|
3-mavzu. Magistrlik dissertatsiyasi ilmiy tadqiqot turi sifatida. Reja
|
| bet | 6/9 | | Sana | 09.06.2022 | | Hajmi | 37.06 Kb. | | #23294 |
Bog'liq 3-MAVZU 7 fizika uzb 2017 (1) kk emas-010, 7 fizika uzb 2017 (1) kk emas-011, 1s6c1s6c1s6c1s6c1s6c1s6c1sc6c1sf6e16asvd1bv6fsb1s1616, 10-MUSTAQIL ISH 403-GURUH TALABASI XONAZAROVA SHABNAM QIYOSIY PEDAGOGIKA, OfferI ru, Samadova Zebuniso Tarbiya fanining dolzarb muammolari slayd, “Qurilish materallari va buyumlari’’ fanidan yakuniy nazorat savollari, bolalar rivojlanishida jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi, Юксак.Силлабус 2023-2024, @kompyuterscience 5 9 sinflar uchun yillik taqvimiy ish reja, Kredit-modul-tizimi-Nizomi (1).pdf tojikcha, Oʻquvchilarning ijodiy qobiliyatini rivojlantirishning pedagogik xususiyatlaritttt, 5G31jGSM0zvSWRIaL68WhTdV40kHSYwRViM8TQMW, Tajriba ishi 8Ma’lumot va uslublar
1.Qanday materiallardan foydalaniladi?
|
2.Izlanishning asosiy mavzusi nima haqida?
|
3.Tadqiqot qanday ko`rinishga ega?
|
4.Qanday tartib-qoidalarga amal qildinadi?
|
Kerakli ma’lumotlarni to`plash bosqichini muvaffaqiyatli amalga oshirgandan so`ng, g`oyalarni ilmiy rahbar, hamkasblar yoki shu sohani yaxshi bilgan mutaxassislar bilan muhokama qilish mumkin. Ko`pgina universitetlarda bitiruvchi talabalar uchun yozuvchilik, ya’ni tadqiqot ishini tamomlab olishga xizmat qiluvchi maxsus markazlar tashkil etilib, g`oyalarni muhokama qilish, o`zaro hamkorlikda faoliyat olib borish yo`lga qo`yilgan. Dastlabki bosqichda o`zaro fikr almashish vaqtni tejashga yordam beradi. Chunki mavjud xato va kamchiliklar atrofdagilarga ko`proq, seziladi, eng zarur tavsiyalar ham ulardan chiqishi mumkin. Bu tadqiqot ishini to`g`ri yo`naltira olish va keraksiz narsalarga chalg`ib ketmaslikning oldini oladi.
Ishning qoralama nusxasini tayyorlash
Yetarlicha fikr-mulohaza, ma’lumotlarga ega bo`linganidan keyin tadqiqot ishining qoralama nusxasini tayyorlashga kirishish mumkin. Qoralama nusxani yozib bo`lishi hamono yakunlanilmaydi. Mos so`z yoki jumla, yaxshi iborani qo`llash, gaplardagi ma’no g`alizligining oldini olish uchun ko’rib chiqish kerak bo’ladi.
Ko`pchilik talabalar izlanuvchilikda malakasi etishmasligidan shikoyat qiladi. Psixologlarning aytishicha, bo`sh joyga qarab xayol surib o`tirish tushkunlikni keltirib chiqarar ekan. Yosh olim ishini boshlar ekan, uning oldida, avvalo, ma’lumotlar, laboratoriya hujjatlari yoki o`zidan oldin amalga oshirilgan izlanishlar natijalari, tadqiqotning qoralama nusxasi, shaxsiy qarashlari yozilgan qaydlar tayyor turishi kerak. Barchasini o`rganib chiqqandan keyin tadqiqot ishining aslini yozishni boshlasa ham bo`ladi.
Tadqiqotda ish materiallari va metodlari birinchi bo`limda keltirilgani ma’qul. Mavjud ma’lumotlardan tushunarsizlari chiqarib tashlanadi. Sababi, mazkur bo`limda tushuntirish ishlariga alohida ahamiyat qaratiladi. Bo`lim yakunini yozayotganda esa ishni baholash maqsadida boshqa tadqiqotchilarning fikrlarini keltirib o`tish mumkin. Eng muhimi-chalg`imaslik! Bir bo`limdan boshqasiga o`tish jarayonida tadqiqot maqsadi noaniq bo`lib qolishi, kutilgan natija bermasligi mumkin.
Ma’lumotlarni to`liq, tushunarli, hech kimda savol uyg`otmaydigan tarzda keltirib o`tish maqsadga muvofiq. Agar keltirilayotgan fikr hammaga ma’lum yoki yaqinda bu borada maqola e’lon qilingan bo`lsa, bu haqda adabiyotlar ro`yxati orqali iqtibos berib o`tishning o`zi yetarli. Lekin yangi fikrni o`rtaga tashlash kerak bo’lsa, uni ipidan ignasigacha, hatto ko`pgina qo`shimcha ma’lumotlar keltirilgan holda izohlash kerak bo’ladi.
