|
-MAVZU. Gidroavtomatika vositalarining elementlar bazasi
|
| bet | 8/52 | | Sana | 15.02.2024 | | Hajmi | 10,89 Mb. | | #157074 |
Bog'liq УМК узб АТВ 2020 Yogesh Solar cells (1), BSB-1 6-A SINF JUMABOYEV MIRSAID, ydtPMlLCxM67VW3jRslz3H22NF203baT7PTyQ8ds5-MAVZU. Gidroavtomatika vositalarining elementlar bazasi.
Reja:
Gidravlik rostlagichlar.
Elektrogidravlik va pnevmogidravlik o‘zgartirgichlar va yordamchi vositalari.
Pnevmokuchaytirgich funksional strukturasi, tuzilishi, ishlash prinipi.
Zolotnikli kuchaytirgich.
Xozirgi paytda avtomatikaning gidravlik tizimi va elementlari asosan kuch kurilmalarida va yuritgichlarni boshkarishda kullaniladi. Masalan samolyotlar avtomatika tizimlarida gidravlik elementlar gidiraklarni yigishtirishda, aerodinamik tormozlarda samolyot rulini boshkarishda, tormozlashda va boshka kurilmalarda keng kullaniladi.
Gidrotizimlarni qo‘yidagi tarkibiy qismlarga bo‘lish mumkin:
– Energetik qism ishchi suyuqlikli sigimlar (nasoslar, filtrlar, giro akkumlyatorlar, gidrobak v.b);
– Agregatlar – gidravlik energiya iste’molchilari (boshqarish organlari kuchaytirgichlari, kuch silindrlari va gidromotorlar);
– Kommunikatsiya va gidro tizim agregatlari ( truboprovodlar, shlanglar, burilish birlashtirgichlari, kranlar, bosim signal beruvchilar v.b) .
Gidrotizimlarni joylashtirish uni energetik qismini energiya manbalariga yaqinroq joylashtirish kerakligi energiya manbalari gidravlik nasoslarni yuritgichlari va tug‘ridan to‘g‘ri aloqa agregatlari –gidravlik energiya iste’molchilari boshqarish organlari va mexanizatsiya tugunlariga yaqinligi bilan aniqlanadi.
Gidravlik yuritgichlarni qo‘llash tizim va agregatlar o‘lchamlari va massalarini kamaytirish talablaridan kelib chiqadi.
Gidravlik nasoslar, motorlar, kuch kurilmalari xuddi shunday kuvvat va kuchdagi elektr qurilmalaridan 4-5 marta engil.
Gidravlik tizimlar yaxshi sifatlari oddiyligi, ishonchliligi, uzoq muddatligi, keng harorat rejimida ishlashi.
Faqat gidravlik tizimlarni o‘zi xozirgi vaqtda kam qo‘llaniladi. CHunki impuls komandalarini uzatishda elektr sxemalarga yutqazadi.
Gidravlik tizimlar agregatlarni boshqarish komandalarini bajarishi uchun o‘zida boshqarish komandarini qabul qilishni ta’minlovchi, boshqarish signalini kuch ta’siriga o‘zgartirish va boshqarish komandasini bajarilishi haqida signal beruvchi kurilmaga ega bo‘lishi kerak. Bu funksiyalarni energetik qurilmasiz bajarish mumkin emas.
Gidravlik tizimlar umumiy xolatda xarakterlaydilar:
Funksional iste’molchilar tarkibini; qo‘llanilayotgan ishchi suyuqlik va uning bosimi kattaligini; bosim hosil qilish uchun qo‘llaniladigan nasoslar(plunjerli, shesternali, parrakli) turlarini; ijro kuch yuritgichlari (gidrotsilindr, gidrokuchaytirgich, gidromotor); kelayotgan boshqarish signallarini o‘zgartirgich qurilmalari (elektr, pnevmatik, mexanik v.b.) gidravlik ta’sirlarga (kranlarni ochish va yopish, plunjerlarni siljitish, klapanlarni ochish va yopish); ishchi suyuqlik uchun baklar sigim va qurilma; agregatlarni suyuqliklar ta’siridan himoyalash uchun filtrlar; xaraktalnuvchi va qo‘zgalmas biriklarini zichlashtirish usullari; agregatlar ishlashi mumkin bo‘lgan harorat ish rejimi, ishchi suyuqlik, issiqlik ta’siridan himoyalanish usullari va zichlanish, ishchi suyuqlikni sovutish usullari;
Gidro tizimga kiruvchi barcha agregatlarni qo‘yidagi funksional guruxlarga birlashtirish mumkin: nasoslar, gidravlik ijro yuritgichlari, gidravlik baklar, boshqarish agregatlari, saqlash kurilmalari, filtrlar truboprovodlar.
Kombinirovannыe preobrazovateli slujat dlya preobrazovaniya elektricheskogo signala v pnevmosignal (elektropnevmaticheskie preobrazovateli – EPP) i pnevmosignala v elektricheskiy signal (pnevmoelektricheskie preobrazovateli – PEP). Po vidu signalov razlichayut analogovыe i diskretnыe EPP i PEP.
Nazorat savollari:
Adabiyotlar:
1. Yusupbekov N.R., Muxamedov V.I., Gulyamov Sh.M. Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatJashtirisb. - Toshkent. O’qituvchi, 2011. - 576b.
2. YUsupbekov N.R. va boshqalar. Texnologik jarayonlarni boshqarish sistemalari. – Toshkent: O‘qituvchi, 1997. – 704 b.
3. SHandrov B.V., CHudakov A.D. Texnicheskie sredstva avtomatizatsii. -M.: Izd. sen. «Akademiya», 2007. -368s.
4. YUsupbekov N.R., Muxitdinov D.P., Avazov YU.SH. Avtomatika va nazorat ulchov asboblarining tuzilishi va vazifasi. Kasb-xunar kollejlari uchun darslik. -T.: Iktisod-moliya, 2010. -232b.
|
| |
