standartlarni maqsadli mo‘ljallanishi, taaluqlik doirasi, tasniflash guruhlarining
tarkibi va belgilanishi bo‘yicha umumiy qoidalarni belgilaydi. O‘z KHYAT
standartining talablari konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqish bilan
shug‘ullanadigan barcha iqtisodiyot tarmoqlari va xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar
uchun majburiydir.
O‘z KHYaT - O‘zbekiston korxonalari va xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarining
konstruktorlik hujjatlarini ishlab chiqish, rasmiylashtirish, qo‘llash bo‘yicha
tashkiliy va texnikaviy yagonaligini ta’minlaydigan, o‘zaro bog‘langan, asos
bo‘luvchi umumtexnikaviy va
tashkiliy uslubiyati, standartlar majmuidir.
O‘z KHYaT standartlarining asosiy vazifasi xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar
tomonidan quyidagilarni ta’minlovchi konstruktorlik hujjatlarini bajarish,
rasmiylashtirish, muomala qilish va qo‘llash bo‘yicha yagona qoidalarni
belgilashdan iborat:
- konstruktorlik hujjatlarini qayta rasmiylashtirmasdan turib ularni xo‘jalik
yurituvchi sub’ektlar o‘rtasida o‘zaro almashish imkoniyati;
- hujjatlarni takrorlash va ishlab chiqarish uchun talab qilinmaydiganlarini
ishlab chiqishni bartaraf etuvchi komplektligini barqarorlashtirish;
- sanoat buyumlari loyihalarining konstruktorlik ishlab chiqishida
birxillashtirishni
kengaytirish imkoniyati;
- buyumlarni loyiha-konstruktorlik ishlanmalarining mehnat sarfini
kamaytiruvchi konstruktorlik hujjatlari va grafik tasvirlarining shakllarini
soddalashtirish;
- texnik hujjatlarga va ulardagi axborotlarga ishlov berishni
mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish;
- ishlab chiqarishni texnologik tayyorlash sharoitlarini yaxshilash;
- buyumlarni ishlatish sharoitlarini yaxshilash;
- loyiha-konstruktorlik ishlarining muddatlarini
va xarajatlarini qisqartirish;
- amaldagi ishlab chiqarishni tez qayta sozlash uchun hujjatlarni tezkor
tayyorlash.
O‘z KHYaT standartlari bilan quyidagi belgilangan hujjatlarni ishlab
chiqish, rasmiylashtirish, muomala qilishga joriy qilish mumkin:
- konstruktorlik hujjatlarining barcha turlariga;
- hisobga olish – ro‘yxatga olish hujjatlariga va konstruktorlik hujjatlariga
o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha hujjatlarga;
- me’yoriy texnik,
texnologik hujjatlarga, shuningdek ilmiy-texnikaviy va
o‘quv adabiyotlariga, ular uchun qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan, misol uchun,
formatlar va buyumlarni bosib yozish uchun shriftlar kabi hujjatlarni yoki
adabiyotlarni bajarish qoidalarini belgilaydigan maxsus standartlar va me’yorlar
bilan aniq belgilanmaydigan qismiga.
O‘z KHYaT standartlari konstruktorlik hujjatlarini, shuningdek:
- xo‘jalik yurituvchi sub’ektlarning texnik bo‘linmalarini (me’yoriy
tekshirish xizmatlari, texnik hujjatlar bo‘linmalari va sh.o‘)
konstruktorlik
hujjatlarini tekshirish, hisobga olish, saqlash va ularni ko‘paytirish bilan bog‘liq
bo‘lgan tuzulmasi va funksiyalarini belgilovchi qoidalarni;
- texnik hujjatlarni guruhlash, komplektlash, saqlash va ishlov berish
bo‘yicha yo‘l-yo‘riq ko‘rsatuvchi
materiallarni tuzish, muomala qilish, ishlov
berish bilan bog‘liq faoliyatni aniqlovchi va aniq belgilovchi tashkiliy
uslubiyatli va yo‘l-yo‘riq ishlab chiqarish hujjatlarini ishlab chiqish va nashr
etish uchun asos bo‘ladi.
O‘z KHYaT ga kiradigan standartlar tarkibi belgilangan tartibda
“O‘zstandart” agentligi tomonidan aniqlanadi. O‘z KHYaT ga kiruvchi
standartlarning umumiy tarkibi (2.4-jadval) jadvalda ko‘rsatilgan.
