|
3 (79) 2021 pedagogik mahorat
Pdf ko'rish
|
| bet | 245/344 | | Sana | 07.12.2023 | | Hajmi | 3,37 Mb. | | #113345 |
Bog'liq Pedagogik mahorat 3-son 2021 yil3 (79) 2021
PEDAGOGIK MAHORAT
181
Asoslamaslik - biror bir g’oyani taklif etgan kishi oʻz yechimini asoslamasligi va oʻzi ham oʻzgalar
fikrini muhokama qilmasligi lozim. Chunki bu holat boshqa g’oyalar tug’ilishiga salbiy ta’sir koʻrsatishi
mumkin.
Rasmiylashtirish - har bir fikr, taklif va g’oyalar yozib borilishi lozim. Oʻqituvchi birinchi bosqich
davomida bildirilgan g’oyalarni yozib boruvchi kotibni belgilashi lozim. G’oyalarni doskaga yozib borish
lozim. Vaqtni tejash hamda oʻz fikrini bemalol bayon etish uchun ishtirokchilarga oʻz g’oyalarini qog’ozga
yozib, sinf doskasiga sketch yordamida yonishtirib qoʻyishni ham tavsiya etish mumkin. Bunda quyidagi
tartibga amal qilish lozim: bir varaq - bitta g’oya - bitta soʻz (ibora).
Vaqtni chegaralab qoʻyish – g’oyani ifodalash uchun juda qisqa vaqt ajratilashi zarur.
Nazorat qilish va tartibga solish - “Aqliy hujum”ning birinchi bosqichi, odatda, kuchli emotsional -
ruhiy vaziyatda oʻtkazilgani uchun, oʻqituvchi mashg’ulotning borishini nazorat qilishi hamda
oʻquvchilarning bir-birlari bilan bahslashish, munozara qilish va bir-birining gapini boʻlishga yoʻl
qoʻymasligi kerak.
Ikkinchi boqichda, ya’ni g’oyalarni tahlil qilish bosqichida taklif etilgar yechimlar, qarorlar
muhokama etiladi, guruhlarga ajratiladi. Takrorlangan fikrlar birlashtiriladi, eng asosiy 3 - 4 ta g’oyalar
saralanadi (makrosaralash). Soʻngra tanlab olingan asosiy g’oyalardan eng maqbullari yana saralanadi
(mikrosaralash). Mikrosaralash davomida ajratib olingan qarorlarning kuchli va zaif tomonlari, imkoniyatlari
va cheklangan tomonlariga baho berib chiqish mumkin.
Endi biz toʻplam tushunchasi, toʻplamning birlashmasi, toʻplamning kesishmasi, toʻplamning ayirmasi
tushunchasini kiritib olishimiz kerak. Toʻplam tushunchasi matematikaning boshlang’ich tushunchalaridan
biridir. “Aqliy hujum” usulidan foydalangan holda talabalarga toʻplam tushunchasi, toʻplamning birlashmasi,
toʻplamning kesishmasi, toʻplamning ayirmasi tushunchalari haqidagi savollarni tashlaymiz. Talabalar oʻz
fikrlari va mulohazalarini bayon qiladilar. Bu javoblar ichida noʻtoʻg’ri javoblar ham boʻlishi mumkin. Biz
aytilgan fikrlarni yig’ib, umumlashtiramiz.
Toʻplam tushunchasi matematikaning boshlang’ich (ta’riflanmaydigan) tushunchalaridan biridir. U
chekli yoki cheksiz koʻp obyektlar (narsalar, buyumlar, shaxslar va h.k.)ni birgalikda bir butun deb qarash
natijasida vujudga keladi.
Masalan, Oʻzbekistondagi viloyatlar toʻplami, viloyatdagi akademik litseylar toʻplami, sonlar
toʻplami, toʻg’ri chiziq kesmasidagi nuqtalar toʻplami, sinfdagi oʻquvchilar toʻplami va hokazo. Toʻplamni
tashkil etgan obyektlar uning elementlari deyiladi.
A va B toʻplamlarning ikkalasida ham mavjud boʻlgan x elementga shu toʻplamlarning umumiy
elementi deyiladi. A va B toʻplamlarning kesishmasi (yoki koʻpaytmasi) deb, ularning barcha umumiy
elementlaridan tuzilgan toʻplamga aytiladi. A va B toʻplamlarning kesishmasi A va B toʻplamlarning
birlashmasi (yoki yig’indisi) deb, ularning kamida bittasida mavjud boʻlgan barcha elementlardan tuzilgan
toʻplamga aytiladi. A va B toʻplamlarning birlashmasi deyiladi.
A va B toʻplamlarning ayirmasi deb, A ning B da mavjud boʻlmagan barcha elementlaridan tuzilgan
toʻplamga aytiladi. A va B toʻplamlarning ayirmasi A\B koʻrinishda `belgilanadi.
“Aqliy hujum” usulidan foydalangan holda talabalarni fikrlarini birlashtirib toʻplam tushunchalarini
oʻrganib oldik. Endi asosiy mavzularni talabalarga havola etamiz.
Toʻplamning urinish, chegaraviy, ichki nuqtalarini oʻrganish bugungi mavzuimiz.
“Aqliy hujum” usulidan foydalanib talabalarga shu savollarni beramiz. Talaba oʻz fikr va
mulohazalarini bildiradi.
|
| |
