|
ameliy jumıs g tarmaqlarınıń parametrlerin izertlew Isten maqset
|
| bet | 1/2 | | Sana | 13.03.2024 | | Hajmi | 81.87 Kb. | | #170471 |
Bog'liq 1-Ámeliy jumıs. 2G tarmaqlarinin parametrlerin izertlew 111111111, A. Ma\'lumotlar bazasini boshqarish tizimi, bibliofond 579438, 5 sinf. WordArt ob’yekti bilan ishlash va Sarvaraq, 1-Maruza, крусавой работа.docx хх.docx007, 326326651, 8-klass huqıq test, 8-klass huqıq test, 1-ámeliy. MAT, ConEd Bill 06-28-23 unlocked, 1 Amaliy mashg’ulotlari asosida. Ma’lumotlar bazasi dasturlarini-hozir.org (1), Sanoat korxonalarining barchasida bugungi kunda texnologik jaray, signal uzatish nazariya (2)
1-Ameliy jumıs
2 G tarmaqlarınıń parametrlerin izertlew
Isten maqset: 2 G áwlad mobil baylanısın úyreniw.
Tapsırma
1. 2 G áwlad mobil baylanısın úyreniw ;
2. 2 G-cifrlı standart sistemaların salıstırıń;
Teoriyalıq maǵlıwmatlar
Cifrlı sotali baylanıs sistemalarınıń dáslepki joybarları ótken ásirdiń 90 -jılları baslarında payda bóle basladı. Bunday sistemalardıń aldınǵı analog sistemalardan eki Principial parqı bar edi:
analog sistemalar daǵı sıyaqlı kanallardı chastota boyınsha bólistiriw (FDMA) usılı ornına waqıt boyınsha bólistiriw (TDMA) hám de kodlar boyınsha bólistiriw (CDMA) usılları menen birge modulyatsiyanıń spektral natiyjelili usılların isletiw;
ovoz hám maǵlıwmat uzatıwdı integraciyalaw menen birgelikte maǵlıwmatlardı shifrlaw (mahfiylashtirish) esabına paydalanıwshılarǵa keń túrdegi xızmetler spektrini usınıw múmkinshiliginiń bar ekenligi.
Biraq cifrlı sistemalarǵa ótiw ańsat bo'lmadi. Mısalı, AQShda AMPS analog standartı waqıtında júdá keń tarqalǵan jáne onı tuwrıdan-tuwrı cifrlı sistema menen almastırıwdı múmkinshiligi ámelde derlik joq edi. Bul mashqala bir chastota diapazonında eki sistemanıń aralas halda islewin támiyinleytuǵın eki rejimli analog-nomer sistemasın islep shıǵıw arqalı sheshildi. Usı standart boyınsha jumıslar 1988 jılda baslanıp, 1992 jılda tamamlanıldı hám standart D-AMPS atınıń (Digital - ingl. ―raqamli‖ old qosımshası menen) yamasa IS-54 belgisin aldı. Standarttıń ámelde isletiliwi 1993 jılda baslandı.
Evropada da kóplegen bir-birine uyqas bolmaǵan analog standartlardıń bar ekenligi sebepli jaǵday qıyınlasdı. Bul jerde jaǵdaydan shıǵıwdıń birden-bir sheshimi ulıwma Evropa standartı - GSM (GSM-900, 900 MGs diapazonı ) dıń islep shıǵilıwı boldı. Standart ústinde jumıslar 1982 jılı baslandı hám 1987 jılǵa kelip, standarttıń barlıq tiykarǵı xarakteristikaları anıqlap alındı
1988 jılda bolsa standarttıń tiykarǵı hújjetleri qabıllandı. GSM-900 dıń ámelde qollanılıwı 1991 jıldan baslandı.
Texnikalıq xarakteristikaları boyınsha D-AMPS sistemasına uqsas cifrlı standarttıń taǵı bir túri Yaponiyada 1993 jılda jaratıldı. Daslep ol JDC (ingl. Japan Digital Cellular - ―Yaponiya cifrlı sotali baylanısı ) atı menen, keyinirek, 1994 jıldan baslap bolsa PDC (ingl. Personal Digital Cellular - ―Personal cifrlı sotali baylanıs‖) atı menen teńildi (2. 2-kestege qarang).
