Axborot tizimlari nazariy asoslari magistratura mutaxassisliklari uchun o

Download 1,73 Mb. Pdf ko'rish
bet	51/96
Sana	30.01.2024
Hajmi	1,73 Mb.
	#148577

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 96

Bog'liq
ATT

Axborot texnologiyasi
Anjomiy oqim

7. Axborot texnologiyalari
Texnologiya deyilganda keng ma‟noda material boyliklarni ishlab
chiqish qonuniyatlari tushuniladi. Ularni quyidagicha tarkibiy qismlarga
bo„lish mumkin:
g‘oya – ishlab chiqarish asoslari;
mehnat qurollari – stanoklar, mashinalar, agregatlar;
kadrlar – malakaviy bilimga ega bo„lganlar.
Bu tarkibiy qismlar mos ravishda axborot, anjomiy va ijtimoiy
qismlar deyiladi. Aniq bir ishlab chiqarish uchun texnologiya
deyilganda, tor ma‟noda ishlab chiqarish jarayonini amalga oshirish
ketma-ketligini aniqlovchi usullar mosligi tushuniladi. Texnologiya
darajasi jamiyatning ilmiy-texnik rivoji bilan bog„liq va uning ijtimoiy
tarkibiga, madaniyatiga va g„oyalariga ta‟sir ko„rsatadi. Har qanday
texnologiya uchun maqsad, predmet va vosita ko„rsatilishi mumkin.
Masalan, sanoat ishlab chiqarishida texnologiyaning maqsadi mahsulot
sifatini oshirish, uning tayyorlanish muddati va tannarxini kamaytirish
hisoblanadi.
Texnologiyaning rivojlanishida ikkita turli bosqichlarni ko„rsatish
mumkin. Birinchi turi negiz texnologiyani uzluksiz rivojlantirish bilan
xarakterlanadi. Rivojlantirish maksimal darajaga erishilgandan so„ng,
katta hajmdagi iqtisodiy xarajatlar o„zini oqlamaydi.
Ikkinchisi, mavjud texnologiyalardan voz kechgan holda boshqa,
birinchi texnologiyaning qonuniyatlari bo„yicha rivojlanuvchi yangi
texnologiyaga o„tish bilan farqlanadi.
Axborot texnologiyasi axborotni olish, ishlov berish, taqdim etish
usul va vositalari mosligi bo„lib, axborotning holati, xossalari, shakli va
mazmunini o„zgartirishga yo„naltirilgan.
Axborot texnologiyalarini uch darajaga ajratish mumkin.
Birinchi daraja – nazariy. Asosiy masalasi – axborot jarayonlarining
o„zaro bog„langan modellari jamlanmasini yaratish.
Ikkinchi daraja – tadqiqot. Asosiy masalasi – aniq optimal axborot
texnologiyalarini avtomatik loyihalash imkoniyatini beruvchi usullarni
ishlab chiqish.

82
Uchinchi daraja – amaliy. Bu darajani ikki oqimga ajratish maqsadga
muvofiq: anjomiy va predmet. Anjomiy oqim (qurilmalar, stanoklar,
anjomlar) axborot texnologiyalarini amalga oshirish yo„llari va
vositalarini aniqlaydi. Ularni uslubiy, axborot, matematik, algoritmik,
texnik va dasturiy turlarga bo„lish mumkin. Predmet oqimi aniq
predmet sohasi spetsifikasi bilan bog„liq bo„lib, maxsus axborot
texnologiyalarida o„z ifodasini topgan. Masalan, texnologik jarayonlarni
boshqarish, avtomatlashtirilgan loyihalash, tashkiliy boshqaruv, o„qitish
va boshqalar.

Download 1,73 Mb.

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 96

Download 1,73 Mb.

Pdf ko'rish