3-mavzu: Fayllar bilan ishlash
Reja:
1.Dasturlar, fayl va papka oynalari. Ishlash usullari va ta’rifi.
2.“Mening kompyuterim” obyektidan foydalanish.
3.Papka va fayllar bilan ishlashning asosiy usullari.
4.PAINT grafik muxarriri.
5.WORDPAD matn muxarriri.
1. Dasturlar, fayl va papka oynalari. Ishlash usullari va ta’rifi
Kompyuterda dastur ishga tushgach, ekranda fayllar ro‘yxati va ular xaqidagi axborotlar yozilgan ko‘sh chiziq bilan chegaralangan oynalar paydo bo‘ladi. (Aslida WINDOWS so‘zi xam “oynalar” degan ma’noni bildiradi). Oynalar to‘gri to‘rtburchak shaklda bo‘ladi. Obyektni (fayl, papka yoki dastur) ochish obyektning belgisida yoki obyektning kontekst menyusidan ochish buyrugida “sichqoncha”ning chap tugmasini 2 marta tez bosish bilan amalga oshiriladi.
Oyna elementlari-ochiq obyektning nomini saqlovchi sarlavxa o‘lchovini o‘zgartiruvchi va oynalarni biriktiruvchi tugmalarni boshqarish tugmalaridan iborat. Bunda tugmalarning yigishtirish, o‘lchov o‘zgartirish va oyna berkitish faoliyatini ko‘rsatib tasvirlab berish lozim. Oynani yigishtirish operastiyasi bilan oynalarni yopish operastiyasi farqlarini ta’kidlab o‘ting (Birinchi xolatda obyekt faolligicha qoladi, ikkinchisi bilan ish xam to‘xtatiladi).Masalalar paneli yordamida yoki ALT+TAB tugmasini bosish bilan yigishtirilgan oynalarni tiklash xam mumkin.
Oyna o‘lchovlarini o‘zgartirish, oyna o‘lchovi o‘zgartirish yo‘nalishini ko‘rsatuvchi 2 yo‘nalishli strelkalar paydo bo‘lguncha, “sichqoncha” kursorini oyna chegarasiga olib berishi kerak. “Sichqoncha”ning chap tugmasini bosish va uni bosib turgan xolda kursorni ko‘chirib, shu vaqtda oyna o‘lchovini o‘zgartirish kerak.
Oynani “sichqoncha” yordamida boshqa joyga ko‘chirish yo‘li bilan xarakatlantiriladi. Buning uchun kursorni oyna sarlavxasi o‘rtasiga olib boriladi, “sichqoncha”ning chap tugmasi bosiladi, uni bosgan xolda oyna ish stolida ko‘chiriladi.
Bir vaqt ichida bir necha obyektni, ularning xar biri aloxida oynada joylashganligi, ochish imkoniyatlari xaqida gapirish o‘rinli. Shuni ta’kidlash lozimki, faqat ulardan biri faol bo‘lishi mumkin, vaqtning xar damida faqat bir oyna bilan ish amalga oshirilishi mumkin. Bunda faol oyna sarlavxasi to‘q ranglar bilan ajratilgan bo‘ladi.
Oynalar orasida ko‘chish quyidagicha amalga oshiriladi:
“Sichqoncha” tugmalarini faoliyatsiz oyna yuqori qismida bosiladi;
“sichqoncha” tugmalarini masalalar panelida faoliyatsiz oyna tugmasida bosamiz;
v) ALT+TAB tugmalar kombinastiyasi yord
“Mening kompyuterim” obyektidan foydalanish
“Mening kompyuterim” obyekti tarkibining ta’rifi: “Mening kompyuterim” obyektini ochish uchun-“sichqoncha” chap tugmasini obyekt belgisida 2 marta bosish yoki obyektning kontekstli menyusini chaqirib, “Ochish” bo‘yrugini tanlash kerak. “Mening kompyuterim” obyektida quyidagi asosiy obyektlar joylashgan:
3,5 va 5,25li egiluvchan disklarning diskyurituvchi belgilari (Kompyuterda o‘rnatilgan);
bir yoki bir kancha qattiq disklar belgilari;
lazer disklarini o‘chish uchun qurilmalar belgisi (agar bu qurilma o‘rnatilgan bo‘lsa);
boshqaruv panelining belgisi;
printerlar belgisi.
Obyektni ochish uchun bu obyekt belgilanib, “sichqoncha”ning chap tugmachasi 2 marta bosish bilan (o‘xshash operastiyani obyektning kontekstli menyusini chaqirib xam bajarish mumkin), qattiq disk (Disk S:) yoki egiluvchan disklar (Disk A: yoki Disk V:) diskyurituvchi obyektlarning ochilishi bu obyektlarning ildiz papkasini ochadi.
Nusxalashning ikki usuli mavjud:
“Mening kompyuterim” obyektidan foydalanib;
Obyektning ko‘chirishdan foydalanib.
“Mening kompyuterim” obyektini ochish, nusxalash yoki ko‘chirish kerakli fayl yoki papka obyektini ochish.
Papka-manbada nusxalanayotgan obyektni ajratib, keyin bevosita papka-manba sarlavxasi ostida turgan menyuda “nusxalash” buyrugi (obyektni nusxalash uchun) yoki “Kesish” obyektini ko‘chirish uchun) buyrugi tanlanadi.
Agar diskdan diskka nusxalash talab qilinsa, unda nusxalayotgan obyektning kontekstli menyusida “yuborish” buyrugi tanlanadi, keyin obyekt nusxasidan yuborilayotgan disk nomi tanlanadi. Nusxalashning 2 usulini amalga oshirish uchun ish stolida manba-papka va qabul qiluvchi papkalar ochiq bo‘lishi kerak (buning uchun “Mening kompyuterim” obyektidan foydalansa bo‘ladi).Manba-papkasida “sichqoncha”ning chap tugmasi bilan nusxalanadigan yoki ko‘chiriladigan obyekt ajratiladi va “sichqoncha”ning chap tugmasini bosib turib obyekt belgisi-qabul qiluvchi-papkaga ko‘chiramiz.
|
