|
-rasm. Ikki muhit chegarasida yorug‘likning sinishi va qaytishiBog'liq Fizika 2, 2-MA’RUZA123-rasm. Ikki muhit chegarasida yorug‘likning sinishi va qaytishi.
Agarda, yorug‘lik nuri ikki muhit chegarasiga tushsa (
123 - rasm
), I tushuvchi nur II
qaytgan va III singan nurlarga ajraladi, ularning tarqalish yo‘nalishlari qaytish va sinish
qonunlari bilan belgilanadi.
Qaytish qonuni.
Qaytgan nur tushuvchi nur va tushish chegarasiga o‘tkazilgan
perpendikulyar bilan bir tekislikda yotadi, qaytish burchagi tushish burchagiga teng bo‘ladi:
1
1
i
i
=
,
(1)
Sinish qonuni.
Tushuvchi nur singan nur va tushish nuqtasida ikki muhit chegarasiga
o‘tkazilgan perpendikulyar bilan bir tekislikda yotadi, tushish burchagining sinusini sinish
burchagi sinusiga nisbati berilgan muhitlar uchun o‘zgarmas kattalik hisoblanadi:
21
2
1
sin
sin
n
i
i
=
,
(2)
bu yerda
n
21
– ikkinchi muhitning birinchi muhitga nisbatan
nisbiy sindirish ko‘rsatkichidir.
Ikki
muhitning nisbiy sindirish ko‘rsatkichlari ularning absolyut sindirish ko‘rsatkichlarining
nisbatiga tengdir:
1
2
21
n
n
n
=
,
(3)
Muhitning absolyut sindirish ko‘rsatkichi elektromagnit to‘lqinning vakuumdagi
tezligining muhitdagi fazaviy tezligiga nisbatiga tengdir:
u
c
n
=
,
(4)
bu yerda
em
=
n
ga teng,
e
va
m
– muhitning dielektrik va magnit singdiruvchanligidir.
Sinish qonunini quyidagicha qayta ifodalash mumkin:
2
2
1
1
sin
sin
i
n
i
n
=
,
(5)
Agarda, yorug‘lik katta sindirish ko‘rsatkichli
n
1
muhitdan o‘tib kichik sindirish ko‘rsatkichli
n
2
muhitda, misol uchun, shishadan suvga o‘tib tarqalsa, u holda
1
sin
sin
2
1
1
2
>
=
n
n
i
i
|
| |
