Buxgalteriya hisobi majmualari murakkab ichki va tashqi aloqalarga
ega. Ichki aloqalar buxgalteriya hisobining ayrim vazifalari, majmualari va
uchastkalarining axborotli o‘zaro hamkorliklarini; Tashqi aloqalar —
boshqaruvning o‘zga vazifalarini amalga oshiruvchi boshqa bo'limlari hamda
tashqi iqtisodiy obyektlar bilan o ‘zaro hamkorligini aks ettiradi.
Hisob vazifalari majmuasining axborotli aloqasi mashina dasturining
asosida kiritilgan ishlab chiqishning uch pallasini farqlashga imkon beradi.
Birinchi pallada — birlamchi hisob, birlamchi hujjatlarni tuzish,
ularni ishlab chiqish va hisobning har bir uchastkasi bo‘yicha tahliliy
hisobning qaydnomalari tuzilishi bajariladi.
Ishlab chiqishning ikkinchi pallasi provodkalarini tuzish, ulami tahliliy
va sintetik hisobning turli registrlari, schotlaming tartib raqamlari bo‘yicha
qayd daftari ordenlariga joylashtirishdan iborat boMadi.
Ishlab chiqarishning uchinchi pallasi yig‘ma sintetik hisobini: asosiy
kitobning schotlari bo‘yicha hisobot, saldo qaydnomalari va moliyaviy
hisobotning shakllarini tuzishdan iborat boMadi.
Namunaviy buxgalteriya hujjatlari sohalararo va sohaviyga bo‘linadi.
Sohalararo hujjatlar barcha korxona iqtisodiy obyektlarida qo‘llash uchun
yagona boMadi. Sohaviy shakllar tavsiyanomaviy harakteiga ega.
Barcha birlamchi buxgalteriya hujjatlari GOST, hujjatlaming bir shaklga
keltirilgan tizimlari talablarini hisobga olish bilan ishlab chiqiladi.
Buxgalteriya hisobining hujjatlari turli belgilari bo‘yicha tasniflanadi:
• belgilanishi bo‘yicha — farmoyish beradigan, ijroiya (oqlaydigan),
hisobli rasmiylashtiruvchi, murakkab;
• xo‘jalik operatsiyalari mazmuni bo‘yicha moddiy, pulli hisoblash;
• aks ettirgan operatsiyalarining hajmi bo‘yicha yagona (birlamchi)
yoki yig‘ma;
• foydalanish usuli bo‘yicha: bir martali va jamlovchi;
• hisobga oladigan o‘rinlarining soni bo‘yicha: bir qatorli va ko‘p
qatorli;
• tuzilish joyi bo‘yicha: ichki va tashqi;
• toMdirish usuli bo‘yicha: qoMdi, hisobni avtomatlashtirish vositalari
yordamida.
