|
Axborot texnologiyasi va tizimlariBog'liq axborotlashtirishInteraktiv xizmatlami
shartli ravishda
oltita guruhga
ajratish maqsadga
muvofiqdir:
1) „axborot supermarketlari“ — ko‘p hajmli va turli mavzudagi
ma’lumotlar bazasiga kirishni ta ’minlovchi xizmatlar;
2) iste’molchilaming maxsus guruhlariga mo'ljallangan ixtisoslashgan
xizmatlar;
3) elektron kataloglarga kirishni ta ’minlovchi kutubxona shaklidagi
interaktiv xizmatlar. Ushbu xizmatlar bibliografik axborotlarni interaktiv
usulda yetkazib beruvchilardan hisoblanadi;
4) videomatn xizmatlari. Interaktiv xizmatlar ichida ular eng ko'p
abonentlar soniga ega;
5) turli axborot-qidiruv tizimlariga kirish imkoniyatini beruvchi
telekommunikatsiya shluz vazifasini bajaruvchi interaktiv xizmatlar;
6) real vaqt birligida m a’lumotlar bazasiga interaktiv kirishni
ta’minlovchi maxsus axborot xizmatlari.
Olimlarning [13,22,38,39] fikricha, axborot mahsulotlarining jamiyat
va davlat miqyosida aylanishi quyidagi ko'rinishda bo'lishi mumkin:
a) ularni yaratish, saqlash, foydalanish, uzatish va tarqatish
jarayonlarida tovar sifatida;
b) subyektlar ahvolini huquqiy muvofiqlashtirish va boshqarishni
amalga oshirishning (rasmiy hujjatlar va sud qarorlari orqali) vositasi sifatida;
d) qaror qabul qilishning manbayi sifatida;
e) ta’limning konstitutsiyaviy hukukini amalga oshirish jarayonida
ta’lim olish va tarbiyalashning manbayi sifatida;
0 yuridik va jismoniy shaxslar faoliyati haqidagi hisobot (buxgalteriya,
statistik, soliq va hokazo) sifatida.
Yuqori sifatli va tezkor yetkazilib beriladigan axborot mahsulotlariga
talab doimo o'sib bormoqda. Hamma boshqarish obyektlari ham katta
hajmdagi axborot mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash imkoniyatiga ega
emas. Shuning uchun ham axborot mahsulotlari va xizmatlarining
mamlakatimizda keng tarqalishi uning axborot-texnologik bazasi, aloqa
tizimi va ma’lumotlarni uzatish vositalari, axborot mahsulotlarini ishlab
chiqishning tovar-xo'jalik, ishlab chiqarish iqtisodiy sharoitlarining
yaxshilanishi bilan bog'liq.
Yetakchi interaktiv hizmatli faoliyatning tahlili axborot maxsulotlari
va xizmatlarining tasniflash tizimi orqali keltirilgan (3.2-rasm). Axborot
5 — R.X. Alimov va boshq.
65
Biija
- Iste'molchilar
Moliyaviy -
■ Vositachilar
Tijorat
Foydalanuvchi
vositachilar
Iqtisodiy
-
Statistika
-
Foydalanuv
chilar turi
Ijtimoiy-
.
siyosiy
_ Texnikaviy
_ Dissertatsiyalar
- ITI hisoboti
Ishbilarmonlik
Mutaxassis
axborotlar
axborotlar
sektori
sektori
imiv
Konferensiya-
lar material
lari
Patentlangan
hujjatlar
Ilmiy-texnika
jurnallari
c
Axborot maxsulotlari
Ommaviy va iste’mol
qilinuvchi axborotlar
sektori
Iste’mol
qilinadigan
axborotlar
Kinomahsulotlar
Hujjatli filmlar —
Ta’lim beruvchi
multimediya
tizimlari
Axborotlarni
qabul qilish
usuli
Bajarilgan
vazifa
Bashoratlash —
Rejalashtirish —
Hisobga olish
Nazorat qilish
Tahlil etish
Mashina
o'qiydigan
Muloqatli
qidiruv
ML axborot
Mashina
o‘qimaydigan
Bosma
nashrlar
Kutubxonalar
hizmati
3.2-rasm.
A x b o ro t m a h s u lo tla rin i tasniflash tiz im i.
66
|
| |
