|
4-mavzu. Kompaniyа holati tahlili
|
| bet | 1/5 | | Sana | 30.05.2024 | | Hajmi | 102,71 Kb. | | #257970 |
Bog'liq strategiya 4 Kompaniya strategik pozitsiyasini baholash uslubi
Amaldagi strategiya qay darajada samarali?
Kompaniyaning kuchli va zaif tomonlari nimada?
Kompaniyaning narxlari va xarajatlari raqobatbardoshmi?
Kompaniyaning raqobat pozitsiyasi qay darajada mustaxkam?
Kompaniya qanday strategik muammolarga to’qnash keladi?
Qadriyatlar zanjiri. Asosiy faoliyatdagi qadriyatlar zanjiri.
Yordamchi faoliyatdagi qadriyatlar zanjiri. Muvaffaqiyatning kalit omillari.
Muvaffaqiyatning kalit omillari ro’yxatini to’zish tartibi
Muammolarni aniqlash va ifodalash. Muammolarni aniqlash uchun qo’yiladigan savollar. Kompaniya avvalgi strategiyasini amalga oshira oladimi?
Kompaniyalar ahvolini tahlili
Tayanch iboralar:strategik pozitsiya, baholash, raqobat pozitsiyasi, strategiya samarasi, kuchli va zaif tomonlar, strategik muammolar, qadriyatlar zanjiri
Kompaniya strategik pozitsiyasini baholashuslubi
Bu mavzuda kompaniya holati tahlilining uslubiyatini ko’rib chiqamiz. Bu 5 ta savolga kelib taqaladi25:
Amaldagi strategiya qay darajada samarali?
Kompaniyaning kuchli va zaif tomonlari nimada?
Kompaniyaning narxlari va xarajatlari raqobatbardoshmi?
Kompaniyaning raqobat pozitsiyasi qay darajada mustaxkam?
Kompaniya qanday strategik muammolarga to’qnash keladi ?
Bu savollarga javob berish uchun 4 ta tahliliy asbobdan foydalaniladi: SWOT - tahlil, qiymatlar zanjiri, xarajatlar tahlili va raqobatbardoshlikni baholash.
SWOT-tahlil.
SWOT - inglizcha Strengts (kuchlar), Weaknesses (zaif tomonlar), Opportunities (qulay imkoniyatlar) va Threats (taxdidlar) so’zlaridan tuzilgan akronimdir. Kompaniyaning ichki holati asosan S va W bilan, tashqi muxiti esa O va T ko’rsatkichlarda ifodalanadi. 4.1-jadvalda SWOT-tahlilda xisobga olish maqsadga muvofiq bo’lgan asosiy omillar keltirilgan.
Kompaniyaning strategik istiqboli uchun kuchli jixatlar ayniqsa muximdir, chunki ular strategiyaning poydevorini tashkil qiladi, raqobatli ustunliklar ana shu jixatlar asosiga qurilishi lozim. Ayni paytda yaxshi strategiya zaif jixatlarni ko’rib chiqishni xam talab qiladi. Tashkiliy strategiya bajarish mumkin bo’lgan ishlarga yaxshi moslashgan bo’lishi lozim. Kompaniyaning o’ziga xos jixatlarini aniqlash aloxida axamiyat kasb etadi. Bu esa strategiyani shakllantirish uchun muximdir, chunki:
noyob imkoniyatlar Korxonaga bozordagi qulay vaziyatlardan foydalanish imkoniyatini beradi;
bozorda raqobat ustunliklarini vujudga keltiradi;
potentsial jixatdan strategiyaning asosini tashkil etishi mumkin.
Tarmoqdagi qulay imkoniyatlarni kompaniyaning qulay imkoniyatlaridan farqlash kerak. Tarmoqdagi ustivor va qayta paydo bo’layotgan qulay imkoniyatlar raqobat ustunligiga ega bo’lgan yoki o’sish uchun boshqa imkoniyatlari bo’lgan kompaniyalar uchun ayniqsa mos keladi.
SWOT-tahlil quyidagi savollarga javob topishga yordam beradi:
kompaniya o’z strategiyasida o’zining ichki kuchli tomonlaridan yoki ustunliklaridan foydalanadimi? Agar kompaniyaning xech qanday ajralib turuvchi ustunliklari bo’lmasa, uning qanday potentsial kuchli jixatlari ana shu ustunliklarga aylanishi mumkin?
kompaniyaning zaif jixatlari uning raqobatdagi eng nozik tomonlarimi? Ular ma’lum bir qulay jixatlardan foydalanishga imkon bermaydimi? Strategik jixatdan kelib chiqqan xolda qaysi zaif jixatlarga to’zatish kiritish kerak?
qanday qulay sharoitlar kompaniyaga muvaffaqiyat qozonishga imkoniyat yaratadi? SHuni qayd qilib utish lozimki, foydalanish usullari bo’lmagan qulay imkoniyatlar sarobdan boshqa narsa emas. Korxonaning kuchli va zaif tomonlari uning boshqa Korxonalarga qaraganda qulay imkoniyatlardan foydalanishga yaxshiroq yoki yomonroq darajada moslashishiga yordam beradi.
menejerni qaysi taxdidlar ko’proq tashvishlantirishi kerak? U himoyani yaxshi tashkil qilish uchun qaysi strategik chora-tadbirlarni amalga oshirishi lozim?
