|
3-Mavzu: Axborot kompyuter texnologiyalarini tadbiq qilishning texnik vositalari RejaBog'liq ma`ruza-3 Turar joy va jamoat binolarini loyihalashning tipologik asoslari, ЛИРА версия 9, qurilish mexanikasiKesh xotira. Kesh xotira kompyuter ishlash tezligini oshirish uchun ishlatiladi. U tezkor
xotira va mikroprotsessor orasida joylashgan bo`lib, uning yordamida amallar bajarish tezkor
xotira orqali bajariladigan amallardan ancha tez bajariladi. Shuning uchun kompyuter
xotirasining
ko`proq
ishlatiladigan
qismi
nusxasini
kesh
xotirada
saqlab
turadi.
Mikroprotsessorning xotiraga murojaatida, avvalo, kerakli dastur va berilganlar kesh xotirada
qidiriladi. Berilganlarni kesh xotirada qidirish vaqti tezkor xotiradagiga nisbatan ancha kam
bo`lgani uchun kesh xotira bilan ishlash vaqti ancha kam bo`ladi.
Videoxotira. Videoxotira monitor ekranida video ma’lumotlarni (videotasvirlarni) saqlab
turish uchun ishlatiladi. Shuni aytish lozimki, videotasvirlar (ayniqsa rangli) kompyuter
xotirasidan ko`p joy egallaydi. Shuning uchun video xotira hajmi qancha katta bo`lsa, shuncha
yaxshi albatta.
ShinalarKompyuterda har bir qurilmaning ishini boshqaruvchi electron sxemalar mavjud
bo`lib, ular adapterlar (moslovchilar) deb ataladi. Barcha adapterlar mikroprotsessor va xotira
orqali berilganlarni ayriboshlovchi magestral yo`l deb ataluvchi shinalar orqali bog`langan
bo`ladi. Shunday qilib, oddiy so`z bilan aytganda, shinalar turli qurilmalarni bog`lovchi maxsus
simlardir. Kompyuterda bir qancha shinalar bo`lishi mumkin. Asosan uch xil shina mavjud:
berilganlar shinasi;
manzilli shina;
buyruqli shina.
Manzilli shina. Berilganlar bu shinada tezkor xotiraning
yacheykalari manzili kabi yuboriladi. Aynan shu shinadan protsessor bajarilishi kerak
bo`lgan buyruqlar manzilini o`qiydi. Zamonaviy protsessorlarda manzilli shinalar 32
raziryadlidir, ya’ni u 32 ta parallel simlardan tashkil topgan.
Berilganlar shinasi. Shu shina orqali protsessor registriga berilganlar nusxasi ko`chiriladi
va aksincha. Intel Pentium protsessorli ShK larda berilganlar shinasi 64 raziryadlidir.
Buyruqli shina. Protsessor bajaradigan buyruqlar shu shina orqali tezkor xotiradan keladi.
Buyruqlar baytlar ko`rinishida tasvirlanadi. Oddiy buyruqlar bir baytga joylashtiriladi, lekin
shunday buyruqlar ham mavjudki, ular uchun ikki, uch va undan ortiq baytlar kerak bo`ladi.
Ko`pchilik zamonaviy protsessorlar 32 razryadli buyruq shinalarga ega.
Sistema blokidagi shinalar faqat protsessor bilan bog`lanish uchungina ishlatilmaydi.
Sistema blokining barcha boshqa ichki qurilmalari, shu bilan birga unga ulangan qurilmalar bir -
birlari bilan o`zaro shinalar yordamida bog`langan.
|
| |
