|
Key words: ecological psychology, psychological development, ecological consciousness, ecological
problems Pdf ko'rish
|
bet | 147/347 | Sana | 10.01.2024 | Hajmi | 6,23 Mb. | | #133952 |
Bog'liq pedagogik mahorat 2022 1Key words: ecological psychology, psychological development, ecological consciousness, ecological
problems.
Kirish. Inson faoliyati ta’sirida biosferaning oʻzgarishi juda tezlik bilan bormoqda. Insoniyatning
tabiiy jarayonlarga ana shunday ta’sirda yoki munosabatda boʻlishi natijasida XX asr oʻrtalarida ekologik
muammolar juda avj olib ketdi. Ekologik muammo insonning tabiatga koʻrsatayotgan ta’siri bilan bogʻliq.
Insoniyat sivilizatsiyasida hali mutlaqo kuzatilmagan global isish, dengiz va yer ekotizimlarining misli
koʻrilmagan darajada kamayib borishi-yu, yer yuzining turli mintaqalarida qurgʻoqchilik, suv toshqinlari
kabi bir qator salbiy holatlar ham yuz berayotganligi barchamizga birdek ayondir. Bir soʻz bilan aytganda
insonning tabiatga aralashuvi aqlga sigʻmaydigan darajaga yetishga ulgurdi.
Asosiy qism. Ekologik masalalar soʻnggi paytlarda ilmiy tadqiqotlarda mustahkam oʻrin egallamoqda.
Dunyo - halokat yoqasida turibdi. Global isish sabab sayyoramizda jiddiy oʻzgarishlar kuzatilmoqda deyiladi
BMTning atrof-muhit boʻyicha dasturi (UNEP) va butunjahon meteorologik tashkilotning hisobotida.
Hozirgi kundagi ekologik muammolarning kelib chiqish sabablarini minglab misollar bilan keltirib
oʻtishimiz mumkin. Jumladan: Antarktida muzlari erishining yillik koʻrsatkichlari 40 yil avvalgi raqamlardan
olti baravarga oshganligi, “Atmosferaning dimiqishi” hodisasi, “Ozon qatlamining siyraklanishi” hodisasi,
“Chuchuk suv” muammolari, Orol dengizining qurib ketishi va boshqada qator ekologik muammolarni misol
qila olamiz.
Ekologik muammolarning kelib chiqishiga, albatta, odamning tabiatga ta’sirini koʻrsatib oʻtamiz,
yerning beqiyos keng hududlarida fauna va florani, oʻsimliklarning kamayishi, ayrim oʻsimlik va hayvon
turlarining qirilib ketishi va bir qator antropogen omillarning natijasini koʻrib turibmiz.
Koʻp olimlarning ilmiy fikriga koʻra, ekologik inqirozga asosan gʻoyaviy, falsafiy, psixologik va
mafkuraviy inqiroz sabab boʻladi - deb ta’kidlab oʻtishmoqda. Insoniyotning ekologik halokatga duch kelish
sababini faqatgina fan-texnikaning rivojlanishi va ekologik savodsizlik deb qaramaslik kerak, balki bu
bizning psixikamizda yashiringan muammolarning oqibatidir. Inson ongli mavjudot-ku, chuqur oʻy-fikr
qiladigan boʻlsak, bilib turib ham ongli mavjudot sifatida tabiatga juda katta zararni qilayotganimiz bizni
hayron qoldiradi.
Darhaqiqat, yuqoridagi ekologik salbiy omillar inson psixofiziologik mexanizmiga ta’sir etib, psixik
faoliyatning buzilishiga olib keladi. Atrof-muhitni barcha tabiiy idrok etishi va tabiat resurslariga boʻlgan
insonning munosabatlari vaqt oʻtishi bilan deyarli oʻzgarib bormoqda.
Tabiiy obyektlarga nisbatan insoniy xatti-harakatlar ular qanday his-tuygʻularga, shaxsning semantik
shakllanishlariga va ular qanday bogʻlanganligiga, ularga nisbatan qanday qiymat yoʻnalishlari,
https://buxdu.uz
|
| |