Mobil baylanıs cifrlı sistemalarınıń rawajlanıwı bunıń menen toqtap qalǵanı joq. D-AMPS standartı kanallardı basqarıwdıń jańa usılları jaratılıwı esabına jáne de rawajlanıwlasıp bardı. Gáp sonda, IS-54 ning cifrlı versiyası analog AMPS standartınıń kanallardı basqarıw strukturasın ózinde saqlap qalǵan, bul bolsa, óz gezeginde, sistemanıń múmkinshiliklerin sheklep qoyar edi. Cifrlı kanallardı basqarıwdıń jańa usılı standarttıń IS-136 versiyasında (standarttıń kommerciya atalıwı - TDMA) kirgizildi. Bul versiya 1994 jılda islep shıǵıldı hám 1996 jıldan baslap isletiline basladı. Bunda TDMA standartınıń AMPS/D-AMPS standartları menen kelisiwi saqlap qolindi, biraq basqarıw kanalı sıyımlılıqı asırıldı hám de sistemanıń funksional múmkinshilikleri sezilerli dárejede keńeytirildi.
GSM standartı texnikalıq jetilistiriwdi dawam ettirip, (izbe-iz kiritilgen 1, 2 hám 2+ fazalar ) 1989 jılda jańa 1800 MGs chastota diapazonın ózlestira basladı. GSM-1800 sistemasınıń aldınǵı GSM-900 sistemasınan parqı kóbirek texnikalıq tárepten emes, bálki texnikalıq sheshimler tiykarındaǵı marketing jetiskenliklerinen ibarat edi, yaǵnıy kishi ólshemli yacheykalar (sotalar) menen birgelikte, keńlew diapazon daǵı jumısshı chastotalar polosasida islew nátiyjesinde ádewir úlken kólemli sotali tarmaqlar qurıw múmkinshiligin berdi. Salıstırǵanda ıqsham (kompakt ), jeńil, qolay hám arzan abonent terminalların islep shıǵıw nátiyjesinde mobil baylanıs sistemasınan paydalanıw ǵalabalıq tús alıwına erisildi. GSM-1800 standartı (tiykarlanıp GSM-900 standartına qosımshalar kóriniste) 1990 -91 jıllarda Evropada islep shıǵıldı hám DCS-1800 (ingl. Digital Cellular System- ―Cifrlı sotali baylanıs sisteması‖) atınıń aldı. Standart daslep (1993 jıllarda ) PCN (ingl. Personal Communication Network - ―Personal baylanıs tarmaǵı‖) atı menen de yuritildi. Keyinirek bolsa (1996 jılda ) standarttı GSM-1800 dep ataw tuwrısında qarar qabıllandı.
GSM tarmaqlarınıń rawajlanıw jolındaǵı tiykarǵı qádemi - bul bir neshe kanal intervalların (taym-slotlarni) birlestiriw esabına maǵlıwmat uzatıw tezligin asırıw imkaniyatın beretuǵın - HSCSD (ingl. High Speed Circuit Switch Data - kanal kommutatsiyasi esabına joqarı tezlikte maǵlıwmat uzatıw ) sxemasınıń kiritiliwi boldı. Taym-slotlarni birlestiriw nátiyjesinde 19, 2 (9, 6 x2) hám 28, 8 (14, 4 x2) kbit/sek tezliklerge erisiw múmkin boldı. Bunda tarmaq strukturası hám apparat bólegine emes, bálki protokollardı qollap -quwatlaytuǵın programmalıq qurallargagina tiyisli ózgertiwler kirgiziw jetkilikli boldı. Joqarılaw tezliklergaerishish ushın bolsa (mısalı, 9, 6 x4=38, 4 kbit/sek) abonent úskeneleriniń apparat bólegin modernizaciyalaw talap etińardi.
Sonısı ájepki, AQShda 1800 MGs diapazonı basqa paydalanıwshılar menen bánt bolsa -de, lekin 1900 MGs diapazonında bos polosalar tapildi jáne bul diapazon Amerikada ―Personal baylanıs sistemaları diapazoni‖ (ingl. Personal Communications System - PCS) atınıń aldı. ―Sotali baylanıs diapazoni‖ atı bolsa (ingl. Sellular Bánt) 800 MGs diapazonında qaldırildi. 1900 MGs diapazonın ózlestiriw 1995 jıldıń aqırlarında baslandı jáne bul diapazonda TDMA (IS-136 ) standartınıń islewi názerde tutildi (bul dáwir kelip, AMPSning sol diapazon daǵı analog versiyası isletilmes edi). GSM standartınıń bul versiyası (‖Amerika‖ GSM-1900 yamasa IS-661 standartı ) 1997 jılda jumısqa túsirildi.
