. 1,2,5,6,8,10
D. 1,2,5,8,10
1021.Quyidagi olimlarning fikrlari va olib borgan ishlarini juftlang.
a)Lamark b)Linney c)Kyuve
1. Birinchi marta organik olam evolutsiyasi haqidagi nazariyani yaratdi 2. 10 mingdan ortiq hayvon turlarini tavsiflab berdi. 3.Turlarni avlodlarga, avlodlarni esa oilalarga, oilalarni turkumlarga, turkumlarni oilalarga birlashtiradi. 4.O‘simlik va hayvonlarning ayrim belgi larigagina asoslangan holda sun’iy sistema tuzishga muvoffaq bo‘ldi. 5.«umurtqasizlar» va «biologiya» atamalarini fanga birinchi bo‘lib kiritdi.6. Morfologiya, anatomiya, sistematika, paleontologiya sohalarida tadqiqot olib borgan 7. turlar o‘zgarmaydi, degan g‘oyaga tanqidiy ko‘z bilan qaragan va evolutsion ta’limotni targ‘ib qilgan 8. Har bir hayvon turi o‘zi yashaydigan muhitga muvofi q ravishda yaratilgan va o‘zgarmasdir.
A)a-1,5,7 b-2,3,4 c-6,8
B) a-1,5,7 b-2,4 c-6,8
C) a-1,5,8 b-2,3,4 c-6,7
D) a-5,7 b-2,4 c-6,8
1022.Quyidagilardan noto`g`ri ma`lumotni aniqlang.
A)K.Linney barcha o‘simliklarni changdonlari soniga, changli iplarning uzun-qisqaligiga va birla shishiga qarab 24 sinfga,hayvonlarni tuzilishiga ko‘ra 6 sinfga bo‘ldi.
B) K.Linney o‘simlik va hayvon turlari o‘zgarmaydi, degan fikr bildirgan
C)K.Linney organik olam evolutsiyasi haqidagi nazariyani birinchi marta yaratdi
D)K.Linney sun`iy sistema tuzgan
1023.Lamark (a) va Darvin (b)asarlarini juftlang.
1.”Hayvonlarning paydo bo`lishi”,2. «Zoologiyaga kirish»3.”Turlarning paydo bo`lishi”4. «Zoologiya falsafasi»5.”Hayvon tanasining qismlari”6.”Odamning paydo bo`lishi va jinsiy tanlanish”7.”O`simliklar dunyosida chetdan va o`z-o`zidan changlanishning ta`siri”8.”Yovvoyi va madaniy o`simliklarning o`zgaruvchanligi
A)a-2,4 b-6,7,3
B)a-2,4 b-3,6,7,8
C)a-1,4.5 b-6,7,8
D) a-1,3,5 b-6,7
1024.Quyidagilardan Lamark g`oyalari va olib borgan tadqiqotlarini aniqlang.
1. Birinchi marta organik olam evolutsiyasi haqidagi nazariyani yaratdi 2.Sinf, turkum, avlod, tur kabi sistematik kategoriyalar real 3. Turlarni avlodlarga, avlodlarni esa oilalarga, oilalarni turkumlarga, turkumlarni oilalarga birlashtiradi. 4. Tabiatda faqat individlar real deb hisoblagan.5. Hayvonot olamini qon-qarindoshligiga asoslangan klassifikatsiyani ilgari surgan. 6. Morfologiya, anatomiya, sistematika, paleontologiya sohalarida tadqiqot olib borgan 7. U barcha hayvonlarni 14 sinfga ajratgan. Ulardan 4 ta sinf umurtqasizlarga, 10 ta sinf umurtqalilarga tegishlidir. 8. Har bir hayvon turi o‘zi yashaydigan muhitga muvofi q ravishda yaratilgan va o‘zgarmasdir.
A)1,4,5,7 B) 1,4,5
C)2,3,6,7 D)2,6,8
1025.Quyidagi fikrlarni va tadqiqotlarni olimlar bilan juftlang.
1.Hayvonlarni ovqatlanish, qon aylanish, nafas olish va nerv sistemasiga qarab 6 bosqichga ajratdi.2. Har qanday tirik mavjudot bir butun sistema bo‘lib, uning organlari bir-biri bilan uzviy bog‘liq. Shunga ko‘ra, hayvonning bir organi, masalan, ovqat hazm qilish organining o‘zgarishi u bilan aloqador bo‘lgan boshqa organlarning ham o‘zgarishiga olib keladi.3. 1827-yili sutemizuvchi hayvonlarda tuxum hujayrasini kashf etdi.4.sodda mavjudotlar o‘z-o‘zidan anorganik tabiatdan paydo bo‘ladi. 5.Turlar o‘zgarishida vaqt asosiy omil sifatida muhim ahamiyatga ega. 6. umurtqalilarning turli sinfl ariga mansub hayvonlar embrioni rivojlanishining dastlabki bosqichlarida o‘zaro o‘xshashliklarini aniqladi.7.Korrelyatsiya prinsipining asoschisi 8.Jo‘ja taraqqiyotini sinchiklab o‘rganib, uning organlari asta-sekinlik bilan rivojlanishini kuzatdi.
a-J.Kyuve b-J.B.Lamark c-K.Ber
A)a-2,6,7 b-1,4,5c-3,8
B) a-1,4,5 b-2,6,7c-3,8
C) a-5,6,1 b-2,7c-3,8
D) a-2,7 b-1,4,5c-3,6,8
1026.Darvin 1831-yili universitetni tamomlagandan keyin professor (1)…..uni butun jahon bo‘ylab safarga jo‘natilayotgan (2)……kemasidagi ekspeditsiya tarkibida tabiatshunos sifatida ishtirok etishga tavsiya etdi
A)1-Guker,2- Galapagoss
B)1-Genslo,2-Bigl
C)1-Guker,2-Bigl
D)1-Genslo,2- Galapagoss
1027.Darvinni ayniqsa, qaysi hududning hayvonot va o‘simliklar olami hayratga soldi ?
A)Janubiy Amerikaning g‘arbiy qirg‘og‘idan 500 km uzoqlikdagi Galapagoss arxipelagining
B) Janubiy Amerikaning g‘arbiy qirg‘og‘idan 700 km uzoqlikdagi Galapagoss arxipelagining
C)G`arbiy Amerikaning sharqiy qirg‘og‘idan 500 km uzoqlikdagi Karib arxipelagining
D) Shimoliy Amerikaning g‘arbiy qirg‘og‘idan 700 km uzoqlikdagi Karib arxipelagining
1028.Lamark muhit ta’siriga javob reaksiyasiga qarab, barcha organizmlarni 3 guruhga bo‘lgan.
Shunga ko`ra birinchi (a) , ikkinchi(b) va uchinchi(c) guruhga kiruvchi organizmlarni juftlang.
1.yo`ng`ichqa 2-suvkesar 3-bezgak paraziti 4-Tripanasoma 5-baliqko`z 6-vyurok 7-vidra 8-topinambur
A)a-3,4 b-2,6,7 c-1,8,5
B)a-1,8,5 b-3,4,c-2,6,7
C)a-2,6,7 b-1,5,8 c-3,4
D) a-1,5 b-3,4 c-2,6
1029.Lamark fikriga ko`ra tashqi muhit qaysi organizmlarga bevosita(a) va bilvosita(b) ta’sir ko‘rsatishini aniqlang.
1-yo`ng`ichqa 2-suvkesar 3-bezgak paraziti 4-Tripanasoma 5-baliqko`z 6-vyurok 7-vidra 8-topinambur
A)a-2,6,7 b-1,5,8
B) a-1,5,8 b-3,4
C) a-1,5,8,3,4 b-2,6,7
D) a-1,5,8 b-2,6,7
1030. Lamark fikriga ko`ra muhitning uzoq davom etgan o‘zgarishi hayvonlar hayotiga ta’sir etib, avval ularning…..(1) o‘zgartiradi, natijada……(2) o‘zgarishiga olib keladi. Bunday sharoit davom etsa hayvonlarning …..(3) o‘zgaradi.
A)1-talab,2-harakat,3-xulq-atvor
B)1- xulq-atvor,2- harakat,3-talab
C)1-harakat,2-xulq-atvor 3-talab
D)1-talab,2-xulq-atvor,3-harakat
1031.To`g`ri fikrni aniqlang.
A) Organlarning mashq qilmasligi ular degradatsiyasi (murakkablashuv)ga va yo‘qolib ketishiga sabab bo‘ladi.
B) Lamark organik olam evolutsiyasi haqidagi nazariyaga asos soldi va evolutsiyaning harakatlantiruvchi kuchlari yashash uchun kurash, tabiiy tanlanish ekanliginie`tirof etdi
C) Jorj Kyuve Lamarkdan farqli ravishda hayvonlarni sistemaga solishda nerv sistemasi tuzilishiga e’tiborni qaratish lozimligini aytdi.
D) J.Kyuve nerv sistemasi tuzilishiga qarab barcha hayvonlarni 4 ta guruh (tip) ga ajratdi. Bular: umurtqalilar, molluskalar, bo‘g‘imlilar, shu’lalilar.
1032.J.Kyuve olib borgan tadqiqotlarga xos bo`lmagan(a) va xos bo`lgan(b)xususiyatlarni ajrating.
1.Qazilma holda saqlangan hayvon va o‘simliklar to‘g‘risidagi arxeologiya fani rivojlanishida xizmatlari nihoyatida katta bo‘ldi.2.qazilma holdagi sutemizuvchilar, sudralib yuruvchilarning 150 dan ortiq turini
o‘rgandi.3. korrelatsiya prinsipidan foydalanib, ilgari yashab, qirilib ketgan hayvonlarning topilgan ayrim suyaklariga qarab butun hayvon qiyofasini qayta tiklash metodini kashf etdi va undan amaliyotda foydalandi. 4.Olim turli era va davrlarda hayvonot olamining turli-tuman xillari yashamaganligini kuzatdi 5.Vaqt o‘tishi bilanorganizmlar murakkablashmasligi kuzatdi 6.Halokatlar nazariyasini ilgari surdi
A)a-1,4,5 b-2,3,6
B)a-2,3,6 b-1,4,5
C)a-2,3,5 b-1,4,6
D)a-1,4,6 b-2,3
1033. Galapagoss arxipelagida qaysi sinf vakillari ko`p uchraydi (1) qaysi turkumga kiruvchi (2)hayvonlarning har biri o`ziga xos tuzilishga ega?
A)a-Qushlar,Toshbaqalar b-Chumchuqsimonlar, tangachalilar
B)a-Qushlar,sudralib yuruvchilar b-chumchuqsimonlar, vyuroklar
C) a-Qushlar,sudralib yuruvchilar b-Chumchuqsimonlar,toshbaqalar
D) a-Qushlar,sudralib yuruvchilar b-Chumchuqsimonlar,tangachalilar
1034.Galapagossning har bir orolidagiVyuroklar qaysi xususiyati jihatidankengreaksiyanormasiga ega?
A)Bosh miya tuzilishi
B)Patlarining tuzilishi
C)tumshug`ining tuzilishi
D)oyoqlarining tuzilishi
1035. Janubiy Amerikada uchrab Shimoliy Amerikada uchramaydigan tuyoqli sutemizuvchilarni aniqlang.
A) keng burunli maymunlar, lama, tapir, yalqov, chumolixo‘r, zirhli
B)lama,tapir,kabarga
C) yalqov, chumolixo‘r, zirhli
D)Lama,tapir
1036.Darvin fikriga ko`ra Shimoliy va Janubiy Amerika faunasidagi farqlar qaysi alohidalanish natijasida yuzaga kelgan?
A)Geografik B)ekologik
C)fiziologik D)etiologik
1037.Qaysi fan dalillari dalillar turlarning turg‘un emas, balki o‘zgaruvchan ekanligidan dalolat beradi ?
1. Geologiya, 2. zoologiya 3. paleontologiya,4. arxeologiya 5. solishtirma anatomiya, 6. embriologiya 7. sistematika
A)1,2,3,4 B)1,3,5,6
C)2,4,6,7 D)3,5,7
1038.Darvin o‘z faoliyatini nimadan boshladi?
A)Turlar o`zgarishini aniqlashdan
B) evolutsion jarayon mexanizmlarini aniqlashdan
C) xonaki hayvon, yovvoyi o‘simliklarning xilma-xilligining sabablarini o‘rganishdan
D) sun’iy tanlash bilan yovvoyi hayvonlarni xonakilashtirish mumkinligini tajriba orqali isbotlashdan
1039.Qaysi fan ma’lumotlarining ko‘rsatishicha, odam paydo bo‘lmasdan ilgari yer yuzida madaniy o‘simliklar, xonaki hayvonlar bo‘lmagan?
A) Geologiya B) paleontologiya
C) embriologiya D) arxeologiya
1040.Ongsiz (a)va ongli(b)tanlashga xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlang.
1. Bunda yaratilmoqchi bo‘lgan o‘simlik navi, hayvon zoti qanday ijobiy belgi-xossalarga ega bo‘lishi oldindan rejalashtiriladi 2. Janubiy Amerikaning Olovli Yerida yashovchi qabilalar ocharchilik paytida vidra ovlashda unchalik ko‘mak bermaydigan it hamda mushuklarni yeb,yordam beruvchi itlarni saqlab qolinishi mislo bo`ladi 3.tarkibida yuqori sifatli kleykovina bo`lgan bug`doyning yaratilishi4.zot va nav chiqarish uzoq muddat talab qiladi5. tanlash natijasining ko‘p jihatdan samarali 6. Ko`k qoya kaptari shu usulda keltirib chiqarilgan
A) a-2.4,6 b-1.3.5
B) a-1,3,5 b-2,4
C)a-2.4 b-1.3.5
D) a-4,6 b-3.5
1041.Sun’iy tanlash jarayonida inson o‘zi uchun foydali belgi-xossalarini mumkin qadar keskin o‘zgartirishga harakat qilishi natijasida kelib chiqqan zotlarni aniqlang.
1. Bo‘rdoqi qo‘y 2. cho‘chqa zotlari 3.urug‘ bermaydigan o‘simlik 4. itlarning junli 5.kaptarlarning shamolga qarshi ucha olmaydigan zotlari 6.Kam sut beruvchi sigir zotlari
A)1,2,3,5 B)1,2,5
C)1,2,3,4,5,6 D)2,3,4,5
1042.Bir yovvoyi ajdodga ega(1) va 2-3 yovvoyi ajdodga ega organizmlarni aniqlang.
a-it ,b-karam c-qo`y d-tovuq e-kaptar f-qoramol
A)1-a,c 2-b,d,e,f
B) 1-b,d,e ,f 2-a,c
C) 1-a,c ,f2-b,d,e
D) 1-d,e,f 2-a,b,c
1043.Kaptar(1) va qoramol(2) zotlarini juftlang.
1.bo`qoq kaptar 2-zagorsk 3-ko`k qoya kaptari 4-xolmagor 5-yevropa 6-yakobin 7-kostroma 8-turman
A)1-1,3,6,8 b-4,5,7
B)1,2,3,6,8 b- 4,5,7
C)1-4,7 b-1,6,8
D)1,6,8 b-4,7
1044. K. D. Belyayev faoliyati bilan bog`liq to`g`ri javoblarni ajrating.
1.Sun’iy tanlash bilan yovvoyi hayvonlarni xonakilashtirish mumkinligini tajriba orqali isbotlagan 2. kumushsimon qora bo`rilar ustida kuzatish ishlarini olib borgan 3. ikkinchi guruhi kiruvchi odamga tashlanishga qo‘rqib turadigan formalarni chatishtirgan 4. sun’iy tanlash o‘tkazish natijasida xuddi xonaki itlarga o‘xshash, ya’ni odamga tez o‘rganadigan, erkalaganda xursand bo‘ladigan organizmlar olishga muvoffaq bo`lgan5.Genetik xususiyatlariga qarab o‘tkazilgan sun’iy tanlash natijasida tulkilarning morfologik va fiziologik belgilari ham o‘zgargan.6. Tajribada morfologik belgilari ya`ni tashqi quloq suprasi osilgan, dumini esa gajak holda egib turadigan organizmlar olingan
A)1,3,5,6 B)2,3,4
C)1,4,6 D)1,3,4,5,6
1045. Yovvoyi tulkilar odatda yilda bir marta–aprelda urchisa, xonakilashtirilganlari esa ikki marotaba dekabr-yanvar va mart-aprel oylarida urchigan. Bu qaysi mezon yordamida aniqlangan?
A)Morfologik B)Fiziologik
C)Geografik D)Etiologik
1046.Darvin sun’iy tanlashning muvaffaqiyatli chiqishi qanday omillarga bog`liq deb hisoblagan?
1.tanlash uchun olingan organizmlarning son jihatdan kamligiga, 2.organizmlardagi individual o‘zgaruvchanlikka,3.seleksionerning tajribasi va sinchkovligiga, 4.tanlash olib borilayotgan organizmlarning nazoratsiz chatishmasligiga, 5- tanlash ta’sirini sun`iy tanlash tufayli to‘plana borishiga 6.Organizmlarning yoshi va jinsiy tarkibiga
A)1,3,5 B)2,4,6 C)2,3,4 D)2,3,5
1047. Yangi nav va zot chiqarishda asosiy omil, ya’ni harakatlantiruvchi kuch nima?
A) irsiy o‘zgaruvchanlik va sun’iy tanlash
B)Tabiiy tanlash, irsiy o‘zgaruvchanlik
C)Irsiyat ,o`zgaruvchanlik
D)Irsiyat,Sun`iy tanlash
1048. Darvin organizmlarda shaxsiy o‘zgaruvchanlik borligini qanday isbotladi?
A)Sun’iy tanlash bilan yovvoyi hayvonlarni xonakilashtirish orqali.
B) yangi tur bilan tur xilini taqqoslash yo‘li bilan
C)Moslanish kompanentlarini o`rganish orqali
D)Yangi turlar hosil bo`lishini o`rganish orqali
1049. «Tur xili» uchun mos keluvchi to`g`ri javobni aniqlang.
A) tur bilan tur xili orasida oraliq formalar uchramaydi
B) «Tur xili» turlarni aniqlashni qulaylashtiradi
C) Darvin ularni «shubhali turlar» deb atagan.
D) Tur xillarining tabiatda mavjudligi tufayli olimlar turlar sonini aniqlashda qiyinchilikka duch kelganlar
1050.Tashqi muhitning organizmga ko‘rsatadigan muayyan(a) va nomuayyan(b)ta’siri mos keluvchi javoblarni aniqlang.
1. bir tur, zot, navga mansub organizmlar va ularning kelgusi avlodi bir yo‘nalishda o`zgaradi 2.individual o`zgaruvchanlik 3.guruhli o`zgaruvchanlik 4. Kunlar sovishi bilan shimolda yashovchi barcha sutemizuvchi hayvonlarning juni qalinlashadi5.evolyutsiya jarayonida nisbatan katta ahamiyatga ega 6. evolutsiya jarayonida organizmlarning reaksiya normasi doirasida muhitga moslanishini ta’minlaydi.
A)a-1,3,4,5,6 b-2,5
B)a-1,3,4,6 b-2,5
C)a-2,5,6 b-1,3,4
D)a-3,4,5 b-2,6
1051.To`g`ri fikrni aniqlang.
A)Muayyan o‘zgaruvchanlik evolutsiya jarayonida organizmlarning reaksiya normasi doirasida muhitga moslanishini ta’minlaydi.
B) Kunlar sovishi bilan shimolda yashovchi barcha sutemizuvchi hayvonlarning juni qalinlashadi .Bu nomuayyan o`zgaruvchanlikka misol bo`ladi.
C) Evolutsiya jarayonida nomuayyan o‘zgaruvchanlikka nisbatan muayyan irsiy o‘zgaruvchanlik katta ahamiyatga ega
D) Muayyan o`zgaruvchanlik nasldan naslga o‘tadi va shuning uchun xonakilashtirilgan hayvon zotlari, madaniy o‘simlik navlarining tabiiy sharoitda esa turlar vujudga kelishida nihoyatda muhim rol o‘ynaydi.
1052.Shaxsiy o`zgaruvchanlikka xos bo`lgan xususiyatlarni ajrating.
1.Tashqi muhit omillari ta’sirida bir tur, zot, navga kiruvchi organizmlar turli yo‘nalishda
o‘zgaradi 2. ayrim individlarda sodir bo‘lib, boshqalarida kuzatilmaydi.3. Evolutsiya jarayonida shaxsiy o‘zgaruvchanlikka nisbatan guruhli irsiy o‘zgaruvchanlik katta ahamiyatga ega 4.nasldan naslga o‘tmaydi 5.xonakilashtirilgan hayvon zotlari, madaniy o‘simlik navlarining tabiiy sharoitda esa turlar vujudga kelishida nihoyatda muhim rol o‘ynaydi.6. Kunlar sovishi bilan shimolda yashovchi barcha sutemizuvchi hayvonlarning juni qalinlashadi.
A)1,3,5 B)2,4,6
C)1,2,3,5 D)1,2,5
1053.Kombinativ (a),mutatsion(b) o‘zgaruvchanlik uchun xos bo`lgan to`g`ri javoblarni ajrating.
1. organizmlar genotipining o‘zgarishi tufayli sodir bo‘ladi 2.Bu o‘zgaruvchanlik ota-ona organizmlari
genotiplaridagi genlarning qayta kombinatsiyalanishi, ularning o‘zaro ta’siri natijasida vujudga keladi. 3.meyozda gomologik xromosomalarning mustaqil taqsimlanishi asosida kelib chiqmaydi 4. urug‘lanish paytida gametalarning tasodifiy kombinatsiyalari asosiga kelib chiqadi.5. foydali, neytral va zararli bo‘ladi .6.xromosomalar chalkashuvi va genlarning rekombinatsiyasi asosida kelib chiqadi. 7. DNK molekulasida bitta gen doirasida nukleotidlar tartibining o‘zgarishi natijasida kelib chiqadi
A)a-2,4,3,6 b-1,5,7
B) a-2,4,6 b-1,5,7
C) a-1,5,7 b-2,4,6
D) a-1,3,5,7 b-2,4,6
1054.Foydali mutatsiyalar,uchun xos bo`lmagan xususiyatlarni ajrating.
