|
3-Amaliy mashg’ulot Avtomobil chiqindi gazlari tarkibidagi zararli moddalar miqdorini hisoblash Amaliy ishning maqsadi
|
| bet | 1/2 | | Sana | 18.05.2022 | | Hajmi | 30.34 Kb. | | #21312 |
Bog'liq Avtomobil chiqindi gazlari tarkibidagi zararli moddalar miqdorini hisoblash STANDARTLASHTIRISH VA METROLOGIYA BO‘YICHA XALQARO TASHKILOTLAR, Bolalarda miqdor va son sanoq haqidagi bilimlarni shakllantirish 13, Any Scanner 06 20 2023, 10-MEKTEP DIREKTOR IS REJESI (1), Amaliy dasturlash paketi testlar (1), 7-dars-Nazariy-Yoruglik-diodlari, Ishlab chiqarish amaliyoti O\'A taqvim, Bolalarda irodani tarbiyalash, Doston Kompyuterni tashkil etish, Urganch davlat universiteti Madirimov Shavkat (1), 1, form (1), Инвестиция ва инновациялар o‟quv qo‟llanma
3-Amaliy mashg’ulot
Avtomobil chiqindi gazlari tarkibidagi zararli moddalar miqdorini hisoblash
Amaliy ishning maqsadi: Avtomobil chiqindi gazlari tarkibidagi zararli moddalar miqdorini hisoblashdan iboratdir. Hisoblash natijalari asosida xulosa qilish.
Umumiy ma’lumot. Hozirgi vaqtda avtomobil transporti xalq xo’jaligining energiya resurslarini ko’p ishlatuvchi (benzin va dizel yoqilg’isi) hisoblanadi. SHu bilan birga, atrof-muhitni ifloslanishini 6080% avtotransport ulushiga to’g’ri keladi.
Yirik shaharlarda transport oqimining ko’payishi, transport vositalarining ekologik talablarga javob bermasligi, yoqilg’ilarning sifatini pastligi va noqulay yo’l sharoitlari, transport harakatini noto’g’ri tashkil etish va boshqa omillar sababli atmosfera havosini, tuproqlarni va suv havzalarining ifloslanish darajasi doimiy ravishda ortib bormoqda. Havo tarkibining chiqindi gazlaridan chiqayotgan azot va uglerod oksidlari, uglevodorodlar va boshqa zararli moddalar bilan ifloslanish darajasi ko’pgina avtomagistrallarda ruxsat etilgan konsenratsiyaga nisbatan 510 barobar ko’p hisoblanadi.
Shaharlardagi avtomobillardan foydalanishdagi bunday murakkab ekologik holatning asosiy sabablariga quyidagilarni kiritish mumkin:
korxonalarda transport vositalarining chiqindi gazlarini toksikligi va tutashi bo’yicha davlat standart me’yorlariga rioya qilinishi ustidan nazoratning sustligi;
chiqindi gazlar tarkibida qo’rg’oshin birikmalarini hosil qiluvchi va katalitik neytralizatorlardan foydalanish imkonini bermaydigan etillangan benzin yoqilg’isini ishlab chiqarilishi;
tarqatilayotgan motor yoqilg’isining sifati ustidan nazoratning sustligi;
avtotransport vositalarini kamroq toksikli yoqilg’ilarga o’tkazishga yetarlicha e’tibor bermaslik;
katta yuk transportlarini shaharlar hududida harakatlanishi;
33
transport tizimida atrof-muhit sifatini boshqarishdagi iqtisodiy mexanizmini samarasizligi va etarlicha me’yoriy asosning yo’qligi. Avtomobillar ichki yonuv dvigatellarining chiqindi gazlari juda ham ko’p komponentli aralashma bo’lib, uning tashkil etuvchilari 200 dan ortiq. SHunga qaramasdan ularning kimyoviy tuzilishiga, xususiyatlariga hamda tirik organizmlarga ta’sir qilish xarakteriga qarab quyidagi guruhlarga tasniflash mumkin:
Birinchi guruhga toksik bo’lmagan, N2, O2 va suv bug’i kabi moddalar kiradi.
Ikkinchi guruhga uglerod oksidi (CO), uning miqdori benzin bilan ishlaydigan dvigatellarda ko’proq bo’ladi. Uglerod oksidi (CO) uglevodorodlarning zanjirli oksidlanishi nazariyasiga muvofiq, dvigatel silindrida oraliq mahsulot sifatida, sovuq alanga olish jarayonida hosil bo’lgan aldegidlarni parchalanishidan hosil bo’ladi. Uning toksiklik ta’siri shundaki, u organizmdagi qon gemoglobini bilan birikib, karboksigemoglobin CONv va okisgemoglobin O2Nv hosil qilib teri to’qimalarini O2 dan mahrum qiladi.
Uchinchi guruhga azot oksidlari NO va NO2 lar kiradi. Azot oksidlarini hosil bo’lish mexanizmi havodagi azotning silindrdagi yuqori harorat va bosim ta’sirida termik qaytar reaksiyasi natijasi hisoblanadi.
Chiqindi gazlarini sovishi va havo bilan aralashishi davomida NO oksidlanadi va NO2 hosil bo’ladi. NO2 odam organizmiga o’tkir yallig’lantiruvchi sifatida ta’sir etadi, 200-300 mg/m3 miqdori hatto qisqa vaqtda nafas olinganda qon gemoglobini bilan birikib nafas yo’llarini shishirib yuboradi.
To‘rtinchi guruhga toksik hisoblangan uglevodorodlarning (CH) ko’p sonli guruhlari: alkanlar (CnH2n +2), aldegidlar (CnH2n+1Cq 0-H) va siklonlar (CnH2 n) kiradi. Bundan tashqari chiqindi gazlarida politsiklik aromatik CH (PAU) benzopiren (C20H12) kiradi. Bu moddalarning hosil bo’lishi, CH lar oddiy CH lar va erkin radikallarga parchalanib, so’ng O2 yetishmasligi sharoitida N atomlari hosil bo’lgan mahsulotlardan ajraladi.
Hosil bo’lgan birikmalar bir-biri bilan birikib murakkab siklik, keyin esa politsiklik strukturalarni, xullas 400 800 0C haroratda CH yoqilg’ilarni 34 kuydirish ketadi va PAU hosil bo’ladi. PAU nafas olish yo’llarida rak kasalini keltirib chiqarishi mumkin.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
3-Amaliy mashg’ulot Avtomobil chiqindi gazlari tarkibidagi zararli moddalar miqdorini hisoblash Amaliy ishning maqsadi
|