Yaponiyada da personal baylanıs baǵdarında keskin búklem júz boldı, bul jerde 1800 MGs diapazonındaǵı PHS (ingl. Personal Handyphone System - ―Personal qol telefonı sisteması‖) standartı 1991-1992 jıllarda islep shıǵılıp, 1995 jıldan baslap keń paydalanıwǵa tapsırildi.
Joqarıda sanap ótilgen barlıq ekinshi áwlad cifrlı sistemaları kanallardı waqıt boyınsha bólistiriw (TDMA) usılına tiykarlanǵan edi. Biraq 1992-1993 jıllardayoq, AQShda Qualcomm kompaniyası tárepinen kanallardı kodlı bólistiriw (CDMA) usılı tiykarındaǵı standart islep shıǵıldı hám isletiw ushın usınıs etildi. Standart cdmaOne atınıń hám de IS-95 belgisin aldı. Standart daslep, 800 MGs diapazonında paydalanıw ushın mólsherlengen edi. 1995-1996 jıllar dawamında cdmaOne tiykarındaǵı tarmaqlar AQSh, Gonkong hám Qubla Kareyada isletiline basladı. Usınıń menen bir waqıtta AQShda bul standarttıń 1900 MGs diapazonına mólsherlengen versiyası da isletiline basladı.
Sonı atap ótiw kerekki, 2-áwlad sistemaları da bir-birleri menen óz-ara maslawmaǵan edi. Jáhándıń úsh iri regioniniń hár birinde - Arqa Amerika, Evropa hám Aziyada túrli texnologiyalar hám birinshi áwlad analog sistemalarınan ekinshi áwladqa ótiwdiń túrli jollarınan paydalanılıp atırǵan edi. Bunnan tısqarı, hár bir region ishindegi ayırım mámleketlikler de háreket degi radioaloqa sistemaların jaratıw hám engiziwge túrlishe jantasıp atırǵan edi. Soǵan qaramay, ekinshi áwlad cifrlı sistemaları aldında turǵan tiykarǵı másele - ǵalabalıq túrde dawıslı baylanıs hám tómen tezlikte maǵlıwmat uzatıw xızmetlerin usınıwǵa erisilgen edi
GSM standartında waqıt boyınsha bólistirilgen ruhsat (TDMA) qabıl etilgen. waqıt kadrların ulıwma dúzilisi 4-suwretde kórsetil gen.
4-súwret. waqıt kadrdı ulıwma dúzilisi.
TDMA de izbe-izliktiń dáwir uzınlıǵı giperkadr dep ataladı hám ol Tg = 3 saat 28 min. 53 s 760 ms (12533, 76 s) ga teń.
Giperkadr dawam etiw waqti Ts = 12533, 76/2048 = 6, 12 s 2048 superkadrga bólinedi.
Superkadr multikadrlarga bólinedi. GSM standartında eki qıylı túrdegi multikadrlar qollanıladı :
1) multikadrni 26 -pozitsiyali TDMA kadr ;
2) multikadrni 51-pozitsiyali TDMA kadr.
Multikadrlar dawam etiw waqti tómendegilerge teń:
1) Tm = 6120/26 = 235, 385 ms;
2) Tm = 6120/51 = 120 ms.
Hár bir TDMA kadrdıń dawam etiw waqti tómendegine teń:
Tk = 120/26 = 235, 385 /51 = 4, 615 (60/13 ms).
TDMA de hár bir kadr 0 den Nfmax ge shekem óziniń tártip nomerine iye, bunda Nfmax = (26´51´2048) -1 = 2715647.
Giperkadr dawam etiw waqtinı úlkenligi (2715647 kadr ) qollanilayotgan process, kadr nomeri NF kirisiw parametri retinde isletilineip atırǵan kriptografik qorǵaw talabı menen tusintiriledi.
Óz gezeginde hár bir TDMA kadr 8 waqıt pozitsiyalariga bólinedi, olardıń dawam etiw waqti tómendegine teń:
Tap = 60/13 : 8 = 576, 9 mks (15/26 ms).
Hár bir waqıt pozitsiyasi TN 0 den 7 ge shekem nomer menen belgilenedi. Bul waqıt pozitsiyalari dawamında sóylew xabarına yamasa maǵlıwmatqa sáykes keletuǵın cifrlı informaciya aǵımı menen tasıwshınıń modulyatsiyası ámelge asıriladı.