1.Ko`p uchraydi 2.kam uchraydi 3.ular namoyon bo‘lgan organizmlar tabiiy va sun’iy tanlash jarayonida saqlanib qoladi.4.Xo`rozning bo`yin qismida patning bo`lmasligi misol bo`ladi 5.Faqat dominant holda yuzaga chiqadi 6.Yashash uchun kurashda bu xildagi mutatsiyaga ega organizmlar yashab qoladi.
A)1,3,5 B)2,4,6
C)2,3,6 D)1,4,5
1055.Gen (a) va xromasoma(b) mutatsiyalariga xos bo`lgan tog`ri xususiyatlarni ajrating.
1.Nisbatan ko`proq tarqalgan 2.Mikroskopda aniq ko`rsa bo`ladigan mutatsiyalar .3.xromasomalar soni o`zgaradi 4.polidaktiliya misol bo`ladi 5.Tug`ma karlik misol bo`ladi 6.Deletsiya misol bo`ladi 7.Gemofiliya dominant gen kasalligi 8.inversiyada xromasoma ayrim qismini 180
0ga o`zgartiradi8.braxidaktiliya dominant gen kasalligidir.
A) a-1,3,5,8 b-2,6,7
B)a-2,3,6,7 b-1,4,5,8
C)a-1,4,5,8 b-2,3,6,7
D)a-1,4,5,8 b-2,6,7
1056.Quyidagilardan genom mutatsiyalarini ajrating.
1.Deletsiya 2.Xo`rozning bo`yin qismida patning bo`lmasligi 3.poliploidiya 4.Daun sinromi 5.inversiya 6.geteroploidiya
A)1,5 B)1.2,5
C)3,4,6 D)2,3,4,5,6
1057.Genom mutatsiyalarini ularga mos keluvchi javoblar bilan juftlang.
1.poliploidiya 2.Deletsiya 3. geteroploidiya 4.Anueploidiya
a- to‘plamdagi ayrim gomologik xromosoma sonining o‘zgarishi. b- xromosoma to‘plamining gaploid to`plamga nisbatan sonining o‘zgarishi c-xromasoma sonining ortishi yoki kamayishi d-xromasoma o`rta qismining yo`qolishi.
A)1-b, 3-a,4-c B)1b, 2-d,3-a,4-c
C)1a, 2-c,3-d,4-b D)1-c, 2-a,3-d,4-c
1058………yashash uchun kurash iborasini keng ma’noda, ya’ni organizmlarning o‘zaro hamda anorganik
tabiatning noqulay sharoitlari orasidagi murakkab va xilma-xil munosabatlarini, shuningdek, normal nasl qoldirish layoqatini tushungan.
A)Aristotel B)Lukretsiy Kar
C)Darvin D)Lamark
1059.Har xil turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurash;(a) bir turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurash (b) organizmlarning anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurashi(c)ga mos keluvchi javoblarni ajrating.
1.sutemizuvchilarda mavsumiy tullash 2.Qo`ng`ir ayiqlarning yashash joyi uchun kurashi 3.Bug`doyzorda yorug`lik uchun kurash 4.hayvonlarning qishki uyquga ketishi 5.yirtqichlik 6.qushlar migratsiyasi 7.kannibalizm 8.bo`ri va tulkilarning o`lja uchun kurashi.9.Kulrang kalamush tomonidan qora kalamushlarning siqib chiqarilishi 10.Gorillalar o`rtasida gala boshchiligi uchun kurash
A)a-5,8,9,7 b-2,3,10 c-1.4.6
B) a-5,8,9 b-2,3,7,10 c-1.4.6
C) a-5,8,9,4 b-2,3,10 c-1,7,6
D) a-5,8,9,10 b-2,3,7 c-1.4.6
1060. Bir turga kiruvchi organizmlar orasida yashash uchun kurash shiddatli bo‘lishini e’tiborga olib, yangi bog‘lar tashkil qilinayotganda mevali daraxtlarning turiga qarab…(1). Sun’iy yo‘l bilan o‘rmonlar barpo
etilayotganda (2) Respublikamizdagi ko‘llar, suv havzalarida baliqlarni sun’iy yo‘l bilan urchitish uchun avvalo ular …(3)tozalanadi Shundan keyin suv havzalarida xo‘jalik uchun ahamiyatli hisoblangan baliqlar ko‘paytiriladi.
a- tuproqqa zamburug‘ gifalari solinib, mikoriza hosil qilinadi.b- ko‘chatlar ma’lum oraliqda ekiladi c- yirtqich (gambuziya ) va uncha ahamiyati bo‘lmagan (Cho`rtan ) baliqlardan tozalanadi.d- yirtqich (Cho`rtan ) va uncha ahamiyati bo‘lmagan (gambuziya) baliqlardan tozalanadi. e-ko`chatlar zich ekilib mahsuldorlik oshiriladi f-Tuproq zamburug` gifalaridan tozalanadi.
A)1-e,2-f,3-c
B)1-f,2-e,3-c
C)1-b,2-a,3-d
D)1-a,2-b,3-c
1061.Shamol yordamida(1) va hasharotlar yordamida(2) changlanadigan o'simliklardagi moslanishlarni belgilang.
a) nektar ajralishi b) gullari ko'rimsiz c) xushbo'y hid taratadi d) gullari mayda e) changlari yengil f) gultojbarglari yirik.
A) 2-d,b,e 1-c,f,a
B) 2-c,d,b 1-e,f,a
C) 1-d,e,b 2-c,a,f
D) 1-b,c,d, 2-a,e,f
1062. Organizmlarning o'zaro hamda anorganik tabiatning noqulay sharoitlari orasidagi murakkab va xilma xil munosabatlarni yengishi va normal nasl qoldirish layoqati ..... deyiladi.
A) tabiiy tanlanish B) shaxsiy o'zgaruvchanlik
C) yashash uchun kurash D) moslanish.
1063. Quyidagi tariflarni ularga mos keladigan javoblar bilan juftlang.
1)yashash uchun kurashning natijasi 2)tabiiy tanlanish orqali tarkib topgan evolutsion natija 3)organizmlarning o'zi tarqalgan muhitda genotipini keskin o'zgartirmagan holda yashashi 4)organizmlar evolutsiyasining asosiy harakatlantiruvchi omili 5)organizmlar anatomiyasi, morfologiyasi va fiziologiyasining yashash muhitiga mos kelishi
a-moslanishning komponentlari b-tabiiy tanlanish c-moslanish d-yashovchanlik e-raqobatchanlik
A)1-e 2-a 3-d 4-b 5-c
B)1-d 2-c 3-b 4-a 5-e
C)1-b 2-a 3-d 4-b 5-c
D)1-e 2-d 3-a 4-c 5-b
1064. Tabiiy(2) va sun'iy(1) tanlanishga xos xususiyatlarni belgilang.
a) inson olib boradi b) tabiat bosharadi c) organizm manfaatlari birinchi o'rinda turadi d) inson o'z manfaatlarini ko'zlaydi e) 3turi farqlanadi f) 2turi farqlanadi
A) 1-c,b,e 2-a,f,d B) 2-b,f,c 1-a,e,d
C) 1-b,c,f 2-a,d,e D) 2-b,c,e 1-a,d,f
1065. Stabillashtiruvchi tabiiy tanlanishga xos xususiyatlarni belgilang.
1.irsiy o'zgaruvchanlik chegarasini kengaytiradi 2.bir biridan farq qiluvchi bir qancha individlar guruhi uchrashi 3.tabiiy populatsiyalarda Bempes tomonidan o'rganilgan 4.populatsiya turg'unligini oshiradi 5.Darvin tomonidan tabiatda o'rganilgan 6.gatteriya, latimeriyaning saqlanib qolganligi 7.ot evolutsiyasi
A) 4,3,6 B)1,5,6
C)7,5,1 D)2,4,7
1066. Stabillashtiruvchi(1) harakatlantiruvchi(2) va dizruptiv(3) tabiiy tanlanish shakllariga mis keladigan javoblarni belgilang.
a) shamol bo'ladigan okean orollarida rudement qanotli va qanotsiz hasharotlarning kamligi b) qanotlari o'rtacha uzunlikdagi chumchuqlarning tirik qolishi c) otlar evolutsiyasi d) gingko bilobaning saqlanib qolishi e) ikki nuqtali tugmachaqo'ng'iz f) shaharda qoramtir qayin odimchisining son jihatdan ortishi
A) 1-b,d 2-a,c,f 3-e B) 1-a,d,f 2-a,c 3-e
C) 1-a,d 2-b,c,f 3-e D) 1-b,a 2-c,f 3-e
1067. Ikki nuqtali tugmachaqo'ng'izning mavsumiy polimorfizm hodisasi(1); parazit o'simliklarda ildiz va bargning yo'qolishi(2); YO genotipli organizmning tabiiy abort bo'lishi(3); g'orlarda yashovchi hayvonlarda ko'zning yo'qolishi(4); qishloqda qoramtir qayin odimchisining nobud bo'lishi(5)
a)stabillashtiruvchi tabiiy tanlanish; b)harakatlantiruvchi tabiiy tanlanish; c)dizruptiv tabiiy tanlanish
A) 1-c 2-b 3-a 4-a 5-b
B) 1-c 2-a 3-b 4-a 5-b
C) 1-c 2-b 3-a 4-b 5-a
D) 1-c 2-a 3-b 4-b 5-a
1068. To'g'ri javobni belgilang.
A) Qoramtir ikki nuqtali tugmachaqo'ng'izning qishda kam nobud bo'lishi va yozda kam nasl berishi dizruptiv tabiiy tanlanishdir.
B) Tuyoqlilarda yon barmoqlarining yo'qligi stabillashtiruvchi tabiiy tanlanishdir.
C) Shamol tez tez bo'ladigan okean orollarida rudement qanotli va qanotsiz hasharotlarning kam, normal qanotlilarning ko'pligi harakatlantiruvchi tabiiy tanlanishdir.
D) Qishloqda oq formadagi qayin odimchisining son jihatdan ko'pligi stabillashtiruvchi tabiiy tanlanishdir.
1069. Harakatlantiruvchi tabiiy tanlanishga mos keluvchi javoblarni belgilang.
1.chug'urchuq uyasiga 5tadan ortiq tuxum qo'ysa oziq yetishmasligi tufayli bolalarining nobud bo'lishi; 2.bazi qushlar, hasharotlar qanotlarining yo'qolishi; 3.muhit sharoiti o'zgarishi tufayli fenotip va genotip jihatdan yangi formalarning hosil bo'lishi; 4.hasharotlar yordamida changlanadigan gullar tuzilishidagi turg'unlik; 5.populatsiya o'zgaruvchanligi kamayadi, turg'unligi ortadi; 6.shaharda oqish formadagi qayin odimchisining nobud bo'lishi.
A)4,1,5 B)3,2,6 C)2,5,3 D)3,2,4
1070. Morfologik moslanishlar(1), fiziologik moslanishalar(2), etologik moslanishlar(3) ga mos keladigan javoblarni belgilang.
a) hayvonlar dushmanlaridan saqlanish uchun yashirinadi; b) o'simliklarni qishki tinim davridan normal o'tishi uchun hujayralarida suv miqdorining ortishi; c) sahro hayvonlarida yog' moddasining to'planishi; d) tana shakli suyri bo'lgan hayvonlarning havo muhitiga moslanishi; e) hayvonlar tana shakli va rangining atrofdagi barg, novda, kurtakka o'xshashligi.
A) 1-e 2-a 3-c B) 1-d 2-b,c 3-a
C) 1-e 2-a,b 3-c D) 1-d,e 2-c 3-a
1071. Quyidagi organizmlarni ularda uchraydigan morfologik mislanishlar bilan juftlang.
1.amerika suviloni 2.povituxa 3.chupchik 4.kallima 5.jirafa 6.kvaksha.
a) ogohlantiruvchi rang; b) chalg'ituvchi rang; c) mimikriya; d) otalangan tuxumlarni
orqa tomonda opichlab yuradi; e) himoya rangi; f) maskirovka.
A) 1-c 2-d 3-f 4-e 5-b 6-f
B) 1-a 2-d 3-e 4-f 5-b 6-e
C) 1-c 3-f 4-f 5-b 6-e
D) 1-a 2-d 3-e 4-f 5-b 6-f
1072. Organizmlarda uchraydigan maskirovkalarni belgilang.
1.ingichka novdaga 2.suv o'simliklariga 3.suvo'tlariga 4.kurtaklarga 5.bargga.
a) ikki pallali molluskalar; b) ninabaliq; c) chupchik; d) dengiz paxmoq otachasi; e) kalina.
A) 1-c 2-d 3-b 4-a 5-e
B) 1-c 2-b 3-a 4-d 5-e
C) 1-c 2-d 3-b 4-a
D) 1-c 2-b 3-d 4-a 5-e
1073. Himoya rangiga ega organizmlarni belgilang.
a) zebra terisining rangi b) odimchi qurt c) tillaqo'ng'iz d) beshiktervatat e) dengiz masxarabozi f) tentak qush.
A) a,b,f B) a,b,e
C) a,e,c D) c,d,e
1074. Quyidagi xususiyatlarni ularga mos keladigan moslanishlar bilan juftlang.
a) hayvonlarning tashqi rangi o'z yashash muhit rangiga mos bo'lishi; b) bazi hayvonlarning tashqi ko'rinishi rang barang bo'lib ko'zga yaqqol tashlanishi; c) hayvonlar tana shakli va rangi atrofdagi barg, novda, kurtakka o'xshashligi; d) dushmanlardan himoya qiladigan qo'shimcha vositalar mavjudligi; e) dushmanlari tomonidan ko'p qiriladigan hayvonlarni kam qiriladigan hayvonlarga taqlid qilishi; f) tanasida dog'lar va olachipor yo'llarning bo'lishi.
1.mimikriya 2.ogohlantiruvchi rang 3.chalg'ituvchi rang 4.himoya rangi 5.maskirovka
A) 1-b,d 2-e 3-f 4-c 5-a
B) 1-c 2-e 3-f 4-a 5-b,d
C) 1-e 2-b,d 3-f 4-a 5-c
D) 1-d,e 2-b 3-f 4-c 5-a
1075. Ogohlantiruvchi rang(1) va mimikriya(2)ga ega bo'lgan orgamizmlarni belgilang.
a) g'o'ng'illovchi pashsha b) korall aspidi c) gelekonius d) suvarak e) oddiy ari f) belyanka g) ko'pgina kapalaklar h) tukli ari.
A) 1-e,c,b,h 2-f,a,g,d
B) 1-c,e,a,h,f 2-d,g,b
C) 1-d,f,a 2-c,b,g,e,h
D) 1-c,g,e,b,h 2-d,f,a
1076. Maskirovka(a) va himoya rangi(b) mavjud organizmlarni belgilang.
1.ikki pallali molluskalar 2.ninabaliq 3.kuropatka 4.tentakqush 5.ko'lbuqa 6.kalina 7.gornostay 8.lattachi baliq.
A) a-2,6,1,8,5 b-4,7,3
B) a-3,5,1,7 b-4,2,8,6
C) a-2,8,1,5 b-4,3,7
D) a-3,8,6,1,4 b-5,2,7
1077. Organizmlarda uchraydigan etiologik moslanishlarni aniqlang.
1.povituxa 2.qushlar 3.som balig'i 4.tilyapiya 5.tikanbaliq.
a) erkaklari urg'ochisi tashlagan tuxumlarini og'iz bo'shlida olob yuradi; b) erkaklari urchish paytida suv o'tlaridan uya yasaydi; c) tuxumlarini qorin tomoniga yopishtirib olib yuradi; d) tuxumlarini maxsus inlarga qo'yib tana harorati bilan isitadi; e) urug'langan tuxumlarini orqa tomonida opichlab oladi.
A) 1-c 2-d 3-e 4-b 5-a
B) 1-e 2-d 3-c 4-a 5-b
C) 1-c 2-d 3-e 4-a 5-b
D) 1-e 2-d 3-c 4-b 5-a
1078. O'simliklar olamidagi moslanishlarni belgilang.
1.ust tomonda mum qavatning bo'lishi 2.qalin tuklar bilan qoplanganligi 3.bargalrining mayda va qattiq bo'lishi 4.bargalrini tangachaga aylanganligi 5.sersuv o'simliklar 6.qurg'oqchilik paytida bargalarini to'kadi 7.vegetatsiya davri qisqa.
a) saksovul b) sigirquyruq c) yaltirbosh d) yantoq e) fikus f) aloe g) shuvoq.
A) 1-d 2-e 3-b 4-a,d 5-f 6-g 7-c
B) 1-e 2-d 3-a 4-b 5-f 6-g 7-c
C) 1-d 2-e 3-b 4-g,d 5-f 6-a 7-c
D) 1-e 2-b 3-d 4-a 5-f 6-g,d 7-c
1079. O'simliklarda meva va urug'larning tarqalishiga moslanishlar to'g'ri berilgan qatorni aniqlang.
1.tuklar yordamida 2.qanotsimon o'simtalar yordamida 3.ilgak, tikan, tuk yordamida
a) sariqchoy b) g'o'za c) aylant d) zarang e) ittikanak f) qayin g) qariqiz.
A) 1-b 2-d,a,e 3-g,f,c B) 1-b 2-c,g,e 3-a,f,d
C) 1-b 2-d,f,c 3-a,g,e D) 1-b 2-a,e,g 3-c,f,d
1080. Qanotchali meva(1), sanchuvchi meva(2), qarmoqli savatcha(3), tikanli meva(4), ilashuvchi meva(5)larni belgilang.
a) sassiqdaraxt b) ebalak c) qo'ytikan d) shumtol e) beda f) qariqiz g) temirtikan.
A) 1-b,a 2-d,e 3-g 4-c 5-f
B) 1-d,b 2-g,a 3-f 4-c 5-e
C) 1-d,a 2-g,b 3-f 4-c 5-e
D) 1-a,b 2-g,e 3-d 4-c 5-f
1081. Yevropadagi urbanoekosiste malar o’rganilganda odimchi qurt kapalagining qanday formalari ko’proq uchraganligi aniqlandi.
A) genom mutatsiyaga uchragan
B) nuqtali mutatsiyaga uchragan
C) xromosoma mutatsiyaga uchragan
1082.Barglari qalin tuk bilan qoplangan o’simlik berilgan qatorni toping
A) Fikus B) Yantoq
C) Sigir quyruq D) Shuvoq
1083.Kakku in qurmaydigan qushlar sirasiga kiradi. U nasl qoldirish uchun tuxumlarini qaysi qushlarni inlariga qo’yadi?
A) bulbul, jibilajibon
B) musicha, chumchuq
C) qorayaloq, sirchumchuq
D) A va C javoblar
1084.Dengiz masxarabozi muhit sharoitiga moslanishning qaysi biriga kiradi?
A) To’g’ri javob yo’q B) Mimikiriya
C) Himoya rangi D) Maskirovka
1085.Har qanday o’simlik va hayvon nasl qoldirganda yangi avlod ota-onadan,shuningdek, o’zaro ayrim belgi-xossalari bilan farq qilishini kuzatdi va uni …. deb nomladi.
A)irsiy o’zgaruvchanlik; B)fenotipik o’zgaruvchanlik;
C)genotipik o’zgaruvchanlik; D)shaxsiy o’zgaruvchanlik;
1086.Zararkunanda hashoratlar – xasva, olma qurti, ko’sak qurti, shira va hakozalarga qarshi kurashda qaysi hashoratlardan foydalaniladi ?
A) Mikrofonus, oltin ko’z
B) Trixogramma, afelinus
C) Tugmacha qo’ng’iz
1087. Sun`iy yo’l bilan o’rmonlar barpo etilayotganda mikorizasi bo’lmagan tuproqqa qaysi organizmlar solinadi.
A) tugunak bakteriyariyalar
B) tuproq bakteriyalari
C) lishayniklar
D) mikoriza zamburug’ining gifalari
1088.Noto’g’ri javobni aniqlang.
A)Bir tur bilan ikkinchi tur orasida oraliq formalar uchramaydi;
B)tur bilan tur xili orasida oraliq formalar uchraydi;
C) Bir tur bilan ikkinchi tur orasida oraliq formalar uchraydi; D)B,C
1089.Qaysi javobda qayin odimchisi uchun xos xususiyatlar berilgan.
1) tangachaqanotlilar turkumi; 2) tana rangining o’zgarishi nuqtali mutatsiya oqibati; 3) xatti-harakatining o’zgarishi xromosoma mutatsiyasi oqibati; 4) xartumchasi pastki jag’ bilan pastki labning qo’shilishidan hosil bo’lgan; 5) xartumchasi yuqori jag’ bilan pastki labning qo’shilishidan hosil bo’lgan
A) 2,4 B) 1,2,5 C) 2,3,4 D) 1,3,4
1090.Yashash uchun kurashning xillariga mos keluvchi javoblarni tanlang
a)har xil turlarga mansub organizmlar orasidagi kurash; b)bir turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurash; c)organizmlarning anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurash;
1)namlikning yetishmasligi natijasida cho’l o’simliklarining ko’plab nobud bo’lishi; 2)qora suvkening baliq yeyishi; 3)bo’ri va tulkilarning tovushqonlar bilan oziqlanishi; 4)bir turga kiruvchi daraxtlarning yorug’lik uchun kurashi; 5)maynalarning chigirtka va so’nalarni yeyishi; 6)sovuqdan yumronqoziqlar, yomg’ir chuvalchanglarning nobud bo’lishi; 7) qushlar orasida urchish paytida uya qurish uchun joy talashishi;
A)a-1.3.5; b-2.4; c-6.7;
B)a-1.3.5; b-6.4; c-6.2;
C)a-1.2.5; b-3.7; c-6.4;
D)a-2.3.5; b-7.4; c-6.1;
1091.Yashash uchun kurashning qaysi xili o’ta shiddatli kechadi?
