• 9.3-rasm.
    		•

    Tarmoqlangan hisoblash jarayoni




    Download 0,87 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet3/14
    Sana15.11.2023
    Hajmi0,87 Mb.
    #99283
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
    Bog'liq
    9.Iqtisodiyotda axborot kommunikasiya texnologiyalari va tizimlari-272-291

     
    Tarmoqlangan hisoblash jarayoni 
    Tarmoqlangan (tarmoqlanadigan) hisoblash jarayoni - bu ma’lum 
    bir shartni tekshirish natijasiga qarab amalga oshirilgan harakatlar 
    ketma-ketligining tarmoqlanishi ta’minlanadigan jarayon. Ushbu 
    algoritmlarda harakatlarni bajarishning tabiiy tartibi buzilgan
    86
    . 
    Tarmoqlangan hisoblash jarayoni og‘zaki ravishda quyidagicha 
    tavsiflanadi: 
    if opеratori qandaydir shartni rostlikka tеkshirish natijasiga ko‘ra 
    programmada tarmoqlanishni amalga oshiradi: 
    if ( ); 
    Bu еrda har qanday ifoda bo‘lishi mumkin, odatda u 
    taqqoslash amali bo‘ladi. 
    Agar shart 0 qiymatidan farqli yoki rost (true) bo‘lsa,  
    bajariladi, aks holda, ya’ni shart 0 yoki yolg‘on (false) bo‘lsa, hеch 
    qanday amal bajarilmaydi va boshqaruv if opеratoridan kеyingi 
    opеratorga o‘tadi (agar u mavjud bo‘sa). 
    Tarmoqlangan algoritmda Qaror shartini tekshirish uchun blok 
    mavjud va tekshirish natijasiga qarab u yoki bu harakatlar bajariladi. 
    Agar ikkala harakat ham mavjud bo‘lsa, unda to‘liq alternativ haqida 
    gap boradi (9.2-rasm). 
     
    9.2-rasm. To‘liq alternativ 
    86
    Dadabayeva R.A., Shoaxmedova N.X., Ibragimova., L.T., Nasridinova Sh.T., Ermatov Sh.T. 
    “Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalar va tizimlar” fani bo`yicha o`quv-qo`llanma. –
    T.: Iqtisodiyot, 2019, 412b

    275 
    Agar 2-qadam o‘rniga “№ bandiga o‘ting” ko‘rsatmasi mavjud 
    bo‘lsa, unda ushbu yozuv shakli to‘liq bo‘lmagan muqobil deb 
    nomlanadi (9.3-rasm).
    9.3-rasm. Muqobil alternativ 
     
    Tsiklik hisoblash jarayonlari 
    Tsiklik strukturaning algoritmi ularga kiritilgan miqdorlarning har 
    xil qiymatlari uchun bir xil amallar ketma-ketligini takroriy 
    bajarilishini ta’minlaydigan algoritm deyiladi
    87
    . 
    Bir necha marta takrorlanadigan bo‘limlar tsikllar yoki tsikl tanasi 
    deb nomlanadi. Har bir tsikl bajarilganda yangi qiymatga ega bo‘lgan 
    algoritmning o‘zgaruvchisi tsikl parametri (yoki tsikli o‘zgaruvchisi) 
    deb nomlanadi. 
    Har qanday tsiklni tashkil qilish uchun quyidagi shartlar bajarilishi 
    kerak: 
    - tsikl boshlanishidan oldin tsikl parametri (o‘zgaruvchisi) ning 
    dastlabki qiymatini belgilash; 
    - tsikl tanasining har bir yangi takrorlanishidan oldin tsikl 
    parametrini (o‘zgaruvchisini) o‘zgartirish; 
    - tsiklni tugatish (tsikldan chiqish) yoki takrorlash holatini 
    tekshirish; 
    - agar tsikl tugamagan bo‘lsa, tsiklning boshiga o‘ting yoki 
    chiqish sharti bajarilgan bo‘lsa, tsikldan chiqing. 
    Tsikl oxirini tugallanishiga ko‘ra quyidagi tsikl turlari ajratib 
    ko‘rsatiladi. 
    87
    Трофимов В.В., Павловская Т.А. Алгоритмизация и программирование. Учебник для 
    академического бакалавриата. Издательство: Москва – ЮРАЙТ. 2018 г. – С. 35 

    276 
    1. Tsiklning takrorlanish soni noma’lum (noma’lum takrorlanish 
    soni bo‘lgan tsikl). Tsikldan chiqish qo‘shimcha shart bilan amalga 
    oshiriladi. 
    2. Arifmetik progressiya turi (ma’lum takrorlanishlar soni bo‘lgan 
    tsikl). Ushbu tsikllarda parametr (tsikl o‘zgaruvchisi) berilgan 
    boshlang‘ich qiymatdan ma’lum bir yakuniy qiymatga o‘zgarib, tsikl 
    bajarilganda har safar doimiy o‘sishni oladi, bu tsikl parametri 
    pog‘onasi deb ataladi (9.4-rasm).

    Download 0,87 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




    Download 0,87 Mb.
    Pdf ko'rish