|
11-sinf BiologiyaBog'liq 11-savol-javob 093806energiya saqlaydi. Shuning uchun ham tirik modda quyosh energiyasini
transfor- matsiya qiladi va o‘zida to‘playdi.
6. Tirik modda morfologik va kimyoviy xilma-xilligi bilan ta’riflanadi,
ko‘payish xususiyati tufayli avlodlar almashinadi, ya’ni yangilanadi.
7. Tirik modda alohida individlardan iborat, individlar populatsiyalarni,
har xil populatsiyalar esa biotsenozlarni hosil qiladi.
V.I.Vernadskiy tirik moddaning qanday
harakatini farqladi?
Faol va passiv harakatini farqlaydi.
Faol harakatlanish nima?
Organizmlarning energiya sarfi hisobiga mustaqil harakatlanishi faol
harakat hisoblanadi.
Faol harakatlanishga misol ayting.
Baliqlar suv oqimiga qarshi suziahi, qushlar Yerning tortish kuchini
yengib uchishi.
Passiv harakatlanishga misol ayting.
Yerning tortish kuchi, gravitatsiya
V.I.Vernadskiy nimani biosferani
o‘zgartiruvchi kuch sifatida asosiy rol
o’ynaydi deb hisoblagan?
Tirik moddani
“Biosfera” asari kimga tegishli?
V.I.Vernadskiy
Tirik moddaning asosiy funksiyalari
qaysilar?
1. Energetik funksiya
2. Konsentratsiyalash funksiyasi
3. Destruktiv funksiyasi
4. Muhit yaratish funksiyasi
5. Gaz almashinish funksiyasi
6. Oksidlanish-qaytarilish funksiyasi
7. Transport funksiyasi
Tirik moddaning energetik funksiyasi
qanday namoyon bo’ladi?
Tirik organizmlarning quyosh energiyasini o‘zlashtirib, uni organik
moddalarning kimyoviy bog‘lar energiyasiga aylantirishi va oziq zanjiri
bo‘ylab o‘tkazishida namoyon bo‘ladi.
Tirik organizmlarda qaysi element
miqdori ko’p?
Uglerod
Tirik organizmlarda metallardan qaysi
biri miqdori ko’p?
Kalsiy
Qaysi organizmlar kremniy to‘playdi?
Bulutlar, diatom suvo‘tlar, nursimonlar
Qaysi organizmlar yod to‘playdi?
Qo‘ng‘ir suvo‘tlar
Umurtqali hayvonlar skeletida qaysi
element ko’p?
Fosfor
Tirik moddaning destruktiv
funksiyasi qanday namoyon bo’ladi?
Tog‘ jinslarining yemirilishi muhim jarayon hisoblanadi, chunki tirik
moddaning destruktiv funksiyasi tufayli litosferadan ajralgan mineral
moddalar davriy aylanishga qo‘shiladi.
Qaysi organizmlar tog‘ jinslarini
kimyoviy moddalar yordamida
yemiradi?
Bakteriyalar, ko‘k-yashil suvo‘tlar, zamburug‘lar, lishayniklar
Tirik moddaning muhit yaratish
funksiyasini ahamiyati qanday
bo’ladi?
Birlamchi atmosferaning gaz tarkibi va birlamchi okean suvining
tarkibi o‘zgardi, litosferada cho‘kindi jinslar qatlami, quruqliklarda esa
unumdor tuproq qatlami hosil bo‘ldi.
Tirik moddaning gaz almashinish
funksiyasi qanday namoyon bo’ladi?
Tirik organizmlar tomonidan gazsimon moddalarni o‘zlashtirilishi va
ajratilishi orqali atmosferaning gaz tarkibi doimiyligini saqlab turishda
aks etadi.
Tirik moddaning oksidlanish-
qaytarilish funksiyasi qanday
namoyon bo’ladi?
Tirik organizmlarda sodir bo‘ladigan kimyoviy moddalarning
oksidlanishi va qaytarilishi jarayonlarida aks etadi.
Tirik moddaning transport funksiyasi
qanday namoyon bo’ladi?
Moddalarning og‘irlik kuchiga qarshi va gorizontal yo‘nalishda bir
joydan boshqa joyga ko‘chishidir
V.I. Vernadskiy atomlarning biogen
migratsiyasi deb nimaga nisbatan
aytgan?
Tirik modda yordamida kimyoviy moddalarning migratsiyasini
Biomassa deb nimaga aytiladi?
Hayvonlar, o‘simliklar, mikroorganizmlarning umumiy massasi
|
| |