A)har xil turlarga mansub organizmlar orasidagi kurash; B)bir turga kiruvchi organizmlar orasidagi kurash; C)organizmlarning anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurash; D)A,B
1092.Qaysi javobda koroll aspidiga xos bo'lgan belgilar to'g'ri keltirilgan?
1) yuqori jag'ida zahar bezlari bor; 2) tishlari yo'q; 3) mimikriya hodisasi uchraydi; 4) yurak qorinchasi bitta; 5) erkagi harxil gameta hosil qiladi; 6) urg'ochisi geterogametali; 7) atrofidagi tovushlarni eshitmaydi; 8) tullash vaqtida po'sti yaxlit ko'chmaydi; 9) yuqori va pastki jag'lari harakatchan paylar yordamida birikmagan; 10) qon aylanish doirasi ikkita
A) 2,6,8,9 B) 1,4,6,10
C) 3,5,8,10 D) 3,4,6,7,9
1093.Yirtqichlar yo’qotilayotganda ularning qanday roli hisobga olinadi?
A)ko’payishi va rivojlanishi; B)o’ljalar orasidan nimjon,kasal individlarni ko’plab yo’qotishi; C)o’simliklar bilan oziqlanishi; D)hamma javob to’g’ri.
1094.Chetdan changlanuvchi o’simliklardan yuqori hosil olish uchun nimalardan foydalaniladi?
A)chug’urchiq, chittak; B)asalarilar;
C)podaliya; D)entobakteriyalar.
1095. Harakatlantiruvchi tanlanish deb nimaga aytiladi?
A)Ba’zi hollarda muayyan joyda tarqalgan bir turga mansub organizmlar orasida bir-biridan farq qiluvchi ikki va undan ortiq individlar guruhining uchrashiga;
B)tashqi muhitning deyarli o’zgarmas mo’tadil sharoitda avlod-ajdod belgilari o’zgarmagan individlarning saqlanib qolishi, o’zgarganlarining qirilib ketishi;
C)organizmlarning yangi belgi-xossalarining hosil bo’lishi va rivojlanishni ta’minlaydigan tanlanish;
D) Barcha javoblar to’g’ri
1096 . …… organizmning muhitga moslashishida yangi populyatsiya, turlarning kelib chiqishida asosiy omil ekanligidan dalolat beradi.
A)yashash uchun kurash; B)ongli tanlash;
C)ongsiz tanlash; D)tabiiy tanlanish.
1097.Stabillashtiruvchi tanlanish deb nimaga aytiladi?
A)Ba’zi hollarda muayyan joyda tarqalgan bir turga mansub organizmlar orasida bir-biridan farq qiluvchi ikki va undan ortiq individlar guruhining uchrashiga;
B)tashqi muhitning deyarli o’zgarmas mo’tadil sharoitda avlod-ajdod belgilari o’zgarmagan individlarning saqlanib qolishi, o’zgarganlarining qirilib ketishi;
C)organizmlarning yangi belgi-xossalarining hosil bo’lishi va rivojlanishni ta’minlaydigan tanlanish;
1098.Zlatkalarning og’iz organi qanday tuzilgan?
A)so’ruvchi; B)kemiruvchi;
C)kemiruvchi- so’ruvchi; D)yalovchi xartum.
1099. Dizruptiv tanlanish deb nimaga aytiladi?
A)Ba’zi hollarda muayyan joyda tarqalgan bir turga mansub organizmlar orasida bir-biridan farq qiluvchi ikki va undan ortiq individlar guruhining uchrashiga;
B)tashqi muhitning deyarli o’zgarmas mo’tadil sharoitda avlod-ajdod belgilari o’zgarmagan individlarning saqlanib qolishi, o’zgarganlarining qirilib ketishi;
C)organizmlarning yangi belgi-xossalarining hosil bo’lishi va rivojlanishni ta’minlaydigan tanlanish;
1100.Barg kemiruvchilar va zlatkalar qaysi o’simliklarning barglari bilan oziqlanadi?
A)qarag’ay,terak; B)qayrog’och, terak;
C)tol, terak; D)barcha o’simlik barglari.
1101.Bargizub organik olamning qaysi bo’limiga mansub?
A)bakteriyalar; B)zamburug’lar;
C)o’simliklar; D)hayvonlar.
1102.Bir avlod ichidagi tanlanishning aylana yoy ko’lami uning …… mos.
A)fenotipiga; B)genotipiga;
C)reaksiya normasiga; D)A,B
1103.Tabiiy tanlanish orqali tarkib topgan evolutsion natija nima(lar) hisoblanadi?
A)yashovchanlik; B)raqobatchanlik;
C)nasl qoldirish; D)A,B,C
1104.Maskirovkani belgilang.
A)rang jihatidan muhit rangiga o’xshashlik;
B)badbo’y hid chiqarish, zahar ishlab chiqarish;
C)shakli va rangiga ko’ra biror narsaga o’zshashlik;
D)kam qiriladigan hayvonlarga ko’p qiriladigan hayvonlar tashqi qiyofasi bilan o’xshashligi.
1105.Kallimaga tegishli javoblarni toping.
1)daraxt kurtaklariga o’xshash; 2)qanotlarining shakli, naqsh va tomirlari bargga o’xshash; 3)traxeya bilan nafas oladi; 4)o’pka bilan nafas oladi; 5)yuragi 4 kamerali; 6)yuragi ko’p kamerali;7)tuvoloqlar turkumiga mansub; 8)tangachaqanotlilar turkumiga mansub;
A)6.8.2.4 B)5.7.3.1 C)8.3.2.6 D)7.5.4.1
1106,Quyidagi o’simliklarning nam tanqisligiga moslanishlari bilan juftlang.
a)fikus; b)saksovul; c)sigirquyruq; d)shuvoq; e)yantoq; k)ayiqtovon;
1)qurg’oqchilik paytida barglarini to’kadi; 2)barglari mayda va qattiq; 3)barglar kichik tangachalarga aylangan; 4)bargining ustki tomoni mum qavat bilan qoplangan; 5)barglari qalin tuklar bilan qoplangan; 6)vegetatsiya davri qisqa.
A)a-6; b-3; c-5; d-1; e-2,1; k-4;
B)a-4; b-5; c-3; d-1; e-2,1; k-6;
C)a-4; b-3; c-5; d-1; e-2,1; k-6;
D)a-3; b-4; c-5; d-2; e-2,1; k-6;
1107.Quyidagi hayvonlarning qaysi hayvonlarga taqlid qilishini belgilang.
a)g’ong’illovchi pashsha; b)suvaraklar; c)amerika suviloni; d)oynasimon kapalak turlari; e)belyanka;
1)zaharli gelikonus kapalak; 2)oddiy ari; 3)xonqizi qo’ng’izi; 4)zaharli koral aspidi;
A)a-2; b-3; c-4; d-1; e-2. B)a-2; b-3; c-4; d-2; e-1.
C)a-2; b-4; c-3; d-2; e-1. D)a-3; b-2; c-4; d-2; e-1.
1108.Hayvonlarning juniga, qushlarning patiga va odamlarning kiyimiga yopishishi orqali tarqaladigan mevalarga quyidagi qaysi mevalar kiradi?
1. qayin 2.ittikanak. 3. qayrag’och 4. Sariqchoy.5. zarang 6. sassiqdaraxt 7. qarag’ay. 8.qariqiz. 9. Shumtol. 10.yovvoyi sabzi.11.repishka. 12.ebalak.
A)1.2.3.4.8 B) 1.3.5.6.9
C) 5.6.7.8.12.11. D) 8.10.4.2.12.11
1109.Qayin odimchisi kapalagining qoramtir rangdagisining paydo bo’lishi qaysi o’zgaruvchanlik natijasida paydo bo’lgan?
A)kombinativ o’zgaruvchanlik;
B)mutatsion o’zgaruvchanlik;
C)rekombinativ o’zgaruvchanlik;
D)modifikatsion o’zgaruvchanlik.
1110.Nima uchun moslanish mutloq emas, nisbiydir?
A)muhit sharoitlarining o’zgarishi tez bo’lgani uchun;
B)moslanishning paydo bo’lishi sekinlik bilan kechgani uchun;
C)muhit sharoitlarining o’zgarishi tez, moslanishning paydo bo’lishi sekinlik bilan kechgani uchun;
D)muhit sharoitlarining o’zgarishi tesekin, moslanishning paydo bo’lishi tezlik bilan kechgani uchun.
1111. Quyidagi olimlarni bildirgan fikrlari bilan juftlab ko’rsatilgan qatorni aniqlang.
a) “Turli kasalliklar oziqlanish tartibining buzilishidan kelib chiqadi” b) “Bir o’simlik turi boshqa turga aylanishi mumkin” c) “Hayvon tiplari doimiy o’zgarmasdir”d) “Turlar tabiatda real emas” e) “Tabiat o’zgaruvchan u doimo yangilanib boradi”
1) Geraklit; 2) Forobiy; 3) Ibn Sino; 4) Kuvye; 5) Lamark; 6) Tiofrast; 7) Beruniy
A) a-3;b-6;c-4;d-5;e-1.
B) a-2;b-6;c-4;d-5;e-7.
C) a-2;b-6;c-5;d-4;e-1.
D) a-2;b-6;c-4;d-5;e-1.
1112. Quyidagilarning qaysilari Empedokl dunyoqarashi bo'yicha fikr etilgan?
1) organlarning birbiriga muvofiq qo'shilishidan normal organizmlar rivojlanadi; 2) tananing bir qismining o'zgarishi, ikkinchi qismining o'zgarishiga sabab bo'ladi; 3)korrelativ organlar birbiriga bog'liq 4)organlarning nomuvofiq qo'shilishidan rivojlangan organizmlar o'lib ketadi; 5) bir organning o'zgarishi boshqa organning o'zgarishiga olib keladi; 6) hayvonlarning azolari alohida paydo bo'lgan ; 7) o'lik va tirik tabiat bir-biriga qarama-qarshi bo'lgan olov, suv, havo, tuproqdan kelib chiqqan.
A) 1,4,5,6 B) 4,6,7 C) 2,5 D) 2,3,5,6
1113. Aristotelga tegishli fikrni belgilang.
A) qonli hayvonlarning barchasi ichki organlar o’zoro o’xshash va birxil tuzilgan
B) hayvonlarni klassifikatsiyalashda ayrim belgilarga asoslanish lozim
C)hayvonlarni klasifikatsiyalash da ko’p belgilarga asoslanish lazim
D) mavjudotlar o’zini o’zi idora qilish xususiyatiga ega
1114.Empedoklning fikriga ko’ra barcha o’lik va tirik tabiat bir-biriga qarama-qarshi bo’lgan nimalardan tashkil topgan?
A) olov, yer, suv, metallar;
B) olov, yer, suv, havo, efir;
C) olov, havo, suv;
D) olov, suv, havo va tuproq;
1115. Lukretsiy Karning fikrlarini toping.
a-olam o’z-o’zidan paydo bo’lgan; b-maymun va odam tana tuzilishi o’xshash;
c-hayvonlar nam yerdan kelib chiqqan; d-qo’y, it, ayiq va boshqa umurtqali hayvonlarning tuzilishini o’rgangan; e-dastlab hayvonlarning mayib-majrux xillari, keyinchalik harakatlanadigan, oziqlanadigan, urchiydigan, dushmandan o’zini himoya qiladigan normal hayvonlar paydo bo’lgan; j-organlarning bir-biriga muvofiq qo’shilishidan normal, nomuvofiq qoshilishidan esa anormal organizmlar rivojlangan; k-havo yurakka boradi.
A)a, b, k; B)a, d, j;
C)a, c, e D)b, d, k.
1116.Geraklit tabiat haqida qanday fikr bildirgan?
A) Olam, suv va tirik tabiat olov, suv, tuproq havodan kelib chiqqan
B) Olam suv va olovdan paydo bo’lgan
C) Hayvonlarning, a’zolari tanalari alohida – alohida paydo bo’lgan, so’ng ular “Muhabbat” tasirida o’zaro qo’shilib organizmlarni hosil etgan
D) Tabiat o’zgaruvchan u doimo yangilanib turadi
1117.Lamark hayvonlarni necha sinfga ajratgan. Ularning qanchasi umrtqalilarga qanchasini umrtqasizlarga tegishli?
A) 18 sinf 14 ta umrtqali 4 ta umrtqasiz
B) 14 sinf 4 ta umrtqali 10 ta umrtqasiz
C) 16 sinf 12 ta umrtqali 4 ta umrtqasiz
D) 17 sinf 4 ta umrtqali 13 ta umrtqasiz
1118.Ch.Darvin qaysi hayvon larni Shimoliy Amerikada uchramasligini aytgan?
1.xartumlilar; 2.lama; 3.dengiz cho’chqasi; 4.pampas mushugi; 5.tapir; 6.yalqov; 7.skuns; 8.chumolixo’r.
A)1.2.3.4
B)8.6.2.5
C)7.4.3.1 D)2.4.5.7
1119.Ch.Darvinning quyidagi asarlari nechanchi yillarda yozilgan?
a)”Xonakilashtirilgan hayvon, madaniy o’simliklarning o’zgaruvchanligi” b)”Odamning paydo bo’lishi va jinsiy tanlanish” c)”O’simliklar dunyosida chetdan va o’z-o’zidan changlanishning ta’siri” d)”Turlarning paydo bo’lishi”
1.1859-yil; 2.1868-yil; 3.1871-yil; 4.1876-yil.
A) a-4, b- 3, c-1, d-2.
B) a-1, b- 4, c-1, d-2.
C) a-4, b- 1, c-3, d-2.
D) a-2, b- 3, c-4, d-1.
1120.Sistematikaga tip tushunchasini joriy etgan olimni ko’rsating?
A)J.B.Lamark. B)J.Kyuve.
C)K.Ber. D)K.Linney.
1121.Lamarkning qayd etishicha qaysi organizmlar tashqi muhit ta’sirida to’g’ridan-to’g’ri o’zgaradi?
A)o’simliklar, nerv sistemasi tuzilishi murakkab organizmlar;
B)o’simliklar, tuban hayvonlar;
C) nerv sistemasi tuzilishi murakkab organizmlar; D)B, C
1122.Chumchuqsimonlar turkumiga kiradigan qushlarni aniqlang.
A)musichalar; B)kaptarlar;
C)vyuroklar; D)vixuxol.
1123.Ba’zi hayvonlarning talabi, qiliq-odatlari, organlarining mashq qilishi yoki qilmasligi natijasida o’zgaradi bu kimning fikri?
A)K.Linney; B)J.B.Lamark;
C)Ch.Darvin; D)J.Kyuve.
1124.K.Linney o`simliklarning qaysi belgilariga asoslanib, ularni 24 sinfga ajratadi?
A) gulqo`rg`onlarning shakli va soniga
B) changdonlar soni, chang iplarining uzun – qisqaligiga
C) gul urug`chisi tumshuqchasining shakliga
D) urug`chi tugunchasining joylanishiga
1125. K.Belyayev sut emizuvchilar sinfining qaysi turkumi ustida tajriba olib borgan va rangi qanday bo’lgan?
A)kemiruvchilar, qora-kumush;
B)yirtqichlar,kumushsimon-qora;
C)qo’lqanotlilar, qora-kumush;
D)bo’risimonlar,kumushsimon-qora;
1126.Kapalakgulning qaysi organi o’zaro o’xshash?
A)guli; B)poyasi
; C)bargi; D)ildizi.
1127.Tovuq(1) va kaptar(2) zotlarini juftlang?
a)yakobin; b)pochta; c)pervomay; d)buqoq; e)liven; g)tovus; k)rod aylend;
A)1-c, b, e, k; 2-a, d, g;
B)1-c, e, k; 2-a, d, b, g;
C)1- b, e, k; 2-a, d, g, c;
D))1-c, b, g, d; 2-a, e, k;
1128.Quyida berilganlarning qaysilar korrelyatsiya prinsipiga mos keladi?
1) organlarning bir biriga muvofiq qo'shilishidan normal organizmlar rivojlanadi; 2) tananing bir qismining o'zgarishi, ikkinch qismining o'zgarishiga sababchi bo'ladi; 3) korrelyativ organlar bir-birigabog'liq;4)organlarning nomuvofiq qo'shilishidan rivojlangan organizmlar o'lib ketadi; 5) bir organning o'zgarishi boshqa organning o'zgarishiga olib keladi; 6) hayvonlarning a'zolari alohida paydo bo'lgan; 7) o'lik va tirik tabiat bir biriga qarama-qarshi bo'lgan olov, suv, havo, tuproqdan kelib chiqqan.
A) 1,4,5,6, B) 2,3,5,6
C) 4,6,7 D) 2,5
1129.Shamol yordamida tarqaladigan mevalarga quyidagi qaysi mevalar kiradi.
1. qayin 2. rediska 3. qayrag’och 4. ituzum 5. zarang 6. sassiqdaraxt 7. qarag’ay 8. Shumtol
A)1.2.3.4.8 B) 1.3.5.6.
C) 5.6.7.8. D) B va C javoblar
1130. J.Kyuve hayvonlarning nerv sistemasi tuzilishiga qarab nechta guruh tipga ajratgan. A) 4:bo’g’imoyoqlilar, moleskalar, qushlar, ququrlik hayvonlari,
B) 4:umurtqalilar, moluskalar, bo’g’imlilar, shulalalilar
C) 4:chuvalachanglar, ignatanlilar, bo’g’imlilar, moluskalar
D) 4:umurtqalilar, umurtqasizlar, ongli vaongsizlar
1131. Qoramollarda terisining ola-bula bo’lishi qanday genlar ta’sirida rivojlanadi?
A) 1 ta dominant, 2 ta modifikator
B)2 ta dominant, 1 ta modigikator
C) 2 ta retsessiv, 2 ta modifikator
D) 1 ta retsessiv, 2 ta modifikator
1132.O’zgaruvchanlik nima?
A)tirik organizmlarning o’z belgi xususiyatlarini kelgusi avlodlarga berish xossasi;
B)tirik organizmlarning tashqi, ichki omillar ta’sirida o’zgargan belgi xossalarni hosil qilish xususiyati;
C)tirik organizmlarning belgi xususiyatlar yig’indisi.
1133.Oraliq formalarsiz paydo bo’ladigan o’zgaruvchanlik bu:
A)modifikatsion o’zgaruvchanlik;
B)ontogenetik o’zgaruvhanlik;
C)mutatsion o’zgaruvchanlik;
D)kombinativ o’zgaruvchanlik.
1134.Fenotipik o’zgaruvchanlik qanday xillarga bo’linadi?
1.kombinativ; 2.ontogenetik; 3.rekombinativ; 4.modifikatsion; 5.mutatsion.
A)1, 3 B)2, 4 C)1, 3, 5 D)2, 3, 4
1135.Rekombinativ o’zgaruvchanlik qanday namoyon bo’ladi?
A)abiotik omillar ta’sirida paydo bo’ladi;
B)organism yoshi bilan bog’liq holda yuzaga chiqadi;
C)ikki har xil genotipli organizmlarni chatishtirishdan hosil bo’ladi;
D)mitoz yoki meyoz bo’linishda duragay organizmlarga genlar gomologik xromosomalarni tasodifiy tarqalishi natijasida ro’yobga chiqadi.
1136.Qaysi o’zgaruvchanlik orasida foydalilari hamda zararlilari uchraydi?
A)modifikatsion o’zgaruvchanlik;
B)ontogenetik o’zgaruvhanlik;
C)mutatsion o’zgaruvchanlik;
D)kombinativ o’zgaruvchanlik.
1137.Irsiy o’zgaruvchanlikning gomologik qatorlar qonuniga ko’ra qaysi sistematik birliklar o’zlaridagi irsiy o’zgaruvchanligi bilan bir – biriga o’xshash bo’ladi?
A)turlar va turkumlar; B)turkumlar va avlodlar;
C)turlar va avlodlar; D)bo’lim va avlodlar.
1138.Shereshevskiy – Terner, Klaynfelter va X – trisomiya kabi kasalliklarning paydo bo’lishi qaysi mutatsiyaga misol bo’ladi?
A) genom; B)gen; C)xromosoma; D)sitoplazmatik.
1139.Hujayradagi i-RNK molekulasida 80 ta uratsil nukleotidi mavjud. Shu i-RNK zanjiridan teskari transkripsiya jarayonida sintezlangan DNK molekulasining bitta zanjirida sitozin nukleotidlari soni i-RNKdagi uratsil nukleotidlari sonidan 3 marta ko'p, guanin nukleotidlari soni 2 marta kam. DNKning shu bitta zanjiridagi timin nukleotidlari miqdors guanin va sitozin nukleotidlari, yig'indisining yarmiga teng bo'lsa, DNK qo'sh zanjiridagi T nukleotidining sonini toping.
A)140 B) 500 C)80 D) 220
1140. Oq – qora rangli, patsiz, yungsiz organizmlar qaysi sinflarda uchraydi?
1.sutemizuvchilar; 2.sudralib yuruvchilar; 3.qushlar; 4.baliqlar; 5.suvda hamda quruqlikda yashovchilar.
