|
— ma'lumotlar bazalari axborot strukturalarining asosiy xossalari
Pdf ko'rish
|
| bet | 105/174 | | Sana | 15.02.2024 | | Hajmi | 4,18 Mb. | | #156878 |
Bog'liq axborotlashtirish— ma'lumotlar bazalari axborot strukturalarining asosiy xossalari
(mantiqiy tuzilishi — MBBT vositalari orqali amal qiladigan va tashkiliy
tuzilmasini o'zgartirmasdan uni modifikatsiya qilish imkoniyati, ma’lu
motlar turini kengaytirgan holda qarshiliksiz ishlov berishda);
— havfsizlik darajasini ta’minlash va ma'lumotlarning toMaqonligi;
— xizmat ko'rsatishning standart vositalari mavjudligi (ma’lumotlar
bazalarini kuzatishning doimiy dasturiy modullarini va ma’lumotlar lu-
g'atini, ma’lumotlar bazalarini yengillashtiradigan (yukini tushiradigan),
qayta tashkil yetadigan va qayta strukturalashtiradigan, tiklaydigan jumalni
yuritish, kiritish va hisobotlar generatorlari va h.k.);
— ishlatish tavsiflari (loyihachilar haqida, sarmoya egalari haqida,
moddiy-texnik ta’minotga bo'lgan talablar, tarqatish shakli).
Tanlab olingan MBBT bir qator talablarni qondira olishi kerak.
Bularga muammo sohasining barcha vazifalarining samarali bajarilishi;
xotira resurslaridan samarali foydalanish uchun saqlanayotgan ma’lumotlar
hajmini minimallashtirish; samarali axborot qarorlarini qabul qilishga
imkon yaratish; havfsizlikni ta’minlash jarayonini boshqarish; xodimlarga
nisbatan ma’lumotlar bazalarini ishlatish bilan bog'liq qulaylikni yara
tilishi, EHM ni ishlatish mulojaasini soddalashtirish.
Umumiy olganda zamonaviy MBBT lar quyidagi talablarga javob
berishi lozim:
• ma’lumotlaming mustaqilligi;
• talablaming kuchli tili;
• javob (sado berish) ning qisqa vaqti;
• ma’lumotlar va kataloglami qayta tashkil etishni qisqartirish yoki
ulardan voz kechish.
7.4. Relatsion ma’lumotlar bazasi va uning imkoniyatlari
Relatsion model (inglizcha reletion — munosabat) o'tgan asrning
70-yillari boshida Amerika olimi E.F. Kodd tomonidan yaratilgan. Modelning
soddaligi va egiluvchanligi m a’lumotlar bazalari tuzuvchilarining e’tiborini
o'ziga tortdi. 80-yillarga kelib keng taraqqiy eta boshladi va relatsion MBBT
lar sanoat standard darajasiga ko'tarildi.
Model relatsion algebrasi tushunchalari tizimiga tayanadi. Bu tushun-
chalaming eng muhimlari jadval, satr, ustun, munosabat va birlamchi
kalitlar sanaladi, bajariladigan amallar esa jadvallar bilan ish olib borishda
aks etadi.
10 — R.X. Alimov va boshq.
145
|
| |
