Mezonga asoslangan baholash - baholanuvchining ta’lim jarayonida
qo‘lga
kiritgan natijalarini, bilim, ko‘nikma va kompetensiyalarini oldindan
belgilangan o‘quv maqsadlari asosida ishlab chiqilgan
hamma uchun umumiy va
bir xil mezonlarga ko‘ra taqqoslash va o‘lchashdan iborat bo‘lgan baholash
shaklidir. Bunday baholash shu mezonlar bilan aniq belgilab berilgan o‘zlashtirish
maqsadlari bo‘yicha erishilgan natijalarga baho berish imkoniyatini yaratadi.
Bunda natijalar
bevosita va xolis baholanadi, shuningdek, o‘quvchilar
va sinflar
bo‘yicha o‘zlashtirishni yaxshiroq farqlash imkonini beradi. Bu baholash shakli
ikki boshqichdan iborat bo‘lib, birinchi bosqichda
baholanuvchining erishgan
natijalari aniqlanadi,
ikkinchi bosqichda esa, natijalar mezonlarga taqqoslanadi va
o‘lchanadi.
Mezonga asoslangan baholashning:
Afzalligi
− O‘quv maqsadiga muvofiq baholanadi.
− O‘quvchining o‘zlashtirish darajasi ob’ektiv baholanadi.
− Baholash o‘zining aniq ko‘rsatkichlariga ega bo‘ladi.
− O‘quvchining olgan bahosi uning yo‘l qo‘ygan xatolarini yaqqol
ko‘rsatib beradi.
− Baholanuvchini ta’lim olishga yo‘naltiradi;
− Baholanuvchilarning baholanayotgan sohadagi kuchli va kuchsiz
tomonlarini xolisona aniqlab beradi, ularning o‘z bilimi va malakalariga bo‘lgan
ishochini oshiradi.
− Hamma uchun bir xil bilim va malaka talablarini o‘rnatadi.
− Ta’lim mazmunini aniqlab beradi.
− Baholanuvchilarning o‘z faoliyati natijalariga bo‘lgan mas’uliyatini
oshiradi.
Kamchiligi
− Mezonlarni ishlab chiqish ko‘p vaqt talab qiladi.
− Mezonlarning xolisligi, aniqligi va haqqoniyligini ta’minlashga
nisbatan talablarning ko‘pligi;
Mezon (kriteriy) ni - baholash o‘lchov
vositasi, baholash nima asosida
amalga oshirilayotganligini ko‘rsatuvchi belgi sifatida qarash mumkin.
