SCIENTIFIC ASPECTS AND TRENDS IN THE FIELD OF SCIENTIFIC RESEARCH
International scientific online conference
8
DINAMIK BOSHQARUV TIZIMINING MODELLARI VA ALGORITMLARI.
Umaraliyev Jamshidbek To‘xtasin o‘g‘li
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Djemilova Elzara Arsenevna
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Nazirjonov Ubaydulloh Nozimjon o'g'li
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Qosimov Husniddin Toshmahammad o‘g‘li
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi TATU Farg‘ona filiali talabasi
Ochiq tizim boshqaruv funksiyalarida markazlashgan va nomarkazlashgan
boshqaruvga yo’l qo’yiladi. ВОС modeli boshqaruv funksiyasi
markazlashuv darajasini
to’g’ridan-to’gri ko’rsatib bermaydi. Boshqaruv tizimini tarqatishda, har bir uzel bosqichida
hamda yagona markaz bosqichida boshqarish mumkin. Masalan, umumiy foydalanish aloqa
tarmoqlarida, telefon yuklanishining markazlashgan va nomarkazlashgan boshqaruvi olib
boriladi. Bundan tashqari, berilgan ochiq tizim boshqa ochiq tizimlar bilan bevosita birga
harakatlanmasa ham, boshqaruv uchun harakatlanmaydigan
ochiq tizim elementlari
orasidagi ulanishni o’rnatish va boshqaruv signallarini jo’natishni amalga oshirish mumkin.
Tarmoq boshqaruvi vazifalari nuqtai nazaridan, eng muhim muammolardan biri-
boshqaruvchi tizimdan boshqarilayotgan tizimga buyruq jo’natish; boshqarilayotgan
tizimdan buyruq qabul qilingani va bajarilish natijasi tasdig’ini qabul qilish muhim. Boshqa
so’z
bilan aytganda, boshqaruv ma’lumotlarini kafolatli yetkazish bilan, boshqaruv
jarayonining barcha ishtirokchilari orasida boshqaruv ma’lumotlari almashinuvini
ta’minlash zarur.
OSI modelida boshqaruv
turidan kelib chiqqan holda, (tizim boshqaruvi; N bosqichi
boshqaruvi; N bosqichi jarayoni) boshqaruv ma’lumotlari almashinuvining uch shakli
aniqlangan.
Tizim
boshqaruvida monitoring, tezkor nazorat va ochiq tizimlar resurslari
koordinatsiyasiga taaluqli axborotlar almashinuvi o’tadi. Boshqaruv resurslari sifatida, aloqa
kanallari o’tkazuvchanligi, aloqa yo’nalishidagi bo’sh kanallar soni, yuklanishni o’tkazish
uchun marshrutlar jadvali mazmuni, ma’muriy ta’qiqlash yoki aloqa xizmatidan foydalanish
ruxsati va boshqalar ko’rib chiqilishi mumkin. Boshqarilayotgan obyektlar bilan birgalik
jarayonida,
boshqaruv
resurslarining
talab
qilingan
o’zgarishi
amalga
oshiriladi.Boshqarilayotgan obyektlar OSI modelining bir nechta bosqichlarida bo’lish
mumkin.
SCIENTIFIC ASPECTS AND TRENDS IN THE FIELD OF SCIENTIFIC RESEARCH
International scientific online conference
9
Tizim boshqaruvida ma’lumot almashinuvi
OSI modelida ochiq tizimlar orasidagi boshqaruv ma’lumotlari almashinuvida, o’zaro
kelishilgan holda ma’lumotlar taqdim etilishi, boshqaruv uchun sessiya o’rnatilishi
“boshidan-oxiriga” boshqaruv ma’lumotlarini jo’natish uchun transportxizmatlarining
mavjudligi va boshqalar talab qilinadi. Ko’rsatilgan
harakatlar, ochiq tizimlar biriktirilgan
(прикладной)bosqichlari orasida mavjud bo’lgan ma’lumot almashinuvi qoidalariga mos
kelishi kerak.Shu yo’l bilan, tizimlar boshqaruvida ma’lumotlar jo’natish, biriktirilgan
bosqich bayonlaridan foydalangan holda amalga oshiriladi (7.1-rasm).
N
bosqichli boshqaruv, ana shu bosqich operatsiyalariga aloqador ma’lumotni
jo’natish zarurligida qo’llaniladi. Bosqich boshqaruvi misolida transport bosqichi ulanishlari
boshqaruvi bayonlari xizmat qilishi mumkin. Shuni aytish joizki, ushbu bosqich boshqaruvi
OSI modeli ustki bosqichning har qanday funksional vazifalarini qaytarishi mumkin emas.
N bosqichli boshqaruv, OSI bayonlarining barchasi bilan foydalanish imkoni bo’lmagan
vaqtda ishlatiladi.
15-rasmda transport bosqichida boshqaruv ma’lumotlari almashinuvi ko’rsatilgan.
Transport bosqichidan tashqari, tarmoq va kanal bosqichida boshqaruv bosqichi ham tez-tez
uchrab turadi. Ba’zi hollarda boshqaruv elementlari ma’lumot almashinuvi oddiy bayoniga
kiritilgan.
Amaliy pog’ona
Ma’lumotni taqdim etish
pog’onasi
Seans pog’onasi
Tarmoq pog’onasi
Transport pog’onasi
Ma’lumotlar zvenosi
pog’onasi
Fizik pog’ona
Amaliy pog’ona
Ma’lumotni taqdim etish
pog’onasi
Seans pog’onasi
Tarmoq pog’onasi
Transport pog’onasi
Ma’lumotlar zvenosi
pog’onasi
Fizik pog’ona
7
6
5
4
3
2
1
7
6
5
4
3
2
1
AB protokollari
Ma’lumot almashinuvining
oddiy protokollari
SCIENTIFIC ASPECTS AND TRENDS IN THE FIELD OF SCIENTIFIC RESEARCH
International scientific online conference
10
N pog’onasi boshqaruvida ma’lumot almashinuvi
Amaliy pog’ona
Ma’lumotni taqdim etish
pog’onasi
Seans pog’onasi
Tarmoq pog’onasi
Transport pog’onasi
Ma’lumotlar zvenosi
pog’onasi
Fizik pog’ona
Amaliy pog’ona
Ma’lumotni taqdim etish
pog’onasi
Seans pog’onasi
Tarmoq
pog’onasi
Transport pog’onasi
Ma’lumotlar zvenosi
pog’onasi
Fizik pog’ona
7
6
5
4
3
7
6
5
4
3
AB
pog’onasining
maxsus
protokollari
Ma’lumot almashinuvining
normal protokollari
