|
8-mavzu. Noorganik kimyoda fizik kimyoviy usullar Ma’ruzaning maqsadi: s-blok
|
| bet | 6/12 | | Sana | 24.09.2024 | | Hajmi | 1,95 Mb. | | #272299 |
Bog'liq 8-ноорганик кимёда физик-кимёвий усулларBinar birikmalar
Standart potensiallarining qiymati doimiy bo’lishiga qaramasdan ishqoriy metallar ichida eng barqarori Li:N. s-blok elementlarining kimyoviy invidualligi ularning kislorod bilan reaksiyalarida ham namoyon bo’ladi.
Galogenidlar uchun kimyoviy xossalarning o’zgarishi ancha oddiy. Galogenlar va isqoriy metallarning binary kombinasiyasi birikmalari ma’lum. Ko’p galogenidlar NaCl ( osh tuzi strukturasiga ega, kation va anionning koordinasion soni teng bo’lib 6 ga teng.
Faqat CsCl , CsBr va CsI ancha zich tuzilishga ega (8,8 CsCl koordinasiyasiga ega) Uyqori bosimda Rb, Na va K galogenidlari CsCl struktasini qabul qiladi. Amaliy jihatdan barcha oksidlar va sulfidlar asosiy oksidlanish darajasiga ega(+1 yoki +2). Lekin anionlarning zanjir hosil qilishi (katenasiyasi) ;juda ko’p turli birikmalar hosil bo’lishiga olib keladi. Masalan, Na2O2 da O-1va KO2 subperoksidlarda O-2 Peroksidlar 2- gueuhdagi boshqa yirik kationlarda ham hosil bo’ladi.
9.9-rasm. NaCl va Seziy xloridning kristall strukturalari.
Isqoriy metallarning o’zga xos tarafi ularni oddiy tuzlarining yaxshi eruvchaligi.bu qoidadan chetlanish katta kationlar va katta anionlar orasida boradi.Og’ir matallarning perxloratlari engilga qaraganda kam. CsClO4 uchun to’yingan eritma konsentrasiyasi 0,09 mol/l, KClO4 4,5 mol/l.
Rentgenostrukturaviy analiz ko’rsatishicha Li+ ioni tetraedrik yoki oktaedrik qurshovda bo’ladi. Masalan, Li2O koordinasion soni 4 ga teng(antifluyrit strukturasi) LiF KS 6(NaCl strukturasi). Ishqoriy metallarning og’ir ionlari xilmaxil koordinasijn songa ega.
Berillyning birikmalarikovalent bog’ hosil qilishga moyil, uni radiuysi kichikligi va polyarizasiyasi uyqoriligi bilan tushuntiriladi. Ko’p takrorlanadigan strukturalardan metal atomi markazda joylshgan tetraedr hisoblanadi.Masalan. past haroratli shakl BeO vuyrsit strukturaga ega, u tetraedrik koordinasiyaga ega. Agar Be ni zaharliligi bo’lmasa edi , berilliy oksidi asosidagi keramika amaliyotda juda kichik elektr o’tkazuvchanligi va uyqori issiq o’tkazuvchanligi tufayli keng qo’llanishga ega bo’lar edi. Be farq qilib boshqa ishqoriy-yer metallari oksidlarida KS 6 ga teng va ularning strukturasu I osh tuzi strukturasini takrorlaydi.
9.10-rasm. MeO2 va Li3N kristall tuzilishi.
|
| |