GSM standartında cifrlı aǵımı waqıt pozitsiyalarida jaylastıriletuǵın paketler izbe-izliklaridan ibarat. Paketler dawam etiw waqti 0, 546 ms ga teń. Bul tarqalıw kanalında waqıt dispersiyasi bar ekenliginde xabardı qabıllaw ushın zárúr.
Xabar radio kanal boyınsha 270, 833 kbit/s tezlik menen uzatıladı, yaǵnıy TDMA kadrın waqıt intervalı informaciya bitini dawam etiw waqti 576, 9 mks/156, 25 = 3, 69 mks teń bolǵan 156, 25 bitdan ibarat. Hár bir bıyt BN 0 den 155 ke shekem nomer menen belgilenedi, dawam etiw waqti 1/4 bitga teń bolǵan aqırǵısına 156 nomeri berilgen.
Hár túrlı túrdegi informaciyanı baylanıs kanalı boyınsha uzatıw hám basqarıw ushın tórt túrdegi waqıt intervalları ámeldegi:
1. NB (Normal Burst) - normal waqıt intervalı ;
2. FB (Frequency Correction Burst) - chastotanı sazlaw waqıt intervalı ;
3. SB (Synehronization Burst) - ornatıw intervalı ;
4. AB (Access Burst) - ruhsat intervalı.
Normal waqıt intervalı NB baylanıs kanalları boyınsha informaciya uzatıw hám basqarıw ushın xızmet etedi. NB 114 bıyt shifrlanǵan informaciya hám 30, 46 mks dawam etiw waqtika iye bolǵan 8, 25 bitli qorǵaw intervalı (GP) den ibarat. 114 bitli blok usı waqıtta qabıllaǵıshdıń baylanıs kanalı xarakteristikalarına uyqas keliwshi ekvalayzerni ornatıw ushın qollanılatuǵın 28 bitli úyreniw izbe-izligi menen bólingen 57 bitli eki informaciya blokına bólinedi. Bunnan tısqarıı NB uzatılıp atırǵan gruppada sóylew informaciyası yamasa signalızatsiya informaciyası bar ekenligin hákis etiwshi eki qadaǵalaw bıytlardı óz ishine aladı. Eger qadaǵalaw bıytlariuzatilayotgan gruppada signalızatsiya informaciyası uzatılıp atırǵanlıǵı haqqında xabar bersa, ol jaǵdayda informaciyat kanalı signalızatsiyani támiyinlew ushın alınǵan boladı.
Shifrlanǵan bıytlar eki toparı arasındaǵı qalǵan 26 bıyt, qabıllaǵısh ushın málim bolǵan uyreniwshi izbe-izlik esaplanadı. Ol tómendegilerdi támiyinleydi:
- qabıl etilgen hám etalon izbe-izliklerdi salıstırıw menen ekilik razryadlarında qáteler payda bolıw chastotasın bahalaydı. Salıstırıw processinde baylanıs sapasın bahalaw ushın xızmet etetuǵın parametr esaplab shıǵıladı. Bul parametr tek kanal sapasın bahalaydı, hám de «tezkor uzatıw» procesi orınlanǵanda hám radio baylanıs menen oralǵan aymaqtı bahalawda baylanısqa kirisiw ushın qollanıladı ;
- qabıllaw traktında maslanuvchan (adaptiv) ekvalayzerni qóllaw esabına signal qabıllaw traktın keyinirek korreksiyalash ushın NB uzatıw intervalında radio kanaldıń impuls xarakteristikasın bahalaydı ;
- tashkil qılınıp atırǵan baylanıs uzaqlıǵın bahalaw ushın BS hám AS arasındaǵı signal tarqalı shvaqtini esaplaydı. Bul ólshewler nátiyjesi BS maǵlıwmatlar qabıl qılıp atırǵanda bir-birine qosılmasligi ushın hár túrlı AS den maǵlıwmatlar paketin uyqas túrde uzatıwdı támiyinleydi.
