4
Mashinasozlik va asbobsozlik chizmalarini
bajarish qoidalari
5
Konstruktorlik hujjatlarini muomalasi (hisobi, saqlash, takrorlash,
o‘zgartirish kiritish) qoidalari
6
Ishlatish va ta’mirlash hujjatlarini bajarish qoidalari
7
Sxemalarni bajarish qoidalari
8
Kemasozlik hujjatlarini bajarish qoidalari
9
Boshqa standartlar
Bir nechta tasniflash guruhlari uchun talablarni belgilaydigan standartlar
birinchi (nomerlarni olib borish tartibi bo‘yicha) guruhga kiritiladi. O‘z KHYaT
barcha standartlari tarmoqlararo standartlashtirish tizimlarining 2-sinfiga kiradi.
O‘z KHYaT standartlarini belgilanishi tasniflash prinsipi bo‘yicha tuziladi.
Standartni raqami O‘z KHYaT standartlari sinfiga berilgan 2
raqamidan;
(nuqtadan keyin) standartlarni tasniflash guruhini belgilovchi bitta raqamdan;
standartni ushbu guruhdagi tartib raqamini belgilaydigan
ikki xonali raqamdan
va (ikki nuqtadan so‘ng) standartni ro‘yxatga olish yilini ko‘rsatuvchi to‘rt
xonali raqamdan tashkil topadi (2.3-rasm).
Mahsulot uchun loyihaviy hujjatlarning to‘liqligini aniqlaydigan quyidagi
hujjatlarni ajratib olish kerak: asosiy loyiha hujjati (detallar, qismlar,
montaj
majmualari, komplekslar va komplektlar uchun, spetsifikatsiya)
va mahsulotning
barcha hujjatlariga tegishli hujjatlarni birlashtiradigan mahsulot konstruktorlik
hujjatlarini (masalan, chizmachilik, elektron sxema, texnik shartlar, ekspluatatsion
hujjatlar). Mahsulot uchun mo‘ljallangan loyiha hujjatlari komplekti ushbu mahsulot
uchun asosiy konstruktorlik hujjatlari majmuasidan iborat bo‘lib,
asosiy
konstruktorlik hujjatlariga muvofiq foydalaniladigan ushbu mahsulotning barcha
tarkibiy qismlari uchun loyihaviy hujjatlarning asosiy to‘plamlaridan iborat.
2.3-rasm. O‘z KHYaT standartini belgilash
misoli
Sxemalar. Mahsulotni tashkil etadigan elementlari va ulanish turlariga qarab,
sxemalar bir qancha turlarga bo‘linadi (jadval 2.5).
Sxema turlari asosiy vazifasiga ko‘ra tiplarga bo‘linadi. Sxema tiplari va
ularning kodlari 2.6-jadvalda keltirilgan.
Sxema kodi xarf va sondan iborat bo‘ladi. Masalan: prinsipial elektr sxema –
E3; funksional gazli sxema – X2; elektrogidravlik prinsipial sxema – S3; strukturali,
prinsipial va bog‘lashni gidravlik sxemasi – G0.
Turli elementlardan tashkil topgan mahsulot uchun
bir xil turdagi sxemalar
ishlab chiqilishi mumkin (masalan, elektr sxematik o‘chirgich, gidravlik o‘chirish
davri). Kombinatsiyalangan sxemaning nomi mos keladigan turlar va tiplar bilan
belgilanadi (masalan, prinsipial elektr sxema).
2.5- jadval
