|
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCESBog'liq oquvchilarning-bilish-faoliyatini-kengayishida-ta-lim-jarayonlarining-orni 2-mavzu sanoq sistemalari, 9 axborotlarni arxivlash dasturlari, Dasturiy ta\'minotni testlash. Testlash prinsiplari va usullari, Document 6, statistika (2), murat, file (12), ELEKTR DVIGATELLARI VA ELEKTR GENERATORLARI XAQIDA, Без названия, 2-amaliy mashg\'ulot, answers, 4-laboratoriya ishi BJAT (1), O\'rta maxsus kasb-hunar ta\'limida Informatika kursining mazmun-azkurs.org, elektronika mustaqil ishACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES
VOLUME 2 | ISSUE 4 | 2021
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723
Academic Research, Uzbekistan 506 www.ares.uz
Pedagogik atamalar lug‗atida bilishga qo‗yidagicha ta‘rif beriladi:
1) ta‘lim jarayonida o‗quvchi va talabalarga taqdim etilgan o‗quv materialining
o‗zlashtirilganlik darajasi;
2) borliq va uning obektiv qonuniyatlarini o‗rganish, o‗zlashtirish, egallash
jarayonidir.
Demak, bilish faoliyati jarayonida o‗quvchi taqdim etilgan bilimlarni
o‗zlashtiradi va tevarak atrofdagi voqelikni anglab etadi.
Ma‘lumki, bizni o‗rab turgan tashqi olamdagi narsa va hodisalarning juda
ko‗p belgi va xususiyatlari mavjud. Masalan, narsalarning rangi, ta‘mi, hidi, qattiq
yoki yumshoqligi, g‗adir-budur yoki tekisligi, harorat va boshqalar. Ana shu narsa
va hodisalarning turli xil belgi, xususiyatlarini biz ham turlicha sezgi a‘zolarimiz
orqali ongimizda aks ettiramiz.
Tevarak-atrofimizdagi narsa va hodisalarning turli xil belgi hamda
xususiyatlari har doim ham bizning sezgi a‘zolarimizga ta‘sir etib turadi. Natijada
bizda turli sezgilar hosil bo‗ladi. CHunonchi, nurlarning ko‗zimizga ta‘sir qilishi
natijasida ko‗rish sezgisi, har xil tezlik va kuchlanishdagi havo to‗lqinlarining
qulog‗imizga ta‘sir etishi natijasida eshitish sezgisi, nafas olish paytida havo bilan
birga burun bo‗shlig‗iga kirgan har turli modda zarrachalarining ta‘siri natijasida hid
sezgisi, biror narsani qo‗limiz yoki badanimizga tegib ta‘sir etish natijasida teri (taktil
– biror narsaning terimizga tegishi) yoki bosim sezgisi va shu kabi sezgilar har doim
hosil bo‗ladi.
Demak, sezgi deb, atrofimizdagi narsa va hodisalarning sezgi
a‘zolarimizga bevosita ta‘sir etishi natijasida ularning ayrim belgi va xususiyatlarini
miyamizda aks ettirilishini aytamiz.
Sezgi bilish jarayonlari ichida oddiy psixologik jarayon bo‗lib, tashqi olamdagi
narsa va hodisalarni aks ettiradi. Tashqi olamdan kelayotgan qo‗zg‗atuvchilarning
muayyan resteptorlarga bevosita ta‘sir etish orqali ayrim belgi va xususiyatlarni va
organizm ichki holatini aks ettiradi. Ma‘lumki, insondan sezishning dastlabki
bosqichi hissiy bilishdan boshlanib, keyinchalik u mantiqiy bilishga o‗tadi. Sezgi
ham oddiy psixologik jarayon bo‗lgani bilan uning yuzaga kelishi o‗z-o‗zidan hosil
bo‗lmaydi. Ular jumlasiga quyidagilar kiradi:
1.
Sezgi a‘zolariga ta‘sir etadigan narsa va hodisaning bo‗lishi.
2.
Sezuvchi apparat, ya‘ni analizatorning mavjud bo‗lishi.
Masalan, havoning sovuqligini, temirning qattiqligini, qorning yumshoqligi va
boshqalarni sezamiz.
|
| |