A)1, 2 B)1, 2, 3 C)1, 3 D)4, 5
1141.Yangi turlar paydo bo`lishining nechta yo`nalishi bor?
a) 2ta b) 3 ta c) 4 ta d) 5 ta
1142. Geografik alohidalanish natijasida kelib chiqqan turlar va kenja turlarni ko`rsating
1-tog` vyuroklari; 2-yonsuzar; 3-kokilchali chittak; 4-qilquyruq; 5-kavkaz; 6-manjur; 7-skerda 8-g`o`za; 9-xrizantema
A) 2,3,5,7 B) 1, 3, 5, 8
C) 3,4,8,7 D) 4,1,8,5
1143. Soxta kurakburun baliq uchun xos hususiyatlarni toping?
1-uzunligi 1 m; 2-Sirdaryo, Zarafshon, Amudaryoda yashaydi; 3-allopatrik yo`nalishda kelib chiqqan;
4-unga yaqin turlar Sh.Amerikada yashaydi; 5-uzunligi 75 sm; 6-ikkinchi nomi qilquyruq; 7-qadimgi seldsimon baliq; 8-qadimgi osyotrsimon baliq; 9-simpatrik yo`nalishda kelib chiqqan
A) 5,4,8,3 B) 2,3,9,8
C) 6,8,5,2 D) 7,3,8,1
1144. Baykal ko`lida qaysi sinf vakillarini boshqa joyda uchramaydigan ko`p turlari uchraydi
1-qorinoyoqli molluskalar; 2-o`rgimchaksimonlar; 3-vyuroklar; 4-boshoyoqli molluskalar; 5-qichqichbaqasimonlar; 6-tog`ayli baliqlar; 7-hasharotlar; 8-suyakli baliqlar; 9-kam tuklilar; 10-meduzalar
A) 3,4,9 B) 8,5,4 C) 10,1,3 D) 6,7,2
1145. Qirg`ovul kenja turlarini ko`rsating?
1-rod aylend; 2-manjur; 3-yapon; 4-liven; 5-xiva; 6-pekin; 7-yakobin; 8-toshkent; 9-murg`ob
A) 4,5,7,9 B) 1,2,3,6
C) 9,5,2,3 D) 5,7,1,3
1146. Reproduktiv to`siqlarning paydo bo`lishi natijasida kelib chiqqan turlarni ko`rsating?
A) soxta kurakburun, yonsuzar qisqichbaqa, baliq turlari
B) g`o`za, skerda, xrizantema
C) 18 ta baliq turi, yonsuzar qisqichbaqalar, chittak
D) soxta kurakburun baliq, g`o`za
1147. Lanao ko`lida bitta ajdod baliqdan 18 tur baliq kelib chiqishiga oid ma`lumotlarni ko`rsating?
1-populyatsiyalardagi irsiy o`zgarishlar yashash uchun kurash va tabiiy tanlanish natijasida genlar tarkibida farq paydo bo`ladi; 2-alohidalashgan individlar guruhi ajdod tur vakillaridan urchish muddati, yashash joyi bilan ajralib turadi; 3-alohidalashgan populyatsiyalar ajdod tur bilan bir arealda tarqalgan; 4-reproduktiv to`siqlarning paydo bo`lishi natijasida kelib chiqqan; 56-allopatrik yo`l bilan kelib chiqqan
A) 2, 4 B) 1, 3 C) 5, 3 D) 2, 5
1148. Ekologik tur paydo bo`lish yo`nalishida qaysi turlar kelib chiqqan?
1-bug`doyda 14, 28, 42 xromosomali turlar;
2-olxo`ri; 3-xrizantemani 18, 36, 90 xromosomali turlari; 4-yonsuzar; 5-g`o`za avlodi; 6-soxta kurakburun; 7-qirg`ovul kenja turlari
A) 1,5,7,6 B) 2,3,4,6 C) 5,7,1,2 D) 1,4,3,2
1149. Odam eritrotsitlaridagi gemoglabin oqsiliga xos hususiyatlarni ko`rsating?
1-aminokislotalar joylashish izchilligi bilan farq qiladi; 2-alfa va betta zanjirlari farq qiladi; 3-ikkita alfa zanjiri bor; 4-betta zanjirida 146 ta aminokislota bor; 5-betta zanjir har birida 146 ta aminokislota bor; 6-aminokislotalar joylashish izchilligi o`xshash; 7-alfa zanjiri har birida 141 tadan aminokislota bor; 8-betta zanjirida 876 ta nukleotid bor; 9-alfa zanjirida 846 ta nukleotid bor; 10-alfa zanjirida 141 ta nukleotid bor; 11-betta zanjirida 846 ta alfa zanjirida 876 ta nukleotid bor
A) 6,4,11,5,7 B) 8,7,4,9,3
C) 7,1,8,10,9 D) 2,3,9,11,5
1150. Odam va echkida gemoglobinning betta zanjirida nechta farq bor?
A) 20-21 ta B) 16-19 ta C) 28-33 ta D) 14-21 ta
1151. Odam DNK molekulasining tuzilishi qaysi hayvonnikidan 34 % farq qiladi (a), 28 % o`xshash (b), 92 % farq qiladi (c)
A) a-makaka; b-ho`kiz; c-losos
B) a-makaka; b-kalamush; c-losos
C) a-ho`kiz; b-makaka; c-losos
D)
a-bakteriya; b-kalamush; c-ho`kiz
1152. Qaysi evolutsiya bir biriga yaqin turlarda belgilarning o`xshashligi, gomologik tuzilmalarning mustaqil holda o`zgarishlari natijasida yuzaga keladi?
A) konvergent B) parallel C) divergent D) filetik
1153. Organik olam turli hil vakillarining kelib chiqish birligi nima?
A) membrane, sitoplazma, yadro mavjudligi;
B) genetic kodning bir hilliligi
C) sitoplazmatik organoidlarning o`xshashligi
D) barchasi
1154. Kivi qushiga xos bo`lmagan hususiyatlarni ko`rsating?
A) avstraliya biogeografik viloyatida tarqalgan;
B) havoda baland uchib o`lja axtaradi
C) qanotsiz qush
D) hasharotxo`rlar turkumiga mansub emas
1155. Avlod ajdod belgilarining takrorlanish hodisasi nima deyiladi?
A) rekonstruksiya B) atavizm
C) gomologik organlar D) konvergensiya
1156. Do`lana tikani (a), maymunjon tikani (b), burgutning qanoti (c), zirk tikoni (d), oq akatsiya tikoni (e),
qaysi organlarning o`zgarishidan hosil bo`lgan?
1-po`stloqning; 2-barg; 3-oldingi oyoq; 4-novda; 5-yon barg
A) a-4; b-2; c-3; d-1; e-5 B) a-2; b-5; c-3; d-1; e-5
C) a-4; b-1; c-3; d-2; e-5 D) a-4; b-1; c-3; d-5; e-2
1157. Rudiment organlar berilgan qatorni toping?
1-hayvonlarda ko`richak; 2-otning 2- va 4-barmoqlari; 3-o`simlik poyasidagi burglar; 4-pashshaning 1-juft kichik qanoti; 5-o`simlik ildiz poyasidagi qobiqlar; 6-kitning orqa oyoq suyaklari; 7-kitning dumsuyagi; 8-kitning dumg`aza suyagi
A) 8,3,5,2 B) 6,3,2,7 C) 4,1,8,6 D) 4,8,2,6
1158. Ko`zi bosh miya yon o`simtasidan rivojlanadigan hayvonlar?
A) mindano; kapiti; semga
B) droysena, perlovitsa, krab
C) nereida, semga, shinshilla
D) bitiniya, yalqov, g`izol
1159. Organizmlar tuzilishining umumiy darajasini, hayot faoliyati yuksalishini amalga oshiradigan evolutsion o`zgarishlarni ko`rsating?
a-chetdan chaglanish; b-o`simliklar urug`idan ko`payishi; c-yopiq urug`li o`simliklarning kelib chiqishi;
d-maskirovka; e-hayvonlarda nerv sistemasining takomillashuvi; f-qushlar sinfini kelib chiqishi; g-meva va urug`larning turli hil yo`llar bilan tarqalishi
A) c,f,b,e B) a,d,c,g C)d,b,f,e D) c,a,e,b
1160. Hayvonlarni qazilma qoldiqlariga qarab qayta tiklash metodi qanday nomlanadi?
A) denaturatsiya B) rekonstruksiya
C) divergensiya D) konvergensiya
1161. Neotropik biogeografik viloyati hayvonot dunyosini ko`rsating?
1-opossum; 2-qo`ng`ir ayiq; 3-zubr; 4-dengiz cho`chqasi; 5-emu; 6-yalqov; 7-gavial, 8-alligator;
9-zirxli hayvonlar
A) 1,5,6,8 B) 9,2,3,4 C) 8,1,9,4 D) 3,4,6,8
1162. S.Miller qanday tajriba qilgan?
A) qizdirilgan CH
4, NH
3,H
2O, H
2 ga elektr uchqunlari ta`sir ettirib asparagin, glutamine aminokislotalarini sintezladi
B) qizdirilgan CH
4, NH
3,H
2O, H
2 ga elektr uchqunlari ta`sir ettirib riboza va desoksiribozani sintezladi
C) monomerlarni qizdirib polimerlar olgan
D) koatservantlarni sintezlada
1163. O`simlik va hayvonlar o`rtasidagi tafovutavlod va turlarda uchraydigan biogeografik viloyatlar qaysilar?
A) poleoarktik, hindomalay
B) neoarktik, neotropik
C)hindomalay, xabashiston
D) neoarktik, polearktik
1164. Qizil daraxt o`sadigan biogeografik viloyatda uchramaydigan hayvonlarni ko`rsating?
a-zebra; b-vapiti; c-giyena; d-qunduz; e-tustovuq; f-gorilla; g-epifit; h-vixuxol
A) c,f,d,e B) h,a,g,b C) c,a,d,b D) e,d,b,h
1165. Qaysi olim fikriga ko`ra bir necha million yillar Yer yuzida hech qanday qit`alar bo`lmagan?
A) V. Sukachev B) A. Vegener
C) A. Gumbold D) R.Lindemen
1166. Turli biogeografik viloyatlarda hayvonot ova o`simliklari taqqoslanganda qaysi sistematik birlikda tafovvut kuzatilmaydi?
A) sinflar, tiplar B) avlod, tur
C) oila, turkum D) avlod, tip
1167. Dastlabki hayot deb nomlangan erada qaysi organizmlar kelib chiqqan?
A)kovakichlilar, yassi chuvalchanglar, bo`g`imoyoqlilar
B) bulutlar, molluskalar, halqali chuvalchanglar
C) bakteriyalar, qalqondor baliqlar, ko`p hujayralilar
D) ikki pallali molluskalar, yassi chuvalchanglar, bo`g`imoyoqlilar
1168. Qanotsiz kivi tarqalgan biogeografik viloyatda qaysi tuyaqush uchraydi?
A) nandu B) Afrika tuyaqushi
C) emu D) gavial
1169. Arxey erasida qaysi organizmlar paydo bo`lgan?
A) bosh skeletsizlar, bulutlar
B) ko`k yashil sivo`tlar, hasharotlar
C) dastlabki fotosintezlovchi organizmlar, sianabakteriyalar
D) meduzalar, bulutlar
1170. Kabarga tarqalgan biogeografik viloyatda uchraydigan qushlar?
A) nandu, tasqara, chittak B) chittak, kar, tustovuq
C) qirg`ovul, bankiv, liven D) ko`rgalak, ko`rshapalak, kivi
1171. Neoarktik biogeografik viloyatining o`ziga xos hayvonot dunyosini ko`rsating?
A) tog` echkisi, ilvirs, yovvoyi qo`y
B) badbo`y kaltadum, yenot, sixshox kiyik
C) muflon, vapiti, kabarga
D) sixshox kiyik, badbo`y kaltadum, qunduz
1172. Habashiston biogeografik viloyatida tarqalgan tili tuyg`u vazifasini bajaradigan hayvon qaysi?
A) echkiemar B) shinshilla C) xamaleon D) agama
1173. Epifitlar qaysi biogeografik viloyatda uchraydi?
A) giyena itlari, oq va qora ikki shoxli nosoroglar bilan bitta biogeografik viloyatda
B) qizil va qora daraxtlar o`sadigan biogeografik viloyatda
C) har hil kaltakesaklar va zaharli ilonlar bilan bitta viloyatda
D) silovsinlar va qunduzlar uchraydigan biogeografik viloyatda
1174. Muskusli qo`y tarqalgan biogeografik viloyat qaysi hududlarni o`z ichiga oladi?
a) Bermud, Sumatra va Aleut orollarini
b) Sh. Amerika, Grelandiya
c) Grelandiya va Aleut orollari
d) J.Amerika, Yava va Tayvan orollari
1175. Martishkalar qaysi biogeografik viloyatda uchraydi?
A) Hindomalay B) Habashiston
C) Neoarktik D) Hindomalay va Habashiston
1176. Gandvana bo`laklarga bo`linish natijasida paydo bo`lgan qit`alarda tarqalgan hayvonlar?
1-lemur; 2-xaltali tiyin; 3-ilvirs; 4-oq va qora ikki shohli nosoroglar; 5-qunduz; 6-ko`rshapalak;
7-J.Amerika tulkisi; 8-zebra; 9-sixshox kiyik
A) 1,6,3,2 B) 9,6,2,5 C) 3,4,1,8 D) 2,7,4,1
1177. Trias davri o`rtalaida qaysi sutemizuvchilar keng tarqalgan?
A) xaltali tiyin, yexidna B)tipratikan, vixuxol
C) xaltali ayiq, martishka D) kojan, kaputsin
1178. Nandu tarqalgan biogeografik viloyatda qaysi hayvonlar uchraydi (a), uchramaydi (b)
1-yapaloq qush; 2-tasqara; 3-agama; 4-alligator;
5-epifitlar; 6-bambuk ayig`i; 7-tupay;
8-chumolixo`r 9-qanotsiz kivi; 10-muskusli qo`y; 11-pampas mushugi
A) a-1,8,7,6; b-9,8,7,10 B) a-8,5,7,3; b-2,4,7,10
C) a-2,8,1,11 b-3,10,9,7 D) a-6,2,11,1 b-9, 4,5,10
1179. Turli biogeografik viloyatlardagi hayvonlar va o`simliklar orasida o`xshashlik va farqlar nechta sababga ko`ra paydo bo`ladi?
A) 3 ta B) 4 ta C) 2 ta D) ko`p sabablarga ko`ra
1180. Yelik, los, kar qaysi biogeografik viloyatda uchraydi?
A) daraxt jayralari uchraydigan biogeografik viloyatda
B) sutemizuvchi hayvonlarning hasharotxo`rlar turkumi vakillari uchraydigan biogeografik viloyatda
C) hayvon va o`simliklari poleoarktik viloyatiga o`xshash biogeografik viloyatda
D) nandu tarqalgan biogeografik viloyatda
1181. har hil yashash sharoitiga moslashish natijasida ajdod tur belgilarini tarqalishi nima deyiladi?
A) rekonstruksiya B) konvergensiya
C) divergensiya D) kommensalizm
1182. Odam va akulada S sitoxromi aminokislotalarida nechta farq bor?
A) 12 ta B) 18 t C) 29 ta D) 24 ta
1183. Qaysi evolutsiyada o`zgarishlar aynan bir hil tashqi muhit omillari bilan bevosita bog`langan organlarda yuz beradi?
A) konvergent B) parallel C) divergent D) filetik
1184. Qaysi organizmlarning qanoti xitin o`simtadan iborat?
A) ko`rgalak B) qizilto`sh C) appalon D) lira
1185. Ikkilamchi (a) va birlamchi (b) suv hayvonlarini ko`rsating?
1-skatlar; 2-akulalar; 3-kashalotlar; 4-delfinlar;
5-qisqichbaqasimonlar; 6-kitlar
A) a-4,5; b-2,3 B) a-3,6; b-1,4
C) a-3,4; b-5,1 D) a-3,4; b-2,5
1186. Xaltali va yo`ldoshli sutemizuvchilar o`xshash hayot tarziga ega bo`lganliklari natijasida bir biriga bog`liq bo`lmagan o`xshashliklar evolutsiyaning qaysi yo`nalishida kelib chiqadi?
A) konvergent B) parallel C) divergent D) filetik
1187. Afrika va Janubiy Amerika sutemizuvchilari tana tuzilishidagi parallelizmga misollar keltiring?
A) jajji kiyik, aguti va pangolin, zirhli
B) aguti, antilopa va pangolin, zirhli
C) paki, jajji kiyik va aguti va suy ayg`iri
D) antilopa, suv cho`chqasi va aguti, paki
1188. Organizmlarning muayyan yashash sharoitiga yordam beradigan evolutsion o`zgarishlarni ko`rsating?
a-chetdan chaglanish; b-o`simliklar urug`idan ko`payishi; c-yopiq urug`li o`simliklarning kelib chiqishi; d-maskirovka; e-hayvonlarda nerv sistemasining takomillashuvi; f-qushlar sinfini kelib chiqishi; g-meva va urug`larning turli hil yo`llar bilan tarqalishi
A) d,g,b B) b,c,f C) a,e,f D) g,a,d
1189. Ko`zi ektoderma qavatining cho`zilishidan hosil bo`ladigan hayvonlar qaysi?
A) midiya, bitiniya B) bitiniya, nereida
C) osminog, karakatitsa D) dreysena, suv shillig`i
1190. Evolutsion progres nechta yo`nalishda amalga oshadi?
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
1191. Umumiy degeneratsiyada kuzatiladigan jarayonlar?
a-organizmlar sonining ko`payishiga olib keladi;
b-arealni torayishiga olib keladi; c-arealni kengayishiga olib keladi; d-sistematik guruhlar kamayadi; e-organizmlar tuzilishini soddalashtiradi; f-yangi sistematik guruhlar paydo bo`ladi; g-biologik yuksalishga olib keladi
A) f,a,d,b B) g,b,f,e C) e,b,f,a D) c,d,e,g
1192. Banan va qora daraxtlar o`sadigan biogeografik viloyat uchun xos hususiyatlar?
A) rafleziya, 48 xromosomali organizmlar uchraydi, gavial uchramaydi
B) zaharli ilonlar bor, qushlar jo`ja bola ochadi; 6,5 m li timsohlar uchraydi
C) tovuqlar ajdodi tarqalgan, eman, tol, terak uchraydi, emu uchraydi
D) ikki urug`pallalilar ko`p, sixshox kiyik uchraydi, nandu tarqalgan
1193. D.Oro qanday tajriba o`tkazgan?
I- Qizdirib; 1- NH
3,H
2O, H
2S adeninni sintezlagan;
2- NH
3,H
2O, HCN adeninni sintezladi’
II-Ionlashtiruvchi nurlar ta`sir ettirib; 1- NH
3,H
2O, СH
4 riboza va dezoksiribozani sintezladi; 2-NH
3,H
2O, HCN riboza va dezoksiribozani sintezladi
A) I-1; II-2 B) I-2; II-1 C) I-1; II-1 D) I-2; II-2
1194. Protobiontlarga xos belgilarni aniqlang?
A) geterotrof usulda oziqlangan, hayot shakli emas
B) D.Oro tajriba yo`li bilan olgan
C) tirik mavjudodlar hisoblanadi
D) oqsil va lipidlarning o`zaro muvofiqlashuvi natijasi
1195. Yerning birlamchi atmosferasi tarkibida qaysi moddalar bo`lgan?
1-suv bug`lari; 2-kislorod; 3-vodorod sianid;
4-metan; 5-vodorod sulfid; 6-ammoniy; 7-ammiak; 8-karbonat angdrid
A) 4,1,3,8 B) 6,8,4,1 C) 7,4,1,8 C) 1,3,2,5
1196. Koatservantlarning hususiyatlari kimtomonidan o`rganilgan?
A) D.Oro B) S.Miller C) S.Foks D) A.Oparin
1197. Hindomalay biogeografik viloyatida uchraydigan o`simliklarni ko`rsating?
A) qora daraxt, rafleziya, bambuk
B) epifitlar, tol, akatsiya
C) bambuk, banan, qora qarag`ay
D) gledichiy, bambuk, banan
1198. Proterozoy erasida ro`y bergan aramorfoz tipidagi yirik o`zgarish qaysi edi?
A) dastlabki fotosintezlovchi organizmlar paydo bo`lgan
B) iqlim mo`tadil bo`lib o`simlik va hayvonlar dengizda tarqalgan
C) ikki tomonlama simmetriyali hayvonlar kelib chiqqan
D) bulutlar va ba`zi ikki pallai molluskalar kelib chiqqan
1199. Karib arxepelagi kiradigan biogeografik viloyatda tarqalgan tuban hayvonlarni ko`rsating?
A) krot, opossum B) kalibri, chumolixo`r
C) tiyin, iguana D) zirxli, yalqov
1200. Qadimgi hayot deb nomlangan era qaysi?
A) arxey B) paleozoy C) proterozoy D) mezazoy
1201.Qaysi biogeografik viloyatda bo’rilar tarqalganligini aniqlang.
A)Habashiston,Neotropik
B)Hindomalay,Neoarktik
C)Avstraliya,Poleoarktik
D)Poleoarktik,Neoarktik
1202.Avstraliya (a),Hindomalay (b),Habashiston(c) da tarqalgan daraxtlarni aniqlang.
1.Qizil daraxt 2.Qoraqayin 3.Qora daraxt 4.Gledichiya 5.Palma 6.Daraxtsimon paparotnik 7.Banan
A)a-2;b-6;c-1 B) a-6;b-3;c-1 C) a-7;b-6;c-5
D) a-2;b-1;c-5
1203.Avstraliya,Neotropik,Hindomalay,Habashiston,Poleortktik,Neortktik. Berilgan biogeografik viloyatlarning nechtasida ayiqlar uchraydi?
A)Barchasida B)4 ta C)3 ta D)5 ta
1204. Xonaki tovuqlar bilan birga erkin chatishib nasl bera oladigan organizm tarqalgan biogeografik viloyatga tegishli ma’lumotlar to’g’ri berilgan javobni aniqalang.
