|
Pilotsuz uçan aparatlarin ua idarəetmə qurğulari və elementləri
|
| bet | 3/27 | | Sana | 06.01.2024 | | Hajmi | 1,39 Mb. | | #131142 |
Bog'liq diploma 2474a QMS1.2. Pilotsuz uçan aparatlarin ua idarəetmə qurğulari və elementləri
PUA-nın elementləri və idarə etmə qurğuları:
Kordinatları müəyyən etmək üçün, müasir PUA-larda peyk naviqasiya qəbuledicisindən (QLOBAL NAVİQASİYA SİSTEMİ və ya GLONASS) adətən istifadə olunur. Səmtləşmə və tezləşmə üçün, bucaqlı giroskoplardan və akselerometrlərdən istifadə etmək qərara gəlinmişdir. Proqram təminatı C, C++, Modula 2, Oberon SA və Ada95 kimi yüksək səviyyəli dillərdə adətən yazılır. Rəqəm siqnalın əməliyyatları PC-104, MicroPC kimi kompyuterlərdə hesablanır. Həmçinin real zamanın sistemlərindəndə istifadəsi mümkündür. Məsələn: QNX, VME, VxWorks, XOberon və s.
Aviahorizont. Avtonom aviahorizont və məsafəli aviahorizont.
1) Avtonom aviahorizont- Avtonom aviahorizontda cihaz və ötürüçü vahid aqreqat kimi düzəldilib. Ona yalniz elektrik və ya pnevmatik qida qoşula bikər. Xarici aviahorizontlar akumulyator batareyaları ilə təchiz olunurlar. Giroskop və indikasiya sitemi ilə mexaniki əlaqəda olan muxtar aviahorizont qidasını itirdikdə, iş qüvvəsini saxlayır, o muddət ərzində isə giromotorun rotoru işə salınır (təxminən 3 dəqiqə).
2) Məsafəli aviahorizont- Məsafə aviahorizontu anlayışı əsasən elektromexanik aviahorizontlara aiddir, hansında ki, ölçən cihazla ötürücü qyrı-ayrılıqda olan aqreqatlar şəklində hazırlanıblar və bu hal müasir naviqasiya sistemlərinə yayılmır, çünki onlar çoxfunksiyalı indikatorlar ((inglis.)Primary flight display) və platformasız inersial sistemlərin üzərində qurlublar.
Məsafəli aviahorizontda ölçən cihaz girovertikaldır, indikatorun işini yerinə yetirən isə üfüq göstəricisidr.
Məsafəli aviahorizontun istifadəsi təyyarənin ağırlıq qüvvəsinə mərkəzinə yaxın yerləşdirməyə imkan verir, beləliklə qurğunun səhvi azaldılır.
Aviahorizont АГР-74
Pilotu obyektin üfüq bucaq təxminən +360º və tangaj +85º (cihaz lövhəsinin dönmə bucaqlarını nəzərə almamaq şərti ilə) vizual informasiya ilə təmin edir, o cumlədə elektrik siqnalları müvəqqəti gərginlik kren üzrə çıxış dövrəsinə ötürür.
Aviahorizont АГР-74 (Şəkil 2.1) Ан-28, Ан-38, Ан-72, Ан-74, Ан-124, Ту-154М və digər uçan aparatlarda istifadə olunur.
Şəkil 1.1. Indikasiya
Aviahorizontları kren bucağları və tangajın indikasiyası prinsipi əsasında “təyyarədən yerin görünüşü” (TYG) və “yerdən tayyarənin görünüşü” (YTG) növlərinə fərqləndirillər.
|
| |
