21
4- laboratoriya ishi. Radioqabul qiluvchi qurilmalar tarkibidagi aralashtirgich
(smesitel) sxemasini modellashtirish
Ishni bajarishdan maqsad: Radioqabul qiluvchi va uzatuvchi qurilmalar
tarkibidagi aralashtirgich (smesitel) sxemasini tadqiq qilish uchun modellashtirish.
Nazariy qism. Radioqabul qiluvchi qurilmalarda aralashtirgichdan
antennalardan kelib tushayotgan radiochastotali
signallarni oraliq chastota
signaliga o zgartirish uchun foydalaniladi. Signallar chastotalarini o zgartirish
tamoyili ikkita garmonik tebranishlarni ko paytirishdan iboratdir, ya’ni
Y(t) = Y
m
*cosΩt va X(t) = X
m
*cosωt.
Bunday holda, natijaviy tebranishlar quyidagicha aniqlanadi:
Z(t) = 0,5Y
m
*X
m
(cos(Ω – ω)t + cos(Ω + ω)t) (1)
Bu tebranishlar (Ω – ω) va (Ω + ω) chastotali
tebranishlarning yig indisi
hisoblanadi. Filtr yordamida 1-ifodadagi u yoki boshqa tashkil etuvchini belgilab,
juda past yoki juda yuqori chastotali tebranishlarni hosil qilinadi. Bunday
algoritmni amalga oshiruvchi chastota o zgartirgichning sxemasi 4.1-rasmda
ko rsatilgan.
4.1-rasm. Ko paytirgich asosidagi o zgartirgich sxemasi
Sxema ikkita X(t) va Y(t) garmonik
tebranishlar manbasidan, M
ko paytirgichdan, modellashtirish rejimini ulash uchun Z ulagichdan,
nazorat-
o lchash asbobidan va 3,18 kGs atrofidagi rezonans chastotali filtrdan tashkil
topadi.
22
Aralashtirgich sxemasini modellashtirish uchun
funksional generatorni
sozlash, ko paytirgich va filtrning kirish signallari ossilogrammasi 4.2 va 4.3-
rasmlarda ko rsatilgan.
4.2-rasm. Funksional generatorni sozlash
4.3-rasm. Ko paytirgich(A) va filtr (V) kirishidagi
signal ossillogrammasi
