• 5.9§ Sehrli kvadratlar usuli
  • Modul arifmetikasining ba’zi formulalarini keltirib o‘tamiz




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet59/82
    Sana19.12.2023
    Hajmi1,8 Mb.
    #123593
    1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   82
    Bog'liq
    Axborot kommunikatsion texnologiyalar

    Modul arifmetikasining ba’zi formulalarini keltirib o‘tamiz. 
    a≡b(mod m), bu yerda m>2. mod amalini quyidagicha tushunish mumkin: 
    a=b+km, bu yerda k butun son. a bo‘linuvchi, m bo‘luvchi, b qoldiq. 

    a+0 mod m = 0+a mod m 

    a·1 mod m = 1+a mod m 

    a+(-a) mod m = 0 

    a·(a
    -1
    ) mod m = 1 ( a ≠ 0) 

    a·b mod m = b·a mod m 

    a·(b·c) mod m = (a·b) ·c mod m 

    a·(b+c) mod m=[(a·b)+ (a·c)] mod m 

    (a+b) mod m =[(a mod m) + (b mod m)] mod m 

    (a·b) mod m =[(a mod m) · (b mod m)] mod m 


    100 

    (a+j)=(b+j)mod m 

    a·j
    k
    =b·j
    k
    mod m 

    a
    k
    =b
    k
    mod m. 

    Agar a=b mod m & c=d mod m bo‘lsa, u holda a+c= (b+d)mod m va
    a*c= (b*d)mod m bo‘ladi. 

    Agar a=b mod m & a=b mod n bo‘lsa, u holda a=b mod (mn) bo‘ladi. 
    5.9§ Sehrli kvadratlar usuli 
    Bu usulda kvadrat jadval chizib olinadi. Jadval kataklariga sonlar 1 dan 
    boshlab shunday joylashtiriladiki, natijada jadval kataklaridagi sonlarni gorizontal, 
    vertikal va diagonal yo‘nalishlarda qo‘shib chiqqanda bir xil son hosil bo‘lsin. 
    Matnning harflarini nomerlab chiqiladi va jadvalning mos raqamli kataklariga 
    yozib chiqiladi. So‘ngra matn gorizontal tarzda jadvaldan yozib olinadi. 
    O‘lchovli n bo‘lgan kvadrat jadvalning har bir satridagi, har bir ustun va har 
    ikki diagonaldagi sonlar yig‘indisi bir xil bo'lgan n
    2
    turli sonlar bilan to‘ldirilgan 
    bo‘ladi.
    Har bir satr, ustun va diagonaldagi sonlarning yig‘indisi sehrli son (sehrli 
    o‘zgarmas) deb ataladi. Oddiy sehrli kvadratning sehrli soni faqat n ga bog‘liq 
    bo‘lib, u quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi
    :
    .
    Sehrli sonlarning bir nechta qiymatlari quyidagi jadvalda keltirilgan. 

    Download 1,8 Mb.
    1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   82




    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Modul arifmetikasining ba’zi formulalarini keltirib o‘tamiz

    Download 1,8 Mb.
    Pdf ko'rish