|
Yashash joylari, ob’ektlar va odamlarga maxsus hamda sanitar ishlov berish ishlarini tashkil etish
|
| bet | 16/19 | | Sana | 20.02.2024 | | Hajmi | 56,71 Kb. | | #159320 |
Bog'liq 1-mustaqil ish HFX fanidan Yashash joylari, ob’ektlar va odamlarga maxsus hamda sanitar ishlov berish ishlarini tashkil etish
Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etishga qaratilgan tadbirlar ichida asosiylardan biri yashash joylari, ob’ektlar va texnik vositalarga maxsus ishlov berish hisoblanadi. Maxsus ishlov berish quyidagi turlarga bo‘linadi: dezaktivatsiya; degazatsiya; dezinfeksiya; dezinseksiya demurkurizatsiya.
Dezaktivatsiya – Insonlarni radioaktiv nurlanishlardan himoyalash maqsadida zararlangan yuzalarni radioaktiv moddalardan tozalash. YUzaning turi va xarakteriga bog‘liq holda dezaktivatsiyaning mexanik yoki fizik-kimyoviy usullari qo‘llaniladi. Dezaktivatsiya samaradorligi Kd - koeffitsient orqali baholanadi. Dezaktivatsiya koeffitsienti (Kd ) deb, dezaktivatsiyagacha bo‘lgan yuzadagi radioaktivlik faolligi yoki quvvati dozasining dezaktivatsiya o‘tkazilgandan keyingi miqdoriga aytiladi.
Dezaktivatsiyaning mexanik usuli turli xil tuproqlarda turlicha amalga oshiriladi, jumladan: supurib tozalash (Kd=15), tuproqni kesish (Kd=25), shudgorlash (Kd=7), tuproq ustini yopish (Kd=20). Beton, yog‘och uchun vakuumlash va qirib tashlash usullari qo‘llaniladi.
Fizik-kimyoviy usul nisbatan samarali va ko‘p ishlatiladigan usul hisoblanib, unga quyidagilar kiradi:
bosim ostida suv sachratib yuvish (Kd=17-67), devorlar va idishlarni tozalashda foydalaniladi.
bug‘ bilan yuvish- issiqga bardoshli yuzalar uchun. (Kd>40), bug‘ bosimi – 0,15 MPa (1,5 atm).
gidroabraziv usul (suv + abraziv + karbid bor, qum), bosim R= 7MPa.
ishqor yoki kislota eritmasi bilan shetka yordamida tozalab, keyin suv bilan
yuvish (Kd=50), murakkab shakldagi jihozlar uchun qo‘llaniladi.
polimer qoplama (plyonka) bilan qoplash.
Degazatsiya – insonlarni zaharlanishini oldini olish maqsadida hudud, iqtisodiy ob’ektlar, texnik vositalar yuzasiga o‘tirib qolgan zaharlovchi kimyoviy moddalar (ZKM) yoki zaharlovchi moddalar (ZM)ni tozalash va neytrallash. Gazsimon holatdagi xavfli kimyoviy zaharli moddalarni (xlor, ammiak, vodorod sulfid, fosgen) neytrallash uchun ularni harakatlanish yo‘lida suvli pardalar hosil qilinadi.
Dezinfeksiya – tashqi muhitda joylashgan insonlar va hayvonlarda yuqumli kasalliklarni keltirib chiqaruvchilarni yo‘qotish. Dezinfeksiya quyidagi usular orqali amalga oshiriladi:
fizikaviy usulda (tozalash, LAV qo‘shimchali suv bilan yuvish);
kimyoviy usulda (xlorli ohak eritmasi, formalin, vodorod peroksidi yordamida);
fizik-kimyoviy (qaynatish va bug‘ bilan ishlov berish);
biologik (baktokumarin –kimyoviy moddlarni mikroorganizmlar bilan aralashmasi).
|
| |