1.Parazit o’simlikni vatani 2.Faqat g’arbiy va sharqiy qismi cho’l zo’nasidan iborat 3.ko’zlari boshini ustidagi bo’rtiqchada joylashgan organzimlar uchraydi 4.Odamsimon maymunlardan orangutan va tupaylar uchraydi 5.bir xil kaltakesaklar yashaydi 6.bambuk,palma,qora daraxtlar uchraydi 7.orollar mavjud
A)1,2,3,7 B)7,6,4 C)3,1,7 D)3,6,7
1205.Biogeografik viloyatlar hayvon va o’simliklar orasidagi tafovutlar qaysi sistematik birliklar vakillarini taqqoslanganda nomoyon bo’ladi?
a.tip b.turkum c.sinf d.oila e.bo’lim k.avlod
A)b,d,e B)k,b C)a,c,e D)d,k
1206. Quyidagi javob orasidan oilani aniqlang.
A)oz tishlilar B)gibonlar
)tovuqsimonlar D)timsoxlar
1207.Nima tufayli sutemizuvchilar sinfining hasharotxo‘rlar, oztishlilar, qo‘lqanotlilar, kemiruvchilar, yirtqichlar, juft tuyoqlilar, toq tuyoqlilar, kurakoyoqlilar, kitsimonlar kabi turkumlar kelib chiqqan
A)yshash muhitining o’zgarishi,etiologik alohidalanish
B)idiodapatatsiya,bolasining rivojlanishi
C)sharoitning tobora qururlashuvi,gepgrafik alohidalanish
D) oziq turi, yashash muhitining xilma-xilligi
1208.Galapogoss orollarida yashovchi vyuroklar biri biridan qaydi jihatdan farq qiladi?
A)morfofiziologik B)genetik
C)fiziologik D)etiologik
1209. No‘xatning gajaklari, kaktus va zirkning tikanlari bargning shakl o‘zgarishi evoyutsion o’zgarishning qaysi tipiga mansub?
A)divergent evolyutsiya B)parallel evoyutsiya
C)konvergent evolyutsiya D)dizruptiv evolyutsiya
1210. Quyidagi rasmlarga mos evolyutsiya o’zgarish tiplarini aniqlang.
2.
3.
A)1-paralelizm;2-divergent;3-konvergent
B) 1- divergent;2 -dizruptiv;3-konvergent
C)1- divergent;2 - paralelizm ;3- konvergent
D) 1-diztuptiv;2-divergent;3-konvergent
1211.Orani regressga uchrasada o’zi progress holatda(a),organida idioadaptatsiya amalga oshsada,o’zi regress holatda (b) bo’lgan organizmlar uchun berilgan to’g’ri javoblarni aniqlang.
1.Vavilovning irsiy o’zgaruvchanlikning gamologik qatorlar qonuniga bo’ysunadi 2.Unga vixuxollar misol bo’ladi 3.unga suyakli baliqlar misol bo’ladi 4.unga assidiya misol bo’ladi 5.unga qunduzsimon yerqazar misol bo’ladi 6.hayotini har doim quruqlikda o’tkazadi 7.hayotini doim suvda o’tkazadi 8.erkin harakatlanib yashaydi 9.o’troq holda yashaydi 10.tirik tug’ib ko’payadi 11.ma’lum muddat suvda yashaydi 12.ma’lum muddat suvda suzadi
A)a-1,8,4,12;b-1,7,10,5
B) a-1,9,12,4;b-1,11,12
C) a-1,10,5,3, ;b-1,2,6,12
D) a-1,12,11,4;b-1,12,11
1212.F.Reddi va Lui Paster qayerlik olimlarning farazlariga qarshi ish olib borib, bu farazlar noto’g’ri ekanligini isbotladilar?
A)Misr,Xitoy,Hindiston
B)Misr,Afg’oniston,Hindiston
C)Misr,Vavilon,Hindiston
D)Misr,Vavilon,Xitoy
1213.Evolutsion jarayon yo’nalishlarini aniqlang.
1. Fotosintez jarayonining paydo bo‘lishi 2. Gulning paydo bo‘lishi 3.Qishda sutemizuvchilarda qalin yung qatlami hosil bo‘lishi 4.Tovushqonning yung rangining qishda o‘zgarishi 5.Parazit chuvalchanglarda so‘rg‘ichlarning bo‘lishi 6.Hasharotlarda og‘iz apparatining xilma-xilligi 7 .Gulli o‘simliklarda qo‘sh urug‘lanishning paydo bo‘lishi 8.Kaktus o‘simligida bargning shakl o‘zgarishi 9.Jigar qurtida harakat a’zolarining yo‘qligi 10. Qo‘ytikan mevasida tikanlarning bo‘lishi 11.Urug‘li o‘simliklarning kelib chiqishi 12.To‘rt kamerali yurakning paydo bo‘lishi 13.O‘pka bilan nafas oluvchi hayvonlarning kelib chiqishi
14. Qovog‘arining ogohlantiruvchi rangining paydo bo‘lishi
a-aramorfoz i-idioadaptatsiya d-umumiy degeneratsiya
A) a-1,3,6 B)a-2 C)a-4 D)a-1,2
1214.Panspermiya nazariyasi tarfdorlarini aniqlang.
A)Uotsin, Aristotel, Vvedenskiy
B)Vvedenskiy, Krik, Lamark
C) Arrenius, Vernadskiy, Krik
D)Aristotel, Vernnadiskiy, Uotsi
1215.Yer dastlab paydo bo’lgandan so’ng uning soviy boshlashi natijasida kuzatilgan hodisalarni aniqlang.
A)gazlardan birmuncha murakkab moddlarni sintezlanishi,suvda amiak miqdorining ortishi
B)og’ir elementlarning yerni markaziga,yengillarini periferik qismiga joylashishi,atmosferadagi suv bug’larii kondetsatsiylansihi
C)birlamchi atmosferaning hosil bo’lishi,suvning paydo bo’lishi
D)tirik organizmlar hosil bo’lishi,uglevod va aminokislotalarni sintezlanishi
1216.Koatservatlardan protobionlarni hosil bo’lishi jarayonida kuzatilgan jarayonlarni aniqlang.
a.suvdan har xil moddlarni biriktirib bir biridan farqlanib borgan. b.ularda kimyoviy reaksiyalar kuzatilgan c.ular o’sa boshlagan d.keraksiz moddalarni ajratib chiqargan e.membrana bilan o’rala boshlagan k.bo’linish hususiyati paydo bo’lgan
A)b,c B)c,k C)d,e D)e,k
1217. Qon aylanish sistemasi (a), nerv nayi (b), chang xujayralari (c) qaysi eralarda paydo bo’lgan?
A) a-poleaoy; b-proterazoy; c-paleozoy
B) a-proterazoy; b-poleazoy; c-paleozoy
C) a-proterazoy; b-poleazoy; c-mezazoy
D) a-proterazoy; b-proterazoy; c-paleozoy
1218.Kalamit va Kordaitlar uchun umumiy belgilar berilgan javobni toping.
1) sporasi yordamida ko’paygan 2) tanasi tallomdan iborat 3) urug’ kurtagi rivojlangan 4) urug’I meи ichida yetilgan 5) urug’lanish jarayoni uchun suv zarur 6) ko’p hujayrali arxegoniysida tuxum hujayra yetilgan 7) chang hujayralari shamol yordamida tarqalgan 8) toshko’mir davrida yashagan 9) Perm davrida qirilib ketgan 10) gullamaydigan yuksak o’simlik hisoblangan
A) 5,7,9 B) 3,4,7,8 C) 6,8,10 D) 1,3,5,7,9
1219. Korral riflarning avj olib rivojlanishi (a),bir,ikki pallali molyuskalar kamayishi(b),bosh oyoqli molyuskalar nihoyatda ko’payishi (c) qaysi davrlarga to’g’ri keladi?
1.kebriy 2.ordovik 3.silur 4.devon 5.toshko’mir 6.perm
A) a-1;b-2;c-3 B) a-1;b-2;c-4
C) a-2;b-2;c-3 D) a-3;b-6;c-4
1220. Paleozoy erasini qaysi davrida flora(I) va fauna(II) dunyosini vakillari quruqlikka chiqishdi?
A)I-silur; II-devon B)I,II-silur
C)I-kembriy; II-toshko`mir D)I,II-devon
1221. Qaysi davrga kelib sutemizuvchilarni barcha turkumlari(a),oilalari(b) va kenja sinflari(c) to`liq kelib chiqdi?
A)a,b-uchlamchi; c-bo`r B) a,b-to`rtlamchi; c-bo`r
C) a,b-uchlamchi;c-yura D)a-to`rtlamchi,b-uchlamchi; c-bo`r
1222. S.Miller qaysi moddalarni qizdirib aspargin, glitsin va glutamin aminokislotalarni sintez qildi.
a)ammiak b)vodorod sianid c)metan d)vodorod e)H
2H k)suv bug’lari f)uglerod oksidi
A)a,b,c,e B)b,k,f C)a,b,d,f D)a,c,d,k
1223. Assidiya lichinkasida xordali hayvonlarga xos nimalar rivojlangan bo’ladi.
A)nerv sistemasi, xorda,ko’z
B)ichak, nerv naychasi, tog’ay
C)bosh miya,
teri burmalari
D)nerv sistemasi, xorda, jag’
1224. Miller(a), Oro(b), Foks(c) sun’iy sintezlagan moddalarni juftlab ko’rsating?
1.adenin 2.asparagin 3.proteinoid 4.riboza, dezoksiriboza 5.glitsin 6.glutamin
A)a-2,4; b-1,3; c-5,6 B)a-1,3; b-2,4; c-5,6
C)a-2,5,6; b-1,4; c-3 D)a-3; b-1,4; c-2,5,6
1225. Hozirgi vaqtda biologik progress holatda turgan organizmlarni aniqlang?
1.hasharotlar 2.suvda hamda quruqlikda yashovchilar 3.suyakli baliqlar 4.sudralib yuruvchilar 5.gulli o’simliklar 6.vixuxola avlodi
A)1,3,4,5 B)2,4,6 C)1,3,5 D)2,3,4,6
1226. Hayvonlar va o’simliklarning tarixiy rivojlanishida aramorfozlar idioadaptatsiyaga nisbatan ….
A)uchramaydi B)ko’p uchraydi
C)kam uchraydi D)doimo uchraydi
1227. Yo’ldoshlilarning vakilini eng qadimgi (a) va eng qadimgi bo’lmagani(b)ni anilqlang.
1.kalamush 2.sakrovchi 3.yumronqoziq 4.tipratikon 5.norka 6.kutora 7.sichqon 8.yerqazar 9.suvsar 10.krot 11.latcha 12.taqaburun 13.kojan 14.vixuxol 15.chupchik 16.qulon 17.plakoxelis 18.g’izol 19.to’ng’iz 20.orangutan
A) a-2,4,6,8,10,14
b-1,3,5,7,9,11,12,13,15,16,18,19,20
B)a-2,4,6,8,10,14
b-1,3,5,7,9,11,12,13,16,17,18,19,20
C)a-2,4,6,8,10,14
b-1,3,5,7,9,11,12,13,16,18,19,20
D) a-2,4,5,6,8,10,14
b-1,3,5,7,9,11,12,13,16,18,19,20
1228. Primatlar qaysi davrda paydo bo’lgan?
A)bo’r B)trias C)uchlamchi D)to’rtlamchi
1229. To’rtlamchi davrda odamlar hayotidagi keskin ravishda nima takommilshadi?
A)guruh-guruh bo’lib yashashdan yakka yashasha o’tishi
B)evolyutsiyaning tezlashuvi
C)yashash uchun kurashib,qulay sharoit yaratish
D)qurollarni yasash va ulardan foydalanish
1230. Qirg’oq yaqinidagi suvlarda tarqalgan ko’p hujayrali yashil suv o’tlarining ba’zilari qirg’oqqa chiqishi(a) va qirg’oqqa yaqin joyda hayot kechirivchi suv o’tlarida tana tabaqalashgan (b) paytlarni aniqlang.
1.protoerozoy 2.kembriy 3.silur 4.devon 5.toshko’mir
A)a-2;b-1 B) a-3;b-1
C) a-4;b-1 D) a-5;b-1
1231.Opposumlar qayerda uchaydi?
a. Avstraliya b. Markaziy Amerika c. Shimoliy Amerika d. Janubiy Amerika
A)a,c B)b.d C)c,d D)b,c
1232.Quyidagi rasmda 8-raqamda turgan organizm nomini aniqlang.
A)qunduzsimon yerqazar
B)oltin rangli krot
C)vixuxol
D)kutora
1233.Zarpechak o’simligi qaysi o’rganining o’rnida so’rg’ichlari bo’ladi?
A)poaysini B)gulini C)ildizini D)bargini
1234.Lavraziyaning(a) va Gondvana (b) bo’laklarga bo’linishidan xosil bo’lgan biogeografik viloyatlarni aniqlang.
1. Avstraliya 2. Neotropik 3. Hindomalay 4. Habashiston 5. Paleortktik 6. Neortktik
A) a-3,5,6; b-5,6,1,2
B) a-3,5,6; b-5,4,1,2
C) a-2,5,6; b-5,4,1,2
D) a-3,1,6; b-5,4,3,2
1235. Hayvon va o‘simliklarning quruqlikda tarqalishiga qarab olimlar sayyoramizni 6 tabiogeografi k viloyatlarga ajratadilar. Bunda ular qaysi hayvonlarni tarqalishini asos qilib oladilar?
1.sutemizuvchilar 2.baliqlar 3.ochiq urug‘lilar 4.yopiq urug‘li o‘simliklar 5.suv o’tlari 6. suvda va quruqlikdagi yashovchilar 7.quruqlikdagi sporali o‘simliklar 8.qushlar 9.sudralib yuruvchilar
A)1,2,6,8,9 B)1,3,4,6,7,8,9
C)9,6,1,8 D)3,7,4
1236.Tupay,lemur,yenot,kapachi,kolibri. Keltirilgan organizmlardan oxiridan bittta oldingisi tarqalgan viloyatga xos belgini aniqlang.
A)u tarqalgan viloyatda tulkilar tarqalishiga sharoit mavjud
B)u tarqalgan viloyatda qanotsiz qush mavjud
C)zaxarli ilonlar yashovchi viloyat hisoblanadi
D)silovsinlar tarqalgan
1237.Noto’g’ri fikrni aniqlang.
A) Habashistonning o‘ziga xos hayvonot dunyosi martishka, lemur, arslon, fil, begemot, oq va qora ikki shoxli nosoroglar, jirafa, zebra, giyena itlari, odamsimon maymunlar – gorilla, shimpanze, sudralib yuruv chilardan agama,xameleonlar keng tarqalgan
B ) Habashiston biogeografik viloyatidagi primatlar, xartumlilar, tuyaqushlar, to‘tiqushlar,tovuqsimonlar sinfining vakillari Paleoarktik viloyatda uchramaydi
C) Shimoliy Amerika, Grenlandiya,Bermud va Aleut orollari kiradi. Neoarktik biogeografi k viloyatining o‘ziga xos hayvonlariga sixshox kiyik, tog‘ echkisi, ilvirs, muskusli qo‘y, badbo‘y kaltadum,yenot, daraxt jayralarini kiritsa bo‘ladi
D) Avstraliya biogeografik viloyatiga Avstraliyadan tashqari Yangi Zelandiya,Yangi Gvineya, Polineziya, Tasmaniya orollari kiradi
1238.Protoerozoy eradasida aerob organizmlar kelib chiqishiga nima sabab bo’lgan?
A)o’simlkiklarning fotosintetik faoliyati
B)havo va suvning kislorod bilan to’yinishi
C)kislorod va korbanatangdridning muazzanatdaga kelishi
D)yer qobig’ining shakli va tarkibining o’zgarishi
1239.Qaysi davrda havoga sudraluvchilar ko’tarilgan?
A)trias B)yura C)bor D)uchlamchi
1240. Bo’r davrida iqlimning qanday o’zgarishi qanday o’simliklar uchun qanday bo’lgan?
A)nurlarni barglarga to’g’ridan to’g’i tushishi, sagovniklar va ochiq urug’lilar,noqulay
B) nurlarni barglarga to’g’ridan to’g’i tushishi,paparotnoksimonlar va ochiq urug’lilar, qulay
C) nurlarni barglarga to’g’ridan to’g’i tushishi,paparotnoksimonlar va ochiq urug’lilar,noqulay
D) nurlarni barglarga to’g’ridan to’g’i tushishi,paparotnoksimonlar va yopiq urug’lilar,noqulay
1241.Bo’r davrining …. kelib bir va ikki urug’pallali o’simliklarning ko’p….rivojlangan.
A)oxiriga,turkumlari B)o’rtalariga,turkumlari
C)oxirilari,oilalari D)o’rtalari, oilalari
1242.Bir va ikki urug’pallalilarning…… ko’p jixatdan xozirgi zamon florasiga o’xshagan.
A)tuzilishi,tashqi qiyofasi
B)xilma-xilligi,tashqi qiyofasi
C)xilma-xilligi,rivojlanishi
D)rivojlanishi,tashqi qiyofasi
1243. Aminokislotalar aralashmasini qizdirib proteinoidlarni sintezlagan olimni aniqlang?
A)D.Oro B)S.Miller C)S.Foks D)A.I.Oparin
1244.Kalamushdek keladigan sutemizuvchilarning kelib chiqishiga nimaning natijasi hisoblanadi?
A)yashash uchun kurash,tabiiy tanlanish
B)yashash uchun kurash,irsiy o’zgaruvchanlik
C)yashash uchun kurash, moslanish
D)yashash uchun kurash,shaxiy o’zgaruvchanlik
1245. Glitsinni sintezlagan olimni aniqlang.
A)Miller B)Myuller C)Meller D)Mellir
1246.Fotosintezni evolyutsiyadagi 2-ahamiyati nima?
A)atmosferani kislorod bilan boyitadi
B) kislorod hisobiga ozon ekrani hosil bo’ladi
C)anaerob nafas olishga otishi
D)abiogen sintezlangan moddalarga raqobatni susaytiradi
1247. Quruqlikda yashovchi hashorotho’rni toping.
A)krot B)vixuxol C)sakrovchi
D)qunduzsimon yerqazar
1248. Quydagilardan organik birikmalardan qaysi birini D.Oro o’z tajribasida sintezladi?
A)glukoza,riboza
B)saxaroza,fruktoza
C)riboza,dezoksiriboza
D)laktoza,glukoza
1249. Asparagin,glitsin,glutamin aminokislotalarni sintezlagan olimni ko’rsating?
A)D.Oro B)S.Miller
C)S.Foks D)A.I.Oparin
1250. Qaysi o’simlikni mevasi o’txo’r hayvonlar orgnlarida hazm bo’lmaydi?
A)qo’ypechak B)zarpechak
C)devpechak D)g’umay
1251.Rudiment organlarni aniqlang.
a) tanadagi tuklar; b) kitning dumg‘aza va oyoq suyaklari; c) toychalar zebrasimon bo‘lishi; d) qisqarish faoliyatni yo`qotgan dum muskullari; e) to‘riq otlarning orasida xira yo‘l chiziqlilarning paydo bo‘lishi k)uchinchi qovoq n) quloq suprasidagi Darvin qo`bmoqchasi
A) c, e B) a, b,d,n C) a, b e,k D) c, d, n,a
1252. A.Oparin oqsilning kolloid kompleksini qanday nomlagan?
A) protobiont B) birlamchi hujayra
C) koatservat D) protenoidlar
1253. Qaysi olim qanday yo‘l bilan laboratoriya sharoitida adenin sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasiga ionlashtiruvchi nurlarni ta’sir etib
B) S.Miller; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod va suv bug‘lariga elektr uchquni ta’sir etib
C) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suvni qizdirib
D) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suv aralashmasiga ionlashtiruvchi nurlarni ta’sir etib
1254. Qaysi olim qanday yo‘l bilan laboratoriya sharoitida protenoidlarni sintezladi?
A) D.Oro; metan, ammiak va suv aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlar ta’sir etib
B) S.Foks; aminokislotalar aralashmasiga elektr uchquni ta’sir etib
C) S.Foks; aminokislotalar aralashmasiga ionlashtiruvchi nur ta’sir ettirib
D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
1255. Biologik progressni amalga oshirish usullarini aniqlang.
a) organizmlar hayot faoliyati uchun nihoyatda muhim bo‘lgan organlar sistemalarining takomillashishi; b) organizmlar hayot faoliyati uchun ikkinchi darajali organlar sistemasi o‘zgarishi; c) organizmlar tuzilishining murakkablashmagan holda muhitga moslashishi; d) organizmlar tuzilishining murakkabdan soddaga o‘zgarishi.
A) a, b B) a, b, c, d
C) c, d D) a, b, d
1256.Har bir aromorfozdan so`ng ….. ga imkoniyat yaratiladi?
A) idioadaptatsiya B) degeneratsiya
C) regress D) A,B
1257. Qaysi olim hayotning biogen usulda kelib chiqqanligini birinchi bo‘lib isbotlagan?
A) Darvin B) Oparin
C) Redi D) Paster
1258. O‘simliklarning suv muhitidan quruqlikda yashashga o‘tishi, spora bilan ko‘payishdan urug‘dan ko‘payishga o‘tishi evolyutsion jarayonning qaysi yo‘nalishiga to‘g‘ri keladi?
A) aromorfoz B) idioadaptatsiya
C) umumiy degeneratsiya D) biologik regress
1259. Organizmlarning muayyan yashash sharoitiga moslashuviga yordam beradigan evolyutsion o‘zgarish nima deb ataladi?
A) idioadaptatsiya B) umumiy degeneratsiya
C) aromorfoz D) A,C
1260. Tajribada monomer (a) va polimerlar (b) moddalarni olgan olimlarni aniqlang
1.Miller 2.Foks 3.D.Oro A)a-1,3 b-2 B)a-1 b-2,3 C)a-2,3 b-1 D)a-1,2 b-3
1261. Koatservatlarga xos belgilarni juftlang
1) oqsilning kalloid gidrofil kompleksi 2) yog’ tomchilaridan iborat quyqa 3) moddalar almashinuvi sodir bo’lgan 4) ATFga o’xshash birikma paydo qilgan 5) tashqi tomondan membrana bilan o’ralgan 6) matritsali sintez vujudga kelgan 7) oqsillar va nuklein kislolalardan tashkil topgan 8) koferment va ferment paydo bo'lgan 9) keraksiz moddalarni ajratib chiqargan
A) 1,3,5,9 B) 2,4,6,7 C) 4,6,7,8 D) 1,2,4,8
1262. Protobiontga xos belgilarni juftlang
1) oqsilning kalloid gidrofil kompleksi 2) yog’ tomchilaridan iborat quyqa 3) moddalar almashinuvi sodir bo’lgan 4) ATFga o’xshash birikma paydo qilgan 5) tashqi tomondan membrana bilan o’ralgan
6) matritsali sintez vujudga kelgan 7) oqsillar va nuklein kislolalardan tashkil topgan 8) koferment va ferment paydo bo'lgan 9) keraksiz moddalarni ajratib chiqargan
A) 1,3,5,9 B) 2,4,6,7 C) 4,6,7,8 D) 1,2,4,8
1263. ... yopiq urug‘li o‘simliklarning bir pallali, ikki pallali sinflarining ko‘p oilalari paydo bo‘lgan.