Strategik qiymat tahlili.
Kompaniyada yo’zaga kelgan vaziyatni eng aniq ko’rsatadigan indikatorlardan biri - uning o’z raqobatchilariga nisbatan narx pozitsiyasidir. Bu ayniqsa mahsuloti kam differentsiyalashgan tarmoqlarga ta’alluqli bo’lib, kompaniya har qanday sharoitda ham o’z raqiblardan orqada qolmasligi kerak, aks xolda raqobatli pozitsiyani qo’ldan boy berib qo’yishi mumkin. Raqobatchilarning xarajatlaridagi farqlarga quyidagilar sabab bo’lishi mumkin:
xom ashyo, materiallar, tarkibiy qismlar, energiya va shu kabilarning narxlaridagi farqlar;
asosiy texnologiyalar, asbob-uskunalarning yoshidagi farqlar;
ishlab chiqarish birliklarining kattaligi turlicha bo’lganligi, ishlab chiqarishning kumulyativ ta’siri, ishlab chiqarish unumdorlik darajalari, turli soliq sharoitlari, ishlab chiqarishni tashkil qilish darajasi va xokazolar tufayli ichki tannarxlardagi farqlar;
inflyatsiya va valyuta kurslarining o’zgarishiga kuchli bog’liqlik;
transport xarajatlaridagi farqlar;
taqsimot kanallariga sarflanadigan xarajatlardagi farqlar.
Strategik qiymatli tahlilda asosiy etibor Korxonaning o’z raqiblariga nisbatan qiymat pozitsiyasiga qaratiladi. Bunday tahlilning birlamchi tahliliy yondashuvi qiymat zanjirini yasash bo’lib, ushbu zanjir xom ashyodan pirovard istemolchilarning narxlarigacha bo’lgan qiymat manzarasini aks ettiradi (4.2-jadval). Ushbu jadval xarakatlar/xarajatlar zanjirida raqobatchi Korxonalar bir-biridan eng katta farq qiladigan uchta asosiy soha borligini ko’rsatadi: ta’minot sohasi, taqsimot kanallarining ilg’or qismlari, kompaniyaning o’z ichki faoliyati. Agar Korxona zanjirning orqa yoki oldingi qismlarida raqobatbardoshlikni kuldan boy bersa, u raqobatbardoshlikni tiklash maqsadida o’z ichki xatti-xarakatlarini o’zgartirishi mumkin.
Qiymat bushliqlari asosan zanjirning orqa qismida yotsa, Korxona quyidagi olti xil strategik xatti-xarakatlarni amalga oshirishi mumkin:
yetkazib beruvchilar bilan o’zi uchun qulay narxlar tug’risida kelishib olishi;
yetkazib beruvchilar bilan ularning xarajatlarini kamaytirish maqsadida ish olib borishi;
moddiy xarajatlarni nazorat qilish uchun orqaga tomon integratsiyalanishi;
arzonroq o’rinbosar tarkibiy qismlardan foydalanishga urinishi;
taqsimotning narxlari maqbo’l bo’lgan yangi manbalarini topishi;
zanjirning boshqa qismlarida tejamkorlik evaziga farqni kamaytirishga urinishi mumkin.
Qiymat bo’yicha raqobatbardoshlikning boy berilishiga sabab zanjirning ichki sohalarida bo’lsa, quyidagilarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:
byudjetning ichki moddalarini taftish qilish;
ishchilarning va qimmatbaho asbob-uskunalarning mexnat unumdorligini kutarishga urinish;
ba’zi texnologik jarayonlarni Korxonaning o’zida emas, balki chetda bajarish foydaliroq bo’lish-bo’lmasligini o’rganib chiqish;
resurslarni tejovchi texnologik yangiliklarni investitsiyalash;
qiymatning xavf tug’dirayotgan tarkibiy qismlarini ishlab chiqarish va asbob- uskunalarga yangi investitsiyalar ob’ekti sifatida ko’rib chiqish;
mahsulotning qiymatini kamaytirish maqsadida uni yangilash va xokazo;
|
| |
