15-Ma’ruza: Portlandsement ishlab chiqarish texnologiyasi va usullari

Uch kaltsiyli alyuminat 3CaO Al2O3 (C3A) klinker tarkibida 4-12% bo’lib, 10-15 mkm o’lchamdagi kristallarni tashkil qiladi. U suv bilan reaktsiyaga kirishib juda tezlik bilan gidramineral hosil qiladi, lekin yuqori mustahkamlikka ega bo’lmaydi. Uch kaltsiyli alyuminatning zichligi 3,04 g/sm3 bo’lib, sulfatli muhitda kimyoviy korroziyaga sabab bo’ladi va shu tufayli S3A miqdori klinker tarkibida 5% dan oshmasligi kerak. To’rt kaltsiyli alyumoferrit 4CaO Al2O3 Fe2O3 (C4AF) klinker tarkibida 10-12 % ni tashkil etadi. Uning zichligi 3,77 g/sm3. S4AF gidratatsiyalanish tezligi o’rtacha bo’lib, Sementning gidratatsiyalanish va qotish tezligiga katta tasir ko’rsatmaydi. Klinker shishasi oraliq modda sifatida 5-15% ni tashkil etadi. Uning tarkibini Al2O3, MgO, Fe2O3, K2O, Na2O lar tashkil etadi.

• Uch kaltsiyli alyuminat 3CaO Al2O3 (C3A) klinker tarkibida 4-12% bo’lib, 10-15 mkm o’lchamdagi kristallarni tashkil qiladi. U suv bilan reaktsiyaga kirishib juda tezlik bilan gidramineral hosil qiladi, lekin yuqori mustahkamlikka ega bo’lmaydi. Uch kaltsiyli alyuminatning zichligi 3,04 g/sm3 bo’lib, sulfatli muhitda kimyoviy korroziyaga sabab bo’ladi va shu tufayli S3A miqdori klinker tarkibida 5% dan oshmasligi kerak. To’rt kaltsiyli alyumoferrit 4CaO Al2O3 Fe2O3 (C4AF) klinker tarkibida 10-12 % ni tashkil etadi. Uning zichligi 3,77 g/sm3. S4AF gidratatsiyalanish tezligi o’rtacha bo’lib, Sementning gidratatsiyalanish va qotish tezligiga katta tasir ko’rsatmaydi. Klinker shishasi oraliq modda sifatida 5-15% ni tashkil etadi. Uning tarkibini Al2O3, MgO, Fe2O3, K2O, Na2O lar tashkil etadi.

Magniy oksidi alyumoferrit fazasi va klinker shishasi tarkibiga kiradi yoki erkin holda bo’lishi mumkin. MgO juda sekinlik bilan gidratatsiyalanishi (Mg(OH)2), qotgan Sement toshi tarkibida MgO ning 5% dan ko’p bo’lishi Sementning hajmini notekis o’zgarishiga va undan tayyorlangan materiallarning buzilishiga olib keladi.

• Magniy oksidi alyumoferrit fazasi va klinker shishasi tarkibiga kiradi yoki erkin holda bo’lishi mumkin. MgO juda sekinlik bilan gidratatsiyalanishi (Mg(OH)2), qotgan Sement toshi tarkibida MgO ning 5% dan ko’p bo’lishi Sementning hajmini notekis o’zgarishiga va undan tayyorlangan materiallarning buzilishiga olib keladi.
• Klinker tarkibida CaO erkin h’olatda bo’lishi mumkin. Uning miqdori 1% dan ortib ketsa, gidratatsiya natijasida (Ca(ON)2) Sement hajmini notekis kengayishiga olib keladi. Natriy va kaliy ishqorlari klinkerning alyumoferrit fazasi bo’lib, Sement tarkibida sulfatlar ko’rinishida bo’ladi.