A) Bo‘r davrining o‘rtalariga kelib
B)To‘rtlamchi davrda
C) Trias davrining boshlariga kelib,
D) Uchlamchi davr boshida
1264. Zamburug`larning aramarfozi qaysi era bo`lgan?
A) silur B) paleozoy C) mezazoy D) devon
1265. Dastlabki o’rmonlar qaysi davrda paydo bo’lgan?
A)Toshko’mir B)Perm C)Silur D)Devon
1266. Qon aylanish sistemasi (a), nerv nayi (b), chang xujayralari (c) qaysi eralarda paydo bo’lgan?
A) a-poleaoy; b-proterazoy; c-paleozoy
B) a-proterazoy; b-poleazoy; c-paleozoy
C) a-proterazoy; b-poleazoy; c-mezazoy
D) a-proterazoy; b-proterazoy; c-paleozoy
1267. Qaysi erada organik olam ikkita dunyoga ya’ni o`simlik va hayvonot dunyosiga ajraldi
A) paleozoy B) arxey C) kaynazoy D) proterozoy
1268. Qaysi erada aerob organizmlar (1), kovakichlilar (2), qalqondor baliqlar (3) suvda va quruqlikda
yashovchilarning dastlabki turlari (4), sutemizuvchilarning xaltali va yo‘ldoshli kenja sinf vakillari (5) paydo bo‘lgan?
a) arxey; b) paleozoy; c) proterozoy; d) mezozoy;
k) kaynozoy.
A) 1 c, 2 c, 3 b, 4 b, 5 d B) 1 a, 2 b, 3 c, 4 d, 5 k
C) 1 a, 2 c, 3 b, 4 c, 5 k D) 1 c, 2 a, 3 b, 4 b, 5 k
1269. Hozirgi vaqtdagi hasharotxo’rlar turkumining 2 ta turdan iborat suvda hamda quruqlikda tarqalgan vakillarini biologik qonuniyat bilan mos ravishda belgilang
a-biologik progress b-biologik regress
1) tipratikan; 2) sakrovchi; 3) krot; 4) vixuxol;
5) yerqazar; 6) kutora;
A) a-3,4,5 B) b-3,4 C) a-2,6,5 D) b-1,2
1270. Stegotsefallar uchun o‘ta qulay sharoit qaysi era va davrda vujudga keldi?
A) paleozoy, perm B) mezozoy, yura
C) paleozoy, toshko‘mir D) mezozoy, bo‘r
1271. Kordait bilan qirqquloqning o’xshash bo’lmagan belgilarini aniqlang.
1) arxegoniyda tuxum hujayraning hosil bo’lishi;
2) urug’lanish; 3) anteridiyda spermatozoidlarni yetilishi; 4) changlanish; 5) zigotadan murtakning hosil bo’lishi; 6) urug’ hosil qilishi; 7) to’qima, organlarni mavjudligi; 8) changning hosil bo’lishi
A) 1,3,4 B) 2,6,7 C) 5,8,3 D) 3,4,8
1272. Proterazoy erasiga (a),yura davriga (b) va toshko’mir davriga (c) xos bo’lgan aromorfozlarni belgilang?
A) a-ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi b-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi c-suvarak va ninachilarning paydo bo’lishi
B) a-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi b-kaltakesak va toshbaqa ajdodlarining paydo bo’lishi c- ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi
C)a-dastlabki umurtqali hayvonlarning paydo bo’lishi b-dastlabki sutemizuvchilarning paydo bo’lishi c- suvarak va ninachilarning paydo bo’lishi
D) a-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi b-arxeoptriksning paydo bo’lishi c- ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi
1273. Quyidagilardan qaysi biri bialogik yuksalishga sababchi bo’la oladi?
A)zarpechak urug’ining o’txo’r organizimlar oshqazonida hazim bo’lmasligi
B)krotning suvda va quruqlikka yashashga moslashgani
C) ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi
D)Barchasi
1274. Toshko’mir davrida botqoqliklarda qanday o’simliklar o’sgan?
A)Paparotnik,qirqbo’g’im,plavun
B) lipidodendron,plaun,kalamit
C) lipidodendron,paparotnik,kalamit
D) paparotnik, lipidodendron,plaun
1275. To’g’ri fikirni aniqlang?
A) aromorfoz idioadaptatsiyaga nisbatan kam uchraydi
B) idioadaptatsiya aromorfoz yo’li bilan paydo bo’lgan organizimlarning tuzilish darajasini oshirmagan holda muhitga moslashib olishini ta’minlaydi C) aromorfoz yo’nalishi tufayli tyzilishi murakkablashgan organizimlar ajdodlarga nisbatan yangi o’zgargan muhitga ko’proq moslashadilar
D)Barcha fikirlar to’g’ri
1276. Umumiy degeneratsiya quyidagilardan qaysi biriga olib kelmaydi? A)organizimlar sonining ko’p bo’lishiga
B)arealning kengayishiga
C)Yangi sistematik guruhlarning taraqqiy etishiga
D)Barchasiga olib keladi
1277. Qaysi olim evalutsiyon jarayon organizimning tinmay muhit sharoitiga mumkin qadar ko’proq moslanishidan iborat ekanligini aytib o’tgan?
A)Darvin B)Sversov
C)Sversov va Shmalgauzen D)Lamark
1278. Suyak tog’ayli baliqlarning tanasini cho’ziq va xipcha bo’lishi boshining oldingi tomoni uzun tumshuqni hosil qilishi evolutsiyaning qaysi yo’nalishi va qaysi holatga misol bo’ladi?
1-biologik progress 2-biologik regress
a)aromorfoz b) idioadaptatsiya c) umumiy degeneratsiya
A)2-a B)2-c
C)1-c D)1-b
1279. Kordaitlar uchun mos kelmaydigan belgilar to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping? 1.sporali o’simlik 2.tanasi tallomdan iborat 3.urug’kurtagi rivojlangan 4.urug’I meva ichida yetilgan 5.urug’lanishi uchun suv zarur 6.arxegoniyda tuxum hujayralari yetilgan 7.chang hujayralari shamol yordamida tarqalgan 8.gullamaydigan yuksak o’simlik 9.devon davrida paydo bo’lgan
A)1,2,4,5 B)1,6,8,9
C)4,6,7,8 D)3,6,7,9
1280. Quyidagi qaysi hayvon kiradigan turkum evalutsiyon jarayonda birinchi paydo bo’lgan? A)yalqov B)kaputsin
C)yerqazar D)kar
1281. Noto’g’ri fikrni belgilang? A)Devon davrining o`rtalarida kvakshaga o`xshash organizmlar kelib chiqqan
B) trias davriga kelib aguti sinfiga mansub organizmlar kelib chiqmagan
C)Umumiy degeneratsiya aromorfoz yo’li bilan paydo bo’lgan organizimlarning tuzilish darajasini oshirmagan holda muhitga moslashib olishini ta’minlaydi
D)Barcha fikrlar to’g’ri
1282. Ilk bor to`sh suyagi(a) va ko`krak toj suyagi(b) shakllangan erada paydo bo`lgan organizmlarni haozirgi vakillarini aniqlang.
1.kordait 2.sesarka 3.latimeriya 4.minoga 5.saur 6.rafleziya 7.o`rdakburun 8.sekvoya 9.pavituxa 10.siklob 11.laminariya 12.E.coli 13.achitqi
A.a-13,10,7,8; b-6,2,8
B.a-13,10,11,10; b-2,9
C.a-9,4,5,13; b-2,7,6
D.a-7,6; b-7,2
1283. Tarmoqlangan hayvonlar qaysi tip vakillari hisoblanadi va ular qaysi muxitda yashagan? A) kovakichlilar-suv
B) xordalilar -suv
C) xordalilar –quruqlik D
) bo’g’imoyoqlilar –quruqlik
1284. Mezosoma (a) ko`krak qafasi (b) changdon (c) urug`chi(d) kichik qon aylanish doirasi (w) qaysi hayot erasida paydo bo`lgan?
A) a-arxey; b,c-paleozoy; d-mezazoy; w-kaynazoy
B) a-arxey; b,c-paleozoy; d-mezazoy; w-paleozoy
C) a-arxey; bc,d-paleozoy; w-mezozoy;
D) a-arxey; b-paleozoy; c,d-mezozoy; w-paleozoy
1285.Mangust…….
A)yirtqich sutemuzuvchi hisoblanib kemiruvchilarga mansub
B)yirtqich sutemuzuvchi hisoblanib suvsarsimonlarga mansub
C) yirtqichlar turkumining suvsarsimonlar oilasiga mansub suvda yashovchi
hayvonlarning bir turi.
D) Ilonlar oziqlanuvchi hayvon
1286. Aromorfoz yo‘nalish tufayli organik olam evolyutsiyasida ... hosil bo‘lish jarayoni tеzlashgan.
A) tur, kеnja tur, populyatsiya
B) oila, tur, ekotip, nav
C) turkum, sinf, tip
D) avlod, urug‘, kеnja tur
1287. Aromorfoz yo‘nalish uzoq davom etgan … asosida ro‘y bеrgan.
A) irsiy o‘zgaruvchanlik va tabiiy tanlanish
B) irsiy o‘zgaruvchanlik va suniy tanlash
C) sun'iy tanlash va tabiiy tanlanish
D) gеnom mutatsiyalar va modifikatsion o‘zgaruvchanlik
1288. Pillaga o‘ralib yozda uyquga ketadigan umurtqali hayvonning dastlabki vakillari qaysi erada hosil bo‘lgan?
A)poleozoy erasining kembriy davri
B)poleozoy erasining devon davri
C)mezozoy erasining bo‘r davri
D)mezozoy erasining trias davri
1289.Qaysi davrda yashgan hayvonlarda kelib quloq uch(ichki,o’rta tashqi) qismdan iborat bo`ldi?
A) perm B) devon C) yura D) trias
1290. Odamdagi atavizm hodisasi(a) va odamdagi rudiment organlarni(b) belgilang.
A) a- uchinchi qovoq b- tanadagi tuklar
B)a- dumli bola b- sherbashara odam
C)a- Darvin do’mboqchasi b- tanadagi tuklar
D)a- sherbashara odam b- tanadagi tuklar
1291. Uning bo‘yi 170 sm, miyasining hajmi 800–1100 sm3 bo‘lgan.Toshdan, suyakdan qurollar yasagan, olovdan foydalanishni bilgan va jamoa bo‘lib yashagan, odamlarga xos belgilarni ajrating?
A) 1891-yili gollandiyalik olim Dyubua Yava orolidan pitekantrop (maymun odam)ning suyak qoldiqlarini topilgan
B) Unga neandertal odam deb nom berilgan.
C) Kromanyon g’oridan topilgan.
D) Uning peshanasi qiyali bo‘lib, iyagi yaxshi rivojlanmagan
1292. Allofen bu-
A) gen mutatsiyalari emas, balki somatik gibridizatsiya yoki transplantatsiya natijasida hosil bo‘lgan, genetic jihatdan aralashgan fenotip.
B) tayoqchasimon ko‘rinishga ega bo‘lgan bakteriyalar yig`indisi
C) tasodifiy sabablar ta’sirida populatsiya genetik tuzilishining O’zgarishi – genetik avtomatik jarayon.
D) hujayralarning bo‘linishidan hosil bo‘lgan, deyarli ixtisoslashmagan hujayralar
1293. Yirtqichlar turkumining suvsarsimonlar oilasiga mansub suvda yashovchi
Hayvonga xos belgini ajrating?
A) Ch. Darvin «Bigl» kemasidagi safari chog‘ida Janubiy Amerikada bu hayvonga duch kelgan
B) Tirnoqlari maxsus xaltachaga kirib turadi
C) mangust bilan bir xil muhitda uchraydi
D) yirtqichlar sinfiga mansub
1294. Quyidagi o‘simliklarni evolutsion taraqqiyoti bo'yicha to'g'ri ketma-ketlikda joylashtiring.
1) kuksoniya; 2) magnoliya; 3) xrokokk; 4) kalamit; 5) kordait; 6) laminariya.
A) 3, 6, 1, 4, 5, 2
B) 1, 3, 4, 6, 5, 2
C) 3, 1, 6, 5, 4, 2
D) 3, 4, 5, 1, 6, 2
1295. Hayotning biokimyoviy evolyutsiyasi to‘g‘risidagi nazariya bo‘yicha biologik evolyutsiya ketma-ketligi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni toping.1)biologik monomerlarning abiogen usulda sintezlanishi; 2)koatservatlarning hosil bo‘lishi; 3)birlamchi atmosferada ammiak, metan, uglerod oksidlari, vodorod sulfid, suv bug'larining hosil bo‘lishi; 4) matritsali sintezning amalga oshishi; 5)protobiontlarning hosil bo'lishi; 6) birlamchi ko‘k- yashil suvo'tlarning kelib chiqishi; 7) organizmlarning aerob usulda nafas olishi; 8) eukariot organizmlarning kelib chiqishi; 9) polipeptidlar, polinukleotidlarning sintezlanishi; 10)abiogen usulga ATFning paydo bo‘lishi.
A)3, 1, 9, 2, 5, 10
B)5, 10, 4, 7, 6, 8
C)4, 6, 7, 8
D)3, 2, 1, 5, 9
1296. Perm davrida tashqi muhit, organizmlar uchun qanday ta'sir (a) ko'rsatgan va oqibatda qanday
aromorfoz (b) vujudga kelgan?
A) a-dengiz chekinib quruqlikning ortishi; b- stegotsefallarni paydo bo’lishi
B) a-suv muhiti k
o’payib, iqlim mo’tadil bo’lishi: b-qalqondorlarning
paydo bolishi:
C) a-iqlimning
sovuq bo’lishi
; b-reptiliyalar
kelib chiqishi:
D) a-quruq va sovuq havo ta’siri ortgan,
b-kalamitlar kelib chiqishi
1297. Proterozoy (a) va mezozoy (b) eralari uchun xos bo'lgan xususiyatlarni aniqlang.
1) hayvonlarning faqat xordasiz vakillari yashagan: 2) hayvonlarda dastlab jabra so’ngra xorda hosil
bo'ladi; 3) hayvonlarning ko’pchligi radial simmetriyaga ega bo'lgan: 4) qushlarning tuzilishi hozirgi zamon qushlari bilan bir xil bo'lgan; 5) quyosh nuri to’g’ridan-to’g’ri o’simliklar bargiga tushganligi sababli yopiq urug’lilar yaxshi rivojlanga 6) hayvonlarning qorin tomoni oziq tutish vazifalarini bajargan; 7) suvo’tlar tamoman tabaqalanib fotosintez qilishga moslashgan; 8) tuxum qo’yuvchi, ammo bolasini sut bilan boquvchi hayvonlar paydo bo’lgan:
A) a-6, 7: b-5,8
B) a-1,3.6; b -4,5,8
C) a-3,4,7: b -5,6,8
D) a -5.8: b-6. 7
1298. Fotosintezning evolutsiyadagi ahamiyati haqida noto’g’ri ma'lumotni aniqlang.
A) fotosintez atmosferani O
2 bilan boyitadi
B) fotosintez avtorof oziqlanuvchi organizmlar orasida raqobatni kamaytirdi
C) organizmlarni abiogen hosil bo luvchi moddalar uchun kurashishni kuchaytirdi
D) tirik organizmlarni ultrabinafsha nurlaridan himoyalanishiga olib keldi
1299. Tirik mavjudotlarni yangi muhit sharoitlarida keng doirada yashashga imkon beruvchi omil bu...
A) aromorfoz B) idioadaptatsiva
C) yashash uchun kurash D) hamtovoqlik
1300. Qaysi davrlarda ochiq urug‘li o‘simliklar paydo bo‘lgan (1), hukmronlik qilgan, (2) va kamaygan (3).?
a) bo‘r; b) yura; c) trias; d) toshko‘mir; e) perm; f)devon
A) 1f, 2 d, 3 a
B) 1 e, 2 c, b 3 a
C) 1 f, 2 b, 3
D) 1 d, 2 c, b 3 a
1301. Qaysi belgilar yassi chuvalchanglarda aromorfoz (a) va umumiy degeneratsiya (b) natijasida vujudga kelgan?
1) planariyada uch shoxli ichak hosil bo'lishi; 2) bir uchi berk ayirish naychalari; 3) oziqni tana yuzasi bilan shimib olishi; 4) harakatlanish a’zosinmg yo’qligi; 5) nerv hujayralari; 6) tuxumdon va unig'don; 7) qizilo’ngach; 8) nerv nayi
A) a-6.7; h-3,2
B) a-1,8.6; b-3.4
C) a-5.8; b-3,2
D) a-1.2; b-3,4
1302. Labi yupqa bo’lgan irq vakillarining…..
A) Burni keng bo’ladi B) Sochi qattiq bo’ladi
C) Burni tor bo’ladi D) Sochi jingalak bo’ladi
1303. Kodominantlik…
A) geterozigota organizmda belgining yuzaga chiqishida har ikkala allelning ishtirok etishi
B) gomozigota organizmda belgining yuzaga chiqishida har ikkala allelning ishtirok etishi.
C) geterozigota organizmda belgining yuzaga chiqishida bir allelning ishtirok etishi.
D) qarindosh bo‘lmagan turlarda o‘xshash muhit sharoitlarida yashashga moslanish sifatida o‘xshash belgilarning mustaqil holda rivojlanishi.
1304. Yashash uchun kurash va tabiiy tanlanish natijasida Perm davrida xordalilar tipiga mansub hayvonlarda sodir bo'lgan aromorfozlarni aniqlang.
a) terming qalinlashishi; b) quruqlikda tuxum qoyish; c) tashqi quloq paydo bo'lishi; d) pirpiraydigan uchinchi qovoq hosil bo'lishi; g) qovurg'alar paydo bo'lishi; f) o'pka bo'shlig’ining kengayishi
A)a.c.g В)b,c,d,g C)c,d,g D) a,c
1305. Reduksiya –
A) ontogenezning boshlang‘ich davrida yoki ajdodlarda normalrivojlangan organning rivojlanmaganligi yoki butunlay yo‘qolishi.
B) Ularga ko‘richakning chuvalchangsimon o‘simtasi, dum umurtqalari, qisqarish faoliyatini yo‘qotgan dum muskullari,dumli bola misol bo`ladi.
C) analog,gomolog organlar misol bo`la oladi.
D) suvdan quruqlikka organizmlarning moslashuvi
1306. Zarpechak urug’ining o’txo’r hayvonlarning oziqlanish organlarida hazim bo’lmasligi qaysi jarayonga misol bo'ladi?
A) biologik progress-shakl yuksallshi
B) biologik progress-о 'ziga xos moslanish
C) biologik progress-tubanlashish
D) biologik regress-umumiy degeneratsiya
1307. Evolyutsiya davomida to’garak chuvalchanglarda paydo bo’lgan proggressiv o’zgarishlarni aniqlang?
1) tana bo’shlig’i; 2) oshqozon; 3) o’rta va keying ichak; 4) anal teshigi; 5) qon aylanish sistemasi; 6) kipriklar bilan ta’minlangan varonkasimon ayirish sistemasi; 7) halqum usti va osti narv tuguni, qorin nerv zanjiri
A) 1,2,3,4,7 B) 1,3,2
C) 1,4 D) 1,4,5,6
1308. Quyidagi keltirilgan misollarning qaysilari idioadaptatsiyaga misol bo’lmaydi?
1) kemiruvchilarda kurak tishining o’sishi; 2) jinsiy ko’payishning paydo bo’lishi; 3) hasharotxo’r sutemizivchilarning quruqlikda yashovchi
formalarini kelib chiqishi; 4) sudralib yuruvchilarda ichki urug’lanish; 5) lansetnikda naysimon nerv sistemasininh paydo bo’lishi; 6) jigar qurtining tanasining barsimon shakl.
A) 2,4,6 B) 1,3,6 C) 2,4,5 D) 1,3,5
1309. Hozirgi vaqtdagi hasharotxo’rlar turkumining 2 ta turdan iborat suvda hamda quruqlikda tarqalgan vakillarini biologik qonuniyat bilan mos ravishda belgilang
a-biologik progress b-biologik regress
1) tipratikan; 2) sakrovchi; 3) krot; 4) vixuxol;
5) yerqazar; 6) kutora;
A) a-3,4,5 B) b-3,4 C) a-2,6,5 D) b-1,2
1310. Shimoliy-sharqiy irqdan qaysi irq kelib chiqqan irq odamlari uchun xos belgilarni ajrating? A) terisi qora mag‘iz, sarg‘ish, ko‘zlari qo‘y ko‘z, sochlari tekis, qattiq va qora, yuqorigi qovog‘i osilgan
B) terisi qora, sochlari jingalak, qora, burni keng va yassi, qo‘y ko‘z.
C) Ko‘pchilik vakillarida qalin lablari kalla skeletining jag‘ qismidan turtib chiqqan bo‘ladi.
D) ko‘zlari ko‘k yoki kulrang-yashil, lablari yupqa, burni ingichka, erkaklarida soqol-mo‘ylovlari
yaxshi o‘sadi.
