• Mezonlarga asoslangan baholash mexanizmi
  • A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti




    Download 165.33 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet5/6
    Sana18.04.2023
    Hajmi165.33 Kb.
    #52171
    1   2   3   4   5   6
    Bog'liq
    9jznK27JkrnF5CUHEDInfRTCn77BSLsmfKwkmCBZ

    Formativ va summativ baholash 
    Mezonlari asosida baholash tizimi formativ (shakllanuvchi) baholash yoki 
    joriy baholash va summativ (jamlanuvchi) yoki oraliq (yakuniy) baholashni o‘z 
    ichiga oladi. Summativ baholashga o‘quv dasturi bo‘limlari tugaganda, chorak va 
    yil oxirida o‘tkaziladigan oraliq va yakuniy baholashlar kiradi. 
    Formativ baholash sinfda yoki uydagi ta’lim olish jarayonida bilim va 
    ko‘nikmalarni o‘zlashtirish darajasini aniqlashga mo‘ljallangan. U har xil 
    shakllarda olib boriladi va o‘qituvchi va o‘quvchiga o‘z faoliyatlarini tuzatishga, 
    yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammo va kamchiliklarni bartaraf etishga imkon 
    beradi. Fotmativ baholar summativ, choraklik va yakuniy baholarni chiqarishda 
    hisobga olinmaydi. 
    Summativ baholash fanning yaxlit o‘quv bo‘limi mavzularini o‘rganish 
    tugaganidan so‘ng shakllanishi lozim bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarining 
    o‘zlashtirish darajasini aniqlash uchun mo‘ljallangan.
    Summmativ baholash testlar, nazorat ishlari kabi baholash ishlarini bajarish 
    natijalari bo‘yicha amalga oshiriladi. Summativ baholash uchun qo‘yilgan baholar 
    fan bo‘yicha choraklik, yillik yakuniy baholarini belgilash uchun asos bo‘ladi.
    Summativ baholash mezon asosida amalga oshgiriladi. Baholash mezonlari 
    haqida o‘quv jarayonining barcha ishtirokchilari: o‘quvchilar, o‘qituvchilar, ota-
    onalarning oldindan xabarlari bo‘lishi lozim. Baholash mezonlari formativ 
    baholashning ham ajralmas qismidir. Formativ baholashda baholash mezonlari 
    o‘quv materialining (mavzu yoki bo‘limning) ma’lum bir qismiga yo‘naltirilgan 
    bo‘lsa, summativ baholashda ular keng miqyosda qaraladi. 
    Mezonlarga asoslangan baholash mexanizmi 
    O‘qituvchi bajarilgan ish uchun olingan bahoni sinf jurnaliga va 
    o‘quvchining kundaligiga qo‘yadi. Ushbu baho, yuqorida aytib o‘tilganidek, 
    o‘qituvchi uchun ham, o‘quvchi uchun kam ma’lumot beradi. Sinfda formatriv 
    baholashdan foydalanganda o‘qituvchi o‘zining shaxsiy daftariga o‘quvchilar 
    yutuqlarini turli qulay belgilar, piktogramma, ranglar, sharhlar shaklida qayd etib 


    borishi ham mumkin. Bu bilan o‘qituvchi har bir o‘quvchining kamchiliklari va 
    ularni tuzatish yo‘llari, shuningdek, belgilangan o‘quv maqsadlari bilan bog‘liq 
    holda ularni rivojlanishining o‘zgarish dinamikasini kuzatib boradi. 
    Baholashning turli shakllari mavzuiy rejalashtirishda aks ettirilishi 
    kerak. O‘qituvchi chorak boshlanishidan oldin chorak davomida o‘tkazilishi lozim 
    bo‘lgan baholashni rejalashtirishi kerak. 
    O‘qituvchi baholash uchun 
    1) baholash turlarini belgilaydi; 
    2) baholash shakllarini ishlab chiqadi; 
    3) baholash mezonlarini tuzadi; 
    4) nazorat ishlari vaqtini belgilaydi. 
    O‘quvchilarning o‘quv-o‘rganish faoliyatini baholash bo‘yicha barcha 
    ma’lumotlarni to‘plash va saqlash, olingan ma’lumotlarni tahlil qilish 
    zarur. Tahlillar har bir o‘quvchining o‘rganish faoliyati va butun sinfning 
    o‘zlashtirishi dinamikasini o‘rganish maqsadida o‘tkazilish shart. 
    Formativ baholashda ishning mazmuni va to‘g‘riligi to‘g‘risida yozma yoki 
    og‘zaki qayd qilib boriladi. Natijalar dastlab jurnalga qo‘yilmasligi mumkin. Bu 
    holatda ular o‘quvchi bilan muhokama qilinadi va o‘qituvchining alohida tutgan 
    daftariga qo‘yiladi. O‘quvchilar o‘qituvchining bu sharhlari asosida ishlarini qayta 
    ko‘rib chiqadilar va xatolarini tuzatadilar. Shundan so‘nggina aniqlanshtirilgan 
    baholar jurnalga qo‘yilishi mumkin. 
    Mavzular blogi yoki bobni o‘rganish tugagandan so‘ng o‘qituvchi 
    summativ baholashni amalga oshiradi. Bunday ish endi baholash mezonlari 
    yordamida amalga oshirilishi lozim bo‘ladi. Chorak davomida o‘qituvchi nazorat 
    ishlar sonini rejalashtirishi kerak bo‘ladi. Summativ baholashlar soni chorak 
    davomida kamida uchta bo‘lishi maqsadga muvofiq. Ushbu nazorat ishlari 
    o‘quvchilarning berilgan mavzular blogi bo‘yicha bilim va ko‘nikmalarini 
    baholash bo‘yicha tuzilgan topshiriqlardan iborat bo‘ladi. Nazorat ishlari, standart 
    talablari asosida o‘rganilgan bob mavzularining mazmunini iloji boricha to‘liq 
    qamrab olishi shart. O‘qituvchi topshiriqlarni shunday tanlashi kerakki, ular faqat 
    nazariy materialni o‘zlashtirish, ya’ni bilim darajasini emas, balki o‘quvchining 
    o‘zlashtirgan bilimlarini qo‘llash darajasini ham tekshirishi lozim. Yaxshi 
    o‘zlashtirayotgan o‘quvchilar uchun esa mulohaza yuritishga doir uchinchi darajali 
    topshiriqlarni taklif etilishi lozim bo‘ladi. Nazorat ishlari natijasida olingan 
    baholar, keying darsda xatolar ustida ishlagandan so‘ng tuzatishlar bilan jurnalga 
    qo‘yiladi.
    Choraklik yakuniy baho faqat summativ baholar o‘rta arifmetigi sifatida 
    chiqariladi. Yillik yakuniy baho esa 4 ta choraklik baholar o‘rtachasi sifatida 
    olinadi. Agar yil oxirida fan bo‘yicha imtihon (yoki yakuniy nazorat) ham ko‘zda 


    tutilgan bo‘lsa, yillik baho chorakli baholar o‘rtachasi va imtihon (yoki yakuniy 
    nazorat) bahosining o‘rta arifmetigi sifatida olinadi. 

    Download 165.33 Kb.
    1   2   3   4   5   6




    Download 165.33 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    A avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot instituti

    Download 165.33 Kb.
    Pdf ko'rish