|
xotira (RAM – Random Access Memory), mikroprotsessorBog'liq ma`ruza-3 Turar joy va jamoat binolarini loyihalashning tipologik asoslari, ЛИРА версия 9, qurilish mexanikasixotira (RAM – Random Access Memory), mikroprotsessor, qurilmalar nazoratchilari (elektron
sxemalar, elektr manbai bilan ta’minlash bloki, kontrolerlar, adapterlar), yumshoq disk
qurilmasi (FDD – Floppy Disk Driver), qattiq disk qurilmasi (HDD – Hart Disk Driver), faqat
o`qish uchun mo`ljallangan lazer disk qurilmasi (CD ROM – Compact Disk Read Only
Memory), shinalar, modem, sistema platasi va boshqa qurilmalar. Sistema blokiga uning
parallel (LPT) va ketma – ket (COM) portlari orqali ko`plab tashqi qurilmalarni ulash mumkin.
Sistema platasi
Sistema blokidagi asosiy elektron sxemalar sistema platasida joylashgan bo`ladi (mother
board). Unda BIOS, mikroprotsessor, tezkor xotira, doimiy xotira, kesh xotira, shinalar, taktik
generator joylashgan. Bundan tashqari, unda ba’zi bir qurilmalar ishini boshqaruvchi elektron
sxemalar, klaviatura, disk qurilmalari adapteri ham joylashgan bo`ladi. Hozirda shinalarning
PCI/ISA turi keng ishlatilmoqda. Bunday shinalarning ma’lumot ayirboshlashi tezligi yuqori
bo`lib, u orqali kompyuterga ko`p tashqi qurilmalarni ulash mumkin.
Kompyuterda kiritish – chiqarish portlari mavjud bo`lib, ular sistema blokining orqa
qismida joylashgan slot deb ataluvchi joylar orqali printer, «sichqonch», klaviatura va boshqa
qurilmalar ulanishi uchun xizmat qiladi. Kiritish – chiqarish portlari parallel va ketma – ket
bo`ladi va ular mos ravishda LPT 1 – LPT 4 va COM 1 – COM 3 deb belgilanadi. Odatda LPT
portga printer va COM portga faks – modem, “sichqoncha” va boshqa qurilmalar ulanadi.
Shunday qilib sistema platasi ShK ning asosiy platasi bo`lib, unda quyidagilar joylashgan:
protsessor – asosiy mikrosxema bo`lib, matematik va mantiqiy operatsiyalarni (amallarni)
bajaradi;
chipset (mikroprotsessorli komplekt) – mikrosxemalar majmuyi bo`lib, ShK ning ichki
qurilmalarining ishini boshqaradi va sistema blokining asosiy funksional imkoniyatlarini
aniqlaydi;
shinalar – qurilmalarni bog`lovchi simlar bo`lib, ulardan kompyuterning ichki qurilmalari
orasidagi berilganlarni ayriboshlovchi signallar o`tadi;
|
| |
