PAZ va KAVZ avtobuslari 9.1 chizmaning b ko’rinishida ZAZ 968
yengil
avtomobili va Ikarus avtobuslarining kuch uzatmasi tavsivlanib, bunda dvigatel 1
bilan bir blokda joylashgan ilshish muftasi 2, uzatmalar qutisi 3, yetakchi ko’prik 5
ning ichida
joylashgan asosiy uzatma, differentsial mexanizmi va yarim o’qlar
ko’rsatilgan.
9.1-rasm - Avtomobillarning kuch uzatmasi (transmissiya) turlari.
a, b, v, g-mexanik, d-gidrohajmli va elektrik.
10.1 chizmaning v ko’rinishida VAZ 2108, 2109 “Jiguli” Moskvich 2141,
Tiko, Neksiya rusumli avtomobillarning kuch uzatmasi tavsiflangan,
bunda
dvigatel oldingi yetakchi ko’prik ustida ko’ndalang o’rnatilib, u kuch uzatma bilan
bir butun qilib yig’ilgan. Yarim o’qlar o’rniga burchak tezliklari bir xil bo’lgan
kardanli sharnir 6 li kardan uzatma xizmat qiladi. Bu rusumli avtomobillarda
oldingi g’ildiraklar yetakchi va boshqaruluvchi keyingi g’ildiraklar esa
yetaklanuvchi bo’ladi.
Agar avtomobil og’ir yo’l sharoitida harakatlanishga mo’ljallangan bo’lsa
yetakchi g’ildiraklar o’rnatilgan ko’priklar soni ikkita va uchta bo’lishi mumkin.
Bu holda kuch uzatmaga qo’shimcha agregat taqsimlash
qutisi kiritiladi va
uzatmalar qo’shnisining yetaklanuvchi valining uchidan burovchi momentni
yetakchi ko’priklarga teng taqsimlab beradi. Bu turdagi
kuch uzatmasi yetakchi
g’ildirakning belgisi 4x4, 6x4 bo’lishi mumkin. 9.1 chizmaning g ko’rinishida
GAZ-66, UAZ-452, UAZ-469B, VAZ-2121, “NIVA” avtomobillarining kuch
uzatmasi tasvirlangan. Oldingi g’ildiraklar
yetakchi va boshqaruluvchi, keyingi
yetakchi 10.1 chizmaning e ko’rinishida ZIL 131, URAL 375D avtomobillarning
kuch uzatmani tasvirlangan. 9.1 chizmaning d ko’rinishida KamAZ 4320
avtomobining kuch uzatmasi tasvirlangan. Oldingi g’ildiraklar ham
yetakchi ham
boshqaruvchi, ketingi g’ildiraklar yetakchi bo’ladi.