1311. Xromosomalar tarkibiga ko’ra nimadan iborat?
A) 60 % DNK va 40 % oqsil
B) 60 % oqsil va 40 % DNK
C) 60 % oqsil va 40 % RNK
D) 30 % RNK va 70 % oqsil
1312. Teng yelkali (a), tayoqchasimon (b) va noteng yelkali (c) xromosoma shakllarini nomi bilan to’g’ri juftlab yozing.
A) a-akrosentrik b-metasentrik c-submetasentrik
B) a-metasentrik b-submetasentrik c-akrosentrik
C) a-metasentrik b-akrosentrik c-submetasentrik
D) a-submetasentrik b-akrosentrik c-metasentrik
1313. Xromosomalarni birinchi marta kim aniqlagan?
A) Fleming B) Valdeyer
C) Strasburger D) A va C javoblar
1314. Mitoz jarayonlari qancha vaqt davom etishini to’g’ri juftlab yozing.
a-sintez b-postsintetik c-presintetik
1) 10 soatdan bir necha sutkagacha 2) 3-4 soat
3) 6-7 soat
A) c-1 b-2 a-3 B) a-2 b-1 c-3
C) a-3 b-1 c-2 D) a-2 b-3 c-1
1315. Ola-bula terili qora mollarda oq rangga ta’sir etuvchi modifikator gen kuchaysa (1) va susaysa (2) teri rangida qanday o’zgarishlar kuzatiladi? (modifikator genlar faqat oq ranga ta’sir qiladi)
A) 1-oq dog’ ko’payadi 2-qora dog’ ko’payadi
B) 1-oq dog’ kamayadi 2-qora dog’ ko’payadi
C) 1-qora dog’ ko’payadi 2-qora dog’ kamayadi
D) 1-oq dog’ ko’payadi 2-qora dog’ kamayadi
1316. Interfazaning sintez davriga xos bo’lgan ma’lumotlar qaysi javobda to’g’ri berilgan?
1) oqsillar sintezlanadi 2) DNK tarkibiga kiruvchi moddalar to’planadi 3) sentriolalar ikki hissa ortadi
4) RNK sintezlanadi 5) har bir xromosoma ikkitadan xromotidaga ega bo’lib qoladi 6) bu jarayondan so’ng
presintetik davr boshlanadi
A) 1, 2, 5 B) 3, 4, 6 C) 1, 3, 4 D) 3, 5, 6
1317. Quyidagi qaysi fikr kuzatish metodiga mos kelmaydi?
A) bu metoddan olimlar daliliy materiallar yig’ishda foydalangan
B) bu metoddan olimlar fanda to’plangan materiallarni tartibga solishda foydalanmagan
C) bu metoddan olimlar o’simlik va hayvonlarning xususiyatlarni ta’riflashda foydalangan
D) bu metotdan XVIII asrda ham foydalanilgan
1318. Taqqoslash metodiga xos bo’lgan xususiyatlarni belgilang.
1) sistematika, anatomiya va paleontologiya kabi fanlarda foydalaniladi 2) morfologiya va embriologiya kabi fanlarda foydalanilmaydi 3) hujayra nazariyasini yaratishda foydalanilgan 4) biogenetik qonun va irsiy o’zgaruvchanlikning gomologik qatorlar qonuni yaratishda foydalanilgan 5) organizmlar o’rtasidagi tarkibiy farqlarni topishda foydalaniladi 6) XIX asrdan boshlab keng qo’llanila boshlagan 7) XVIII asrdan boshlab keng qo’llanila boshlagan
A) 1, 3, 4, 7 B) 1, 2, 4, 5, 7 C) 2, 4, 5, 7 D) 1, 3, 4, 5, 6
1319. Kariokenez (a) va sitokenez (b) qanday jarayonlar?
A) a-mitoxondriyaning bo’linishi b-xloroplastning bo’linishi
B) a-yadrochaning bo’linishi b-sitoplazmaning bo’linishi
C) a-sitoplazmaning bo’linishi b-yadroning bo’linishi
D) a-yadroning bo’linishi b-sitoplazmaning bo’linishi
1320. Meyozning reduksion bo’linishida kuzatiladigan qaysi jarayonlar ekvatsion bo’linishida kuzatilmaydi?
1) xromatidalar tetradasi 2) yadro qobig’ining parchalanishi 3) krossingover 4) xromosoma yelkalarining bir-biridan ajralishi 5) sitokenez
6) konyugatsiya 7) yadrochalar yo’qolishi
8) xromosomalarning ekvator tekisligida joylashishi
A) 2, 4, 7, 8 B) 1, 3, 4, 6 C) 1, 4, 5, 7 D) 1, 3, 6
1321. Proteazalar faoliyati bilan bog‘liq noto‘g‘ri (a) va to‘g‘ri (b) ma’lumotlarni aniqlang.
1) polisaxarid tarkibidagi monomerlarni bir-biridan ajratadi 2) glikogendan glyukoza hosil bo‘lishida qatnashadi 3) polimer tarkibidagi aminokislotalarni
bir-biridan ajratadi 4) dissimilyatsiya reaksiyalarida katalizator sifatida qatnashadi 5) polimer tarkibidagi aminokislotalarni bir-biriga bog‘laydi 6) sintez reaksiyalarida katalizator sifatida qatnashadi
7) me’da va ingichka ichakda faoliyat ko‘rsatadi
8) peptid bo‘g‘larni uzishda qatnashadi
A) a-3, 7, 8 b-4, 5, 6 B) a-2, 6, 8 b-1, 2, 7
C) a-1, 2, 5, 7 b-3, 4, 6, 8 D) a-1, 2, 5 b-3, 7, 8
1322. Xromatinning spirallashgan qismi (b) va spirallashmagan qismi (a) nima deb ataladi?
A) a-geteroxromatin b-euxromatin
B) a-euxromatin b-geteroxromatin
C) a-metasentrik b-euxromatin
D) a-presentrik b-differensiatsiyalanish
1323. Odam DNK sining umumiy uzunligi qancha?
A) 2 m B) 150 mkm C) 1,5 m D) 150 mkm
1324. Xromosomalarning doimiylik qoidasiga mos keluvchi ta’rif qaysi qatorda berilgan?
A) barcha tirik organizmlarda xromosomalar soni bir xil
B) jinsiy hujayralarda xromosomalar soni diploid bo’ladi
C) har bir turning hujayrasida xromosomalar soni bir xil
D) har bir turda yosh ulg’aygan sayin xromosomalar soni o’zgarib boradi
1325. Bolalarda immunitet yetishmasligi qonda y-globulin sintezlanmasligi oqibatida vujudga keladi. Bu kasallik agammaglobulinemiya deb nomlanadi. Ushbu kasallikni keltirib chiqaruvchi genning bir turi autosomada, ikkinchi turi X xromosomada joylashgan. Kasallik belgisi ikkala holda ham retsessiv holda irsiylanadi. Ona ikkala belgi bo’yicha geterozigotali, ota sog’lom va uning avlodlarida kasallik kuzatilmagan bo’lsa, tug’ilgan qizlarning necha % i ikkala belgi bo’yicha sog’lom?
A) 100 B) 25 C) 50 D) 75
1326. Ftorning biologik ahamiyati qaysi javobda to’g’ri berilgan?
A) tish emali tarkibiga kiradi
B) xlorofill tarkibiga kiradi
C) kislorod tashish vazifasini bajaradi
D) qonning ivishini ta’minlaydi
1327. Kariotip nima?
A) xromosomalarning soni
B) xromosomalarning sifat belgisi
C) xromosomalarning o’lchami
D) A, B va C javoblar
1328. . Quyidagi lipidlarni o’ziga xos bo’lgan xususiyatlar bilan juftlab yozing.
1) uglevodlar va lipidlarning birikishidan hosil bo’lgan 2) lipidlar va oqsillarning birikishidan hosil bo’lgan 3) hayvonlar juni va qushlar patini qoplab turadi 4) ateroskleroz kasalligiga sabab bo’ladi 5) buyrak usti bezida steroid gormonlarni hosil qiladi 6) bargni qurib qolishdan saqlaydi 7) 3 ta yog’ kislota va 3 atomli spirt-glitserinning birikishidan hosil bo’ladi
a-mum b-fosfolipid c-xolesterin d-glikolipid
e-lipoprotein
A) a-3, 6, 7; c-4; d-1; e-2
B) a-6; c-4, 5; d-1; e-2
C) a-3, 6; b-1; c-5; e-2
D) a-3; c-5; d-2; e-1
1329. Meyozning metafaza I ni mitozning metafaza bosqichidan farq qiluvchi xususiyati qaysi javobda keltirilgan?
A) konyugatsiyalashgan xromosomalar ekvator tekisligida juft-juft bo’lib joylashadi
B) xromatidalar yog’onlashib, zichlashadi
C) xromatidalar birlamchi belbog’ orqali birikkan bo’ladi
D) xromosomalar diploid holatda bo’ladi
1330. Maydalanish bosqichiga xos bo’lgan ma’lumotlar qaysi javobda to’g’ri keltirilgan?
1) zigota to’liq va bir tekis bo’linishi uchun sariqlik miqdori kam bo’lishi kerak 2) blostomerlarning ikkinchi ekvatorial bo’linishidan so’ng 16 ta hujayra hosil bo’ladi 3) blastulaning devori ko’p qavat hujayralardan iborat 4) qaldirg’ochda tuxum hujayraning bo’linishiga sariqlik xalaqit beradi
5) suyuqlik bilan to’lgan bo’shliq blastoderma deb ataladi 6) zigota to’liq va bir tekis bo’linishi uchun sariqlik miqdori ko’p bo’lishi kerak
7) maydalanish bosqichida blostomerlar o’smaydi
A) 2, 4, 7 B) 1, 4, 7 C) 1, 5, 7 D) 3, 6, 7
1331. Xromosomaning qalinligi qancha (nm)?
A) 300 B) 1400 C) 650 D) 2
1332. To’g’ri fikrni belgilang.
A) organizmlarning paydo bo’lishini ko’rsatuvchi qadimgi dalillarni va hozirgi davrdagi dalilarni bir-biri bilan qiyoslash orqali organizmlarning paydo bo’lishini tarixiy metod o’rganadi
B) organizmlarning paydo bo’lishini ko’rsatuvchi qadimgi dalillarni va hozirgi davrdagi dalilarni bir-biri bilan qiyoslash orqali organizmlarning paydo bo’lishini taqqoslash metod o’rganadi
C) organik olam evalutsiyasini o’rganishda taqqoslash metodi qo’llaniladi
D) Mendelning irsiylanish qonuniyatlarini o’rganishi tajriba metodiga misol bo’la olmaydi
1333. Biologiya fani oldidagi o’z yechimini topmagan muommolarni to’g’ri belgilang.
A) hayotning paydo bo’lishi
B) odamning paydo bo’lishi, embrional rivojlanishda genetik axborotdan foylanib to’qima va organlarning rivojlanishi
C) bosh miya mexanizmlarni o’rganish orqali tafakkur va xotira qonuniyatlarini anglash
D) A, B va D javoblar
1334. Quyidagilar orasida nechta to’g’ri fikr bor?
1) hayotning tuzilish darajalari yuqoridan quyiga qarab soddalashib boradign yaxlit biologik tizimdir 2) hajm va massa ortishi tirik va jonsiz tabiat uchun umumiy xususiyat bo’lishiga qaramay, bu jarayonlarda gomeostaz hodisasi kuzatlishi bilan jonsiz tabiatdan tirik tabiat farq qiladi 3) o’zgaruvchanlik tufayli tirik organizmlarning tashqi muhitga moslashuvchanligi kamayadi 4) hujayralarning ixtisoslashuvi bilan bog’liq jarayonlar to’qima darajasida o’rganiladi
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
1335. Uzunligi 408 nm bo’lgan DNK fragmentining 60 foizi asosida sintezlangan oqsil tarkibidagi aminokislotalar soni DNK fragmentidagi G nukleotidlari soniga teng bo’lsa, DNK fragmentida A nukleotidlari necha foiz?
A) 10 % B) 20 % C) 30 % D) 40 %
1336. No’xat o’simligiga xos bo’lgan nechta to’g’ri ma’lumot berilgan.
1) xromosomalarining birikish guruhi 14 ga teng 2) xromosomalarining soni 16 ga teng 3) donining silliq shakli dominant 4) donining yashil rangi dominant 5) changchi shakli va gulining rangi nasllarda mustaqil taqsimlanmaydi
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
1337. Embrional rivojlanishning organogenez bosqichida nerv sistemasi bilan bir qavatdan rivojlanadigan (a) va muskul to’qimasi bilan bir qavatdan rivojlanmaydigan (b) to’qima va organlar qaysi javobda to’g’ri berilgan?
A) a-buyrak, sezgi organlari b-qon, bachadon
B) a-tirnoq, tishning emal qavati b-jigar, ichak
C) a-ko’z, miyacha b-suyak, hiqildoq
D) a-neyron, terining epidermis qismi b-jabra, qon
1338. Differensiatsiyalanish jarayoni tiriklikni qaysi tuzilish darajalarida kuzatiladi?
A) hujayra-to’qima-organizm
B) organizm-tur-ekosistema
C) to’qima-organizm-tur
D) molekula-hujayra-to’qima
1339. Qaysi o’simliklarning 2n to’plamidagi autosoma xromosomalarining soni jinsiy xromosomalari sonidan 14 taga farq qiladi?
1) no’xat 2) xrizantema 3) olcha 4) karam
5) makkajo’xori 6) qalampir 7) turp 8) tamaki
9) bug’doy 10) skerda
A) 2, 4, 7 B) 1, 9 C) 3 D) 5, 8, 10
1340. Quyida berilgan tushunchalar va ularning tavsifi o’rtasidagi muvofiqlikni aniqlang.
1) alohidalanish 2) mikroevolutsiya 3) divergensiya 4) konvergensiya 5) aromorfoz
a) sinf, tip darajasida yuzaga keladigan tuzilishning yuksalishi bilan bog’liq evolutsion o’zgarishlar b) kenja tur va turlarning paydo bo’lishi c) bir turga mansub individlarning erkin chatishuvini cheklovchi to’siq d) bir ajdoddan tarqalgan organizmlarning turli muhitda yashashi tufayli belgi-xossalarning bir-biridan farqlanishi
A) 1-c 2-b 4-d 5-a B) 1-c 2-b 3-d 5-a
C) 1-c 2-a 4-d 5-b D) 1-d 2-a 3-c 5-b
1341. 10 mol glukoza to’liq va to’liqsiz parchalandi. Bunda mitoxondriyada hosil bo’lgan ATF lar soni glukozaning kislorodsiz parchalanish jarayonida hosil bo’lgan ATF lar sonidan 88 taga ko’pligi ma’lum bo’lsa, glukozaning necha foizi to’liq parchalangan?
A) 20 % B) 30 % C) 40 % D) 50 %
1342. Nuqtalar o’rnini to’ldiring.
a) II guruh qonli odamlar … guruhga donor bo’ladi
b) IV guruh qonli odamlar … guruhga donor bo’ladi
c) II guruh qonli odamlar … guruh uchun retsipiyent bo’ladi d) IV guruh qonli odamlar … guruh uchun retsipiyent bo’ladi
A) a-IV b-IV c-II d-II B) a-II b-IV c-III d-I
C) a-II b-III c-II d-III D) a-I b-IV c-II d-IV
1343. Parallel evolutsiya bir-biriga qarindosh turlarda kuzatiladi, shunga ko’ra antilopada kuzatiladigan mutatsiyalar … da (a) va pakida kuzatiladigan irsiy o’zgaruvchanlik esa … da (b) kuzatiladi. Nuqtalar o’rniga mos keluvchi hayvonlarni joylashtiring.
A) a-suv chuchqasi b-pangolin
B) a-jajji kiyik b-aguti
C) a-aguti b-jajji kiyik
D) a-paki b-aguti
1344. Zubturumga xos bo’lgan xususiyatlarni belgilang.
1) hayotiy shakli bir yillik 2) hayotiy shakli ko’p yillik 3) to’pguli oddiy shingil 4) to’pguli oddiy boshoq
5) mevasi shamol yordamida tarqaladi qanotchali
6) mevasi shamol yordamida tarqaladi popukchali
7) mevasi suv yordamida tarqaladi 8) yovvoyi o’simlik 9) madaniy o’simlik
A) 1, 4, 5, 8 B) 2, 3, 7, 9 C) 1, 4, 7, 8 D) 2, 4, 6, 9
1345. Monomerlari peptid bog`lar bilan birikadigan biopolimerlarni parchalovchi moddalar qaysi javobda to’g’ri keltirilgan?
A) karbogidrazalar, amilaza
B) EcoR I, Bam H I, Hpa I
C) lipaza, leysin
D) tripsin, pepsin, proteazalar
1346. Ikki xil quyon zotlari chatishtirilganda ularning birining juni qora va normal uzunlikka ega, oyog’i oq, ikkinchisining juni malla va kalta, oyog’i sariq. F1 duragaylarining juni qora, normal uzunlikka ega, oyog’i oq bo’ldi. F1 duragaylari bilan tahliliy chatishtirish otkazilganda F2 avlodda 1600 ta quyonchalar olingan bo’lsa, oyog’i sariq quyonchalar nechta?
A) 400 B) 600 C) 800 D) 1200
1347. Glukozaning sintezlanishi (a) va oksidlanishi (b) bilan bog`liq jarayonlarni aniqlang?
1) CO
2 sarflanadi 2) CO
2 hosil bo`ladi 3) ATF sarflanadi 4) O
2 sarflanadi 5) ATF sintezlanadi 6) O
2 hosil bo`ladi 7) fotoliz jarayoni sodir bo`ladi
A) a-1, 3, 6 b-2, 4, 5
B) a-1, 5, 6 b-2, 3, 4, 7
C) a-2, 4, 5 b-1, 3, 6, 7
D) a-2, 3, 5, 7 b-1, 4, 6
1348. Yuragi to’rt kamerali, issiq qonli bo’lmagan hayvonlar qaysi javobda to’g’ri keltirilgan?
A) nandu, emu, miqqiy B) alligator, gavial
C) olaqo’zan, latcha, ilvirs D) gekkon, salamandra
1349. Gametogenezning qaysi bosqichida mitozning interfazasi (1), qaysi bosqichida meyozning interfazasi (2), qaysi bosqichida interkinez (3) ro`y beradi?
a) ko`payish b) o`sish c) yetilish d) shakllanish
A) 1-a 2-b 3-c B) 1-b 2-a 3-b
C) 1-c 2-d 3-a D) 1-a 2-b 3-b
1350. Akatsiya qulupnayga o’xshab . . . .
A) hayotiy shakli bir yillik
B) mevasi iste’mol qilinadi
C) yer ustki poyasi ko’p yil yashamaydi
D) murakkab barg hosil qiladi
1351. Sariq donli geterozigota no'xat o’simligining urug'chisida meyoz I jarayonida murtak xalta rivojlanadigan hujayraga, dominant gen o'tdi. Agar shu murtak xaltadagi hujayralarni urug'lantirishda retsessiv genga ega spermiylar ishtirok etsa, avlodda qanday fenotipli donlar hosil bo'ladi?
A) faqat yashil donli o‘simliklar olinadi
B) 75 % sariq, 25 % yashil donli o‘simliklar olinadi
C) faqat sariq donli o‘simliklar olinadi
D) 50% sariq, 50 % yashil donli o‘simliklar olinadi
1352. Odamlarda jingalak soch silliq soch ustidan chala dominantlik qiladi, geterozigotalilarda soch to‘lqinsimon bo‘ladi. Sepkillilik sepkilsizlik ustidan to'liq dominantlik qiladi. Gemofiliya esa X xromosomada joylashgan retsessiv gen bilan belgilanadi. Barcha genlari bo‘yicha geterozigotali ayol va silliq sochli, sepkilsiz, sog‘lom erkak oilasida tug‘ilgan sepkilsiz va sepkilli farzandlarning nisbatini aniqlang.
A) 3:4 B) 3:1 C) 2:1 D) 1:1
1353. Sudralib yuruvchilar qaysi erada (a), kaltekesak va toshbaqalar ajdodi qaysi davrda (b) va arxeopteriks qaysi erada (c) kelib chiqqan?
