|
2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta'siri qonuni va uning amaliy qo'llanilishi. Geterogen sistemalar uchun fazalar qoidasi
|
bet | 12/21 | Sana | 15.05.2024 | Hajmi | 0,82 Mb. | | #236529 |
Bog'liq 2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta\'siri qoEruvchanlik. Eruvchanlik - bu moddaning ma'lum bir erituvchida erishi qobiliyati.
Miqdoriy jihatdan eruvchanlik ma'lum bir haroratda 100 g erituvchida erishi mumkin bo'lgan gramm sonida ifodalanadi. Amalda qattiq jismlarning eruvchanligi eruvchanlik koeffitsienti = modda ∙ 100/m erituvchi bilan ifodalanadi. Suvda eruvchanligi bo'yicha eritmalar quyidagi eritmalarga bo’linadi:
a)yaxshi eriydigan - 10 g dan ortiq modda 100 g suvda eriydi;
b) ozgina eriydigan - 1 g dan kam modda 100 g suvda eriydi;
v) amalda erimaydigan - 0,1 g dan kam modda 100 g suvda eriydi.
Moddaning eruvchanligining o'lchovi uning to'yingan eritmasining kontsentratsiyasi hisoblanadi. Eritmalar to'yinmagan, to'yingan va o’ta to’yingan to'yingan bo’ladi.
To'yinmagan eritma - bu ma'lum bir haroratda yana modda eriydigan eritma.
Eritma erigan modda bilan muvozanatda bo'lsa, to'yingan deyiladi, ya'ni, to'yingan eritma berilgan sharoitda moddaning maksimal tarkibini o'z ichiga oladi. Bu dinamik muvozanat tizimi bo'lib, unda erish jarayonining tezligi kristallanish jarayonining tezligiga teng bo'ladi (eritmadan eritmaning cho'kishi).
O’ta to'yingan eritma - bu eruvchanligi bilan aniqlanganidan ko'ra ko'proq moddalarni o'z ichiga olgan eritma. Bu eritmalar maxsus sharoitda tayyorlanadi, ular juda beqaror, tezda to'yingan bo'lib qoladi.
Erish qobiliyati quyidagilarga bog'liq:
1 Modda va erituvchining tabiati.
2. Haroratga.
Bu erda:
a) qattiq va suyuqlikning eruvchanligi, qoida tariqasida, haroratning oshishi bilan ortadi.
Gazlarning eruvchanligi harorat oshishi bilan kamayadi, faqat gazlarning suyuqlikdagi eruvchanligi bosimga bog'liq, qattiq moddalarning eruvchanligi esa unga bog'liq emas.
Suyuqlikdagi gazlarning eruvchanligiga bosimning ta'sirini Genri qonuni ifodalaydi: Berilgan suyuqlik hajmida doimiy haroratda erigan gazning massasi gazning partsial(qisman) bosimiga to'g'ri proportsionaldir:
C = k∙p, (1)
bu erda
C - to'yingan eritmadagi gazning massaviy kontsentratsiyasi;
k – proportsionallik (mutanosiblik) koeffitsienti, Genri doimiysi deb ataladi;
p – partsial(qisman) bosim.
Ammo shuni ta'kidlash kerakki, gazlar agar bu holda ular erituvchi bilan kimyoviy ta'sirga kirishmasa Genri qonuniga unchalik yuqori bosim ostida bo'ysunmaydi.
Agar suyuqlik ustida gazlar aralashmasi bo'lsa, u holda har bir gaz partsial(qisman) bosimiga mutanosib holda eriydi (Genri-Dalton qonuni).
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
2. Kimyoviy muvozanat. Le-Shatel’e prinsipi. Massalar ta'siri qonuni va uning amaliy qo'llanilishi. Geterogen sistemalar uchun fazalar qoidasi
|