12
2-modul. Tilning paydo bo‘lishi
Tilning paydo bo‘lishi haqidagi asosiy farazlar:
tovushga taqlid, undovlar
farazi, ijtimoiy kelishuvlar va mehnat chaqiriqlari farazi. Tilning paydo bo‘lishi
haqidagi asosiy faraz. Tillarning o‘zaro ta’siri va rivojlanish qonuniyatlari.
3-modul. Til va tafakkur munosabati
Til va tafakkur. Tilning tafakkur bilan chambarchas bog‘liqligi.
Til va
mantiq birliklarining o‘zaro munosabati. Til va nutqiy faoliyat.
4-modul. Til taraqqiyotining jamiyat taraqqiyoti bilan munosabati
Tilning ijtimoiy hodisa ekanligi. Til taraqqiyoti jarayoni.
Til taraqqiyotining
ichki va tashqi qonuniyatlari. Substrat va superstat hodisasi. Tilning strukturasi va
sistemasi tushunchasi. Til sistemalar sistemasi sifatida.
Til strukturasining
elementlari.
5-modul. Yozuv haqida ma’lumot. Til va yozuv munosabati
Yozuv va uning jamiyat taraqqiyotidagi ahamiyati. Til va yozuv. Yozuvning
paydo bo‘lishi. Yozuv tarixining piktografik, ideografik, fonografik bosqichlari.
Grafika. Hozirgi o‘zbek alfaviti va lotin yozuvi asosidagi o‘zbek alifbosi.
Alfavitning o‘zgarishiga sabab bo‘ladigan omillar.
Orfografiya va uning
prinsiplari. Fonetik prinsip. Morfologik prinsip. Tarixiy-traditsion prinsip. Maxsus
yozuv turlari.
6-modul.Til va madaniyat munosabati
Til va madaniyat tushunchasi. Til va madaniyatning o‘zaro bog‘liqligi.
Madaniyatning tilda aks etishi. O‘zbek tiliga xos lingvokulturologik belgilar.
7-modul. Til - belgilar tizimi. Lingvistik belgi tuzilishi
Til tizimdir. Tilning belgilar sistemasi ekanligi.
Belgi haqidagi nazariyalar
xususida. Lingvistlk belgi haqida. Lingvistik belgining ikki muhim xususiyati.
Lingvistik belgining tuzilishi. Munosabat va ununi turlari.
8-modul. Tilshunoslik va uning bo‘limlari.
Fonetika va fonologiya
Nutq tovushlari tilning tabiiy materiali sifatida. Nutq tovushlarining
akustikasi va artikulyatsiyasi. Nutq tovushlarining tasnifi. Vokalizm va
konsonantizm. Unli tovushlarning tasnifi. Nutqning fonetik bo‘linishi:
jumla
(fraza), takt, bo‘g‘in, tovush. Enlitika va enkliza hodisasi. Proklitika va prokliza
hodisasi. Bo‘g‘in va uning turlari. Intonatsiyaning vazifasi. Urg‘u va uning turlari.
Nutq tovushlarining o‘zgarishi. Reduksiya. Nutq tovushlarining pozitsion va
kombinator o‘zgarishlari. Fonema tushunchasi va uning tovushdan farqi.