A) a-Perm b-Trias c-yura
B) a-Paleozoy b-Trias c-Mezozoy
C) a-Paleozoy b-Yura c-Trias
D) a-Proterozoy b-Trias c-Mezozoy
1354. Noto‘g‘ri (a) va to‘g‘ri (b) rivojlanuvchi umurtqali organizmlarni aniqlang.
1) ildam kaltakesak 2) karam kapalagi 3) planariya 4) ko‘l baqasi 5) chuchuk suv gidrasi 6) baqachanoq 7) yashil qurbaqa 8) kobra
A) a-3, 5 b-4, 6
B) a-4, 6 b-2, 5
C) a-2, 5 b-1, 3
D) a-4, 7 b-1, 8
1355. Modifikator (a) va letal (b) genga ega organizmlarni to‘g‘ri juftlangan javobni belgilang.
1) qoramollarda oq va qora yungning turli miqdorda irsiylanishi 2) gomozigota sariq sichqonlarning o‘limi 3) to‘q qizil rangni ta’minlovchi pigmentga ega o‘simliklarda poya
va shoxlarning qizil bo‘lishi
A) a-3 b-l B) a-2 b-l
C) a-2 b-3 D) a-1 b-2
1356. Komplementar irsiylanishda epistaz irsiylanish kabi … .
1) allel bo’lmagan genlarning o’zaro ta’siri kuzatiladi 2) digeterozigota duragaylarning avlodida 9 xil genotipik sinf hosil bo’ladi 3) belgining rivojlanishi dominant genlar soniga bog’liq bo’ladi 4) bir gen belgiga bevosita ta’sir qilsa, ikkinchisi bilvosita ta’sir qiladi
A) 3, 4 B) 2, 3 C) 1, 2 D) 1, 4
1357. Opossum qaysi kenja sinfga kiradi?
A) tuxum qo’yuvchilar B) xaltalilar
C) yo’ldoshlilar D) sudralib yuruvchilar
1358. Yer yuzidagi yagona quruqlik-Pangeya ikki bo’lakka ajralgan davrda… .
A) yo’ldoshli sutemizuvchilar paydo bo’lgan
B) kordaitlar paydo bo’lgan
C) dastlabki sutemizuvchilar paydo bo’lgan
D) arxeopteriks paydo bo’lgan
1359. Quyidagilar orasida nechta to’g’ri fikr bor?
1) jinsiy ko’payishda hosil bo’lgan organizm genotipi ota-ona genotipidan farq qilmaydi 2) jinsiy ko’payish asosida kombinativ o’zgaruvchanlik yotadi 3) jinsiy ko’payish asosida fenotipik o’zgaruvchanlik yotadi 4) jinsiy ko’payishda hosil bo’lgan yangi avlod ota-onaga nisbatan yashovchan bo’ladi 5) o’simliklarda megasporaning meyoz bo’linishidan 3 ta yirik va 1 ta mayda hujayra hosil bo’ladi 6) o’simliklarda megasporaning meyoz bo’linishidan 3 ta mayda va 1 ta yirik hujayra hosil bo’ladi
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
1360. Quyidagi jinsiy ko’payish turlarini to’g’ri juftlab yozing.
a-geterogamiya b-oogamiya c-izogamiya
1) shakli va o’lchami har xil, harakatsiz gametalar 2) harakatchan, shakli va o’lchami bir xil gametalar 3) o’lchami va shakli har xil, harakatchan va harakatsiz gametalar 4) shakli va o’lchami har xil harakatchan gametalar
A) a-4 b-1, 3 c-2 B) a-1, 4 b-3 c-2
C) a-4 b-3 c-1, 2 D) a-3 b-1, 4 c-
1361. Tufelakaning konyugatsiya ko’payish usulini to’g’ri ketma-ketlikda joylashtiring.
1) ikkita hujayra sitoplazmasini bir-biriga bog’lovchi ko’pirikcha hosil bo’ladi 2) katta yadrosi erib ketadi
3) konyugatsiyada ishtirok etgan tufelkalar tarqalib ketadi 4) kichik yadro bo’linib ikkita gaploid yadrolarni hosil qiladi 5) ikkita gaploid yadrolar o’zaro qo’shilib bitta diploid yadroini hosil qiladi
6) yadrolar sitoplazma bilan birgalikda bir hujayradan boshqasiga o’tadi
A) 2, 1, 4, 6, 5, 3 B) 2, 4, 1, 6, 5, 3
C) 2, 4, 1, 5, 6, 3 D) 2, 1, 4, 5, 6, 3
1362. Tuxum hujayraga xos bo’lgan ma’lumotlarni belgilang.
1) rivojlanishi spermatozoidga nisbatan uzoq muddat davom etadi 2) urug’lanish jarayonida bittadan ortiq spermatozoid kirishiga yo’l qo’ymaydigan qo’shimcha qobig’i bo’lmaydi 3) ovogenezda sitoplazmaning bir xil taqsimlanmasligi natijasida unga ko’p oziq modda o’tmaydi 4) urug’ hujayraga nisbatan mayda bo’lmaydi
5) yirik sitoplazmaga boy hujayralar tuxum hujayra deyiladi
A) 1, 4 B) 2, 5 C) 1, 3 D) 2, 4
1363. Partenogenezga tegishli ma’lumotlar qaysi javobda berilgan?
1) asalarilarda urug’langan tuxum hujayradan urg’ochi ari rivojlanadi 2) tabiiy va sun’iy xillari mavjud 3) trutenlar urug’lanmagan tuxum hujayradan rivojlanadi 4) urug’langan baqa tuxum hujayrasiga nina bilan ta’sir etilsa undan rivojlangan barcha individlar urg’ochi jinsli bo’ladi 5) sun’iy partenogenez usuli yordamida erkak jinsli ipak qurtlari yaratilgan 6) chumoli va chuvlchanglarda kuzatilmaydi
A) 2, 4 B) 1, 2, 3, 5 C) 3, 5 D) 2, 3, 5
1364. Bezgak paraziti qanday ko’payadi?
A) sporalar orqali B) kurtaklanib
C) binar bo’linib D) shizogoniya
1365. Kurtaklanib ko’payish qaysi ko’p hujayrali organizmlarda uchraydi?
A) kovakichlilar, yassi chuvalchanglar, zirhlilar
B) g’ovaktanlilar, halqali chuvalchanglar
C) kovakichlilar, g’ovaktanlilar, achitqi zamburug’i
D) bezgak paraziti va prakariotlar
1366. Jinssiz ko’payish xos bo’lgan xususiyatlarni belgilang.
1) ko’payishdan hosil bo’lgan organizmda ham ona ham ota belgilari uchraydi 2) somatik hujayralar yordamida amalga oshadi 3) mitoz jarayoniga asoslangan 4) genetik axborotning o’zgarishi kuzatiladi 5) hosil bo’lgan organizm ona organizmga 100 foiz o’xshaydi 6) meyoz jarayoniga asoslangan
7) genetik xilma-xillikning ortishi kuzatilmaydi
A) 1, 3, 7 B) 2, 5, 6 C) 2, 5, 7 D) 2, 4, 7
1367. Quyidagi qaysi ko’payish turlari ham bir hujayrali ham ko’p hujayrali organizmlarda uchraydi?
1) binar bo’linish 2) sporalar orqali ko’payish
3) vegetativ ko’payish 4) poliembriogoniya
5) kurtaklanib 6) shizogoniya 7) fragmentlar orqali
A) 1, 6 B) 2, 4 C) 3, 5 D) 2, 5
1368. Odamlarda bir tuxumli egizaklarning rivojlanishi ko’payishning qaysi turiga misol bo’ladi?
A) fragmentatsiya B) vegetativ
C) poliembrioniya D) partenogenez
1369. Quyidagi qaysi xususiyatlar Ca ga tegishli?
A) qonning ivishini ta’minlaydi, suyak tarkibiga kiradi
B) tish dentini tarkibida va qon tarkibida uchraydi
C) nerv impulslari o’tkazishda qatnashadi va hujayraning osmotik bosimini ta’minlaydi
D) A, B va C javoblar
1370. Golozoy oziqlanish bosqichlarini to’g’ri ketma-ketlikda joylashtiring.
1) oziqning fementlar ta’sirida parchalanishi
2) oziqning yutilishi 3) so’rilishi
A) 2, 1, 3 B) 2, 3, 1 C) 1, 2, 3 D) 3, 2, 1
1371. To’g’ri fikrni belgilang.
A) zamburug’lar va bakteriyalar golozoy oziqlanmaydi
B) geterotroflar uglerodning anorganik manbayidan foydalanadi
C) geterotroflarga hayvonlar kirmaydi
D) nitrifikator va vodorod bakteriyalari xemotroflarga kirmaydi
1372. Fosforning organizmdagi vazifalarini toping.
1) qonning ivishini ta’minlaydi 2) suyak to’qimasi tarkibiga kiradi 3) tishning dentini tarkibiga kiradi
4) muskullar qisqarishini ta’minlaydi 5) xlorofill tarkibiga kiradi 6) nuklein kislotalar tarkibiga kiradi 7) ATF va fermentlar tarkibiga kiradi
A) 2, 3, 4 B) 2, 3, 4, 5 C) 1, 4, 5 D) 2, 6, 7
1373. Zamburug‘lar (qalpoqchali zamburug‘lar), suvo‘tlar, yo‘sinlar, qirqquloqlar, qirqbo‘g‘imlar ... ko‘payish xususiyatiga ega.
A) kurtaklanib ko‘payish B) fragmentatsiya
C) poliembrioniya D) sporalari orqali ko‘payish
1374. Bir hujayrali organizmlar boshqarilishi … yo’l bilan amalga oshadi. Nuqtalar o’rniga mos jumlani qo’ying.
A) nerv-gumoral B) gumoral-kimyoviy
C) fizik-kimyoviy D) nerv-kimyoviy
1375. Faqat avtonom plazmidalarga xos xususiyatlarni aniqlang.
1) qo`sh zanjirli DNK halqasidan iborat 2) o`rtacha 3-10 dona genlardan iborat 3) bir hujayradan ikkinchisiga
hujayra qobig`i teshiklaridan o`ta oladi 4) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o`z-o`zini
replikatsiya qila olmaydi 5) genlari asosiy xromosomada o`z faoliyatini bajaradi 6) hujayra bo`linganda hujayra genlari bilan birikkan holda nasldan naslga beriladi 7) asosiy xromosomadan mustaqil ravishda o`z-o`zini ko`paytira oladi 8) hujayra bo`linganda qiz hujayralar orasida tasodifiy ravishda taqsimlanadi
A) 3, 7, 8 B) 2, 5, 7
C) 4, 5, 6 D) 1, 3, 7
1376. Retrotranspozonlarga xos bo’lgan xususiyatlarni belgilang.
1) RNK-tutuvchi viruslarga o’xshash 2) DNK-tutuvchi viruslarga o’xshash 3) uning faoliyati natijasida DNK miqdor jihatdan o’zgaradi 4) uning faoliyati natijasida DNK miqdor jihatdan o’zgarmaydi 5) teskari transkriptaza fermentiga ega emas 6) ko’chish davomida yangi nusxa o’z joyini o’zgartiradi 7) transpozaza fermentini sintez qiluvchi genga ega
A) 1, 3, 5 B) 2, 4, 6
C) 1, 6, 7 D) 2, 5, 7
1377. To’gri fikrni belgilang.
A) har bir transpozonning markziy qismida DNK molekulasini belgilangan joyidan yopishqoq uchlar hosil qilmay kesadigan transpozaza fementini sintez qiluvchi gen mavjud
B) amyobaning DNK si koklarning DNK sidan farq qilmay gistonli oqsillar bilan komplekslar hosil qiladi
C) odatda yashash muhiti keskin o’zgarmaganda transpozonlarning ko’chib yurishi ortmaydi
D) o’simliklar genomining deyarli 5 foizini transpozonlar, retrotranspozonlar va retropozonlar tashkil etadi
1378. Gen muhandisligi fanining kelib chiqishi quyadigilarning qaysi biri bilan bo’g’liq?
1) DNK molekulasidagi nukleotidlarning spetsifik izchilligini aniqlash 2) DNK bo’laklarini uzunligi bo’yicha bir-biridan o’ta aniqlik bilan ajratuvchi elektroforez usulining kashf etilishi 3) DNK ni spetsifik tarzda bo’laklarga bo’luvchi enzimlarning yaratilishi 4) har qanday DNK bo’lagini avtomatik tarzda sintez qilish 5) DNK bo’laklarini bir-biriga uchma-uch ulovchi enzimlarlarning yaratilishi
A) 1, 2, 3, 4, 5 B) 1, 2, 5 C) 2, 4, 5 D) 2, 3, 5
1379. Bug‘doy donining rangi ikki juft noallel kumulyativ polimer genlar faoliyatiga bog‘liq. Tajriba uchastkasida oq va qizil rangli bug‘doylardan F2 da 6400 ta o‘simlik olingan. Ulardan nechtasini pushti donli o‘simliklar tashkil etadi?
A) 400 B) 1600 C) 600 D) 2400
1380. DNK molekulasi nukleotidlari izchilligini kesib rekombinatsiya bo‘la oladigan tuzilmalarni aniqlang.
1) bakteriofag 2) avtonom plazmid 3) transpozon 4) virus DNKsi 5) t-DNK 6) restriktaza 7) EcoR I 8) transmissibl plazmid
A) 1, 7, 8 B) 1, 2, 5, 6 C) 3, 4, 5 D) 3, 4, 6, 7
1381. Hayvon hujayralarida energiya almashinuvining qaysi bosqichida ATF da to‘plangan energiya issiqlik sifatida ajralgan energiyadan ko‘proq bo‘ladi?
A) tayyorgarlik bosqichida
B) kislorodli parchalanish bosqichida
C) har doim ATF da to‘plangan energiya issiqlik sifatida ajralgan energiyadan kam bo‘ladi
D) glikoliz bosqichida
1382. Blastomerlari 32 taga yetgan uy sichqoni embrionida jami xromosomalari soni 1280 ta bo‘lsa, urug‘lanishda qatnashgan spermatozoidda xromosomalar qanday holatda bo‘ladi?
A) 20+X B) 38+XX C) 19+Y D) 20+Y
1383. Gen kasalligiga ega ayol tibbiy-genetik maslahat markaziga murojaat qildi, ayolning nasl-nasabi o‘rganib chiqilib uning kasalligi haqida quyidagi xulosalar olindi:
1) sog‘lom ota va kasal ona oilasida faqat o‘g‘illar kasal tug‘iladi 2) kasal ota va sog‘lom ona oilasida sog‘lom o‘g‘illar tug‘ilish ehtimoli bor 3) kasallik kam uchraydi va barcha avlodlarda kuzatilmaydi 4) kasallik ayollarda kamroq uchraydi. Ayol qaysi tipdagi gen kasalligi bilan og‘riganligini aniqlang.
A) jinsiy X xromosoma bilan bog‘liq retsessiv gen kasalligi
B) autosomadagi dominant genga bog‘liq kasallik
C) Y xromosoma bilan bog‘liq gen kasalligi
D) jinsiy X xromosoma bilan bog‘liq dominant gen kasalligi
1384. Tustovuq qushida partenogenes hodisasi kuzatiladi, shunga ko’ra erkak individ yo’q bo’lgan tustovuq fermasida 40 ta tustovuq 10 kunda qo’ygan tuxumlarni hosil qilish uchun spermatogenez jarayonining yetilish davrida nechta birlamchi hujayralar meyoz bo’lingan? (har bitta tustovuq bir kunda bitta tuxum qo’yadi)
A) 150 B) 100 C) 50 D) 0
1385. Quyidagilarning qaysilari 1950-1970-yillarda (a) va 1970-1990-yillarda (b) kashf qilingan?
1) genetik kod 2) transgen o’simlik 3) DNK ning qo’sh zanjirli ekanligi 4) DNK ni klonlash texnologiyasi
5) restriktaza 6) somatostatin gormonini bakteriyalar yordamida olish 7) monoklonal antitana ishlab chiqaruvchi gibridoma 8) somatik hujayrani gibridlash
A) a-1, 3 b-4, 7, 8 B) a-2, 5 b-4, 6
C) a-5, 6 b-7, 8 D) a-1, 5 b-3, 6, 7, 8
1386. AaBbCC genotipli, birinchi belgisi oraliq xarakterga egabo‘lgan, boshqa belgilari to‘liq dominant holatda
irsiylanadigan organizmlar o‘zaro chatishtirilsa olinadigan avlodning genotipik sinflari soni (a), fenotipik sinflari soni (b), ota-ona organizmlar hosil qiladigan gametalar soni (c) ni aniqalang.
A) a-9 b-4 c-4 B) a-27 b-8 c-8
C) a-9 b-6 c-4 D) a-27 b-1 c-8
1387. Fikus o`simligini bargini mum bilan qoplanishi, sigirquyruq o`simligini bargi qalin tuklar bilan qoplanishi bilan bog`liq bo`lgan jarayonlarni aniqlang.
A) anorganik tabiatni noqulay sharoitlariga qarshi kurashish, idoadaptatsiya, biologic progerss
B) anorganik tabiatni noqulay sharoitlariga qarshi kurashish, umumiy degeneratsiya, biologic progress
C) aramarfoz, idoadaptatsiya, biologic progerss
D) anorganik tabiatni noqulay sharoitlariga qarshi kurashish, idoadaptatsiya, biologic regress
1388. Noto’g’ri fikrni belgilang.
A) glukoza va galaktozadan tashkil topgan disaxarid uglevodlarning zaxira funksiyaga misol bo’ladi
B) shakarqamish shakari glukozaning asosiy manbayi hisoblanadi
C) azot va fosfor elementlari uchun umumiy bo’lgan xususiyatlardan biri ATF molekulasining tarkibida uchramasligi
D) hujayra tarkibida miqdori 0,001 % dan kam bo’lgan elementlar mikroelementlar deyiladi
1389. Suvkesar qaysi sinfga kiradi?
A) sutemizuvchilar B) sudralib yuruvchilar
C) qushlar D) baliqlar
1390. Yashash uchun kurashning qaysi turi eng shiddatli kechadi?
A) tur ichida kurash B) turlar aro kurash
C) anorganik tabiatning noqulay sharoitlariga qarshi kurash D) B va C
1391. Joy uchun kurashda … kalamushni asta-sekin … kalamush, Yevropadan Avstraliyaga olib kelingan … ari nayzasi yo’q …. arini siqib chiqaradi. Nuqtalar o’rniga jumlalarni mos ketma-ketlikda joylashtiring.
A) qora; kulrang; oddiy; mahalliy
B) kulrang; qora; mahalliy; oddiy
C) qora; kulrang; mahalliy; oddiy
D) kulrang; qora; oddiy; mahalliy
1392. Duragaylash yo`nalishidagi yangi turlarning hosil bo`lishiga tegishli javobni toping.
A) A turning o`zgarishidan B tur paydo bo`ladi
B) A turning o`zgarishidan A, B va E turlar paydo bo`ladi
C) A turning o`zgarishidan A va B tur hosil bo`ladi
D) A va B turdan yangi C tur paydo bo`ladi
1393. Monomeri aminokislota bo’lmagan, nukleotidlardan tashkil topmagan o’simlik biopolimerlarni belgilang.
1) lipoprotein 2) kraxmal 3) DNK 4) glikogen
5) selluloza 6) riboza 7) insulin 8) lipaza 9) glikolipid
A) 1, 3, 7 B) 2, 4, 5 C) 3, 6 D) 2, 5
1394. To’liqsiz va to’liq parchalangan glukoza 320 mol. To’liq parchalangan glukoza kislorodsiz sharoitda hosil bo’lgan ATF dan 2,5 marta kichik bo’lsa, glukozaning necha foizi to’liq parchalangan?
A) 80 % B) 40 % C) 44,44 % D) 75 %
1395. Tarozining bir pallasiga 5 ta ikki oylik o’rdak jo’jalari, 1 tadan qilquyruq va bakra qo’yilganda, ikkinchi pallasiga qaysi qush qo’yilsa tarozi pallari tenglashadi?
A) tuyaqush B) g’oz C) kurka D) pingvin
1396. Piyozda piyozboshining rangining oq bo’lishini-aa geni, rangli bo’lishini – AA geni ta’min etadi. I-geni dominant ingibitor bo’lib, piyozboshni oq rangda bo’lishiga olib keladi. Uning retsessiv alleli rangga ta’sir ko’rsatmaydi, digeterozigota piyozlarni chatishishidan olingan avlodlarning necha % i oq bo’ladi?
A) 81,25 % B) 75 % C) 56,25 % D) 69,35 %
1397. Tufelakaning konyugatsiya ko’payish usulini to’g’ri ketma-ketlikda joylashtiring.
1) ikkita hujayra sitoplazmasini bir-biriga bog’lovchi ko’pirikcha hosil bo’ladi 2) katta yadrosi erib ketadi
3) konyugatsiyada ishtirok etgan tufelkalar tarqalib ketadi 4) kichik yadro bo’linib ikkita gaploid yadrolarni hosil qiladi 5) ikkita gaploid yadrolar o’zaro qo’shilib bitta diploid yadroini hosil qiladi
6) yadrolar sitoplazma bilan birgalikda bir hujayradan boshqasiga o’tadi
A) 2, 1, 4, 6, 5, 3 B) 2, 4, 1, 6, 5, 3
C) 2, 4, 1, 5, 6, 3 D) 2, 1, 4, 5, 6, 3
1398. Lichinkali rivojlanishga xos bo’lmagan ma’lumotlarni belgilang.
1) tuxum hujayrada sariqlik miqdori ko’p bo’lgan organizmlarda kuzatiladi 2) tuxum hujayrada sariqlik miqdori kam bo’lgan organizmlarda kuzatiladi 3) hayot tarzining o’zgarishi bilan bog’liq 4) yashash muhitining o’zgarmasligi bilan bog’liq 5) tuxumdan chiqqan organizmlar mustaqil oziqlanadi 6) o’z tuzilishi bilan yetuk organizmlardan farq qilmaydi 7) faqat jinsiz ko’payishda kuzatiladi 8) bir necha bosqichda kechadi
A) 1, 4, 6 B) 2, 3, 5
C) 1, 4, 6, 7 D) 2, 3, 5, 8
1399. Quyidagi embrion qavatlaridan qanday to’qima va organlar hosil bo’lishini to’g’ri juftlab yozing.
a-entoderma b-mezoderma c-ektoderma
1) buyrak 2) jigar 3) yurak 4) bosh miya 5) o’pka 6) ikki boshli muskul 7) me’da 8) jabra 9) tuxumdon 10) ichak 11) ko’z 12) hazm bezlari 13) qon
A) a-2, 5, 7 b-3, 6, 13 c-4, 11
B) a-1, 2, 5, 12 b-3, 13 c-4
C) a-10, 8 b-3, 6, 9, 11, 13 c-4
D) a-2, 5, 7, 8, 10, 12 c-1, 3, 6, 9, 13 b-4, 11
1400. Qaysi javobda gastrulatsiya haqida noto’g’ri ma’lumot keltirilgan?
A) birlamchi og’iz orqali tashqi muhitga birlamchi ichak ochiladi
B) kovakichlilarda g’ovak tanlilardan farq qilmagan holda mezoderma qavati bo’lmaydi
C) odamda jigar va terining epidermis qismi hamda uning hosilalarini (jun, pat, tirnoq) hosil qiluvchi qavatlar o’rtasida joylashgan qavatdan urug’don rivojlanishi mumkin
D) gastrulatsiya embrion hujayralarining joyini o’zgarishi natijasida vujadga keladi
