74
\put(70,50){\circle{30}}
\put(50,40){\circle*{20}}
\end{picture}
Bunda aylana kordinatasi aylana markazidan hisoblanadi.
Oval(qirralari o’tkir bo’lmagan to’rtburchak) chizish uchun \oval buyrug’idan
foydalaniladi.Bu buyruqga parametr sifatida gorizontal va vertikal uzunliklari
aniqlanadi.Kordinata oval markazidan belgilanadi.Masalan:
\begin{picture}(100,80)
\put(50,40){\oval(100,80)}
\end{picture}
Kiritish majburiy bo’lmagan parametrlardan biri
bu ovalning bir qismini
o’chirishdir.To’liq bo’lmagan oval chizish uchun \oval buyrug’i parametriga yana
bir parametrni qo’shish kerak bo’ladi.Bu parametr orqali ovalning bir qismini olib
tashlash mumkin.Bu parametrlar quyidagi to’rtta harf bilan ifodalanadi.
t yuqori yarmi
b
pastki yarmi
r o’ng yarmi
l chap yarmi
Bu to’rtta harfni nafaqat yakka balki birdaniga ham kiritish mumkin.Masalan
tr yuqori o’ng burchakni bildiradi.Misol:
\begin{picture}(100,80)
\put(50,40){\oval(80,60)[t]}
\put(50,40){\oval(80,60)[br]}
\end{picture}
Qo’shimcha imkoniyatlari
Ayrim hollarda rasm chizishda bir necha obyektlardan foydalanishga to’g’ri
keladi.Bunday hollarda \put buyrug’idan foydalanib bo’lmaydi.Lekin \put buyrug’i
75
orqali hosil qilingan obyektni \multiput buyrug’idan foydalanib o’zgartirish kiritish
mumkin.Bu buyruq ko’rinishi quyidagicha
\multiput(x,y)(∆x,∆y){n}{
obyekt}
Bu yerda x va y natijaviy obyekt kordinatasi(xuddi \put dagi kabi) , ∆x va ∆y
esa ko’rsatilgan obyektning gorizontal va vertikal
siljish kordinatalari , n –
obyektlar soni , obyekt – tanlangan obyekt.Masalan:
\begin{picture}(100,80)
\multiput(10,70)(8,-6){8}%
{\circle*{3}}
\end{picture}
Bu yerda foydalanilgan % (foiz) belgisi yangi qator tashkil etish uchun xizmat
qiladi.Bunda yetarlicha bo’sh joy qoldirish orqali qatorlar mosligi
ta’minlanadi.Boshqa hollarda bu belgi izoh vazifasini bajaradi.
Endi \multiput buyrug’i yordamida yaratilgan yana bir rasmni ko’raylik.
\begin{picture}(100,50)
\multiput(0,0)(10,0){10}%
{\line(1,5){10}}
\multiput(0,0)(2,10){6}%
{\line(1,0){90}}
\end{picture}
Bu misolda gorizontal qiya va vertikal tik chiziqlardan foydalanib yuqoridagi
rasm hosil qilindi.Endi \put buyrug’iga qaytamiz.U
orqali quyidagi rasmni
chizamiz.
Bir qarashda bu rasmni chizish murakkabdek
tuyuladi.Lekin bu rasmni oddiy \put buyrug’i
orqali
ham chizish mumkin.Buning uchun ma’lum tartibga
rioya qilish kerak xolos.Demak
bu rasm kodi bilan
tanishamiz.
\begin{picture}(120,80)
% Doska chegaralarini chizamiz
\put(0,0){\line(1,0){120}}
76
\put(0,80){\line(1,0){120}}
\put(0,0){\line(0,1){80}}
\put(120,0){\line(0,1){80}}
% Kordinata o’qlarini chizamiz
\put(40,25){\begin{picture}(40,40)%
\put(20,0){\vector(0,1){40}}
\put(0,20){\vector(1,0){40}}
\put(40,22){$x$}
\put(22,40){$y$}
\end{picture}}
\end{picture}
\vector ishtirokida yana bir misol:
\thicklines
\put(30, 20){\vector(-4, 1){30}}
\put(30, 20){\vector(-1, 4){5}}
\thinlines
\put(30, 20){\vector(-1, -1){5}}
\put(30, 20){\vector(-1, -4){5}}
\end{picture}
\setlength{\unitlength}{1mm}
\begin{picture}(60, 40)
\put(30, 20){\vector(1, 0){30}}
\put(30, 20){\vector(4, 1){20}}
\put(30, 20){\vector(3, 1){25}}
\put(30, 20){\vector(2, 1){30}}
\put(30, 20){\vector(1, 2){10}}
