Axborot xavfsizligiga ko‘pdarajali yondoshuv

Download 234,53 Kb. Pdf ko'rish
bet	2/6
Sana	22.02.2024
Hajmi	234,53 Kb.
	#160959

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
5-Maruza
12-modul. Yog‘ochga ishlov berish texnologiyasi . Duradgorlikning xalq, Elektron tijorat, Fazik 2021 maqola, TAT ochiq dars, 103, 3-kurs o\'quv amaliyoti dasturi, bildirish, Maqsadli ko`rsatkich, Boltayev Ruslan, Raxmatova Xumora 4z guruh mustaqil, 1 biologiya, avtoreferat, 2-kurs o\'quv amaliyoti dasturi, Статья Сувонова О О, Academic-Data-353211105300

Qurilmalar.
Back-end-tizimlari.
Shaxsiy daxlsizlik (Privacy) va Internet xavfsizligi.

Axborot xavfsizligiga ko‘pdarajali yondoshuv. Mobil qurilmalarda oddiy shifrlash va eski
xavfsizlik siyosatini qo„llash orqali axborot xavfsizligini kafolatlab bo„lmaydi. Mobil qurilmalarda
samarali himoya strategiyasini yaratish uchun uning tarmoqlar, qurilmalar, ilovalar, back-end-
tizimlar darajasida xavfsizlikni ta‟minlash ustida ishlash zarur.
Tarmoqlar. Simsiz tarmoqlar nisbatan himoyalanmagan, shuning uchun ham kiber hujumlarga
osongina nishon bo„ladi. Wi-Fi zonalarini tashkil etishda “toza trafik” (clean pipe) prinsipida
ishlaydi- gan Internet provayderini tanlagan ma‟qul. Clean pipe servis xizmati tarmoq trafigini tahlil
qilish, abonentlarni hisoblash va boshqa muammolarni hal etish imkonini beradi.
Qurilmalar. Mobil qurilmalarning xavfsizligiga kompleks yondoshish zarur, yani uning barcha
hayotiy sikliga, etaplariga: ishlab chiqarilishidan tortib, xaridorga yetib borgunicha, uning
ekspulatsiya- sidan to utilizatsiyasigacha. Mobil qurilmalaridan xizmat vazifalarida foydalanadigan
xodimlar bu qurilmalarni (smartfonlar yoki planshetlarni) ko„pincha arzonroq olish uchun
ishonchsiz qo„llardan (Internetdan) sotib olishadi. Bundan tashqari ko„pgina foydalanuvchilar
o„zlarining ayfonlarining himoyasini (jail-break) buzib qo„yishadi hamda qurilmasini kiber
hujumlarga zaif qilib qo„yishadi.
Ilovalar. Bugungi kunda ko„pgina mobil ilovalar xavfsizlik talablarini hisobga olmay yaratil-
moqda. Korporativ maqsadlarda yaratilgan ilovalarni mobil qurilmalarga o„rnatganda boshqa
ilovalar bilan maxfiy axborot almashmasligiga ishonch hosil qilish kerak.
Back-end-tizimlari. Bugungi kunda back-end-tizimning barcha elementlari bulut (iCould) texno-
logiyalar prinsipida ishlaydi. Bulut provayderlarni tanlashdan oldin ularning qanchalik axborotlarni
maxfiy va xavfsiz saqlashiga iqror bo„lish kerak.
Shaxsiy daxlsizlik (Privacy) va Internet xavfsizligi. Internetdan foydalanuvchilar uchun eng
katta tahdid ularning shaxsiy ma‟lumotlari boshqalarning qo„liga tushishi yoki oshkor qilinishi
xavfi hisoblanadi. Biz onlayn xizmatlaridan foydalanganimizda, ijtimoiy tarmoqlar yoki elektron
pochta orqali muloqot qilganimizda ko„plab shaxsiy ma‟lumotlarimizni Internetga kiritamiz va
joylashtiramiz. Bu ma‟lumotlar shaxsiy fotosuratlar, bank yoki moliya ma‟lumotlari, sog„liqqa oid

ma‟lumotlar, do„stlarimiz bilan o„zaro maxfiy yozishmalarimiz yoki e-mail va ayrim saytlarga
kirish uchun ishlatila- digan login va parollar bo„lishi mumkin. Odatda, bu ma‟lumotlarning xavfsiz
saqlanishini onlayn xizmatini taqdim etuvchi saytlar ta‟minlaydi, ammo shunday holatlar ham
bo„ladiki, bu ma‟lumot- laringiz istalmagan uchinchi bir tomon qo„liga o„tib qolishi va ular bu
ma‟lumotlardan g„arazli maqsad- larda foydalanishi mumkin. Demak, faqat o„zimizgagina tegishli
bo„lgan, boshqalarga bizning roziligi- mizsiz berilmaydigan barcha ma‟lumotlar bizning shaxsiy
mulkimiz hisoblanadi va ular ustidan shaxsiy daxlsizlik huquqiga egamiz.
Shaxsiy ma‟lumotlarning oshkor bo„lishi o„z aybingiz bilan yoki xakerlar kabi maxsus hujum
uyushtiruvchi shaxs yoki shaxslar xatti-harakati natijasida sodir bo„lishi mumkin. Shaxsiy
ma‟lumot- larning oshkor bo„lishi sizga moddiy va ma‟naviy zarar keltirishi mumkin.

Download 234,53 Kb.

1 2 3 4 5 6

Download 234,53 Kb.

Pdf ko'rish