• • ishonchlilik
  • 12 – Mavzu: Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash usullari Reja




    Download 445,86 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet5/6
    Sana20.11.2023
    Hajmi445,86 Kb.
    #102329
    1   2   3   4   5   6
    Bog'liq
    axborot xavfsizligi

    soxtalashtirish deyiladi; 
    • apellyatsiya qilishlik — etarlicha murakkab kategoriya, lekin elektron biznesda keng 
    qo‘llaniladi. Kerak bo‘lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati. 
    Axbоrоtning hayotiy davri 
    Axbоrоtni saqlash va 
    arxivlash 
    So‘rovlar bo‘yicha 
    axbоrotlarni tanlash 
    Axbоrоtni qayta ishlash 
    Saqlash uchun axbоrоtlarni 
    tizimlashtirish, tartibga sоlish va
    o‘girish 
    Axbоrоtdan fоydalanish 
    Olingan
    axborot 
    Axborotlarni 
    fоydaliligi va aniqligi 
    bo‘yicha bahоlash 
    Hisobot ma’lumotlari 
    Birlamchi
    axborot 
    Axborotlarni yangilab 
    turish 
    Eski axborotlarni 
    yo‘qotish 


    Yuqoridagidek, axborot tizimiga nisbatan quyidagicha tasnifni keltirish mumkin: 
    • ishonchlilik — tizim me’yoriy va g‘ayri tabiiy hollarda rejalashtirilganidek o‘zini 
    tutishlik kafolati
    • aniqlilik — hamma buyruqlarni aniq va to‘liq bajarish kafolati;
    tizimga kirishni nazorat qilish — turli shaxs guruxlari axborot manbalariga har xil 
    kirishga egaligi va bunday kirishga cheklashlar doim bajarilishlik kafolati; 
    nazorat qilinishi — istalgan paytda dastur majmuasining xoxlagan kismini to‘liq 
    tekshirish mumkinligi kafolati; 
    • identifikatsiyalashni nazorat qilish — hozir tizimga ulangan mijoz aniq o‘zini kim deb 
    atagan bo‘lsa, aniq o‘sha ekanligining kafolati; 
    • qasddan buzilishlarga to‘sqinlik — oldindan kelishilgan me’yorlar chegarasida 
    qasddan xato kiritilgan ma’lumotlarga nisbatan tizimning oldindan kelishilgan holda o‘zini tutishi. 
    Axborotni himoyalashning maqsadlari quyidagilardan iborat: 
    - axborotning kelishuvsiz chiqib ketishi, o‘girlanishi, yuqotilishi, o‘zgartirilishi, 
    soxtalashtirilishlarning oldini olish; 
    - shaxs, jamiyat, davlat xavfsizliligiga bo‘lgan xavf – xatarning oldini olish; 
    - axborotni yo‘q qilish, o‘zgartirish, soxtalashtirish, nusxa ko‘chirish, tusiqlash bo‘yicha 
    ruxsat etilmagan harakatlarning oldini olish; 
    - hujjatlashtirilgan axborotning miqdori sifatida huquqiy tartibini ta’minlovchi, axborot 
    zaxirasi va axborot tizimiga har qanday noqonuniy aralashuvlarning ko‘rinishlarining oldini olish; 
    - axborot tizimida mavjud bo‘lgan shaxsiy ma’lumotlarning shaxsiy maxfiyligini va 
    konfidentsialligini saqlovchi fuqarolarning konstitutsion huquqlarini himoyalash; 
    - davlat sirini, qonunchilikka mos hujjatlashtirilgan axborotning konfidentsialligini 
    saqlash; 
    - axborot tizimlari, texnologiyalari va ularni ta’minlovchi vositalarni yaratish, ishlab 
    chiqish va qo‘llashda sub’ektlarning huquqlarini ta’minlash. 

    Download 445,86 Kb.
    1   2   3   4   5   6




    Download 445,86 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    12 – Mavzu: Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash usullari Reja

    Download 445,86 Kb.
    Pdf ko'rish