|
Populatsiyalar o‘rtasidagi munosabatlar buzilgan hududlardaBog'liq 11-savol-javob 093806Populatsiyalar o‘rtasidagi munosabatlar buzilgan hududlarda
kuzatiladi. Ikkilamchi suksessiya yong‘in, qurg‘oqchilik, o‘rmonlar
kesilishi yuz bergan hududlarda populatsiyalar o‘rtasida
munosabatlarning qayta tiklanishi oqibatida yuz beradi.
Nima uchun ikkilamchi suksessiyani
antropogen suksessiya deb atash ham
mumkin?
Ikkilamchi suksessiyalarning amalga oshishi ko‘pincha inson omili
ta’sirida sodir bo‘lgani uchun.
Inson ekologiyasi (antropoekologiya)
qanday fan va u qachon paydo bo’ldi?
1920-yillarda inson bilan tashqi muhit o‘rtasidagi munosabatlarni
o‘rganuvchi inson ekologiyasi – antropoekologiya fani paydo bo‘ldi.
Inson ekologiyasi fani antropoekologik sistemalarning kelib chiqishi,
yashashi va rivojlanish qonuniyatlarini o‘rganadi.
Insonning ekologik omil sifatida
o‘ziga xosligi qaysilar?
1. Inson tabiatga maqsadli va ongli ta’sir ko‘rsatadi. Tabiatni o‘z
ehtiyojlariga moslashtiradi va uning ustidan hukmronlik qiladi.
Natijada insonning imkoniyatlari juda kengaydi, u sayyoraning har
qanday ekologik bo‘shliqlarini egallay olish qudratiga ega.
2. Har qanday biologik tur cheklangan energetik resursga ega.
Shuning uchun ularning tabiatga ta’sir etish imkoniyati sezilarli emas.
Inson tabiatga kuchli ta’sir qiladi. Yashil o‘simliklar quyosh
energiyasidan foydalansa, boshqa organizmlar esa o‘zidan avvalgi oziq
darajasining organik moddalari energiyasidan foydalanadi. Inson
faoliyati jarayonida juda kuchli energiya manbalarini (yadro va
termoyadro reaksiyalari) yaratadi va undan foydalanadi.
3. Insonning ekologik omil sifatida o‘ziga xosligi uning faoliyati faol,
ijodiy xarakterda ekanligidir. Inson o‘z atrofida sun’iy muhit yarata
olishi ham uni boshqa ekologik omillardan ajratib turadi.
Inson salomatligiga ta’sir etadigan
fizik omillarga qaysilar kiradi?
Havo harorati, namligi, bosimi, quyosh radiatsiyasi, yorug‘lik,
elektromagnit kuchlanishi va maydoni, shovqin
Inson salomatligiga ta’sir etadigan
kimyoviy omillarga qaysilar kiradi?
Tuproq, suv, turli toksinlar, oziq-ovqat mahsulotlarida tuz
konsentratsiyasi va kislotalilikning yuqori bo‘lishi, dori-darmonlar,
neft mahsulotlari, atmosfera havosida zaharli gaz miqdorining ortishi,
biologik omillarga esa kasallik tug‘diruvchi omillar ekto va
endoparazitlar, zaharli o‘simliklar, zararkunanda hasharotlarning ta’siri
Antropoekologik sistemalarda inson
va tabiiy muhit o‘rtasidagi o‘zaro
ta’siri qanday yo‘nalishlarda amalga
oshiriladi?
1. Inson tabiiy boylik va ne’matlardan foydalanishi orqali rivojlanadi,
shuningdek, jamoaning biologik va ijtimoiy ko‘rsatkichlari o‘zgaradi.
2. Inson tabiat qonunlarini o‘rganib, o‘z ehtiyojlarini qondirish
maqsadida atrof-muhitni ongli ravishda o‘zgartiradi.
Inson uchun bir kecha-kunduz
davomida qancha energiya zarur?
2500 kkal
Adaptiv tip deb nimaga aytiladi?
Adaptiv tip – ma’lum muhit sharoitiga moslanishni ta’minlovchi
morfologik, fiziologik, biokimyoviy belgilar majmuasining
rivojlanishini belgilovchi reaksiya normasidir.
Reaksiya normasi qancha keng bo‘lsa, moslanishlar ham shuncha
yaxshi bo‘ladi. Bu moslanishlar o‘zgaruvchanlikka bog‘liq.
Adaptiv tiplar irqlarga bog’liqmi?
|
| |