Chastotanı sazlaw waqıt intervalı (FB) AS ni chastota boyınsha sinronlash ushın qollanıladı. Bul waqıt intervalında 142 bıyt bar hám olardıń hámmesi nol bolıp tabıladı, bul bolsa tasıwshı chastota nominal ma`nisinen úlken bolǵan 1625 G'24 kGs chastota jılısıwlı modulyatsiyalanbaǵan tasıwshına sáykes keledi. Bunday izbe-izlik kanalları úlken bolmaǵan chastota jılısıwı daǵı (200 kGs) óz uzatqısh hám qabıllaǵıshların islewin tekseriw ushın zárúr, bul bolsa 900 MGs chastota polasasini nominal ma`nisin tahminan 0, 022 % quraydı. FB de 8, 25 bıyt dawam etiw waqtilı qorǵaw intervalı bar. Tákirarlanıwshı FB chastota ornatıw kanalın payda etedi.
waqıt sinxronlash intervalı (SB) BS hám AS ni waqıt boyınsha sinxronlashtirish ushın qollanıladı. SB 64 bitdan ibarat bolǵan sinxron izbe-izlilikden ibarat, hám de TDMA kadr nomeri haqqında informaciya hám BS ni identifikatsion kodın tasıydı. Tákirarlanıwshı SB intervallar sinxronlash kanalın payda etedi.
Ornatıw intervalı DB baylanıs kanalın o'rnanatish hám testlewdi (tekseriwdi) támiyinleydi. DB intervalı dúzilisi NB menen uyqas keliwshi 26 bitli ornatıw izbe-izliginen ibarat. NB intervalında qadaǵalaw bıytları bolmaydı hám hesh qanday maǵlıwmat uzatılmaydı, tek uzatqısh islep atirǵanı haqqında informaciya berip turıladı.
Ruhsat intervalı (Av) AS ni jańa BS ga jalǵanıwǵa ruhsat beriwdi támiyinleydi. Ruhsat so'ralganda sinxronizatsiya kanalından keliwshi bul waqıt intervalı AS tárepinen ajıratıp alınadı. Signal uzatılıw waqtıx ali o'lchanmaganligi sebepli, basında 8 bitdan ibarat bolǵan tamamlaw kombinatsiyası, keyin bolsa BS ushın 41 bitli sinxronlash izbe-izligi uzatıladı. Bunday uzatılıp atırǵan izbe-izliktiń dúzilisi BS ni 36 shifrlanǵan bıytlardı tuwrı qabıl etiliwin támiyinleydi. Bunnan tısqarı Av interval 68, 25 bıyt dawam etiw waqtika iye bolǵan úlken qorǵaw intervalına ámeldegi, bul (signal uzatılıw waqtından qaramastan ) basqa AS lar uzatıw paketlerinen jetkiliklishe waqıt jılısıwın támiyinleydi.
Qorǵaw intervalın dawam etiw waqti bir uyada signalı onsha úlken bolmaǵan uslanıp qalıwdı ikkilangan ma`nisine sáykes keledi hám uyani maksimal ruhsat etilgen ólshemin anıqlaydı. GSM standartında uya radiusı tahminan 35 km ni quraydı, radio signaldı tuwrı hám qaytıw baǵdarı daǵı tarqalı shvaqti 233, 3 mks ni quraydı.
GSM standartında signaldı formalaw qásiyetlerinen biri, baylanıs seansı dawamında signallardı chastotasın uyań sekrewleri (SFH - Slow Frequency Hopping) qo'lanishi esaplanadı. Bunday sekrewler radio tolqınlardı kóp nurli tarqalıw sharayatında radio kanallarda chastota parqın támiyinlew ushın zárúr. Chastota sekrewleri SFH hámme háreketdegi tarmaqlarda kodlaw nátiyjeligini asırıw qollanıladı. SFH qollanılǵanda xabardı TDMA kadrda abonent ushın ajıratılǵan waqıt intervalında (577 mks) uzatılǵanda, keyingi kadrlar belgilengen jańa chastotada uzatıladı (qabıl etiledi). Chastotanı qayta sazlaw ushın 1 ms waqıt ajratıladı. Bul chastota boyınsha sekrewler processinde qabıl qili shva uzatıw kanalları arasındaǵı parq 45 MGs saqlanadı.
GSM standartında qabıl etilgen TDMA kadr dúzilisi hám signallardı formalaw principleri kanal daǵı kodlaw usılları menen birgelikte qabıllaw ushın zárúr bolǵan signal -shawqım qatnasın 9 dB ge shekem kemeytiwge múmkinshilik berdi, analog uyalı baylanıs sistema standartlarında bolsa bul kórsetkish 17-18 dB ni quraydı.
|
| |
