Bu qavat qilib qo’yish ko’rsatishni Yaqinlashtiradi, linzalar oraliq rasmni sifatli qilib
ko’rsatib beradi.
Nokogerent to‘lqinlar uchun fazalar farqi
2
-
1
uzluksiz o‘zgarib turadi, vaqt bo‘yicha
Cos
(
2
-
1
) ning o‘rtacha qiymati nolga teng bo‘lganligi uchun, natijaviy to‘lqin jadalligi
barcha yerda bir xil bo‘ladi,
I
1
=
I
2
bo‘lganda 2
I
1
ga teng bo‘ladi.
Yorug‘lik to‘lqinlarining interferensiyasini kuzatish uchun kogerent yorug‘lik
to‘lqinlariga ega bo‘lish kerak. Kogerent yorug‘lik to‘lqinlarini olish uchun bir manbadan
chiqqan to‘lqinni ikkita to‘lqinga ajratish usulidan foydalaniladi. Bu ikki to‘lqin harxil optik yo‘l
bosib, biri-birining ustiga tushganda interferensiya manzarasi kuzatiladi.
Masalan, belgilangan 0 nuqtada to‘lqin ikkita kogerent to‘lqinlarga ajralgan bo‘lsin.
Interferensiya manzarasi kuzatiladigan
M
nuqtagacha birinchi to‘lqin
n
1
sindirish ko‘rsatgichiga
ega bo‘lgan muhitda
S
1
yo‘l bosadi, ikkinchi to‘lqin esa
n
2
sindirish ko‘rsatkichiga ega bo‘lgan
muhitda
S
2
yo‘l bosadi.
Bular qanday ishlab beradi?
Agarda O nuqtada tebranish fazasi
t
bo‘lsa,
M
nuqtada birinchi to‘lqin
-
1
1
1
u
S
t
Cos
A
tebranish, ikkinchi to‘lqin esa
-
2
2
2
u
S
t
Cos
A
tebranish hosil
qiladilar. Buerda
1
1
1
n
C
=
u
,
2
2
2
n
C
=
u
, mos ravishda birinchi va ikkinchi to‘lqinlarning
fazaviy tezliklaridir.
M nuqtada to‘lqinlar hosil qilgan tebranishlar fazalari farqi
(
)
(
)
=
-
=
-
=
-
=
0
1
2
0
1
1
2
2
0
1
1
2
2
2
2
2
l
p
l
p
l
p
u
u
d
L
L
n
S
n
S
S
S
ga teng bo‘ladi. Berilgan muhitda
Sn
=
L
yorug‘likning
optik yo‘l uzunligi
deb ataladi,
1
2
L
L
-
=
esa
optik yo‘l farqi
deb ataladi.
Agarda optik yo‘llar farqi vakuumda butun to‘lqin sonlariga teng bo‘lsa
(
)
,......
2
,
1
,
0
0
=
±
=
m
m
l
,
(2)
fazalar farqi
±
2
m
p
ga teng bo‘ladi va
M
nuqtada ikkala to‘lqin hosil qilgan to‘lqinlar bir xil
fazada bo‘ladilar. Bu esa
interferensiya maksimumini kuzatish shartini
bildiradi
.
Agarda optik
yo‘l farqi:
(
)
2
1
2
0
l
+
±
=
m
,
)
2,
1,
0,
(m
=
,
(3)
bo‘lsa, u holda
(
)
p
d
1
2
+
±
=
m
ga teng bo‘ladi va
M
nuqtada ikkala to‘lqin xosil qilgan
tebranishlar bir-biriga qarama-qarshi fazada bo‘ladi. Bu ifoda interfertsiyaning
minimumini
kuzatish sharti
bo‘lib xizmat qiladi.
|
