|
2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta'siri qonuni va uning amaliy qo'llanilishi. Geterogen sistemalar uchun fazalar qoidasi
|
| bet | 9/21 | | Sana | 15.05.2024 | | Hajmi | 0,82 Mb. | | #236529 |
Bog'liq 2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta\'siri qoGazlarning gazlarda eruvchanligi. Moddaning gazsimon holati zarrachalar orasidagi masofalarni kattaligi va orasidagi kuchsiz o'zaro ta'sir ni mavjudligi bilan tavsiflanadi. Shuning uchun gazlar har qanday nisbatda aralashtiriladi (juda yuqori bosimlarda, gazlar zichligi suyuqlik zichligiga yaqinlashganda, cheklangan eruvchanlikni kuzatish mumkin). Gaz aralashmalari Dalton qonuni bilan tavsiflanadi:
Gaz aralashmasining umumiy bosimi unga kiritilgan barcha gazlarning partsial bosimlari yig'indisiga teng.
(5)
(6)
Gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligi. Gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligi bir qancha omillarga bog'liq: gaz va suyuqlikning tabiati, bosimi, harorati, suyuqlikda erigan moddalarning konsentratsiyasi (elektrolitlar kontsentratsiyasi ayniqsa, gazlarning eruvchanligiga kuchli ta'sir qiladi).
Gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligiga moddalarning tabiati katta ta'sir ko'rsatadi. Shunday qilib, 1 litr suvda t = 18°C va P = 1 atm. bosimda 0,017 l azot, 748,8 l ammiak yoki 427,8 l vodorod xloridi eriydi. Suyuqlikdagi gazlarning g'ayritabiiy yuqori eruvchanligi, odatda, ularning erituvchi bilan o'ziga xos o'zaro ta'sirlashuvi - kimyoviy birikma hosil bo'lishi (ammiak uchun) yoki eritmada ionlarga ajralish (vodorod xlorid uchun) bilan bog'liq bo’ladi.
Qutbsiz molekulali gazlar polyar bo'lmagan suyuqliklarda yaxshiroq eriydi va aksincha. Gazlarning eruvchanligining bosimga bog'liqligi Genri -Dalton qonuni bilan ifodalanadi.
Gazning suyuqlikda eruvchanligi uning suyuqlik ustidagi bosimiga to'g'ri proportsionaldir:
(7)
bu erda, C - suyuqlikdagi gaz eritmasining kontsentratsiyasi, k - proportsionallik koeffitsienti, bu gazning tabiatiga bog'liq. Genri - Dalton qonuni gazlarni ideal deb hisoblash mumkin bo'lgan past bosimdagi suyultirilgan eritmalar uchun amal qiladi. Erituvchi bilan aniq ta'sir o'tkaza oladigan gazlar bu qonunga bo'ysunmaydi.
Suyuqlikdagi gazlarning eruvchanligi haroratga sezilarli darajada bog'liq; miqdoriy jihatdan bu bog'liqlik Clapeyron - Clausius tenglamasi bilan aniqlanadi (bu erda X - eritmadagi gazning molyar ulushi, λ - 1 mol gazning to'yingan eritmasida erishi issiqlik effekti):
(8)
Qoida tariqasida, gaz suyuqlikda eriganida issiqlik ajralib chiqadi (λ < 0), shuning uchun harorat oshishi bilan eruvchanlik pasayadi. Suyuqlikdagi gazlarning eruvchanligi boshqa erigan moddalar konsentratsiyasiga juda bog'liq. Gazlarning eruvchanligining suyuqlikdagi elektrolitlar kontsentratsiyasiga bog'liqligi Sechenov formulasi bilan ifodalanadi (X va Xo - sof erituvchi va gazni elektrolitlar eritmasida C konsentratsiyali erishi):
(9)
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta'siri qonuni va uning amaliy qo'llanilishi. Geterogen sistemalar uchun fazalar qoidasi
|