Shuningdek, ma’lumotlarni izchil keltirish uchun gapning kesimiga e’tibor qaratish lozim. Ya’ni, bu erda kesimning aniq yoki majhul nisbatda ekanligi borasida so`z yuritilmoqda. Agar tadqiqot haqida ma’lumot bermoqchi bo`lib, gap “biz” olmoshi bilan boshlanilsa, bu ko`pgchilik uchun g`alizroq tuyuladi. Agar fe’lni aniq nisbatda berish lozim bo`lsa, yuqoridagi olmoshni imkon qadar kamroq qo`llagan maqsadga muvofiq.
Tadqiqot ishini yozishda eng muhim jihatlardan yana biri, mavzuni to`g`ri tanlash va to`laligicha ochib berish. Ishda keraksiz va bo`yoqdor so`zlar, ma’no yaxlitligiga soya soluvchi fikrni ishlatmagan ma’qul. Aniqlik, qisqalik, xolislik
Tadqiqot ishining kirish qismi o`quvchini nafaqat mavzuga yo`naltiriladi, balki asosiy maqsadni qisman bo’lsa ham ochib beradi. Mazkur bosqichga qadar qog`ozga tushirgan ma’lumotlarni sinchkovlik bilan qaytadan o`qib chiqiladi va maqsad yana bir bor aniqlashtirib olinadi.
Shuni unutmaslik kerakki, kirish qismida keltirilgan har bir band muhim ahamiyatga ega, shu sababdan uni chuqur fikrlab, atroflicha yozgan ma’qul. Ko`pchilik olimlarning fikricha, o`quvchi ilmiy ishni ko`proq yangi fikr-g`oyalar uyg`otishi, mavzu bo`yicha o`zgacha topilmani topish maqsadida o`qiydi. Qiziqishni oxirigacha ushlab turish uchun ham kirish qismida xulosalarni ochiq-oydin aytib qo`ymagan ma’qul.
Ko`pchilik tadqiqotchilar ilmiy ishda umumiy gaplardan foydalanadi. Biroq, bu noto`g`ri. Sababi, ma’lum maqsadga qaratilgan mavzuni aniq faktlar yordamida isbotlab berish talab etiladi. Tadqiqotchining oldiga qo`ygan maqsadi boshqalarnikidan farqli ravishda, umumiylikdan xoli tarzda, mustaqil bayon etilsa ilmga qo`shgan hissasi va topilmalari yaqqol yuzaga chiqadi. Ununtilmaslik lozimki, kirish qisqa bo`lsa-da, butun mehnatini namoyon etib turadi.
Ko`pchilik tadqiqotchilar uchun asosiy bo`lim muhokamasi xavotirli tuyuladi. Sababi, aksariyat hollarda yutuqlardan ko`ra xato va kamchiliklar yuzaga chiqib qolishidan qo`rqish hissi ustun keladi. Aslida, mazkur bo`limda tadqiqot jarayonidagi ilmiy topilmalar va ularni ommaga e’lon qilishdan maqsad: bu qarash nechog`li muhim, ilm-fanga yangilik olib kira oladimi, degan savollarga javob topishdan iborat. Agar bular yaxshilab o`rganilib, aniq javob topilsa,o’quvchi ham tadqiqot ishini osongina tushunadi. Mazkur bo`limda tadqiqotchi mavzuni qanchalik tushunib etgani ham oydinlashadi. Shuningdek, fikran teranlik so`zlarning o`z o`rnida qo`llanilgani hamda tushunarliligi ilmiy ish olib boruvchi sifatidagi qiyofani namoyon etadi. Eng so`ngida shaxsiy tajriba, izlanishdan chiqargan xulosalar, mutaxassislarning fikr-mulohazalari yoki qo`shimcha ma’lumotlar bilan ilmiy ishni yakunlash mumkin.
Tadqiqot ishini o`z nihoyasiga etkazib olgach, uni umumiy va ichki usullar bilan ko`zdan kechirib chiqish lozim. Umumiy tuzatishda gaplarning tuzilishi, sarlavha, mazmun tahrir qilinadi. Ichki usul ko`p vaqt talab etadi, sababi, har bir so`zning to`g`ri yozilgani, grammatik va punktuatsion xatolar bartaraf etilishi lozim. Umumiy tahrirda matn ustidan ko`z yugurtirib chiqish kifoya. Ishni osonlashtirish uchun so`zma-so`z, gapma-gap tahrir qilish yoki matnni ovoz chiqarib o`qish ham mumkin. Bunda yo`l qo`yilgan xatolik, ayniqsa, jumlalardagi g`alizliklar bartaraf etiladi.
Nihoyat, tadqiqot ishini printerda chop etib, qalam yordamida ikkinchi tuzatishga kirishish mumkin bo’ladi.Tadqiqotchi ishni o’ziga qulay, o`qish uchun oson bo`lgan kattaroq shriftda chiqarsa,ayni muddao. Shundan so`ng ilmiy rahbar bilan ishni yana bir bor muhokama qilish, boshqalarga ham fikr-mulohazalarni bildirishi uchun o`qitish mumkin. Bunda iloji boricha boshqa sohada ishlaydigan kishilarning qarashlari bilan o`rtoqlashgan ma’qul. Buning o`ziga yarasha sababi bor: agar o`qib chiqqan inson tadqiqot ishida nima ochib berilganini tushunsa, demak, o`quvchi ko`zi bilan qaraganda ham maqsadga erishilgan bo`ladi.
|
| |
