bo‘linib ketishiga olib keladi va bu keyingi kristall oqsillarni ajratib
olishda qiyinchilik tug‘diradi. Shu boisdan fermentatsiya jarayoni
tugagandan so‘ng, biomassani ajratib olishda
kultural suyuqlikning pH
ko‘rsatkichini 6,2-6,4 darajasigacha keltirib olamiz. Bunda maqsadga
muvofiq bo‘lgan barcha kristall oqsillarni sentrifugalash (5000 tez/min.
20 min) orqali ajratib olishga erishiladi. Buning uchun HCl ning kuchsiz
eritmalaridan foydalanish mumkin.
Oʻstirish usullari va oqsilli moddalarni ajratib olish
Ma’lumki, oqsillar tirik organizmdagi
morfologik va boshqa
o’zgarishlarning asosini belgilaydi va o’zgargan genotip haqida informatsiya
beruvchi biopolimer modda hisoblanadi. Kristall ko’rinishdagi oqsillarning
funksional va aminokislotalari tarkibini o'rganish ularni toza holda ajratib
olish muammosini tug’diradi. Ushbu bakteriyalarda, kristallarni spora,
vegetativ hujayra va ularning fragmentlaridan ajratish uchun asosan quyidagi
usullardan foydalaniladi: xloroform – suv, tetrabrom etan – suv, to’rtxlorli
uglevodorod 1% li natriy sulfat, polietilenglikol 6000 – dekstransulfat natriy
500,
flotatsiya, CsCl zichligi gradiyentida qavatida sentrifugalash va h.k.
Ammo ushbu usullar yordamida
Bac. thuringiensis kulturalaridan toza
kristallar ajratib olish katta qiyinchilik tug’diradi. Shu boisdan shtammlardan
kristallarni ajratib olishda biz Pendlton usulidan ma’lum bir o’zgartirish
kiritgan holda quyidagi tartibda ish olib borish tavsiya etamiz. Pendlton
usulida ikki fazali (1% li natriy sulfat–n-ksilol)
tozalash usulidan
foydalanilgan bo’lsa, biz birinchi bosqichdagi gomogenizatorda aralashtirish
va tindirishdagi 1% li natriy sulfat o’rniga kulturani o’stirishda foydalanilgan
suyuq oziq muhitidan, oxirgi bosqichda esa suvdan foydalanamiz.
Pendlton usulini bunday modifikatsiya qilish bizga
Bac. thuringiensis
var. thuringiensis bakteriyasi shtammlaridan 99% dan ko’proq toza kristall
ajratib olish imkonini beradi.
Shu nuqtayi nazardan tabiiy va mutant shtammalarning umumiy oqsil
spektrlarini qiyosiy o’rganish ular genomidagi molekulyar o’zgarishlarni
farqlashga va keyingi biotexnologik jarayonlarni
bajarishga yordam
berishi mumkin. Ushbu oqsillarni toza holda ajratib olish qishloq
xo’jaligi, meditsina va fundamental tadqiqotlarda katta ahamiyatga ega.
Talabalar
ish
davomida
ushbu
kulturalarning
quyidagi
rasmlardagidek manzaralarni ko’rishlari mumkin:
