|
tavsiyalarini ishlab chiqish sistemasini tashkillashtirish va hududiy
Pdf ko'rish
|
| bet | 130/243 | | Sana | 27.11.2023 | | Hajmi | 6,82 Mb. | | #106679 |
Bog'liq Huquqiy informatika (Abdujabbor Muhammadiyev)tavsiyalarini ishlab chiqish sistemasini tashkillashtirish va hududiy
huquqiy xujjatlami ishlab chiqishi bilan yordam berishi mumkin.
§9. Axborotni himoya qilishning
kriptografik usullari
Axborotni uning mazmunini begona shaxs o'qishini istisno qil-
adigan tarzda o'zgartirish yo'li bilan himoya qilish muammosi
insonni qadim zamonlardan beri o'ylantirib keladi. So'nggi yillarda
axborot xavfsizligiga qo'yiladigan talablar jiddiy o'zgardi.
Ma’lumotlarga ishlov berishning avtomatlashtirilgan tizimlaridan foy-
dalanishga o'tilgunga qadar axborot xavfsizligi faqat fizik va
ma’muriy chora-tadbirlar yordamida ta’minlanar edi. Kompyuterlar
paydo bo'lishi bilan ma’lumotlar yozilgan fayllarni va dasturlarni
himoya qilishning avtomatik vositalaridan foydalanishga zarurat
tug'ildi. Avtomatik himoya vositalari rivojlanishining keyingi bos-
qichi ma’lumotlarga ishlov berishning taqsimlangan tizimlari va
kompyuter tarmoqlari paydo bo'lishi bilan bog'liq. Mazkur tizim-
larda va tarmoqlarda tarmoq xavfsizligi vositalaridan eng awalo
tarmoqlar orqali uzatiluvchi ma’lumotlarni himoya qilish uchun
foydalaniladi.
Axborotni himoya qilish kriptografik usullari - axborotni shifr
lash, kodlashtirish yoki boshqacha tarzda o'zgartirish maxsus
metodlari. Bunday o'zgartirish natijasida, agar kriptogramma kaliti
kiritilib, axborot asl holatiga qaytarilmasa, uning mazmuni bilan
tanishish mumkin bo'lmaydi. Axborotni himoya qilish kriptografik
usuli eng ishonchli himoya usuli hisoblanadi, chunki ayni holda
axborotga kirish emas, balki axborotning o'zi qo'riqlanadi. Mazkur
himoya usuli dasturlar yoki dasturlar paketi ko'rinishida amalga
oshiriladi.
|
| |
