=-48-=
Nutqli kiritish qurilmasi
— bu turli xil mikrofonli akustik tizimlar, "tovushli
sichqonlar", masalan, odam talaffuz qilayotgan harf va so’zlarni
anglay oladigan,
ularni identifikatsiya qiladigan va kodlaydigan murakkab dasturli ta’minot.
Nutqli chiqarish qurilmasi
— bu kompyuterga ulangan baland gapiruvchilar
(dinamiklar) yoki tovushli kolonkalar orqali ishlab chiqariladigan,
raqamli kodlarni
harf va so’zlarga o’zgartirishni bajaradigan turli xil tovush sintezatorlari.
Ma’lumotlarni kirtnsh qurilmalariga quyidagilar kiradi:
• klaviatura — SHK ga sonli, matnli va boshqaruvchi axborotni qo’lda kiritish uchun
qurilma;
• grafik planshetlar (digitayzerlar) — planshet bo’yicha maxsus ko’rsatkichni
(peroni) harakatlantirish yo’li bilan grafik ma’lumotlarni, tasvirlarni qo’lda kiritish
uchun pero siljiganda uning koordinatalari o’qiladi va bu ma’lumotlar SHKga
kiritiladi;
• skanerlar (o’quvchi avtomatlar) — mashinada yozilgan matnlar, grafiklar, rasmlar,
chizmalarni qog’ozdagi tashuvchilardan avtomatik o’qish
va SHK ga kiritish uchun;
• ko’rsatish qurilmalari (grafik manipulyatorlar) — grafik axborotni displey ekraniga
kiritish uchun kursor harakatini ekran bo’yicha boshqarish yo’li bilan va keyinchalik
kursor koordinatini kodlash va uni SHK ga kiritish bilan (joystik — richag,
"sichqoncha", trekbol — gardishdagi shar, yorug’lik perosi va b. );
• sensorlik ekranlar — tasvirlar, dasturlar yoki buyruqlarning
aloxida elementlarini
displeyning poliekranidan SHK ga kiritish uchun.
Ma’lumotlarni chiqarish qurilmalariga quyidagilar kiradi:
• printerlar — ma’lumotni qog’ozli tashuvchida qayd etish uchun yozuvchi qurilma;
• grafikchizuvchilar (
plotterlar
) — grafik ma’lumotni (grafiklar, chizmalar, rasmlar)
SHK dan qog’ozdagi tashuvchiga chiqarish uchun.
Aloqa va telekommunikatsiya qurilmalari priborlar
va avtomatlashtirishning
boshqa vositalari bilan (interfeyslar moslashtiruvchilari, adapterlar,
raqamli-analog va
analog-raqamli o’zgartirgichlar va sh. o’.) aloqa qilish uchun va SHK ni aloqa
kanallariga, boshqa EHM va hisoblash tarmoqlariga (tarmoqli
interfeysli plata,
"ulanishlar", qiymatlarni uzatish multipleksorlari, modemlar) ulash uchun ishlatiladi.
=-49-=
Yuqorida aytib o’tilgan qurilmalarni ko’pchiligi shartli ajratilgan guruhga —
multimedia vositalariga mansubdir.
